Vilnius
| Vilnius | |||
|---|---|---|---|
 Litwanja | |||
 | |||
| |||
| Amministrazzjoni | |||
| Stat sovran | Litwanja | ||
| City municipality of Lithuania | Muniċipalità tal-Belt ta' Vilnius | ||
| Kap tal-Gvern |
Remigijus Šimašius (en)  | ||
| Isem uffiċjali |
Vilnius Вільня Вильна Вильно Вильнюс Vilnius Wilno Вильнюс Vilno Вилно | ||
| Ismijiet oriġinali |
Vilnius Вїлнѧ | ||
| Kodiċi postali |
01001 | ||
| Ġeografija | |||
| Koordinati | 54°41′N 25°17′E / 54.68°N 25.28°EKoordinati: 54°41′N 25°17′E / 54.68°N 25.28°E | ||
  Vilnius Vilnius (Lithuania) | |||
 | |||
| Superfiċjenti | 401 kilometru kwadru | ||
| Għoli | 112 mu 98 m | ||
| Demografija | |||
| Popolazzjoni | 574,147 abitanti (1 Jannar 2018) | ||
| Informazzjoni oħra | |||
| Fondazzjoni | 13 century | ||
| Kodiċi tat-telefon |
5 | ||
| Żona tal-Ħin | UTC+2u UTC+3 | ||
| bliet ġemellati |
Nur-Sultan, Aalborg (en) , Brussell, Bratislava, Budapest, Chicago, Chișinău, Dnipro, Donetsk, Duisburg (en) , Dublin, Edinburgu, Erfurt (en) , Gdańsk, Guangzhou (en) , Irkutsk (en) , Istanbul, Joensuu (en) , Kjiv, Krakovja, Łódź (en) , Ljubljana, Lviv, Madison (en) , Minsk, Moska, Nikosija, Oslo, Palermo, Pavia, Piraeus (en) , Praga, Reykjavik, Riga, San Pietruburgu, Salzburg, Muniċipalità ta' Stokkolma, Strażburgu, Taipei, Tallinn, Tbilisi (en) , Tirana, Toronto, Valletta, Varsavja, Kaliningrad (en) , Almaty (en) , Nizhny Novgorod, Patras (en) u Wrocław | ||
| vilnius.lt | |||
Vilnius (/ˈvɪlniəs/ VIL-nee-əs, bil-Litwan: [ˈvʲɪlʲnʲʊs]) hija l-belt kapitali u l-ikbar belt tal-Litwanja, b'popolazzjoni ta' 592,389 ruħ (fl-2022).[1] Il-popolazzjoni taż-żona urbana funzjonali ta' Vilnius, li hija estiża lil hinn mil-limiti tal-belt, hija ta' madwar 706,832 ruħ (fl-2019), filwaqt li skont il-fond tas-saħħa territorjali ta' Vilnius, f'Ottubru 2020 kien hemm 732,421 abitant permanenti fil-belt ta' Vilnius u fil-muniċipalitajiet distrettwali ta' Vilnius f'daqqa.[2] Vilnius tinsab fix-Xlokk tal-Litwanja u hija t-tieni l-ikbar belt fl-Istati Baltiċi. Hija s-sede tal-gvern nazzjonali tal-Litwanja u tal-Muniċipalità Distrettwali ta' Vilnius.
Vilnius hija kklassifikata bħala belt globali Gamma skont l-istudji GaWC, u hija magħrufa għall-arkitettura tagħha fiċ-ċentru storiku, li ġie ddikjarat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1994.[3][4] Qabel it-Tieni Gwerra Dinjija, Vilnius kienet waħda mill-ikbar ċentri tal-Lhud fl-Ewropa. L-influwenza Lhudija tagħha wasslet għal-laqam "il-Ġerusalemm tal-Litwanja". Napuljun sejħilha "l-Ġerusalemm tat-Tramuntana" meta għadda mill-belt fl-1812.[5] Fl-2009, Vilnius kienet Kapitali Ewropea tal-Kultura, flimkien ma' Linz, fl-Awstrija.[6] Fl-2021, Vilnius ġiet elenkata fost l-aqwa 25 Belt Globali tal-Futur ta' fDi – jiġifieri waħda mill-iżjed bliet b'perspettiva futura u bl-ikbar potenzjali fid-Dinja.[7]
Sit ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]
Iċ-Ċentru Storiku ta' Vilnius ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji fl-1994.[4]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[4]
Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]
 |
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Vilnius |
- ^ "Statistinės suvestinės | VĮ Registrų centras". www.registrucentras.lt. Miġbur 2022-04-16.
- ^ "VLK". ligoniukasa.lrv.lt. Miġbur 2022-04-16.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lithuania - UNESCO World Heritage Convention". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-16.
- ^ a b c Centre, UNESCO World Heritage. "Vilnius Historic Centre". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-16.
- ^ "Jonathan Steele: In the Jerusalem of the North, the Jewish story is forgotten | Opinion | The Guardian". web.archive.org. 2018-01-14. Miġbur 2022-04-16.
- ^ "Belt Ewropea tal-Kultura" (PDF). web.archive.org. Miġbur 2022-04-16.
- ^ Intelligence, fDi. "fDi's Global Cities of the Future 2021/22 — overall winners". www.fdiintelligence.com (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-16.