Lista ta' Siti ta' Wirt Dinji fil-Punent tal-Asja

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Il-Pont ta' 33 Arkata, wieħed minn ħdax-il pont f'Esfahan, l-Iran.

L-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) iddeżinjat 98 Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-Punent tal-Asja, li hawnhekk tirreferi għal 18-il pajjiż/stat membru: l-Armenja, l-Ażerbajġan, il-Bahrain, Ċipru, il-Georgia, l-Iran, l-Iraq, Iżrael, il-Ġordan, il-Libanu, l-Oman, il-Palestina, l-Arabja Sawdija, is-Sirja, it-Turkija, l-Emirati Għarab Magħquda, il-Qatar u l-Jemen. Filwaqt l-Eġittu huwa parzjalment fil-Punent tal-Asja, is-Siti ta' Wirt Dinji tiegħu huma elenkati fl-Afrika minflok. Il-Kuwajt huwa l-unika pajjiż fir-reġjun li ma għandu l-ebda Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.

F'dan ir-reġjun l-Iran għandu l-ikbar ammont ta' Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO b'24 sit. L-ewwel siti li tniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO mir-reġjun kienu Persepolis, il-Pjazza ta' Naqsh-e Jahan, Esfahan, u Tchogha Zanbil, fl-Iran, u l-Belt Antika ta' Damasku fis-Sirja.

Kull sena, il-Kumitat tal-Wirt Dinji tal-UNESCO jista' jiddeżinja siti ġodda fil-lista, jew ineħħi s-siti li ma jissodisfawx iktar il-kriterji tal-għażla tal-UNESCO. L-UNESCO tiddeżinja s-siti abbażi ta' għaxar kriterji tal-għażla; kull sit irid jissodisfa mill-inqas wieħed mill-għaxar kriterji. Il-kriterji (i) sa (vi) huma kulturali, filwaqt li l-kriterji (vii) sa (x) huma naturali. Is-siti "mħallta" huma siti li jissodisfaw kriterji bħala sit kulturali u bħala sit naturali.[1][2]

Il-Kumitat tal-Wirt Dinji jista' jispeċifika wkoll li sit jinsab fil-periklu, u jikkwota "kundizzjonijiet li jheddu l-istess karatteristiċi tal-għażla tal-UNESCO li wasslu biex is-sit jitniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO".[3] F'dan ir-reġjun attwalment hemm seba' siti fil-periklu; il-Forti ta' Bahla kien tniżżel bħala sit fil-periklu fl-imgħoddi, u kien hemm ukoll diversi każijiet ta' siti li tqiesu biex jitniżżlu bħala siti fil-periklu iżda finalment ma tniżżlux.

Siti ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]

NB: * Siti transnazzjonali (bl-asterisk)

Sit Stampa Post Kriterji tal-Għażla Erja f'ettari (akri) Sena tad-deżinjazzjoni Deskrizzjoni
Sistemi tal-Irrigazzjoni tal-Aflaj tal-Oman Reġjuni ta' Dakhiliyah, Sharqiyah u Batinah,

l-Oman 22°59′56″N 57°32′10″E / 22.99889°N 57.53611°E / 22.99889; 57.53611

kulturali:

(v)

1,456 (3,600) 2006 Il-ħames komponenti tas-sistemi tal-Aflaj jirrappreżentaw metodu ta' irrigazzjoni li jmur lura għal mill-inqas il-500 W.K. Din is-sistema tqassam l-ilma b'mod effettiv permezz tal-gravità, sabiex l-ilma jissodisfa l-ħtiġijiet agrikoli u domestiċi.[4]
Belt Antika ta' Qalhat Governorat tan-Nofsinhar ta' Ash Sharqiyah,

l-Oman 22°42′N 59°22′E / 22.7°N 59.367°E / 22.7; 59.367

kulturali:

(ii)(iii)

75.82 (187.4) 2018 Qalhat hija marbuta mal-istorja tar-Renju/tal-Imperu ta' Hormuz kien jikkontrolla l-iStrett ta' Hormuz bejn is-seklu 10 u s-seklu 17. Qalhat ġiet żviluppata tul il-kosta tal-Oman bħala belt sekondarja biex ikunu jistgħu jiġu kkontrollati ż-żewġ naħat tad-daħla fil-Golf tal-Persja.[5]
Siti Arkeoloġiċi ta' Bat, Al-Khutm u Al-Ayn Reġjun ta' Ad Dhahirah, l-Oman

23°16′11″N 56°44′42″E / 23.26972°N 56.745°E / 23.26972; 56.745

kulturali:

(iii)(iv)

— 1988 Bat, Al-Khutm u Al-Ayn, li jinsabu fin-naħa ta' ġewwa tas-Sultanat, huma fost l-iżjed kumplessi ppreservati ta' insedjamenti u ta' nekropoli mit-tielet millenju Q.K. fil-Lvant tal-Arabja u fid-dinja. In-nekropoli ta' Bat, b'mod partikolari, tirrefletti l-prattiki funebri ta' Żmien il-Bronż Bikri fl-Oman.[6]
Forti ta' Bahla Reġjun ta' Ad Dakhiliyah, l-Oman

22°57′51″N 57°18′04″E / 22.96417°N 57.30111°E / 22.96417; 57.30111

kulturali:

(iv)

— 1987 Il-forti huwa parti minn Bahla, insedjament f'oażi u l-eks belt kapitali tad-dinastija Nabhani, li ddominat fl-Oman u stagħnat fil-Peniżola tal-Arabja matul il-Medju Evu Aħħari.[7]
Art tal-Inċens Governorat ta' Dhofar,

l-Oman 18°15′12″N 53°38′51″E / 18.25333°N 53.6475°E / 18.25333; 53.6475

kulturali:

(iii)(iv)

850 (2,100) 2000 Il-portijiet antiki ta' Khor Rori u ta' Al-Balid, l-oażi tal-karovani ta' Shisr u Wadi Dawkah fin-Nofsinhar tal-Arabja kienu kruċjali fil-produzzjoni u fid-distribuzzjoni tal-inċens, li kien wieħed mill-iżjed prodotti lussużi mfittex fi żmien il-qedem.[8]
Tumbati Funebri ta' Dilmun Governorat tat-Tramuntana,

il-Bahrain26°8′59″N 50°30′46″E / 26.14972°N 50.51278°E / 26.14972; 50.51278

kulturali:

(iii)(iv)

168.45 (416.2) 2019 It-Tumbati Funebri ta' Dilmun jinsabu fin-naħa tal-Punent tal-Gżira ta' Bahrain u jmorru lura għal żmien Dilmun u l-kultura ta' Umm al-Nar. Inbnew bejn l-2050 u l-1750 Q.K. u jinkludu 21 sit arkeoloġiku b'iktar minn 11,000 tumbata funebri u 17-il tumbata rjali mibnija bħala torrijiet funebri ta' żewġ sulari.[9]
Qal'at al-Bahrain – Port Antik u Kapitali ta' Dilmun Governorat tat-Tramuntana,

il-Bahrain26°13′59″N 50°31′38″E / 26.23306°N 50.52722°E / 26.23306; 50.52722

kulturali:

(ii)(iii)(iv)

32 (79) 2005 Qal'at al-Bahrain kienet il-belt kapitali taċ-ċivilizzazzjoni ta' Dilmun, u hija xhieda tal-okkupazzjoni umana kontinwa mill-ħabta tal-2300 Q.K. sal-preżent. Fil-quċċata tas-sit hemm forti Portugiż.[10]
Ħsad tal-Perli fil-Bahrain, xhieda tal-ekonomija ta' gżira il-Bahrain

26°14′28″N 50°36′49″E / 26.24111°N 50.61361°E / 26.24111; 50.61361

kulturali:

(iii)

35,087 (86,700) 2012 Is-sit jikkonsisti minn binjiet f'Muharraq, meded tal-gajdri, segment tal-kosta u fortizza, u huwa xhieda tat-tradizzjoni tal-ħsad tal-gajdri li kien jiddomina fil-Golf tal-Arabja mis-seklu 2 sal-bidu tas-seklu 20, meta l-introduzzjoni tal-kultivazzjoni tal-perli mill-Ġappun irriżultat fil-qerda tal-ekonomija tal-ħsad tal-perli fil-Bahrain.[11]
Sit Arkeoloġiku ta' Al Zubarah Al Shamal,

il-Qatar 25°58′41″N 51°01′47″E / 25.97806°N 51.02972°E / 25.97806; 51.02972

kulturali:

(iii)(iv)(v)

416 (1,030) 2013 Ir-raħal kostali ta' Al Zubarah kien ċentru kummerċjali ewlieni tal-ħsad tal-perli fil-Golf Persjan fl-aħħar tas-seklu 18 u fil-bidu tas-seklu 19, qabel ma nqered fl-1811 u eventwalment ġie abbandunat fil-bidu tas-seklu 20. Il-fdalijiet tal-palazzi, tal-moskej, tal-port, tal-fortifikazzjonijiet u ta' strutturi oħra tiegħu ġew ippreservati bis-saħħa tar-ramel tad-deżert.[12]
Oażi ta' Al-Ahsa, Pajsaġġ Kulturali li Jevolvi Hofuf, Governorat ta' Al-Ahsa, l-Arabja Sawdija

25°25′46″N 49°37′19″E / 25.42944°N 49.62194°E / 25.42944; 49.62194

kulturali:

(iii)(iv)(v)

8,544 (21,110) 2018 Permezz tat-2.5 miljun siġra tal-palm tat-tamal tagħha, Al-Ahsa hija l-ikbar oażi fid-dinja. Al-Ahsa fiha pajsaġġ ġeokulturali uniku u hija eżempju eċċezzjonali ta' interazzjoni mal-ambjent.[13]
Sit Arkeoloġiku ta' Hegra (al-Hijr / Madā ͐ in Ṣāliḥ) Provinċja ta' Al Madinah,

l-Arabja Sawdija 26°47′01″N 37°57′18″E / 26.78361°N 37.955°E / 26.78361; 37.955

kulturali:

(ii)(iii)

