Bulgarija

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Repubblika tal-Bulgarija
Република България
Република България – Bandiera Република България – Emblema
Innu nazzjonali: Unity makes strength   (Ingliż)
Unità tagħmel il-Qawwa

Pożizzjoni tal-Bulgarija (aħdar skur)
– fil-kontinent Ewropew (aħdar ċar u aħdar skur)
– fl-Unjoni Ewropea (aħdar ċar)
Belt kapitali
(u l-ikbar belt)
Sofija
42°41′N 26°19′E / 42.683°N 26.317°E / 42.683; 26.317

Lingwi uffiċjali Bulgaru
Gruppi etniċi  Bulgari
Gvern Unitarja Parlamentari Repubblika
 -  President Rumen Radev (Румен Радев)
 -  Viċi President Iliana Iotova (Илияна Йотова)
 -  Prim Ministru Stefan Yanev (Стефан Янев)
Indipendenza
 -  L-Ewwel Imperu Bulgaru 681 
 -  It-Tieni Imperu Bulgaru 1185 
 -  Stat modern 1918–1938 
 -  Prinċipat tal-Bulgarija 19 ta Frar, 1878 
 -  Indipendenza 22 ta Settembru, 1908 
Sħubija fl-UE 1 ta' Jannar, 2007
Erja
 -  Total 110,994 km2 (105)
42,823 mil kwadru 
 -  Ilma (%) 0.3
Popolazzjoni
 -  stima tal-2011 7,364,570 (98)
 -  ċensiment tal-/
 -  Densità 66.2/km2 (139)
171/mili kwadri
PGD (PSX) stima tal-2012
 -  Total $101.035 biljun (66)
 -  Per capita $13,789 (69)
PGD (nominali) stima tal-2012
 -  Total $53.545 biljun (72)
 -  Per capita $7,308 (76)
IŻU (2011) 0.771 (għoli) (55)
Valuta Lev (BGN)
Żona tal-ħin EET (UTC+2)
Kodiċi telefoniku 359
TLD tal-internet .bg
Organizzazzjoni territorjali
Mappa ta' Bulgarija
Mużew Arkeoloġiku Nazzjonali (Bulgarija), Natsionalen arheologicheski muzey; Koordinati: 42°41′47″N 23°19′28″E; Tip: Pubbliku; Ħolqien: 1892; Amministratur: Akkademja tax-Xjenzi Bulgara; Kostruzzjoni: 1894; Informazzjoni għall-Viżitaturi: Metro Serdika; Il-mużew ġie inawgurat u miftuħ uffiċjalment fl-1905 mir-Re Ferdinandu I u l-Ministru tal-Kultura Ivan Shishmanov, li jgħaqqdu l-kollezzjonijiet arkeoloġiċi li kienu mifruxa mal-belt kollha. Kmamar oħra u bini amministrattiv inbnew matul is-snin, għalkemm il-bini storiku tal-moskea għadu jintuża, minkejja l-kundizzjonijiet sfavorevoli tiegħu bħall-umdità fis-sajf. fl-1 ta' April, 2006.

Il-Bulgarija (Bulgaru: България, IPA: [bɤ̞ɫɡarijɐ]), uffiċjalment ir-Repubblika tal-Bulgarija, huwa pajjiż li jinsab fl-Ewropa tax-Xlokk. Dan huwa mdawwar bir-Rumanija fit-Tramuntana, is-Serbja u l-Maċedonja ta' Fuq fil-Punent, il-Greċja u t-Turkija fin-Nofsinhar u l-Baħar l-Iswed fil-Lvant. B'territorju ta' 110,994 kilometru kwadru (42,855 mi kw), il-Bulgarija hija l-14-il l-akbar pajjiż fl-Ewropa. Il-qagħda tagħha jagħmilha salib it-toroq storiku għaċ-ċiviltajiet differenti u għalhekk insibu hemm xi xogħol tal-metall, oġġetti reliġjużi u kulturali mill-aktar bikrija fid-dinja

Total tal-fruntieri tal-Bulgarija: 1,806 km, pajjiżi tal-fruntiera (5): il-Greċja 472 km; il-Maċedonja 162 km; Rumanija 605 km; Serbja 344 km; Turkija 223 km.

