Lista ta' Siti ta' Wirt Dinji fil-Greċja

L-Akropoli ta' Ateni.

Is-Siti ta' Wirt Dinji tal-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) huma postijiet b'importanza kulturali jew naturali, kif deskritt fil-Konvenzjoni tal-Wirt Dinji tal-UNESCO, li ġiet stabbilita fl-1972. Il-wirt kulturali jikkonsisti minn monumenti (bħal xogħlijiet arkitettoniċi, skulturi monumentali, jew inċiżjonijiet), gruppi ta' binjiet, u siti (fosthom siti arkeoloġiċi). Il-wirt naturali jinkludi karatteristiċi naturali (li jikkonsistu minn formazzjonijiet fiżiċi u bijoloġiċi), ġeoloġiċi u fiżjografiċi (inkluż il-ħabitats ta' speċijiet mhedda ta' annimali u pjanti), u siti naturali li huma importanti mill-puntdivista tax-xjenza, tal-konservazzjoni jew tas-sbuħija naturali. Il-Greċja rratifikat il-Konvenzjoni fis-17 ta' Lulju 1981, u b'hekk is-siti indikattivi tagħha setgħu jitqiesu biex jiżdiedu mal-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.

B'kollox, hemm 19-il Sit ta' Wirt Dinji fil-Greċja. 17 minnhom huma kulturali u tnejn (Meteora u l-Muntanja Athos) huma mħallta, jiġifieri tniżżlu bħala siti naturali u kulturali. L-ewwel Sit ta' Wirt Dinji tal-Greċja kien it-Tempju ta' Apollo Epikurju f'Bassae, li żdied fl-1986. Iż-żewġ siti li tniżżlu wara kienu s-Sit Arkeoloġiku ta' Delphi u l-Akropoli ta' Ateni, fis-sena ta' wara. Fl-1988 żdiedu ħames siti, fl-1989 u fl-1990 żdiedu żewġ siti kull sena, fl-1992 żdied sit, fl-1996 żdied sit, fl-1999 żdiedu żewġ siti, fl-2007 żdied sit, u fl-2016 żdied sit ieħor. L-iżjed sit li żdied reċentement huwa l-Pajsaġġ Kulturali ta' Zagori, fl-2023. Fil-Greċja ma hemm l-ebda sit transnazzjonali.

Siti ta' Wirt Dinji

L-UNESCO tiddeżinja s-siti abbażi ta' għaxar kriterji tal-għażla; kull sit irid jissodisfa mill-inqas wieħed mill-għaxar kriterji. Il-kriterji (i) sa (vi) huma kulturali, filwaqt li l-kriterji (vii) sa (x) huma naturali.

NB: * Siti transnazzjonali (bl-ikħal)