1,621 (4,010) 2008 Is-sit ta' Al-Hijr, li qabel kien magħruf bħala Hegra, jikkostitwixxi l-ikbar insedjament tar-Renju tan-Nabatej wara Petra. Fih sensiela ta' oqbra mħaffrin fil-blat u monumenti li huma ppreservati, li jmorru lura għas-seklu 1 Q.K.[14]
Distrett ta' At-Turaif f'ad-Dir'iyah Provinċja ta' Riyadh,

l-Arabja Sawdija 24°44′03″N 46°34′21″E / 24.73417°N 46.5725°E / 24.73417; 46.5725

kulturali:

(ii)(iii)

29 (72) 2008 Stabbilit fis-seklu 15, id-Distrett ta' Turaif f'ad-Dir'iyah kien l-ewwel belt kapitali tad-dinastija Sawdija. Ad-Dir'iyah esperjenzat it-tkabbir tal-importanza politika u reliġjuża tagħha, kif ukoll it-tifrix tal-Waħħabiżmu fis-seklu 18 u fil-bidu tas-seklu 19.[15]
Żona Kulturali ta' Ḥimā Provinċja ta' Najran,

l-Arabja Sawdija 18°14′55″N 44°27′6″E / 18.24861°N 44.45167°E / 18.24861; 44.45167

kulturali:

(iii)

242.17 (598.4) 2021 Iż-Żona Kulturali ta' Ḥimā fiha kollezzjoni ta' tinqix fuq il-blat b'xeni tal-kaċċa, tal-fawna, tal-flora u tal-istili ta' għajxien ta' 7,000 sena ilu.[16]
Jeddah Storika, id-Daħla għall-Mekka Reġjun tal-Mekka,

l-Arabja Sawdija 21°29′02″N 39°11′15″E / 21.48389°N 39.1875°E / 21.48389; 39.1875

kulturali:

(ii)(iv)(vi)

18 (44) 2014 Il-belt ta' Jeddah, li tinsab mal-kosta tal-Baħar Aħmar, kibret f'ċentru kummerċjali ewlieni fis-seklu 7 W.K., u ilha sservi bħala d-daħla prinċipali għall-pellegrini fi triqthom lejn il-Mekka.[17]
Tinqix fuq il-Blat fir-Reġjun ta' Ha'il Reġjun ta' Ha'il,

l-Arabja Sawdija 28°00′38″N 40°54′47″E / 28.01056°N 40.91306°E / 28.01056; 40.91306

kulturali:

(i)(iii)

2,044 (5,050) 2015 Is-siti ta' Jabel Umm Sinman, Jabal al-Manjor u Raat fihom għadd kbir ta' petroglifiċi u kitbiet imnaqqxa fuq il-blat, li jkopru 10,000 sena ta' storja umana.[18]
Belt Antika ta' Ġerusalemm u l-Ħitan tagħha il-Lvant ta' Ġerusalemm, Iżrael/Palestina

31°46′00″N 35°13′00″E / 31.7666667°N 35.2166667°E / 31.7666667; 35.2166667

kulturali:

(ii)(iii)(vi)

— 1981 Ġerusalemm hija belt imqaddsa għat-tliet reliġjonijiet ewlenin fid-dinja, il-Kristjaneżmu, l-Iżlam u l-Ġudaiżmu, u fiha iktar minn 200 monument storiku, inkluż il-Koppla tal-Blata, il-Ħajt tan-Newwieħa u l-Knisja tas-Sepolkru Mqaddes.[19]
Post tat-Twelid ta' Ġesù: il-Knisja tan-Natività u r-Rotta tal-Pellegrinaġġ, Betlem Governorat ta' Betlem, il-Palestina

31°42′16″N 35°12′27″E / 31.70444°N 35.2075°E / 31.70444; 35.2075

kulturali:

(ii)(iii)

3 (7.4) 2012 Is-sit tradizzjonalment jiġi identifikat bħala l-post tat-twelid ta' Ġesù. Il-Knisja tan-Natività, li nbniet fis-seklu 4 u ġiet rikostruwita fis-seklu 6, għandha importanza prominenti kemm għall-Kristjani kif ukoll għall-Musulmani.[20]
Palestina: Art taż-Żebbuġ u tal-Vinji – Pajsaġġ Kulturali tan-Nofsinhar ta' Ġerusalemm, Battir Batir.JPG. Governorat ta' Betlem,

il-Palestina 31°43′11″N 35°07′50″E / 31.71972°N 35.13056°E / 31.71972; 35.13056

kulturali:

(iv)(v)

349 (860) 2014 Il-pajsaġġ tal-għoljiet ta' Battir jinkludi raba' mtarraġ bil-ġebel għas-swieq u għall-ġonna tal-produzzjoni taż-żebbuġ u tal-vinji, li jissaqqa permezz ta' sistema tradizzjonali ta' tisqija.[21]
Ċentru Storiku ta' Hebron/Al-Khalil Hebron-(Abraham)-Mosche.JPG Governorat ta' Hebron,

il-Palestina 31°31′30″N 35°06′30″E / 31.525°N 35.10833°E / 31.525; 35.10833

kulturali:

(ii)(iv)(vi)

20.6 (51) 2017 Il-qalba taċ-ċentru storiku tar-raħal kien is-sit tal-Moskea ta' Al-Ibrahimi u l-qabar tal-Patriarki li nbnew f'kumpless fis-seklu 1 W.K. sabiex jiġu protetti l-oqbra tal-patriarka Abram u tal-familja tiegħu.[22]
Siti Kulturali ta' Al Ain (Hafit, Hili, Bidaa Bint Saud u ż-Żoni tal-Oażi) Abu Dhabi, l-Emirati Għarab Magħquda

24°04′04″N 55°48′23″E / 24.06778°N 55.80639°E / 24.06778; 55.80639

kulturali:

(iii)(iv)(v)

4,945 (12,220) 2011 Al Ain tinsab f'reġjun ta' deżert u ilha tiġi okkupata min-Neolitiku. Fiha oqbra tal-ġebel mit-tielet millenju Q.K., bjar, kostruzzjonijiet tal-brikks u t-tajn u wieħed mill-eqdem eżempji tas-sistema ta' irrigazzjoni msejħa aflaj f'Bidaa Bint Saud.[23]
Raħal Storiku ta' Zabid Governorat ta' Al Hudaydah, il-Jemen

14°11′53″N 43°19′48″E / 14.19806°N 43.33°E / 14.19806; 43.33

kulturali:

(iii)

— 1993 Ir-raħal ta' Zabid kien il-belt kapitali tal-Jemen mis-seklu 13 sas-seklu 15. L-università Iżlamika tar-raħal tat kontribut siewi għat-tifrix tal-għarfien Iżlamiku.[24]
Belt Antika ta' Sana'a Governorat ta' Sana'a, il-Jemen

15°21′20″N 44°12′29″E / 15.35556°N 44.20806°E / 15.35556; 44.20806

kulturali:

(iv)(v)(vi)

— 1986 Sana'a tinsab f'wied muntanjuż u ilha abitata għal iktar minn 2,500 sena. Saret ċentru għat-tifrix tal-Iżlam fis-sekli 7 u 8. Il-belt fiha djar-torrijiet uniċi bit-tajn ikkumpattjat, kif ukoll 103 moskea u 14-il ħammamli nbnew qabel is-seklu 11.[25]
Belt Antika Ffortifikata ta' Shibam Governorat ta' Hadhramaut, il-Jemen

15°55′37″N 48°37′36″E / 15.92694°N 48.62667°E / 15.92694; 48.62667

kulturali:

(iii)(iv)(v)

— 1982 Il-belt iffortifikata tas-seklu 16 ta' Shibam hija fost l-eqdem u l-aqwa eżempji ta' ppjanar urban vertikali, bi djar-torrijiet tal-brikks u t-tajn distinti tagħha li wasslu biex titlaqqam bħala "l-Manhattan tad-deżert".[26]
Arċipelagu ta' Socotra Governorat ta' Socotra, il-Jemen

12°30′00″N 53°50′00″E / 12.5°N 53.8333333°E / 12.5; 53.8333333

naturali:

(x)

410,460 (1,014,300) 2008 Għalkemm jagħmel parti mill-massa tal-art tal-kontinent Afrikan, l-Arċipelagu ta' Socotra huwa amministrat mill-Jemen. Huwa magħruf għall-bijodiversità kbira u għall-flora u l-fawna distinti tiegħu, b'għadd kbir ta' speċijiet endemiċi li ma jeżistu mkien iktar fid-dinja. Barra minn hekk, isostni firxa wiesgħa ta' għasafar u ta' organiżmi tal-baħar.[27]
Attrazzjonijiet Ewlenin tar-Renju Antik ta' Saba f'Marib Temple ruins with several standing columns Marib, il-Jemen kulturali: iii, iv — 2023 Marib kienet iċ-ċentru tar-Renju ta' Saba, possibbilment ir-Renju ta' Sheba. Ir-renju kellu l-kontroll tal-biċċa l-kbira tal-kummerċ tal-inċens madwar il-Peniżola tal-Arabja u kellu rwol ewlieni fl-iskambju kulturali mal-Mediterran u mal-Lvant tal-Afrika. Il-monumenti ta' Marib imorru lura għall-ewwel millenju Q.K. sal-wasla tal-Iżlam għall-ħabta tas-630 W.K. Dawn jinkludu t-Tempju ta' Barran, it-Tempju ta' Awam (fl-istampa), il-belt antika ta' Marib, id-Diga Antika ta' Marib, u l-belt antika ta' Sirwah. Is-sit tniżżel minnufih bħala sit fil-periklu minħabba t-theddidiet tal-Gwerra Ċivili fil-Jemen.[28]
As-Salt – Post it-Tolleranza u l-Ospitalità Urbana Governorat ta' Balqa,

il-Ġordan 32°02′21″N 35°43′33″E

kulturali: (ii)(iii) 24.68 (61.0) 2021 Stabbilit fuq tliet għoljiet spazjati qrib xulxin fir-reġjun ta' Balqa, As-Salt kien l-insedjament prinċipali max-Xatt tal-Lvant tax-xmara Ġordan li serva bħala ċentru kummerċjali, kulturali u finanzjarju. Il-prosperità tiegħu wasslet għal influss ta' nies mir-reġjun li marru jgħixu f'As-Salt, u ħolqu belt distinta mibnija bil-ġebla tal-ġir safra u bi stili Neo-Kolonjali u tal-Art Nouveau Ewropej flimkien ma' stili tradizzjonali lokali.[29]
Sit tal-Magħmudija tal-"Betanija Lil Hinn mix-Xmara Ġordan" (Al-Maghtas) Ix-xmara Ġordan.