Is-sistema politika[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Bulgarija hija repubblika parlamentari. Il-kap tal-gvern - il-Prim Ministru - għandu l-aktar pożizzjoni b’saħħitha tas-setgħa eżekuttiva. Il-kap tal-istat - il-President - primarjament għandu setgħat rappreżentattivi kif ukoll setgħat limitati tal-veto. Il-Bulgarija hija stat unitarju bi struttura ċentralizzata. Tikkonsisti minn 27 provinċja u provinċja kapitali metropolitana (Sofija-Grad). Il-gvernaturi reġjonali huma maħtura mill-gvern.[1]

Il-kummerċ u l-ekonomija[immodifika | immodifika s-sors]

L-aktar setturi importanti tal-ekonomija tal-Bulgarija fl-2018 kienu l-industrija (23.1%), il-kummerċ bl-ingrossa u bl-imnut, it-trasport, l-akkomodazzjoni u s-servizzi tal-ikel (22.6 %), l-amministrazzjoni pubblika, id-difiża, l-edukazzjoni, is-saħħa tal-bniedem u l-attivitajiet ta’ xogħol soċjali (14.1 %).[1]

Il-kummerċ fl-UE jammonta għal 69 % tal-esportazzjonijiet tal-Bulgarija (il-Ġermanja 15 %, l-Italja 9 % u r-Rumanija 9 %), filwaqt li barra mill-UE 8 % jmorru fit-Turkija u 3 % fiċ-Ċina.[1]

F'termini ta' importazzjonijiet, 64 % jiġu minn Stati Membri tal-UE (il-Ġermanja 12 %, l-Italja 8 % u r-Rumanija 7 %), filwaqt li barra mill-UE 10 % jiġu mir-Russja u 6 % mit-Turkija.[1]

Il-Bulgarija fl-UE[immodifika | immodifika s-sors]

Hemm 17-il membru fil-Parlament Ewropew mill-Bulgarija. [1]

Fil-Kunsill tal-UE, il-ministri nazzjonali jiltaqgħu b'mod regolari biex jadottaw il-liġijiet tal-UE u jikkoordinaw il-politiki. Il-laqgħat tal-Kunsill jattendu għalihom regolarment rappreżentanti tal-gvern Bulgaru, skont il-qasam tal-politika li jkun qed jiġi indirizzat.[1]

Il-Kunsill tal-UE m’għandux persuna waħda permanenti bħala President (bħal pereżempju, il-Kummissjoni jew il-Parlament). Minflok, ix-xogħol jitmexxa mill-pajjiż li jkollu l-Presidenza tal-Kunsill, li jinbidel kull sitt xhur. Matul dawn is-sitt xhur, il-ministri mill-gvern ta’ dak il-pajjiż jippresiedu u jgħinu jiddeterminaw l-aġenda tal-laqgħat tal-Kunsill f’kull qasam ta’ politika, u jiffaċilitaw id-djalogu ma' istituzzjonijiet oħra tal-UE. Dati tal-Presidenza Bulgari:Jan-Ġun 2018[1]

Il-Kummissarju nominat mill-Bulgarija għall-Kummissjoni Ewropea hi Mariya Gabriel, li hi responsabbli għall-Innovazzjoni, ir-Riċerka, il-Kultura, l-Edukazzjoni u ż-Żgħażagħ.[1]

Il-Kummissjoni hija rrappreżentata f’kull pajjiż tal-UE minn uffiċċju lokali, imsejjaħ “rappreżentanza”.[1]

Il-Bulgarija għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ekonomiku u Soċjali Ewropew. Dan il-korp konsultattiv – li jirrappreżenta lil dawk li jħaddmu, il-ħaddiema u gruppi oħra ta’ interess – huwa kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex ikun hemm idea aħjar tal-bidliet possibbli tas-sitwazzjonijiet soċjali u tax-xogħol fil-pajjiżi membri.[1]