Sit	Stampa	Post	Sena tad-deżinjazzjoni	Kriterji tal-Għażla	Deskrizzjoni
Tempju ta' Apollo Epikurju f'Bassae		Peniżola Peloponniża	1986	i, ii, iii (kulturali)	It-tempju, iddedikat lil Apollo Epikurju, inbena fis-seklu 5 Q.K. fil-muntanji ta' Arkadja. Jitqies mill-UNESCO bħala wieħed mill-iżjed monumenti ppreservati tajjeb tal-antikità klassika. Huwa l-iżjed monument antik li fih it-tliet ordnijiet klassiċi: Doriku, Joniku, u Korinzju. Wara li ma baqax jintuża, it-tempju ntesa' għal kważi 1,700 sena. Ġie skopert mill-ġdid fis-seklu 18 u attira l-attenzjoni tal-istudjużi u tal-artisti.
Sit Arkeoloġiku ta' Delphi		Greċja Ċentrali	1987	i, ii, iii, iv, vi (kulturali)	Delphi, taħt il-Muntanja ta' Parnassus, kienet is-sit ta' Tempju ta' Apollo, santwarju Pan-Elleniku, f'għajnejn il-Griegi tal-qedem "iż-żokkra tad-dinja" (Omphalos). Pythia, l-oraklu, kien jirresjedi fit-tempju, u kien jilqa' l-pellegrini mill-Greċja kollha. Fis-seklu 6 Q.K., Delphi kienet titqies bħala ċentru reliġjuż u simbolu tal-unità tad-dinja tal-Greċja Antika.
Akropoli ta' Ateni		Attika	1987	i, ii, iii, iv, vi (kulturali)	L-Akropoli ta' Ateni tinsab fil-quċċata ta' għolja wieqfa fuq il-belt. Oriġinarjament kienet fortifikazzjoni u gradwalment żviluppat f'santwarju reliġjuż, assoċjat mal-qima tad-divinità femminili, Atena. Fis-seklu 5 Q.K., wara r-rebħa tagħhom kontra l-Persjani, l-Atenjani taħt Perikle bnew għadd kbir ta' monumenti, fosthom il-Parthenon, l-Erechtheion, il-Propylaia, u t-Tempju ta' Atena Nike. Il-monumenti fl-Akropoli ġew ispirati b'mod prominenti mill-arkitettura Neoklassika.
Muntanja Athos		Muntanja Athos	1988	i, ii, iv, v, vi, vii (imħallat)	Il-Muntanja Athos tinsab fuq peniżola dejqa u ilha ggvernata bħala entità awtonoma minn żmien il-Biżantini. Ilha ċentru spiritwali Ortodoss mis-seklu 10, u tospita madwar 20 monasteru attiv. Il-Muntanja ta' Mount kellha influwenza fit-tul fuq l-iżvilupp tal-arkitettura reliġjuża u l-pittura monumentali.
Meteora		Thessaly	1988	i, ii, iv, v, vii (imħallat)	Meteora hija formazzjoni tal-blat bi qċaċet tal-ġebel ramli, fejn hemm 24 monasteru Ortodoss. Bosta minnhom inbnew fuq il-qċaċet kważi inaċċessibbli matul ir-rinaxximent tal-ideali eremitiċi fis-seklu 15. Il-monasteri huma mżejnin b'affreski tas-seklu 16, li jirrappreżentaw stadju ewlieni fl-iżvilupp tal-pittura post-Biżantina.
Monumenti Paleokristjani u Biżantini ta' Thessaloniki		Maċedonja Ċentrali	1988	i, ii, iv (kulturali)	Thessaloniki kienet waħda mill-ewwel bażijiet għat-tifrix tal-Kristjaneżmu. Dan is-sit jinkludi diversi knejjes (inkluż il-Knisja ta' Hosios David u ta' Hagios Demetrios (fl-istampa)), li nbnew mis-seklu 4 sas-seklu 15, swar mill-perjodu Biżantin bikri, u r-Rotunda, li ġiet ikkummissjonata fis-seklu 4 mill-Imperatur Ruman Galerju u li iktar 'il quddiem ġiet ikkonvertita fi knisja.
Santwarju ta' Asklepju f' Epidaurus		Peniżola Peloponniża	1988	i, ii, iii, iv, vi (kulturali)	Il-qima ta' Asklepju, id-divinità tal-mediċina, żviluppat fil-belt-stat ta' Epidaurus mhux iktar tard mis-seklu 6 Q.K. Il-monumenti prinċipali fis-sit jinkludu t-Tempju ta' Asklepju, it-Tholos, u t-Teatru, li jitqies li huwa l-ifjen teatru tal-Greċja tal-qedem. Is-santwarju huwa importanti fl-istorja tal-mediċina, peress li jimmarka t-tranżizzjoni mit-twemmin fil-fejqan divin għax-xjenza tal-mediċina.