31°50′14″N 35°33′10″E

kulturali:

(iii)(vi)

294 (730) 2015 Al-Maghtas jinsab max-xmara Ġordan u jitqies bħala l-post fejn Ġesù ġie mgħammed minn Ġwanni l-Battista. Huwa sit ta' pellegrinaġġ Kristjan u fih il-fdalijiet ta' knejjes u kappelli Rumani u Biżantini, monasteru, għerien u vaski.[30]
Petra Governorat ta' Ma'an,

il-Ġordan 30°19′50″N 35°26′36″E

kulturali:

(i)(iii)(iv)

26,171 (64670) 1985 Il-belt tan-Nabatej ta' Petra kienet ċentru kummerċjali ewlieni bejn l-Arabja, l-Eġittu u s-Sirja/il-Feniċja, famuża għall-arkitettura mħaffra fil-blat kif ukoll għas-sistemi tal-estrazzjoni u tal-inġinerija tal-ilma.[31]
Quseir Amra Governorat ta' Zarqa,

il-Ġordan 31°48′7″N 36°35′9″E

kulturali:

(i)(iii)(iv)

0.0445 (0.101) 1985 Il-kastell tad-deżert ta' Quseir Amra nbena fil-bidu tas-seklu 8, u ntuża kemm bħala fortizza kif ukoll bħala palazz rjali tal-Umajjad. Is-sit huwa magħruf ukoll għall-affreski estensivi tiegħu, li jikkostitwixxu eżempju importanti u uniku ta' arti Iżlamika bikrija.[32]
Um er-Rasas (Kastrom Mefa'a) Governorat ta' Madaba,

il-Ġordan 31°30′6″N 35°55′14″E

kulturali:

(i)(iv)(vi)

24 (59) 2005 Stabbilit bħala kamp militari Ruman, Um er-Rasas kiber u sar insedjament sas-seklu 5, li ġie abitat suċċessivament minn komunitajiet Kristjani u Iżlamiċi. Fil-biċċa l-kbira tiegħu s-sit għadu ma ġiex skavat u fih fdalijiet ta' fortifikazzjonijiet Rumani, ta' knejjes b'artijiet tal-mużajk ippreservati sew, u żewġ torrijiet stiliti.[33]
Żona Protetta ta' Wadi Rum il-Ġordan

29°38′23″N 35°26′02″E

imħallat:

(iii)(v)(vii)

74,180 (183,300) 2005 Iż-Żona Protetta ta' Wadi Rum tinsab fin-Nofsinhar tal-Ġordan u fiha varjetà kbira ta' formazzjonijiet tal-art fid-deżert, inkluż widien tal-ġebel ramli, ħnejjiet naturali, fniedaq, irdumijiet, ċedimenti tal-art u għerien. Is-sit fih ukoll panewijiet estensivi tal-arti fuq il-blat, inċiżjonijiet u fdalijiet arkeoloġiċi, li jixhdu iktar 12,000 sena ta' abitazzjoni umana kontinwa.[34]
Anjar Governorat ta' Beqaa,

il-Libanu 33°43′33″N 35°55′47″E

kulturali:

(iii)(iv)

— 1984 Stabbilita fil-bidu tas-seklu 8, il-belt ta' Anjar malajr ġiet abbandunata wara l-waqgħa tal-Kaliffat Umajjad, u tħallew fdalijiet ta' swar, torrijiet, palazzi, moskej u banjijiet, li jikkostitwixxu eżempju ta' ppjanar tal-bliet ta' żmien l-Umajjad.[35]
Baalbek Governorat ta' Baalbek-Hermel,

il-Libanu 34°00′25″N 36°12′18″E

kulturali:

(i)(iv)

— 1984 Magħrufa qabel bħala Heliopolis, il-belt tal-Feniċi ta' Baalbek fiha wħud mill-ikbar tempji Rumani u fost l-iktar ippreservati, inkluż it-Tempji ta' Ġove, ta' Venere u ta' Bacchus.[36]
Byblos Governorat tal-Għolja tal-Libanu,

il-Libanu 34°07′09″N 35°38′51″E

kulturali:

(iii)(iv)(vi)

— 1984 Abitata kontinwament min-Neolitiku, Byblos kienet waħda mill-eqdem bliet li oriġinat fi żmien il-Feniċi. Minn dak iż-żmien ġiet okkupata mill-Persjani, mir-Rumani, mill-ġellieda tal-Kruċjati u mill-Ottomani, li kollha kemm huma ħallew xi influwenza fuq l-arkitettura tagħha. Byblos kellha rwol sinifikanti fid-diffużjoni tal-alfabett tal-Feniċi.[37]
Ouadi Qadisha (il-Wied Sagru) u l-Foresta taċ-Ċedri ta' Alla (Horsh Arz el-Rab) Governorat tat-Tramuntana tal-Libanu,

il-Libanu 34°14′36″N 36°02′56″E

kulturali:

(iii)(iv)

— 1998 Il-Wied ta' Qadisha pprovda kenn għall-komunitajiet Kristjani mill-bidu tal-Kristjaneżmu, u ospita għadd kbir ta' monasteri u eremitaġġi. Il-Foresta taċ-Ċedri ta' Alla hija fost l-aħħar postijiet fejn għadhom jikbru s-siġar taċ-Cedrus libani, li minnhom storikament kienu jiġu prodotti wħud mill-iżjed materjali importanti għall-kostruzzjoni.[38]
Fiera Internazzjonali ta' Rachid Karami f'Tripoli Governorat tat-Tramuntana tal-Libanu,

il-Libanu 34°26′21″N 35°49′27″E

kulturali:

(ii)(iv)

— 2022 Il-Fiera Internazzjonali ta' Rachid Karameh f'Tripoli tinsab fit-Tramuntana tal-pajjiż u ġiet iddisinjata fl-1962 mill-arkitett Brażiljan Oscar Niemeyer fuq medda ta' 70 ettaru bejn iċ-ċentru storiku ta' Tripoli u l-port ta' Al Mina. Il-fiera kienet il-proġett ewlieni tal-politika tal-immodernizzar tal-Libanu fis-snin 60 tas-seklu 20.[39]
Tyre Governorat tan-Nofsinhar tal-Libanu, il-Libanu

33°16′19″N 35°11′40″E

kulturali:

(iii)(vi)

154 (380) 1984 Il-belt antika tal-Feniċi ta' Tyre kienet waħda mill-ewwel setgħat marittimi fil-Lvant tal-Mediterran u l-post fejn jingħad li ġiet skoperta ż-żebgħa vjola. Il-fdalijiet arkeoloġiċi eżistenti fil-biċċa l-kbira jmorru lura għal żmien ir-Rumani, fosthom banjijiet, arena, triq bil-kolonni, arkata trijonfali, akkwedott u ippodromu.[40]
Belt Antika ta' Aleppo Governorat ta' Aleppo,

is-Sirja 36°14′00″N 37°10′00″E / 36.2333333°N 37.1666667°E / 36.2333333; 37.1666667

kulturali:

(iii)(iv)

350 (860) 1986 Aleppo tinsab f'salib it-toroq ta' diversi rotot kummerċjali, u ġiet immexxijja suċċessivament, fost l-oħrajn, mir-Rumani, mill-Ajjubidi, mil-Mamluk u mill-Ottomani, li kollha kemm huma ħallew influwenza sinifikanti fin-nisġa arkitettonika tagħha. Dan irriżulta f'pajsaġġ urban diversifikat. Fost l-istrutturi ewlenin tal-belt hemm iċ-ċittadella, il-Moskea l-Kbira u l-Madrasa ta' Halawiye.[41]
Belt Antika ta' Bosra Governorat ta' Daraa,

is-Sirja 32°31′05″N 36°28′54″E / 32.51806°N 36.48167°E / 32.51806; 36.48167

kulturali:

(i)(iii)(vi)

— 1980 Bosra li qabel kienet insedjament tan-Nabatej, il-belt ta' Bosra nħakmet mir-Rumani fis-seklu 2 W.K. u saret il-belt kapitali tal-Arabja. Sfat taħt it-tmexxija Iżlamika fis-seklu 7. Il-fdalijiet tal-belt antika jinkludu teatru, bażilika, katidral, moskea u madrasa, fost l-oħrajn.[42]
Belt Antika ta' Damasku Governorat ta' Damasku,

is-Sirja 33°30′41″N 36°18′23″E / 33.51139°N 36.30639°E / 33.51139; 36.30639

kulturali:

(i)(ii)(iii)(iv)(vi)

86 (210) 1979 Il-belt antika ta' Damasku, stabbilita fit-tielet millenju Q.K., titqies bħala waħda mill-eqdem bliet abitati kontinwament fid-dinja. Bħala l-belt kapitali tal-Umajjad, kienet ta' influwenza sinifikanti fid-dinja Għarbija. Il-Moskea l-Kbira hija fost l-ikbar fid-dinja u l-eqdem siti ta' talb kontinwu mill-bidu tal-Iżlam.[43]
Villaġġi Antiki tat-Tramuntana tas-Sirja it-Tramuntana tas-Sirja

36°20′03″N 36°50′39″E / 36.33417°N 36.84417°E / 36.33417; 36.84417

kulturali:

(iii)(iv)(v)

12,290 (30,400) 2011 Is-sit huwa magħmul minn xi 40 villaġġ, li jmorru lura għas-sekli 1 sa 7 W.K. u li ġew abbandunati fis-sekli 8 u 10 W.K. Jagħtu ħjiel tal-ħajja rurali fl-Antikità Aħħarija u matul il-perjodu Biżantin.[44]
Crac des Chevaliers u Qal'at Salah El-Din Governorati ta' Homs u ta' Latakia,

is-Sirja 34°46′54″N 36°15′47″E / 34.78167°N 36.26306°E / 34.78167; 36.26306

kulturali:

(ii), (iv)

9 (22) 2006 Crac des Chevaliers u Qal'at Salah El-Din jitqiesu bħala wħud mill-iżjed eżempji prominenti ta' kastelli ta' żmien il-Kruċjati, u juru l-evoluzzjoni tal-fortifikazzjonijiet u l-iskambju ta' influwenzi fit-teknoloġija tad-difiża.[45]
Sit ta' Palmyra Governorat ta' Homs,

is-Sirja 34°33′15″N 38°16′00″E / 34.55417°N 38.2666667°E / 34.55417; 38.2666667

kulturali:

(i)(ii)(iv)

0.36 (0.89) 1980 Palmyra sfat taħt it-tmexxija Rumana fis-seklu 1 W.K., u kibret biex saret wieħed mill-iżjed ċentri kulturali importanti ta' żmien il-qedem. Il-fdalijiet estensivi tagħha jinkludu t-Triq il-Kbira bil-Kolonni, it-Tempju ta' Bel, il-Kamp ta' Dijoklezjanu u t-Teatru Ruman.[46]
Ahwar tan-Nofsinhar tal- Iraq: Rifuġju ta' Bijodiversità u l-Pajsaġġ Relitt tal-Bliet tal-Mesopotamja Governorat ta' Dhi Qar, l-Iraq

31°33′44″N 47°39′28″E

imħallat:

(iii)(v)(ix)(x)

211,544 (522,740) 2016 Is-sit jinsab fin-Nofsinhar tal-Iraq u jinkludi tliet bliet ta' oriġini Sumera, fosthom Uruk, Ur u Eridu, flimkien ma' erba' artijiet mistagħdra fl-imraġ tal-Mesopotamja.[47]
Babilonja Governorat tal-Babilonja,

l-Iraq32°32′31.09″N 44°25′15″E

kulturali:

(iii)(vi)

1,054.3 (2,605) 2019 Is-sit jinsab 85 kilometru fin-Nofsinhar ta' Bagdad u jinkludi l-fdalijiet tal-belt li bejn is-626 u l-539 Q.K., kienet il-belt kapitali tal-Imperu Neo-Babiloniż. Jinkludi villaġġi u żoni agrikoli madwar il-belt antika.[48]
Ċittadella ta' Erbil Governorat ta' Erbil, l-Iraq

36°11′28″N 44°00′33″E

kulturali:

(iv)

16 (40) 2014 Iċ-ċittadella ta' Erbil tinsab fil-quċċata ta' għolja fuq il-belt ta' Erbil u tikkorrispondi għall-belt antika ta' Arbela, li kienet ċentru politiku u reliġjuż Assirjan li jmur lura għal żmien l-Assirjani.[49]
Hatra Governorat ta' Nineveh,

l-Iraq 35°35′17″N 42°43′06″E

kulturali:

(ii)(iii)(iv)(vi)

324 (800) 1985 Il-belt iffortifikata Partika ta' Hatra irreżistiet attakki ripetuti mill-Imperu Ruman fis-seklu 2 W.K. L-arkitettura tagħha tirrifletti kemm influwenzi Ellenistiċi kif ukoll influwenzi Rumani.[50]
Ashur (Qal'at Sherqat) Governorat ta' Saladin,

l-Iraq 35°27′32″N 43°15′35″E

kulturali:

(iii)(iv)

70 (170) 2003 Ashur tinsab max-xmara Tigris u tmur lura għat-tielet millenju Q.K. Ashur kienet l-ewwel kapitali tal-Imperu Assirjan u ċentru reliġjuż tal-Assirjani. Wara l-qerda tagħha mill-Babiloniżi, il-belt reġgħet ħadet il-ħajja għal żmien qasir matul il-perjodu tal-Partiċi.[51]
Belt Arkeoloġika ta' Samarra Governorat ta' Saladin,

l-Iraq 34°20′28″N 43°49′25″E

kulturali:

(ii)(iii)(iv)

15,058 (37,210) 2007 Il-belt Iżlamika ta' Samarra tinsab max-xmara Tigris u kienet il-kapitali tal-Kaliffat Abbasid. Fiha tnejn mill-ikbar moskej u bosta mill-ikbar palazzi fid-dinja Iżlamika. Barra minn hekk, hija l-ifjen eżempju ta' ppjanar tal-bliet ta' żmien l-Abbasidi.[52]
Paphos A colorful mosaic showing various people. Paphos, Ċipru kulturali: (iii), (iv) — 1980 Il-qima ta' allat tal-fertilità pre-Elleniċi f'Ċipru bdiet fin-Neolitiku fis-sitt millenju Q.K. Paphos kien is-sit b'wieħed mill-eqdem insedjamenti ta' Mycenae. Fis-seklu 12 Q.K., dawn bnew tempju ddedikat lil Afrodite, l-alla femminili tal-imħabba u tas-sbuħija, li jingħad li twieldet fil-gżira, skont il-mitoloġija klassika. Is-sit arkeoloġiku jinkludi l-fdalijiet tal-vilel, tal-palazzi, tal-fortizzi u tal-oqbra mħaffrin fil-blat. Il-vilel kienu mżejna b'mod rikk b'artijiet bil-mużajk, b'motivi li jirrappreżentaw temi mill-mitoloġija u mill-ħajja ta' kuljum. Dan il-mużajk ta' kwalità artistika għolja sar mill-perjodu Ellenistiku sal-perjodu Biżantin.[53]
Knejjes Impittrin fir-Reġjun ta' Troodos Fresco in Pedoulas of Constantine and his mother Limassol u Nikosija, Ċipru kulturali: (ii), (iii), (iv) — 1985 Dan is-sit huwa magħmula minn għaxar knejjes u monasteri rurali li nbnew fil-muntanji ta' Troodos bejn is-sekli 11 sa 16. Il-Knisja tal-Verġni Marija ta' Arakos u l-Knisja ta' San Nikola tas-Saqaf, fost l-oħrajn, huma mżejna b'pitturi rikki mal-ħitan. Jiddokumentaw iżjed minn 500 sena ta' pitturi Biżantini u post-Biżantini u jservu bħala eżempji tal-iżvilupp tal-istili b'influwenzi internazzjonali. Oriġinarjament fl-1985 tniżżlu disa' knejjes, u oħra żdiedet fl- 2001, filwaqt li hemm oħra addizzjonali li qed titqies għal estensjoni ulterjuri fil-lista tas-siti indikattivi.[54][55]
Choirokoitia Small white circular huts with flat roof. Larnaca, Ċipru kulturali: (ii), (iii), (iv) — 1998 Choirokoitia hija wieħed mill-iżjed siti preistoriċi importanti fil-Lvant tal-Mediterran. Kien okkupat bejn is-seba' u r-raba' millenji Q.K., fil-perjodu Neolitiku. L-insedjament kien jikkonsisti minn djar ċirkolari magħmula bil-brikks tat-tajn u l-ġebel b'soqfa ċatti, u kien protett permezz ta' diversi ħitan suċċessivi. Is-soċjetà agrikola ma kinitx tipproduċi ċ-ċeramika. Fost is-sejbiet kien hemm iż-żnied u għodod magħmulin bl-għadam, fdalijiet tal-annimali u tal-pjanti, reċipjenti tal-ġebel, u figurini antropomorfiċi tal-ġebel (u waħda tat-tafal). Parti biss mis-sit ġie skavat. Modifika minuri fil-konfini taż-żona ta' lqugħ tas-sit saret fl-2012.[56]
Monasteri ta' Haghpat u ta' Sanahin Haghbat Monastery, church buildings in stone Provinċja ta' Lori, l-Armenja kulturali: (ii), (iv) — 1996 Il-monasteri ta' Haghpat u ta' Sanahin inbnew fit-tieni nofs tas-seklu 10 taħt il-patroċinju tar-Reġina Khosrovanush, il-mara tar-Re Ashot III. Binjiet addizzjonali ġew miżjuda fiż-żewġ kumplessi sas-seklu 13. Arkitettonikament, il-monasteri jikkombinaw il-karatteristiċi tal-arkitettura ekkleżjastika Biżantina mal-istil vernakolari reġjonali tal-Kawkasu. Il-Monasteru ta' Haghpat (fl-istampa) tniżżel bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1996, filwaqt li l-Monasteru ta' Sanahin żdied fis-sena 2000.[57]
Monasteru ta' Geghard u n-Naħa ta' Fuq tal-Wied ta' Azat A church in Armenian style Provinċja ta' Kotayk, l-Armenja kulturali: (ii) — 2000 Il-Monasteru ta' Geghard jinsab fil-fondoq tax-xmara Azat. Skont it-tradizzjoni, San Girgor l-Illuminatur stabbilixxa l-monasteru fis-seklu 4. Dan ħabat mal-introduzzjoni tal-Kristjaneżmu bħala r-reliġjon statali fl-Armenja. Il-kumpless prinċipali jmur lura għas-seklu 13. Jinkludi knejjes imħaffrin fil-blat, oqbra, ċelel residenzjali, u diversi khachkars (steli Armeni ta' mafkar bi slaleb imżejnin). Il-monasteru kien ċentru ekkleżjastiku u kulturali importanti tal-Armenja Medjevali.[58]
Katidral u Knejjes ta' Echmiatsin u s-Sit Arkeoloġiku ta' Zvartnots Etchmiadzin Cathedral, a large building complex in stone Provinċja ta' Armavir, l-Armenja kulturali: (ii), (iii) — 2000 Dan is-sit ikopri knejjes li juru l-evoluzzjoni u l-iżvilupp tal-arkitettura ekkleżjastika Armena. Il-knejjes f'Etchmiadzin (illum imsejħa Vagharshapat) jinkludu l-Katidral ta' Etchmiadzin (stabbilit fit-301; tal-istampa), il-Knisja ta' San Gayane (630), il-Knisja ta' San Hripsime (618), u l-Knisja ta' Shoghakat (li nbniet fl-1694 fuq kappella tas-seklu 4). Il-Knisja ta' Zvartnots inbniet fis-seklu 7 iżda nqerdet fis-seklu 10, x'aktarx minħabba xi terremot.[59]
Il-Belt Iffortifikata ta' Baku bil-Palazz tax-Shirvanshah u t-Torri tax-Xebba Domes and an minaret in light-coloured stone Baku, l-Ażerbajġan kulturali: (iv) — 2000 Il-kumpless urban tal-Belt Iffortifikata ta' Baku joħroġ fid-dieher l-influwenzi ta' diversi kulturi li kienu preżenti fl-inħawi tul l-istorja: iż-Żoroastrijani, is-Sassanidi, l-Għarab, il-Persjani, ix-Shirvani, l-Ottomani u r-Russi. Is-swar difensivi jmorru lura għas-seklu 12, flimkien mat-Torri tax-Xebba, li nbena fuq strutturi iktar bikrin li jmorru lura għas-sekli 7 u 6 Q.K. Il-Palazz tax-Shirvanshah inbena fis-seklu 15. Fl-2003 is-sit kollu tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fil-periklu minħabba l-ħsara li ġarrab fit-terremot ta; Baku tas-sena 2000, kif ukoll minħabba n-nuqqas ta' politiki ta' konservazzjoni, l-isforzi dubjużi ta' restawr, u l-pressjoni tal-iżvilupp urban. Wara li sar titjib fil-ġestjoni u l-preservazzjoni tas-sit, is-sit tneħħa mil-lista tas-siti fil-periklu fl-2009.[60]
Il-Pajsaġġ Kulturali tat-Tinqix fuq il-Blat f'Gobustan Rocks at the entrance to the park Distrett ta' Garadagh u d-Distrett ta' Absheron, l-Ażerbajġan kulturali: (iii) — 2007 It-tinqix fuq il-blat u l-ġebel f'Gobustan jixhdu l-preżenza umana fl-inħawi fuq perjodu ta' 40,000 sena. Hemm iktar minn 6,000 tinqix fuq il-blat b'figuri umani, pjanti, annimali kif ukoll xeni tal-kaċċa u tas-sajd. Fil-perjodu wara l-Aħħar Massimu Glaċjali, il-klima u l-veġetazzjoni tal-inħawi kienu iktar sħan u kellhom iktar xita mil-lum il-ġurnata. Minbarra t-tinqix fuq il-blat, instabu wkoll il-fdalijiet ta' insedjamenti u ta' siti funebri.[61]
Iċ-Ċentru Storiku ta' Sheki bil-Palazz tal-Khan Stained glass windows in the palace Sheki, l-Ażerbajġan kulturali: (ii), (iv) — 2019 Il-belt ta' Sheki (jew Shaki) tinsab fil-muntanji tal-Kawkasi l-Kbar u kienet belt importanti tul it-toroq tal-ħarir fil-Kawkasi. Iċ-ċentru storiku jmur lura għas-seklu 18, u nbena wara li r-raħal preċedenti nqered bl-għargħar u bit-tajn. Id-djar tradizzjonali għandhom soqfa forfċi għoljin. Il-belt saret sinjura bis-saħħa tat-tnissil tad-dud tal-ħarir u l-kummerċ tagħhom fl-aħħar tas-seklu 18 u fis-seklu 19. Il-ġid huwa rifless fil-Palazz tal-Khan u fid-djar tal-merkanti.[62]
Monumenti Storiċi ta' Mtskheta Church on a top of the hill Mtskheta-Mtianeti, il-Georgia kulturali: (iii), (iv) — 1994 Mtskheta kienet il-belt kapitali tal-Georgia mis-seklu 3 Q.K. sas-seklu 5 W.K., u għadha ċ-ċentru tal-Knisja Ortodossa tal-Georgia. Kienet il-post fejn il-Kristjaneżmu ġie pproklamat bħala r-reliġjon uffiċjali tal-Georgia fit-337. Il-Monasteru ta' Jvari (fl-istampa) imur lura għas-seklu 6 filwaqt li l-Katidral ta' Svetitskhoveli u l-Monasteru ta' Samtavro nbnew fis-seklu 11 fuq is-sit ta' knejjes iktar bikrin. Il-monumenti jirrappreżentaw stadji differenti fl-iżvilupp tal-arkitettura reliġjuża Medjevali fir-reġjun.[63]
Monasteru ta' Gelati Two church buildings in stone Imereti, il-Georgia kulturali: (iii), (iv) — 1994 Il-Monasteru ta' Gelati, kapulavur tal-Epoka tad-Deheb tal-Georgia, inbena fl-1106 mir-Re David IV u kien wieħed miċ-ċentri intellettwali u kulturali prinċipali fil-Georgia matul il-Medju Evu kollu. Kellu Akkademja li impjegat uħud mill-iżjed xjenzati, teologi u filosfi famużi tal-Georgia, li ħafna minnhom kienu attivi f'diversi monasteri Ortodrossi barra mill-pajjiż, bħal mill-Akkademja Mangana f'Kostantinopli. Inizjalment, is-Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO kien jinkludi wkoll il-Katidral ta' Bagrati. Bejn l-2010 u l-2017, dan tniżżel fil-lista tas-siti fil-periklu minħabba li sarlu rikostruzzjoni kbira għad-detriment tal-integrità u tal-awtentiċità tiegħu. Fl-2017, il-Katidral ta' Bagrati tneħħa mil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO u l-Monasteru ta' Gelati tneħħa mil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji fil-perikli.[64]
In-Naħa ta' Fuq ta' Svaneti Stone towers in a mountain landscape Samegrelo-Zemo Svaneti, il-Georgia kulturali: (iv), (v) — 1996 In-Naħa ta' Fuq ta' Svaneti hija wied tul ix-xmara Enguri gejn il-Kawkasu u l-Katina Muntanjuża ta' Svaneti. Il-komunitajiet Svan adattaw għall-ħajja fir-reġjuni muntanjużi. L-iżjed karatteristika arkitettonika prominenti tal-villaġġi huma t-torrijiet Medjevali tal-ġebel li kellhom funzjonijiet kemm difensivi kif ukoll residenzjali. Iktar minn 200 torri u dar ġew ippreservati fil-villaġġ ta' Chazhashi.[65]
Foresti Tropikali u Artijiet Mistagħdra Kolkiċi Forest and river from above Samegrelo-Zemo Svaneti, Guria, Adjara, il-Georgia naturali: (ix), (x) — 2021 Ir-reġjun kostali tal-Georgia (ir-reġjun storiku ta' Kolkis) huwa miksi minn artijiet mistagħdra, foresti, torbiera mistagħdra, lagi, u għaram tar-ramel. Xi żoni huma protetti bħala siti Ramsar. Dawn huma postijiet importanti għall-bijodiversità u jservu bħala punt ta' waqfa tul ir-rotot tal-passa ta' għasafar bħaċ-ċikonja sewda, il-grawwi, u r-russett abjad. Is-Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO huwa magħmul minn seba' komponenti: Kintrishi-Mtirala u Ispani f'Adjara, Grigoleti u Imnati f'Guria, u Pitshora, Nabada, u Churia f'Samegrelo-Zemo Svaneti. Dawn jiġu amministrati fil-Georgia bħala partijiet mill-Park Nazzjonali ta' Kolkheti (fl-istampa), mir-Riżerva Naturali Stretta ta' Kintrishi, miż-Żoni Protetti ta' Kobuleti, u mill-Park Nazzjonali ta' Mtirala.[66]
Afrodisja TurProvinċja ta' Aydın, it-Turkija