Il-Bulgarija għandha 12-il rappreżentant fil-Kumitat Ewropew tar-Reġjuni, l-assemblea tal-UE tar-rappreżentanti reġjonali u lokali. Dan il-korp konsultattiv jiġi kkonsultat dwar il-liġijiet proposti, biex jiżgura li dawn il-liġijiet iqisu l-perspettiva minn kull reġjun tal-UE.[1]

Il-Bulgarija tikkomunika wkoll mal-istituzzjonijiet tal-UE permezz tar-rappreżentanza permanenti tagħha fi Brussell. Bħala l-“ambaxxata għall-UE” tal-Bulgarija, il-kompitu ewlieni tagħha hu li tiżgura li l-interessi u l-politiki tal-pajjiż huma segwiti b’mod effettiv kemm jista’ jkun fl-UE.[1]

L-ammont li jħallas kull pajjiż tal-UE fil-baġit tal-UE huwa kkalkulat b’mod ġust, skont il-mezzi. Aktar ma tkun kbira l-ekonomija tal-pajjiż, aktar iħallas – u viċi versa. L-għan tal-baġit tal-UE mhuwiex li jipprova jqassam mill-ġdid il-ġid, iżda pjuttost jiffoka fuq il-ħtiġijiet tal-Ewropej b’mod ġenerali. Ċifri tal-2018 għall-Bulgarija:

  • Nefqa totali tal-UE fil-Bulgarija – € 2.169 biljun (ekwivalenti għal 3.91 % tal-ekonomija Bulgara)
  • Kontribuzzjoni totali għall-baġit tal-UE – € 0.487 biljun (ekwivalenti għal 0.88 % tal-ekonomija Bulgara)[1]

Il-flus imħallsa fil-baġit tal-UE mill-Bulgarija jgħinu biex jiġu ffinanzjati programmi u proġetti fil-pajjiżi kollha tal-UE – bħall-bini ta’ toroq, is-sussidjar ta’ riċerkaturi u l-ħarsien tal-ambjent.[1]

Organizzazzjoni territorjali[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Bulgarija hija maqsuma f'27 reġjun amministrattiv, flimkien mar-reġjun tal-kapitali Sofia. Min-naħa tagħhom, dawn ir-reġjuni huma maqsuma f'264 muniċipalità. Li tinsab fix-Xlokk tal-Ewropa, il-Bulgarija tippreżenta eżenzjoni varjata ħafna.

Akkademja tax-Xjenzi Bulgara[immodifika | immodifika s-sors]

Kwartieri ġenerali tal-Akkademja Bulgara tax-Xjenzi f'Sofia. fl-26 ta' Marzu, 2011

L-Akkademja tax-Xjenzi Bulgara (Българска академия на науките, Balgarska akademiya na naukite, БАН; Bulgarian Academy of Sciences, abreviado BAS) hija l-organizzazzjoni xjentifika nazzjonali tal-Bulgarija, imwaqqfa fl-1869. L-Akkademja hija awtonoma u għandha Soċjetà ta' Skulari, Membri Korrispondenti u Membri Barranin. Jippubblika u jxerred xogħlijiet xjentifiċi, enċiklopediji, dizzjunarji u rivisti differenti, u għandu d-dar tal-pubblikazzjoni tiegħu stess.

Stefan Vodenicharov ilu l-President tal-Akkademja tax-Xjenzi Bulgara mill-2012. Il-baġit tal-Akkademja tax-Xjenzi Bulgara fl-2009 kien ta' 84 miljun leva jew 42.7 miljun euro. L-Istitut għar-Riċerka u t-Teknoloġiji Spazjali, l-aġenzija spazjali Bulgara, għandu baġit ta' €1 miljun u huwa parti mill-BAS.

L-akkademja ngħatat il-Commendation mill-Ministru tal-Affarijiet Barranin tal-Ġappun għall-kontribuzzjonijiet tagħha għall-promozzjoni ta' fehim reċiproku bejn il-Bulgarija u l-Ġappun fl-1 ta' Diċembru 2020.