Belt Medjevali ta' Rodi		Nofsinhar tal-Eġew	1988	ii, iv, v (kulturali)	Il-gżira ta' Rodi ġiet okkupata mill-Ordni ta' San Ġwann ta' Ġerusalemm (il-Kavallieri Ospitalieri) mill-1309 sal-1523, li ttrasformaw il-belt ta' Rodi f'fortizza mdawra b'4 kilometri (2.5 mili) ta' swar. Il-fortifikazzjonijiet inbnew fuq oħrajn Biżantini eżistenti. In-naħa ta' fuq tal-belt fiha diversi binjiet mill-perjodu Gotiku, inklu il-Palazz tal-Gran Mastri, l-Isptar il-Kbir, u t-Triq tal-Kavallieri. Meta l-Ottomani ħadu l-gżira, ikkonvertew il-biċċa l-kbira tal-knejjes f'moskej. Matul l-okkupazzjoni Taljana, fil-bidu tas-seklu 20 saret xi rikostruzzjoni.
Sit Arkeoloġiku ta' Mystras		Peniżola Peloponniża	1989	ii, iii, iv (kulturali)	Ir-raħal ta' Mystras żviluppa madwar il-fortizza li nbniet fl-1249 taħt il-Prinċep ta' Achaia, William ta' Villehardouin, fuq ix-xaqlibiet tal-Muntanja ta' Taygetus. Fl-1262, ir-raħal ġie ċedut lill-Biżantini u esperjenza prosperità kbira matul ir-Rinaxximent Paleoloġiku. Iktar 'il quddiem ittieħed mill-Ottomani u mbagħad mill-Venezjani. Wara l-1834, l-abitanti bdew jitilqu minn Mystras biex imorru lejn ir-raħal modern ta' Sparta, u Mytras tħalla fi stat ta' fdalijiet.
Sit Arkeoloġiku ta' Olimpja		Punent tal-Greċja	1989	i, ii, iii, iv, vi (kulturali)	Fis-seklu 10 Q.K., Olimpja saret ċentru għall-qima ta' Żeus. Kienet santwarju Pan-Elleniku u l-post fejn kienu jsir il-Logħob Olimpiku tal-qedem, li ġie organizzat għall-ewwel darba fis-776 Q.K. Minbarra l-bosta tempji u santwarji, tinkludi l-fdalijiet ta' diversi strutturi sportivi, bħall-istadium.
Delos		Nofsinhar tal-Eġew	1990	ii, iii, iv, vi (kulturali)	Skont il-mitoloġija Griega f'Delos twieldu Apollo u Artemis. Il-gżira sagra kienet waħda mill-iżjed santwarji Pan-Elleniċi importanti matul il-perjodi Arkajċi u Klassiċi. Is-santwarju ta' Apollo f'Delos attira l-pellegrini mill-Greċja kollha, u b'hekk Delos saret port kummerċjali għani. Wara d-69 Q.K. Delos qabdet it-triq tan-niżla.
Monasteri ta' Daphni, Hosios Loukas u Nea Moni ta' Chios		Greċja Ċentrali, Attika, Tramuntana tal-Eġew	1990	i, iv (kulturali)	Dawn it-tliet monasteri, għalkemm jinsabu f'partijiet differenti tal-Greċja, huma eżempji rappreżentattivi tal-perjodu nofsani tal-arkitettura reliġjuża Biżantina u jaqsmu l-istess karatteristiċi estetiċi. It-tliet knejjes kollha għandhom pjanta ottagonali; Nea Moni għandha għamla ottagonali sempliċi filwaqt li ż-żewġ knejjes l-oħra għandhom spazju ċentrali mdawwar b'sensiela ta' niċeċ. Il-monasteri ġew imżejna b'opri tal-irħam u bil-mużajk fis-sekli 11 u 12 (fl-istampa hemm il-Monasteru ta' Hosios Loukas).
Pythagoreion u Heraion ta' Samos		Tramuntana tal-Eġew	1992	ii, iii (kulturali)	Il-gżira ta' Samos għandha pożizzjoni strateġika fil-Baħar Eġew qrib l-Asja Minuri. Kienet setgħa nawtika u kummerċjali qawwija, u laħqet il-quċċata tagħha fis-seklu 6 Q.K. Is-sit jikkonsisti mill-belt iffortifikata antika (Pythagoreion) u mit-Tempju antik ta' Ħera (Heraion). Samos hija marbuta ma' filosfi u matematiċi importanti tad-dinja tal-qedem, fosthom Pitagora, Epikurju u Aristarku ta' Samos.