37°42′30″N 28°43′25″E / 37.70833°N 28.72361°E / 37.70833; 28.72361

kulturali:TurAph

(ii)(iii)(iv)(vi)

152 (380) 2017 Is-sit jikkonsisti minn Afrodisja stess (bil-monument ewlieni tat-Tempju ta' Afrodite tas-seklu 3 Q.K.) u l-barrieri antiki tal-irħam fil-qrib, li kienu wasslu l-ġid għall-belt tal-Greċja Antika.[67]
Sit Arkeoloġiku ta' Ani TurProvinċja ta' Kars, it-Turkija

40°30′00″N 43°34′00″E / 40.5°N 43.5666667°E / 40.5; 43.5666667

kulturali:TurArcAni

(ii)(iii)(iv)

251 (620) 2016 Il-belt Medjevali ta' Ani, li tinsab qrib il-fruntiera bejn it-Turkija u l-Armenja, laħqet il-qofol tagħha fis-sekli 10 u 11 bħala l-belt kapitali tal-Armenja Bagratida, qabel ma għaddiet minn deklin mis-seklu 14 'il quddiem wara l-invażjoni tal-Mongoli u terremot kbir.[68]
Sit Arkeoloġiku ta' Trojja TurProvinċja ta' Çanakkale, it-Turkija

39°57′23″N 26°14′20″E / 39.95639°N 26.23889°E / 39.95639; 26.23889

kulturali:TurArcTro

(ii)(iii)(vi)

158 (390) 1998 Trojja, li tmur lura iktar minn erba' millenji ilu u li kienet influwenza ewlenija għall-Ilijade ta' Omeru u l-Enejde ta' Virgilio, ġiet skoperta mill-ġdid minn Heinrich Schliemann fl-aħħar tas-seklu 19, u minn dak iż-żmien saret wieħed mill-iżjed siti arkeoloġiċi magħrufa fid-dinja.[69]
Arslantepe TurProvinċja ta' Malatya, it-Turkija

38°22′55″N 38°21′40″E / 38.38194°N 38.36111°E / 38.38194; 38.36111

kulturali:TurArcAni

(iii)

74.07 (183.0) 2021 Arslantepe kienet belt antika max-xmara Tohma, tributarja tal-parti ta' fuq tax-xmara Ewfrate, qrib il-muntanji Taurus. Ġiet identifikata mas-sit arkeoloġiku modern ta' Arslantepe ħdejn Malatya. L-ewwel xwabel magħrufa fi Żmien il-Bronż Bikri (għall-ħabta tas-sekli 33 sa 31) huma bbażati fuq sejbiet f'Arslantepe minn Marcella Frangipane tal-Università ta' Ruma, l-Italja.[70][71]
Bursa u Cumalıkızık: it-Twelid tal-Imperu Ottoman TurProvinċja ta Bursa, it-Turkija

40°11′05″N 29°03′44″E / 40.18472°N 29.06222°E / 40.18472; 29.06222

kulturali:TurBur

(i)(ii)(iv)(vi)

27 (67) 2014 L-ewwel belt kapitali tal-Imperu Ottoman fis-seklu 14, Bursa, bl-ippjanar urban innovattiv tagħha, saret sors ewlieni ta' referenza għal bliet Ottomani futuri. Il-villaġġ fil-qrib ta' Cumalıkızık huwa eżemplar tas-sistema tal- vakıf, u kien jagħti sostenn għall-iżvilupp tal-belt kapitali.[72]
Belt ta' Safranbolu TurProvinċja ta' Karabük, it-Turkija

41°15′36″N 32°41′23″E / 41.26°N 32.68972°E / 41.26; 32.68972

kulturali:TurCit

(ii)(iv)(v)