Tsarate tal-Bulgarija (5 ta' Ottubru, 1908 – 15 ta' Settembru, 1946)[immodifika | immodifika s-sors]

Ir-Renju tal-Bulgarija (Bulgaru: Царство България, Tsarstvo Bŭlgariya) jew Tsarate tal-Bulgarija (Bulgaru: ġie stabbilit fil-5 ta' Ottubru 1908, meta l-Prinċipat tal-Bulgarija ddikjarat l-indipendenza tiegħu mill-Imperu Ottoman u tela' għall-istatus ta' renju. Dan il-moviment ifformalizza wkoll. l-annessjoni tal-provinċja Ottomana tar-Rumelia tal-Lvant, li kienet ilha taħt il-kontroll Bulgaru mill-1885. Fl-1946 il-monarkija ġiet abolita, l-aħħar zar tagħha ntbagħat fl-eżilju, u r-renju ġie sostitwit minn Repubblika Popolari. Għalkemm rari, xi drabi hija imsejjaħ it-Tielet Imperu Bulgaru, madankollu t-Tielet Estate Bulgaru kien rikonoxxut internazzjonalment bħala Renju.

Motto: "Съединението прави силата" (tradott: Sŭedinenieto pravi silata) (Bulgaru: "L-unità hija s-saħħa"); Innu: "Шуми Марица" (tradott: Shumi Maritsa) (Bulgaru: "Mill-Maritsa"); Innu Rjali: Химн на Негово Величество Царя (tradott: Himn na Negovo Velichestvo Tsarya) (Bulgaru: "Innu tal-Maestà Tiegħu t-Tsar"); Koordinati: 42°42′00″N 23°19′00″E; Kapitali: Sofia; Entità: Renju; Lingwa Uffiċjali: Bulgaru; Żona: 153,459.6 km²; Popolazzjoni (1946): 7,029,349 abitant, Densità 45.81 abitant/km²; Reliġjon: Knisja Ortodossa; Munita: Lev; Perjodu Storiku: Bejn il-Gwerer, it-Tieni Gwerra Dinjija, Bidu tal-Gwerra Bierda; 5 ta' Ottubru tal-1908-Proklamazzjoni tal-indipendenza, 1912-1913-Gwerer tal-Balkani, 10 ta' Awwissu tal-1913-Trattat ta' Bukarest, 27 ta' Novembru tal-1919-Trattat ta' Neuilly, 9 ta' Settembru 1944-Kup, 15 ta' Settembru tal-1946-Abolizzjoni tal-Monarkija; Forma ta' Gvern: Monarkija Kostituzzjonali; Tsar: Ferdinand I (1908-1918), Boris III (1918-1943), Simeon II (1943-1946); Prim Ministru: Aleksandar Malinov (1908-1911), Ivan Evstratiev Geshov (1911-1913), Vasil Radoslavov (1913-1918), Teodor Teodorov (1918-1919), Aleksandar Stamboliyski (1919-1923), Aleksandar T. ) ), Andrei Lyapchev (1926-1931), Nikola Mushanov (1931-1934), Georgui Kioseivanov (1934-1940), Bogdan Filov (1940-1943), Dobri Bozhilov (1943-1944), Kimon Georgiev (19464) ; Membru ta': League of Nations, Axis Powers

Sfond[immodifika | immodifika s-sors]

Minkejja t-twaqqif ta' l-ewwel entità Bulgara awtonoma fil-forma ta' prinċipat awtonomu fi ħdan l-Imperu Ottoman fl-1878 u l-okkupazzjoni sussegwenti tar-Rumelia tal-Lvant fl-1885, kien hemm popolazzjoni kbira meqjusa bħala Bulgara fit-territorji amministrati direttament mill-Imperu, l-aktar f' il-Maċedonja. Dan ir-reġjun, madankollu, kien f'tilwima bejn l-Istati Balkani l-ġodda, ir-Renju tas-Serbja u r-Renju tal-Greċja, kif ukoll il-Bulgarija stess, għal raġunijiet ekonomiċi, kulturali u ta' bilanċ tal-poter fil-Balkani. Il-konfront għall-kontroll ta’ dan it-territorju dam sal-Ewwel Gwerra Dinjija.

