Anjar
| Anjar | |
|---|---|
 Libanu | |
 | |
| Amministrazzjoni | |
| Stat sovran | Libanu |
| Governorate of Lebanon | Governorat ta' Beqaa |
| District of Lebanon | Distrett ta' Zahlé |
| Isem uffiċjali | عنجر |
| Ismijiet oriġinali | عنجر |
| Ġeografija | |
| Koordinati | 33°43′33″N 35°55′47″E / 33.7258°N 35.9297°EKoordinati: 33°43′33″N 35°55′47″E / 33.7258°N 35.9297°E |
  Anjar Anjar (Lebanon) | |
| Superfiċjenti | 20 kilometru kwadru |
| Għoli | 950 m |
| Demografija | |
| Popolazzjoni | 2,400 abitanti |
| mousaleranjar.com | |
Anjar (li tfisser "xmara tnixxi"; bl-Għarbi: عنجر / ALA-LC: ‘Anjar; magħruf ukoll bħala Hawsh Mousa (bl-Għarbi: حوش موسى / Ḥawsh Mūsá), huwa raħal li jinsab fil-Wied ta' Bekaa, il-Libanu. Il-popolazzjoni tammonta għal 2,400 ruħ u tikkonsisti kważi għalkollox minn Armeni.[1] L-erja totali tar-raħal hija madwar 20 kilometru kwadru (7.7 mili kwadri). Il-fdalijiet tal-insedjament tal-Umajjad ta' Anjar tniżżlu fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1984.[2]
Storja[immodifika | immodifika s-sors]
L-istabbiliment tar-raħal normalment jiġi attribwit lill-Kaliff tal-Umajjad Al-Walid I, fil-bidu tas-seklu 8, bħala belt-palazz. Tinqix fuq il-blat bis-Sirjan li nstab fil-barriera li minnha kien jiġi estratt l-aqwa ġebel joffri s-sena 714 bħala ipoteżi, filwaqt li sorsi Biżantini u Sirjani jattribwixxu l-istabbiliment tar-raħal lill-prinċpijiet tal-Umajjad, bi ġrajja Sirjana ssemmi lil Walid I b'ismu, u ġrajja Biżantina tal-kronista Teofanu l-Konfessur tfakkar li kien iben Walid, al-Abbas, li beda jibni r-raħal fis-709-710. L-istoriku Jere L. Bacharach jaċċetta d-data ta' Teofanu. Għalkemm materjali bikrin reġgħu ntużaw, il-biċċa l-kbira tar-raħal inbniet fuq art mhux mimsusa.[3]
Wara li ġie abbandunat iktar 'il quddiem, Anjar ġie insedjat mill-ġdid fl-1939 b'diversi eluf ta' refuġjati Armeni miż-żona ta' Musa Dagh. Il-kwartieri tar-raħal ingħataw l-ismijiet tas-sitt villaġġi ta' Musa Dagh: Haji Habibli, Kebusiyeh, Vakif, Kheder Bek, Yoghunoluk u Bitias.[4]
Matul il-gwerra ċivili, l-Armata Sirjana għażlet lil Anjar bħala waħda mill-bażijiet militari prinċipali tagħha fil-Wied ta' Beqaa u bħala l-kwartieri ġenerali tas-servizzi ta' intelligence tagħha.
Wara l-gwerra ċivili, Anjar reġa' beda jirpilja ekonomikament. Ħafna mill-abitanti tar-raħal wettqu migrazzjoni lejn pajjiżi oħra, l-iktar lejn l-Ewropa, il-Kanada, u l-Istati Uniti. Minkejja dan, illum il-ġurnata Anjar huwa eżempju għal bosta entitajiet oħra fir-reġjun minħabba r-rata baxxa ta' kriminalità tiegħu, in-nuqqas ta' tniġġis tal-arja, u l-istandards tal-għajxien. Matul il-pandemija tal-COVID-19, il-villaġġ malajr impona miżuri stretti u kien ta' eżempju għall-bqija tal-pajjiż.
Attrazzjonijiet[immodifika | immodifika s-sors]
Il-fdalijiet tar-raħal tal-Umajjad ikopru 114,000 metru kwadru u huma mdawra b'ħitan kbar iffortifikati tal-ġebel ħoxnin iktar minn żewġ metri u għoljin seba' metri. Id-disinn rettangolari tar-raħal ta' 370 metru bi 310 metri huwa bbażat fuq l-ippjanar tal-bliet Rumani u l-arkitettura tal-ġebel mislufa mingħand il-Biżantini. Żewġ toroq kbar, il-Cardo maximum, mit-Tramuntana għan-Nofsinhar, u d-Decumanus Maximus, mil-Lvant għall-Punent, jaqsmu r-raħal f'erba' kwadranti. Iż-żewġ toroq prinċipali, imżejna bil-kolonni u b'madwar 600 ħanut fil-ġnub, jiltaqgħu f'punt fejn hemm tetrapylon. Il-bażi, ix-xaftijiet u l-kapitelli tat-tetrapylon ġejjin minn materjali li reġgħu ntużaw fil-perjodu tal-Umajjad. Toroq iżgħar jerġgħu jaqsmu n-nofs tal-Punent tar-raħal f'kwartieri ta' daqs differenti.[5]
Il-monumenti prinċipali huma:
- Il-Palazz il-Kbir parzjalment rikostruwit, 59 metru b'70 metru, li jinkludi ħajt ippreċedut minn sensiela ta' arkati. Il-bitħa ċentrali tiegħu hija mdawra b'peristil.