193 (480) 1994 F'salib it-toroq tal-kummerċ tal-karovani, Safranbolu ffjorixxiet mis-seklu 13 'il quddiem. L-arkitettura tagħha saret influwenza ewlenija fuq l-iżvilupp urban fl-Imperu Ottoman kollu.[73]
Pajsaġġ Kulturali tal-Fortizza ta' Diyarbakır u tal-Ġonna ta' Hevsel TurProvinċja ta' Diyarbakır, it-Turkija

37°54′11″N 40°14′22″E / 37.90306°N 40.23944°E / 37.90306; 40.23944

kulturali:TurDiy

(iv)

521 (1,290) 2015 Diyarbakır kienet belt ta' importanza kbira mill-perjodu Ellenistiku sal-preżent. Is-sit jinkludi s-swar tal-belt ta' Diyarbakır, twal 5,800 km, kif ukoll il-Ġonna ta' Hevsel, li kienu jipprovdu l-provvista tal-ikel u tal-ilma lill-belt.[74]
Efesu TurProvinċja ta' İzmir, it-Turkija

37°55′45″N 27°21′34″E / 37.92917°N 27.35944°E / 37.92917; 27.35944

kulturali:TurEph

(iii)(iv)(vi)

663 (1,640) 2015 Il-belt antika Griega ta' Efesu kienet famuża għaliex kellha wieħed mis-Seba' Għeġubijiet tad-Dinja Antika, it-Tempju ta' Artemis, li issa fadal biss ftit fdalijiet tiegħu. Wara li sfat taħt il-kontroll tar-Rumani fis-seklu 2 Q.K., il-belt iffjorixxiet, u nbnew strutturi monumentali bħal-Librerija ta' Ċelsu. Id-Dar ta' Marija Verġni u l-Bażilika ta' San Ġwann saru siti Kristjani ewlenin ta' pellegrinaġġ mis-seklu 5 'l quddiem.[75]
Göbekli Tepe TurProvinċja ta' Şanlıurfa, it-Turkija

37°13′00″N 38°55′21″E / 37.2166667°N 38.9225°E / 37.2166667; 38.9225

kulturali:TurGob

(i)(ii)(iv)

126 (310) 2018 Is-sit imur lura għan-Neolitiku ta' qabel il-bċejjeċ tal-fuħħar bejn il-millenji 10 u 9 Q.K., u x'aktarx li kien jintuża minn kaċċaturi għal skopijiet ta' ritwali.[76]
Park Nazzjonali ta' Göreme u s-Siti fil-Blat ta' Cappadocia TurProvinċja ta' Nevşehir, it-Turkija

38°40′00″N 34°51′00″E / 38.6666667°N 34.85°E / 38.6666667; 34.85

Imħallat:TurGor

(i)(iii)(v)(vii)

9,884 (24,420) 1985 Iż-żona tal-Wied ta' Göreme hija famuża għall-formazzjonijiet tal-blat partikolari tagħha. Ir-reġjun ta' Cappadocia fih ukoll gallerija ta' abitazzjonijiet, villaġġi, u knejjes imħaffrin fil-blat kif ukoll bliet sħaħ taħt l-art, u eżempji importanti tal-arti Biżantina post-Ikonoklastika.[77]
Moskea l-Kbira u Sptar ta' Divriği TurProvinċja ta' Sivas, it-Turkija

39°22′17″N 38°07′19″E / 39.37139°N 38.12194°E / 39.37139; 38.12194

kulturali:TurGre

(i)(iv)

2,016 (4,980) 1985 Stabbilit fil-bidu tas-seklu 13, il-kumpless tal-moskea u tal-isptar f'Divriği huwa eżempju uniku u straordinarju tal-arkitettura Iżlamika, li jħallat flimkien disinni distinti u xi kultant f'kuntrast ma' xulxin.[78]
Hattusha: il-Belt Kapitali tal-Ittiti TurProvinċja ta' Çorum, it-Turkija

40°00′50″N 34°37′14″E / 40.01389°N 34.62056°E / 40.01389; 34.62056

kulturali:TurHat

(i)(ii)(iii)(iv)

268 (660) 1986 Il-belt kapitali antika tal-Imperu tal-Ittiti, bid-daħliet, it-tempji u l-palazzi ppreservati tajjeb, kif ukoll is-santwarju fil-blat ta' Yazılıkaya, huma fost l-aħħar fdalijiet tas-setgħa tal-Ittiti li fl-imgħoddi kienet dominanti fl-Anatolja u fit-Tramuntana tas-Sirja.[79]
Hierapolis-Pamukkale TurProvinċja ta' Denizli, it-Turkija

37°55′26″N 29°07′24″E / 37.92389°N 29.12333°E / 37.92389; 29.12333

Imħallat:TurHie

(iii)(iv)(vii)

1,077 (2,660) 1988 Is-sit naturali ta' Pamukkale huwa famuż għall-pajsaġġ viżiv mill-isbaħ tiegħu, li jikkonsisti minn kaskati ppetrifikati, stalaktiti u artijiet imtarrġin. Il-fdalijiet tar-raħal antik fil-qrib ta' Hierapolis, stabbilit fl-aħħar tas-seklu 2 Q.K., jinkludu diversi strutturi Griegi-Rumani, fosthom tempji, banjijiet, nekropoli, kif ukoll eżempji tal-arkitettura Kristjana Bikrija.[80]
Żoni Storiċi ta' Istanbul TurProvinċja ta' Istanbul, it-Turkija

41°00′30″N 28°58′48″E / 41.00833°N 28.98°E / 41.00833; 28.98

kulturali:TurHis

(iii)(iv)(vii)

678 (1,680) 1985 Il-belt kapitali imperjali tal-Imperi Biżantini u Ottomani, Istanbul ilha ċentru politiku, reliġjuż u kulturali ewlieni għal iżjed minn żewġ millenji. Il-belt tinkludi kapulavuri bħall-Ippodromu ta' Kostantinopli, il-Hagia Sophia, il-Moskea ta' Süleymaniye u l-Palazz ta' Topkapı, xhieda ta' arkitetti kbar tul iż-żminijiet.[81]
Nemrut Dağ TurProvinċja ta' Adıyaman, it-Turkija

38°02′12″N 38°45′49″E / 38.03667°N 38.76361°E / 38.03667; 38.76361

kulturali:TurNem

(i)(iii)(iv)

11 (27) 1987 Nemrut Dağ huwa l-post fejn ir-Re Antijoke I (69-34 Q.K.) ta' Commagene bena t-tempju u l-qabar tiegħu stess, imdawwar b'statwi kolossali u steli, f'waħda mill-iżjed opri arkitettoniċi ambizzjużi tal-perjodu Ellenistiku.[82]
Sit Neolitiku ta' Çatalhöyük TurProvinċja ta' Konya, it-Turkija

37°40′00″N 32°49′41″E / 37.6666667°N 32.82806°E / 37.6666667; 32.82806

kulturali:TurNeo

(iii)(iv)

37 (91) 2012 Okkupat għall-ħabta tas-7400 Q.K. u l-5200 Q.K., is-sit kbir ta' Çatalhöyük huwa fost il-ftit eżempji ta' insedjament Neolitiku ppreservati tajjeb, b'konfigurazzjoni urbana egalitarja, abitazzjonijiet b'aċċess mis-soqfa, pitturi mal-ħitan u riljievi li huma xhieda ta' stil ta' ħajja protourban.[83]
Pergamon u l-Pajsaġġ Kulturali tagħha b'Diversi Saffi TurProvinċja ta' İzmir, it-Turkija

39°07′33″N 27°10′48″E / 39.12583°N 27.18°E / 39.12583; 27.18

kulturali:TurPer

(i)(ii)(iii)(iv)(vi)

333 (820) 2014 Stabbilita fis-seklu 3 Q.K. bħala l-belt kapitali tad-dinastija Ellenistika tal-Attalidi, Pergamon kienet waħda mill-iżjed bliet importanti tad-Dinja l-Antika. Wara l-legat tagħha lir-Rumani fil-133 Q.K., il-belt għaddiet minn żvilupp ulterjuri, u saret magħrufa bħala ċentru terapewtiku ewlieni.[84]
Moskea ta' Selimiye u l-Kumpless Soċjali tagħha TurProvinċja ta' Edirne, it-Turkija

41°40′40″N 26°33′34″E / 41.67778°N 26.55944°E / 41.67778; 26.55944

kulturali:TurSel

(i)(iv)

3 (7.4) 2011 Mibnija fis-seklu 16, il-Moskea ta' Selimiye f'Edirne hija kkunsidrata mill-arkitett tagħha Mimar Sinan bħala l-kapulavur tiegħu u tirrappreżenta l-ogħla kisba tal-arkitettura Ottomana.[85]
Xanthos-Letoon TurProvinċji ta' Antalya u ta' Muğla, it-Turkija

36°20′06″N 29°19′13″E / 36.335°N 29.32028°E / 36.335; 29.32028

kulturali:TurXan

(ii)(iii)

126 (310) 1988 Is-sit jikkonsisti minn żewġ insedjamenti ġirien. Xanthos, iċ-ċentru taċ-ċivilizzazzjoni ta' Lycia, kellha influwenzi arkitettoniċi sinifikanti fuq bliet oħra tar-reġjun, bil-Monument ta' Nereid li ispira direttament il-Mawżolew ta' Halicarnassus f'Caria. Letoon, ċentru reliġjuż importanti f'Lycia, jospita l-Istele trilingwi ta' Letoon, li kienet il-muftieħ biex tiġi ddeċifrata l-lingwa antika ta' Lycia li kienet ilha estinta żmien twil.[86]
Postijiet Sagri tal-Bahá'i f'Haifa u l-Punent tal-Galilea Large white buildings in a landscape garden. Distrett ta' Haifa u Distrett tat-Tramuntana, Iżrael

32°49′46″N 34°58′18″E / 32.82944°N 34.97167°E / 32.82944; 34.97167 (Bahá’i Holy Places in Haifa and the Western Galilee)

kulturali:

(iii)(vi)

63 (160) 2008 [87]
Tumbati Bibbliċi: Megiddo, Hazor, Be'er Sheva Ruins of building consisting of low walls of unhewn stones. Distrett tat-Tramuntana u Negev, Iżrael