Fl-1903 kien hemm ribelljoni fomentata mill-Bulgarija fil-Maċedonja li dehret li kienet se toħroġ konfront fuq it-territorju. Fl-1908, ħa vantaġġ mill-kriżi internazzjonali minħabba l-ħtif tal-poter miż-Żgħażagħ Torok f'Istanbul, il-Prinċep Ferdinand ipproklama l-indipendenza u ddikjara lilu nnifsu Tsar tar-Renju il-ġdid tal-Bulgarija, nhar (Ġuljan 22 ta' Settembru/Gregorjan il-5 ta' Ottubru 1908.) fil-Knisja tal-Erbgħin Martri ta' Veliko Tarnovo.

Karatteristiċi tal-Politika Nazzjonali[immodifika | immodifika s-sors]

Wara l-konverżjoni tal-prinċipat f'renju fl-1908 waqt il-kriżi tal-Bosnija, il-konċentrazzjoni tal-poter f’idejn it-zar żdiedet: mill-1912 seta' jiffirma trattati internazzjonali sigrieti mingħajr il-permess tal-qrati Bulgari.Il-korruzzjoni tal-elezzjonijiet kompliet. , li kien huma kkonformaw max-xewqat tal-monarka u l-prim ministru li għażel f'kull mument.Il-poter dejjem jikber ta' Ferdinand ma kienx ibbażat fuq l-abrogazzjoni tal-Kostituzzjoni jew it-twaqqif formali ta' dittatorjat rjali, iżda fuq l-użu tas-setgħat kostituzzjonali b'għaqal mogħtija lill-figura tal-monarka, speċjalment fil-ħila tiegħu li jeleġġi l-membri tal-Kunsill tal-Ministri. Bħal f'pajjiżi oħra fir-reġjun, is-soltu ma kienx li jintgħażel il-Gvern permezz ta' elezzjonijiet, imma li l-monarka jagħżel u mbagħad saru l-voti li, ikkontrollati mill-kabinett il-ġdid, ikkonfermaw l-elezzjoni ta' Fernando.Is-servizz ċivili żviluppa dipendenza fuq il-kompożizzjoni tal-kabinett li għamlitha wkoll indirettament dipendenti fuq il-favori tal-monarka, li fil-prattika ttrasforma s-sistema politika f’tip ta’ assolutiżmu kostituzzjonali.

Unifikazzjoni Bulgara[immodifika | immodifika s-sors]

L-Unifikazzjoni tal-Bulgarija (bil-Bulgaru: Съединение на България, Saedinenie na Balgariya) kienet l-att ta' għaqda tal-Prinċipat tal-Bulgarija u l-provinċja ta' Rumelia tal-Lvant fil-ħarifa tal-1885. Kien ikkoordinat mis-Sigriet Ċentrali. Kumitat Rivoluzzjonarju tal-Bulgarija (BSCRC). It-tnejn kienu partijiet mill-Imperu Ottoman, iżda l-Prinċipat kien ħadmu de facto b'mod indipendenti, filwaqt li l-provinċja ta' Rumelia kienet awtonoma u kellha preżenza Ottomana. L-unifikazzjoni nkisbet wara rewwixti fl-ibliet tar-Rumelia tal-Lvant, segwita minn kolp ta' stat fit-18 ta' Settembru [6 ta' Settembru] 1885 appoġġjat mill-Bulgaru Knyaz Alexander I. Il-BSCRC, iffurmat minn Zahari Stoyanov, beda jippopolalizza b'mod attiv l-idea ta' unifikazzjoni. permezz tal-istampa u dimostrazzjonijiet pubbliċi fir-rebbiegħa tal-1885.

L-Għaxar Gwerra Russo-Torka (1877-1878) intemmet bl-iffirmar tat-Trattat preliminari ta' San Stefano, li jifred territorji kbar mill-Imperu Ottoman. Il-Bulgarija rxoxtat wara 482 sena ta' ħakma barranija, għalkemm bħala prinċipat taħt is-sovranità Ottomana.