Sit Arkeoloġiku ta' Aigai (Vergina)		Maċedonja Ċentrali	1996	i, iii (kulturali)	Il-belt antika ta' Aigai kienet l-ewwel belt kapitali tar-Renju tal-Maċedonja. Minbarra l-palazz monumentali, imżejjen b'mod lussuż bil-mużajk u bl-istukko mpitter, is-sit jinkludi sit funebri b'iktar minn 300 tumbata tal-ħamrija, li wħud minnhom imorru lura għas-seklu 11 Q.K. Waħda mit-tumbati tal-ħamrija ġiet identifikata bħala dik ta' Filippu II tal-Maċedonja, missier Alessandru Manju.
Sit Arkeoloġiku ta' Mycenae u Tiryns		Peniżola Peloponniża	1999	i, ii, iii, iv, vi (kulturali)	Mycenae u Tiryns kienu l-iżjed żewġ bliet importanti tal-Greċja Miċenjana, u ffjorixxew bejn is-sekli 15 u 12 Q.K. Il-bliet kienu ekonomiji bil-palazzi b'arkitettura monumentali, bħad-Daħla tal-Iljuni u t-Teżor ta' Atreus. It-Tavli Lineari B huma l-ewwel xhieda tal-lingwa Griega. Iż-żewġ bliet huma kkollegati mal-ġrajjiet epiċi ta' Omeru, l-Ilijade u l-Odissea, li influwenzaw il-letteratura u l-arti Ewropej minn dak iż-żmien 'l hawn.
Ċentru Storiku (Chorá) bil-Monasteru ta' San Ġwann it-Teologu u l-Għar tal-Apokalissi fil-Gżira ta' Pátmos		Nofsinhar tal-Eġew	1999	iii, iv, vi (kulturali)	Il-Monasteru ta' San Ġwann it-Teologu huwa ddedika lil San Ġwann li kiteb il-Vanġelu u l-Apokalissi fuq il-gżira ta' Pátmos, skont it-tradizzjoni Kristjana. Ġie stabbilit fl-aħħar tas-seklu 10 u minn dak iż-żmien 'l hawn kien post tal-pellegrinaġġi u tat-tagħlim Ortodoss Grieg. L-insedjament antik ta' Chorá, assoċjat mal-monasteru, fih bosta binjiet reliġjużi u lajċi.
Ċentru Storiku ta' Korfù		Gżejjer Joniċi	2007	iv (kulturali)	L-għeruq taċ-Ċentru Storiku ta' Korfù, fil-gżira bl-istess isem, imorru lura għas-seklu 8 Q.K. Il-belt tinsab fid-daħla tal-Baħar Adrijatiku u kienet importanti għad-difiża tal-interessi marittimi tar-Repubblika tal-Venezja kontra l-Imperu Ottoman. L-inġiniera Venezjani bnew tliet fortijiet fil-belt. Il-binjiet taċ-ċentru storiku tal-belt huma fil-biċċa l-kbira mill-perjodu Venezjan u mis-seklu 19, meta l-gżira kienet parti mill-protettorat Brittaniku.
Sit Arkeoloġiku ta' Philippi		Lvant tal-Maċedonja u Traċja	2016	iii, iv (kulturali)	Philippi ġiet stabbilita fit-356 Q.K. minn Filippu II tal-Maċedonja. Il-belt kienet waqfa tul il-Via Egnatia u s-sit tal-Battalja ta' Philippi fit-42 Q.K. Ir-Rumani sawruha mill-ġdid f'"Ruma żgħira", u żiedu binjiet pubbliċi, inkluż Forum, mal-binjiet Ellenistiċi. Wara żjara minn Pawlu l-appostlu għall-ħabta tad-49-50 W.K., il-belt saret ċentru bikri tal-fidi Kristjana, kif joħroġ fid-dieher mill-fdalijiet ta' bażiliki Kristjani u knisja ottagonali.
Pajsaġġ Kulturali ta' Zagori		Epirus	2023	v (kulturali)	Il-pajsaġġ kulturali tul ix-xmara Voidomatis fil-muntanji Pindus jinkludi 45 villaġġ tal-ġebel. Il-villaġġi huma kkollegati ma' xulxin permezz ta' network ta' mogħdijiet u ta' pontijiet tal-ġebel (fl-istampa) tul l-art imħarbta tas-sit.