32°35′50″N 35°10′56″E / 32.59722°N 35.18222°E / 32.59722; 35.18222 (Biblical Tels–Megiddo, Hazor, Beer Sheba)

kulturali:

(ii)(iii)(iv)(vi)

96 (240) 2005 [88]
Rotta tal-Inċens – Bliet tad-Deżert f'Negev Ruins of buildings in a desert. Negev,

Iżrael 30°32′28″N 35°9′39″E / 30.54111°N 35.16083°E / 30.54111; 35.16083 (Incense Route – Desert Cities in the Negev)

kulturali:

(iii)(v)

— 2005 [89]
Masada Ruins of a building made of unhewn stones. Distrett tan-Nofsinhar, Iżrael

31°18′49″N 35°21′10″E / 31.31361°N 35.35278°E / 31.31361; 35.35278 (Masada)

kulturali:

(iii)(iv)(vi)

276 (680) 2001 [90]
Belt Antika ta' Acre A fortress or a tower of a fortification. Punent tal-Galilea, Iżrael

32°55′42″N 35°5′2″E / 32.92833°N 35.08389°E / 32.92833; 35.08389 (Old City of Acre)

kulturali:

(ii)(iii)(v)

63 (160) 2001 [91]
Belt Bajda ta' Tel Aviv – il-Moviment Modern White modern building. Tel Aviv, Iżrael

32°4′0″N 34°47′0″E / 32.066667°N 34.783333°E / 32.066667; 34.783333 (White City of Tel-Aviv – the Modern Movement)

kulturali:

(ii)(iv)

140 (350) 2003 [92]
Siti tal-Evoluzzjoni Umana fl-Għolja tal-Karmnu: L-Għerien ta' Nahal Me'arot / Wadi el-Mughara Għolja tal-Karmnu, Iżrael

32°40′12″N 34°57′55″E / 32.67°N 34.96528°E / 32.67; 34.96528 (Sites of Human Evolution at Mount Carmel: The Nahal Me’arot / Wadi el-Mughara Caves)

kulturali:

(iii)(v)

54 (130) 2012 [93]
Għerien ta' Maresha u Beit Guvrin fl-Artijiet Baxxi tal-Ġudea bħala Mikrokożmu tal-Art tal-Għerien Distrett tan-Nofsinhar, Iżrael

31°36′0″N 34°53′44″E

kulturali:

(v)

259 (640) 2014 [94]
Nekropoli ta' Beit She'arim: Għeliem tar-Rinaxximent Lhudi Distrett ta' Haifa, Iżrael

32°42′8″N 35°7′37″E

kulturali:

(ii)(iii)

12 (30) 2015 [95]
Gordion Provinċja ta' Ankara, it-Turkija

37°13′00″N 38°55′21″E / 37.2166667°N 38.9225°E / 37.2166667; 38.9225

kulturali:

(iii)

1,064 (2,630) 2023 Gordion kienet il-belt kapitali ta' Friġja (bl-Ingliż: Phrygia). L-okkupazzjoni fis-sit tmur lura għal Żmien il-Bronż Bikri (għall-ħabta tal-2300 Q.K.) u baqgħet b'mod kontinwu sas-seklu 4 W.K. u mill-ġdid fis-sekli 13 u 14 W.K.[96]
Moskej tal-Pilastri tal-Injam tal-Anatolja Medjevali Turdiversi siti, l-Anatolja, it-Turkija kulturali:TurSel

(ii)(iv)

0.61 (1.5) 2023 Is-sit jikkonsisti minn ħames moskej tal-pilastri tal-injam fl-Anatolja li jmorru lura għall-aħħar tas-seklu 13 u nofs is-seklu 14.[97]
Kumplessi Monastiċi Armeni tal-Iran
Provinċja tal-Punent tal-Ażerbajġan

38°58′44″N 45°28′24″E / 38.97889°N 45.47333°E / 38.97889; 45.47333

Kulturali:IrnArm

(ii)(iii)(vi)

129 (320) 2008 [98]
Bam u l-Pajsaġġ Kulturali tiegħu Provinċja ta' Kerman, l-Iran

29°07′00″N 58°22′00″E / 29.1166667°N 58.3666667°E / 29.1166667; 58.3666667

Kulturali:IrnBam

(ii)(iii)(iv)(v)

— 2004 [99]
Bisotun Provinċja ta' Kermanshah, l-Iran

34°23′18″N 47°26′12″E / 34.38833°N 47.43667°E / 34.38833; 47.43667

Kulturali:IrnBis

(ii)(iii)

187 (460) 2006 [100]
Pajsaġġ Kulturali ta' Maymand Provinċja ta' Kerman, l-Iran

30°10′05″N 55°22′32″E / 30.16806°N 55.37556°E / 30.16806; 55.37556

Kulturali:IrnCul

(v)

4,954 (12,240) 2015 [101]
Pajsaġġ Kulturali ta' Hawraman/Uramanat Provinċja tal-Kurdistan, l-Iran Kulturali:IrnCul

(iii)(v)

106 (260) 2021 [102]
Gonbad-e Qābus Provinċja ta' Golestan, l-Iran

37°15′29″N 55°10′08″E / 37.25806°N 55.16889°E / 37.25806; 55.16889

Kulturali:IrnGon

(i)(ii)(iii)(iv)

1 (2.5) 2012 [103]
Palazz ta' Golestan Tehran, l-Iran35°40′47″N 51°25′13″E / 35.67972°N 51.42028°E / 35.67972; 51.42028

Kulturali:IrnGon

(ii)(iii)(iv)

5.3 (13) 2013 [104]
Deżert ta' Lut Provinċji ta' Kerman u ta' Sistan u Baluchestan, l-Iran

30°12′58″N 58°50′20″E / 30.21611°N 58.83889°E / 30.21611; 58.83889

Naturali:IrnLut

(vii)(viii)

2,278,012 (5,629,090) 2016 [105]
Pajsaġġ Arkeoloġiku tas-Sassanidi fil-Provinċja ta' Fars (Bishabpur, Firouzabad, Sarvestan) Provinċja ta' Fars, l-Iran

29°46′39″N 51°34′14″E / 29.7775°N 51.57056°E / 29.7775; 51.57056

Kulturali:IrnThePerQan

(ii)(iii)(v)

639.3 (1,580) 2018 [106]
Moskea tal-Ġimgħa ta' Esfahan Isfahan, Provinċja ta' Isfahan, l-Iran

32°40′11″N 51°41′07″E / 32.66972°N 51.68528°E / 32.66972; 51.68528

Kulturali:IrnMas

(ii)

2.0756 (5.129) 2012 [107]
Pjazza ta' Naqsh-e Jahan Isfahan, Provinċja ta' Isfahan, l-Iran

32°39′27″N 51°40′40″E / 32.6575°N 51.67778°E / 32.6575; 51.67778

Kulturali:IrnMei

(i)(v)(vi)

— 1979 [108]
Pasargadae Provinċja ta' Fars, l-Iran

30°11′38″N 53°10′02″E / 30.19389°N 53.16722°E / 30.19389; 53.16722

Kulturali:IrnPas

(i)(ii)(iii)(iv)

160 (400) 2004 [109]
Persepolis Provinċja ta' Fars, l-Iran

29°56′04″N 52°53′25″E / 29.93444°N 52.89028°E / 29.93444; 52.89028

Kulturali:IrnPer

(i)(iii)(vi)

12.5 (31) 1979 [110]
Shahr-e Sukhteh Provinċja ta' Sistan u Baluchestan, l-Iran

30°35′38″N 61°19′40″E / 30.59389°N 61.32778°E / 30.59389; 61.32778

Kulturali:IrnPer

(ii)(iii)(iv)

275 (680) 2014 [111]
Kumpless tal-Khānegāh u tas-Santwarju tax-Xejikk Safi al-din f'Ardabil Provinċja ta' Ardabil, l-Iran

38°14′55″N 48°17′29″E / 38.24861°N 48.29139°E / 38.24861; 48.29139

Kulturali:IrnShe

(i)(ii)(iv)

2 (4.9) 2010 [112]
Sistema Idrawlika Storika ta' Shushtar Provinċja ta' Khuzestan, l-Iran

32°01′07″N 48°50′09″E / 32.01861°N 48.83583°E / 32.01861; 48.83583

Kulturali:IrnShu

(i)(ii)(v)

240 (590) 2009 [113]
Soltaniyeh Provinċja ta' Zanjan, l-Iran

36°26′07″N 48°47′48″E / 36.43528°N 48.79667°E / 36.43528; 48.79667

Kulturali:IrnSha

(ii)(iii)(iv)

790 (2,000) 2005 [114]
Susa Provinċja ta' Khuzestan, l-Iran

32°11′22″N 48°15′22″E / 32.18944°N 48.25611°E / 32.18944; 48.25611

Kulturali:IrnSus

(i)(ii)(iii)(iv)

350 (860) 2015 [115]
Kumpless tal-Bażar Storiku ta' Tabriz Provinċja tal-Lvant tal-Ażerbajġan, l-Iran

38°04′53″N 46°17′35″E / 38.08139°N 46.29306°E / 38.08139; 46.29306

Kulturali:IrnTab

(ii)(iii)(iv)

29 (72) 2010 [116]
Takht-e Soleyman Provinċja tal-Punent tal-Ażerbajġan, l-Iran

36°36′14″N 47°14′06″E / 36.60389°N 47.235°E / 36.60389; 47.235

Kulturali:IrnTak

(i)(ii)(iii)(iv)(vi)

10 (25) 2003 [117]
Tchogha Zanbil Provinċja ta' Khuzestan, l-Iran

32°05′00″N 48°32′00″E / 32.0833333°N 48.5333333°E / 32.0833333; 48.5333333

Kulturali:IrnTch

(iii)(iv)

— 1979 [118]
Il-Ġnien Persjan Bosta provinċji (Fars, Kerman, Razavi Khorasan, Yazd, Mazandaran, u Isfahan), l-Iran Kulturali:IrnThePerGar

(i)(ii)(iii)(iv)(vi)

716 (1,770) 2011 [119]
Linja Ferrovjarja Trans-Iranjana Provinċji ta' Mazandaran, Tehran u Khuzestan, l-Iran Kulturali:IrnTab

(ii)(vi)

5,784 (14,290) 2021 [120]
Qanat Persjani Bosta provinċji (Razavi Khorasan, Nofsinhar ta' Khorasan, Yazd, Kerman, Markazi u Isfahan), l-Iran