- Il-Palazz iż-Żgħir kważi kwadru, 46 metru b'47 metru, jispikka minħabba l-bosta frammenti ornamentali tiegħu u d-daħla ċentrali mżejna b'mod rikk.
- Il-Moskea, 45 metru bi 32 metru, tinsab bejn iż-żewġ palazzi.
- Il-Banjijiet Termali, li nbnew fuq il-mudell Ruman.
Il-bosta frammenti ta' freġji bil-pjanti u b'motivi figurattivi u ġeometriċi huma xhieda li l-binjiet tal-imgħoddi kienu mżejna b'mod rikk.
Sit ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]
Anjar ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1984.[2]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[2]
Demografija[immodifika | immodifika s-sors]
Il-maġġoranza tal-Armeni ta' Anjar huma Appostoliċi (Ortodossi) Armeni tal-Knisja Appostolika Armena u s-Santa Sede ta' Cilicia. Il-Knisja Appostolika Armena ta' San Pawl hija t-tieni l-ikbar knisja Armena fil-Libanu.
Il-komunità Appostolika Armena għandha l-iskola tagħha stess, l-Iskola Sekondarja ta' Calouste Gulbenkian ta' Haratch. Fl-1940, il-kap editur tal-gazzetta Armena Haratch f'Pariġi, Shavarsh Missakian, organizza kampanja tal-ġbir ta' fondi fost l-Armeni li kienu jgħixu fi Franza li wasslet għall-kostruzzjoni tal-Iskola Primarja ta' "Haratch" qrib il-Knisja Appostolika Armena ta' San Pawl li kienet għadha kemm ġiet stabbilita. Il-ftuħ uffiċjali tal-iskola seħħ fl-1941. L-amministrazzjoni tal-Fondazzjoni ta' Calouste Gulbenkian ikkontribwiet għat-tkabbir tal-iskola, li ngħatat isem Calouste Gulbenkian bħala ġieħ.
Il-Knisja Kattolika Armena tal-Madonna tar-Rużarju f'Anjar isservi bħala l-knisja għall-Kattoliċi Armeni, li jieħdu ħsieb ukoll l-Iskola tas-Sorijiet Kattoliċi Armeni. Fil-bidu, l-iskola kellha żewġ dipartimenti, San Hovsep għall-istudenti maskili u s-Sorijiet tal-Kunċizzjoni Immakulata għall-istudenti femminili. Fl-1954, dawn id-dipartimenti ngħaqdu. Fl-1973 seħħ il-ftuħ uffiċjali tal-Orfanotrofju ta' Aghajanian, li diġà kien iservi bħala orfanotrofju Kattoliku Armen mill-1968.
Il-Knisja Evanġelika Armena ta' Anjar isservi lil komunità Evanġelika Armena żgħira. L-iskola tal-komunità Protestanta ġiet stabbilita fl-1948 mis-soru Hedwig Aenishänslein bħala parti mix-xogħol missjonarju tagħha f'Anjar. Fl-1953, l-iskola, li diġà kienet saret skola intermedja, ġiet promossa għal skola sekondarja. Għandha klassijiet binhar kif ukoll faċilitajiet biex l-istudenti minn reġjuni oħra jgħixu hemmhekk matul ix-xitwa kollha.
Ekonomija[immodifika | immodifika s-sors]
L-ekonomija ta' Anjar fil-biċċa l-kbira hija bbażata fuq is-servizzi, bi ftit attivitajiet agrikoli u industrijali. L-ikbar impjegatur privat hija l-kumpanija "Shams" (litteralment "Xemx"), negozju mmexxi minn familja lokali li beda bħala ristorant żgħir fit-triq prinċipali tar-raħal fis-snin 60 tas-seklu 20. Illum il-ġurnata, il-kumpanija għandha bosta proprjetajiet fit-territorju ta' Anjar u l-madwar, inkluż lukandi, resorts, pompa tal-petrol u stabbiliment tal-bowling.
Il-muniċipalità hija wkoll impjegatur importanti. Tħallas is-salarji għall-għalliema, għall-ħaddiema pubbliċi, u għall-persunal tal-infurzar tal-liġi. Għad-differenza tal-bqija tal-pajjiż, fejn is-servizz tal-pulizija huwa pprovdut mill-gvern ċentrali, Anjar għandu l-pulizija muniċipali tiegħu stess li jilbsu uniformijiet ħodor skuri u li jiġu taħt il-muniċipalità minflok taħt il-Ministeru għall-Affarijiet Interni.
Anjar għandu bosta negozji żgħar immexxija mill-familji, li jiffurmaw is-sinsla tal-ekonomija lokali, u jirnexxilhom jattiraw klijenti mil-Libanu kollu.
Gallerija[immodifika | immodifika s-sors]
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ "ANJAR: Demographics". www.mousaler.com. Miġbur 2023-12-04.
- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Anjar". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-12-03.
- ^ Hillenbrand, Robert (1999). G. P. Brogiolo u B. Ward-Perkins (ed.). Anjar and Early Islamic Urbanism. BRILL. pp. 59-60.
- ^ "The Settlement of Musa Dagh Armenians in Anjar, Lebanon, 1939-1941 – Asbarez.com" (bl-Ingliż). Miġbur 2023-12-04.
- ^ "Aanjar: Commercial Hub of the Umayyad Dynasty". web.archive.org. 2007-12-11. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-12-11. Miġbur 2023-12-04.