34°17′24″N 58°39′16″E / 34.29°N 58.65444°E / 34.29; 58.65444

Kulturali:IrnThePerQan

(iii)(iv)

— 2016 [121]
Belt Storika ta' Yazd Yazd, Provinċja ta' Yazd, l-Iran

31°53′50″N 54°22′4″E / 31.89722°N 54.36778°E / 31.89722; 54.36778

Kulturali:IrnThePerQan

(iii)(v)

195.67 (483.5) 2017 [122]
Foresti Irkanjani* Provinċji ta' Golestan, Mazandaran u Gilan, l-Iran u l-Ażerbajġan

37°25′17.3″N 55°43′27.4″E / 37.421472°N 55.724278°E / 37.421472; 55.724278

Naturali:IrnHyr

(ix)

129,484.74 (319,963.8) 2019 [123]
Pajsaġġ Kulturali ta' Khinalig u r-Rotta tat-Transumanza ta' "Köç Yolu" Look at the village from above Distrett ta' Quba, l-Ażerbajġan Kulturali: (iii), (v) — 2020 Khinalig huwa villaġġ li jinsab fil-muntanji tar-reġjun il-kbir tal-Kawkasu, f'elevazzjoni ta' 2,300 metru (7,500 pied). Ilu abitat minn Żmien il-Bronż. In-nies fl-inħawi jitkellmu l-lingwa tagħhom u għandhom it-tradizzjonijiet kulturali uniċi tagħhom stess. Kull sena, in-nies lokali jużaw r-rotta tat-transumanza ta' Köç Yolu biex jirgħu l-bhejjem tagħhom bejn ix-xitwa u s-sajf. Din ir-rotta fiha bosta siti għall-kampeġġ, moskej u mawżolej.[124]
Karavanseraj Persjani 54 sit fl-Iran Kulturali:

(ii)(iii)IrnThePerQan

27.77 2023 Il-karavanseraj kienu bereġ tul it-toroq li kienu jipprovdu l-kenn, l-ikel u l-ilma għall-karovani, għall-pellegrini u għal vjaġġaturi oħra. Ir-rotot u l-postijiet tal-karavanseraj kienu jiġu ddeterminati mill-preżenza tal-ilma, mill-kundizzjonijiet ġeografiċi u mis-sigurtà. Il-54 komponent tal-karavanseraj huma perċentwal żgħir biss tal-bosta karavanseraj li nbnew tul it-toroq antiki tal-Iran.[125]

Ara wkoll[immodifika | immodifika s-sors]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ "UNESCO World Heritage Centre - The Criteria for Selection". web.archive.org. 2016-06-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-06-12. Miġbur 2022-03-17.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  2. ^ "World Heritage List Nominations. UNESCO". web.archive.org (bl-Ingliż). Arkivjat mill-oriġinal fl-2010-06-27.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  3. ^ "UNESCO World Heritage Centre - World Heritage in Danger". web.archive.org. 2021-01-13. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-01-13. Miġbur 2023-08-28.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  4. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Aflaj Irrigation Systems of Oman". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  5. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ancient City of Qalhat". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  6. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Archaeological Sites of Bat, Al-Khutm and Al-Ayn". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  7. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bahla Fort". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  8. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Land of Frankincense". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  9. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Dilmun Burial Mounds". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  10. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Qal’at al-Bahrain – Ancient Harbour and Capital of Dilmun". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  11. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Pearling, Testimony of an Island Economy". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  12. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Al Zubarah Archaeological Site". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  13. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Al-Ahsa Oasis, an Evolving Cultural Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  14. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hegra Archaeological Site (al-Hijr / Madā ͐ in Ṣāliḥ)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  15. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "At-Turaif District in ad-Dir'iyah". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  16. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ḥimā Cultural Area". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  17. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Jeddah, the Gate to Makkah". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  18. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Rock Art in the Hail Region of Saudi Arabia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  19. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Old City of Jerusalem and its Walls". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  20. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Birthplace of Jesus: Church of the Nativity and the Pilgrimage Route, Bethlehem". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  21. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Palestine: Land of Olives and Vines – Cultural Landscape of Southern Jerusalem, Battir". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  22. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hebron/Al-Khalil Old Town". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  23. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cultural Sites of Al Ain (Hafit, Hili, Bidaa Bint Saud and Oases Areas)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-05.
  24. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Town of Zabid". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-05.
  25. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Old City of Sana'a". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-05.
  26. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Old Walled City of Shibam". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-05.
  27. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Socotra Archipelago". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-05.
  28. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Landmarks of the Ancient Kingdom of Saba, Marib". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-05.
  29. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "As-Salt - The Place of Tolerance and Urban Hospitality". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  30. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Baptism Site “Bethany Beyond the Jordan” (Al-Maghtas)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  31. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Petra". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  32. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Quseir Amra". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  33. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Um er-Rasas (Kastrom Mefa'a)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  34. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Wadi Rum Protected Area". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  35. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Anjar". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  36. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Baalbek". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  37. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Byblos". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  38. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ouadi Qadisha (the Holy Valley) and the Forest of the Cedars of God (Horsh Arz el-Rab)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  39. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Rachid Karami International Fair-Tripoli". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  40. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tyre". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  41. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ancient City of Aleppo". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  42. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ancient City of Bosra". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  43. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ancient City of Damascus". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  44. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ancient Villages of Northern Syria". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  45. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Crac des Chevaliers and Qal’at Salah El-Din". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  46. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Site of Palmyra". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-04.
  47. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Ahwar of Southern Iraq: Refuge of Biodiversity and the Relict Landscape of the Mesopotamian Cities". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  48. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Babylon". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  49. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Erbil Citadel". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  50. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hatra". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  51. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ashur (Qal'at Sherqat)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  52. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Samarra Archaeological City". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-03.
  53. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Paphos". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-02.
  54. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Painted Churches in the Troodos Region". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-02.
  55. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "25 COM X.B - Decision". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-02.
  56. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Choirokoitia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-02.
  57. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Monasteries of Haghpat and Sanahin". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-27.
  58. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Monastery of Geghard and the Upper Azat Valley". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-27.
  59. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cathedral and Churches of Echmiatsin and the Archaeological Site of Zvartnots". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-27.
  60. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Walled City of Baku with the Shirvanshah's Palace and Maiden Tower". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-04-12.
  61. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Gobustan Rock Art Cultural Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-04-12.
  62. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Sheki with the Khan’s Palace". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-04-12.
  63. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historical Monuments of Mtskheta". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-27.
  64. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Gelati Monastery". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-27.
  65. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Upper Svaneti". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-27.
  66. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Colchic Rainforests and Wetlands". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-27.
  67. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Aphrodisias". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  68. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Archaeological Site of Ani". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  69. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Archaeological Site of Troy". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  70. ^ "Oldest Swords Found in Turkey by dekuNukem on DeviantArt". www.deviantart.com (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-03-28. Miġbur 2022-04-08.
  71. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Arslantepe Mound". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  72. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bursa and Cumalıkızık: the Birth of the Ottoman Empire". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  73. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "City of Safranbolu". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  74. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Diyarbakır Fortress and Hevsel Gardens Cultural Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  75. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ephesus". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  76. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Göbekli Tepe". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  77. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Göreme National Park and the Rock Sites of Cappadocia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  78. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Great Mosque and Hospital of Divriği". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  79. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hattusha: the Hittite Capital". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  80. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hierapolis-Pamukkale". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  81. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Areas of Istanbul". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  82. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Nemrut Dağ". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  83. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Neolithic Site of Çatalhöyük". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  84. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Pergamon and its Multi-Layered Cultural Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  85. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Selimiye Mosque and its Social Complex". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  86. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Xanthos-Letoon". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-08.
  87. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bahá’i Holy Places in Haifa and the Western Galilee". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  88. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Biblical Tels - Megiddo, Hazor, Beer Sheba". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  89. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Incense Route - Desert Cities in the Negev". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  90. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Masada". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  91. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Old City of Acre". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  92. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "White City of Tel-Aviv – the Modern Movement". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  93. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sites of Human Evolution at Mount Carmel: The Nahal Me’arot / Wadi el-Mughara Caves". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  94. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Caves of Maresha and Bet-Guvrin in the Judean Lowlands as a Microcosm of the Land of the Caves". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  95. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Necropolis of Bet She’arim: A Landmark of Jewish Renewal". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-07.
  96. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Gordion". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  97. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Wooden Hypostyle Mosques of Medieval Anatolia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  98. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Armenian Monastic Ensembles of Iran". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  99. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bam and its Cultural Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  100. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Bisotun". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  101. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cultural Landscape of Maymand". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  102. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cultural Landscape of Hawraman/Uramanat". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  103. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Gonbad-e Qābus". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  104. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Golestan Palace". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  105. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lut Desert". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  106. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sassanid Archaeological Landscape of Fars Region". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  107. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Masjed-e Jāmé of Isfahan". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  108. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Meidan Emam, Esfahan". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  109. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Pasargadae". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  110. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Persepolis". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  111. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Shahr-i Sokhta". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  112. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sheikh Safi al-din Khānegāh and Shrine Ensemble in Ardabil". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  113. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Shushtar Historical Hydraulic System". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  114. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Soltaniyeh". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  115. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Susa". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  116. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tabriz Historic Bazaar Complex". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  117. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Takht-e Soleyman". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  118. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tchogha Zanbil". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  119. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Persian Garden". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  120. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Trans-Iranian Railway". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  121. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Persian Qanat". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  122. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic City of Yazd". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  123. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Hyrcanian Forests". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-13.
  124. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cultural Landscape of Khinalig People and “Köç Yolu” Transhumance Route". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  125. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Persian Caravanserai". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-24.
a • d • m
Listi ta' Siti ta' Wirt Dinji fl-Asja
Tramuntana tal-Asja u l-Asja Ċentrali Logo tal-UNESCO World Heritage
Punent tal-Asja
(inkluż l-Istati Għarab)
Lvant tal-Asja
Nofsinhar tal-Asja
Xlokk tal-Asja
a • d • m
Listi ta' Siti ta' Wirt Dinji
Postijiet
Relatati
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Lista_ta%27_Siti_ta%27_Wirt_Dinji_fil-Punent_tal-Asja&oldid=306205"