Id-diplomatiċi Russi kienu jafu li l-Bulgarija mhux se tibqa' f'dawn il-fruntieri għal żmien twil: ir-Russi stess sejħu l-paċi ta' San Stefano bħala “preliminari”. Il-Kungress ta’ Berlin beda fit-13 ta' Ġunju [OS 1 ta' Ġunju], 1878 u spiċċa fit-13 ta' Lulju [OS ta’ Lulju 1], 1878 bit-Trattat ta' Berlin li ħoloq stat Bulgaru vassalli fl-artijiet bejn il-Balkani u d-Danubju. Iż-żona bejn il-Muntanji Balkani u l-Muntanji Rila u Rhodope saret provinċja Ottomana awtonoma msejħa Eastern Rumelia. Is-separazzjoni tan-Nofsinhar tal-Bulgarija f'reġjun amministrattiv differenti kienet garanzija kontra l-biżgħat espressi mill-Gran Brittanja u l-Awstrija-Ungerija li l-Bulgarija se tikseb aċċess għall-Baħar Eġew, li loġikament kien ifisser li r-Russja kienet qed tersaq eqreb lejn il-Mediterran.

It-tielet parti kbira ta' San Stefano Bulgarija, il-Maċedonja, baqgħet fuq il-fruntieri Ottomani kif kienet qabel il-gwerra.

Taħt dawn il-kundizzjonijiet, kien naturali li l-Bulgari fil-Bulgarija, fil-Lvant tar-Rumelia u fil-Maċedonja jiġġieldu għall-għaqda. L-ewwel tentattiv sar fl-1880. Il-Prim Ministru l-ġdid Ingliż, William Ewart Gladstone (li kien appoġġa bil-qawwa l-kawża Bulgara fil-passat) wassal lill-politiċi Bulgari jistennew li l-politika Ingliża dwar il-kwistjoni tal-Lvant kienet waslet biex tinbidel u li l-appoġġ u jilqa' Unjoni eventwali. Sfortunatament, il-bidla fil-gvern ma ġabitx bidla fl-interessi tal-Renju Unit, Serbja. It-tieni, kien hemm kunflitt potenzjali bejn l-Imperu Ottoman fuq naħa u l-Greċja u l-Montenegro fuq in-naħa l-oħra.

Attivisti tal-Unjoni tal-Lvant Rumelia bagħtu lil Stefan Panaretov, professur f'Robert College, biex jikkonsulta l-opinjoni Brittanika dwar l-Unifikazzjoni ppjanata. Madankollu, il-gvern Gladstone ma aċċettax dawn il-pjanijiet. In-nuqqas ta' qbil ġie wkoll mir-Russja Imperjali, li segwew strettament id-deċiżjonijiet li ttieħdu waqt il-Kungress ta' Berlin. Sadanittant, it-tensjonijiet bejn il-Greċja u l-Imperu Ottoman kienu kkalmaw, li fl-aħħar mill-aħħar wasslu għall-falliment tal-ewwel tentattiv ta' Unifikazzjoni.

Sa nofs l-1885, il-biċċa l-kbira tas-sindakalisti attivi fir-Rumelia tal-Lvant jaqsmu l-fehma li t-tħejjijiet għal rivoluzzjoni fil-Maċedonja għandhom jiġu posposti u li l-isforzi kollha għandhom ikunu kkonċentrati fuq l-unifikazzjoni tal-Bulgarija u r-Rumelia tal-Lvant. Il-Bulgaru Knyaz Alexander I kien miġbud ukoll għal din il-kawża. Ir-relazzjonijiet tiegħu mar-Russja kienu marru għall-agħar tant li l-Imperatur Russu u ċ-ċrieki favur ir-Russja fil-Bulgarija talbu fil-miftuħ għall-abdikazzjoni ta' Alexander. Il-knyaz żagħżugħ ra l-appoġġ tiegħu għall-Unifikazzjoni bħala l-unika ċans tiegħu għas-sopravivenza politika.

L-unifikazzjoni kienet inizjalment skedata għal nofs Settembru, filwaqt li l-milizzja Rumeljana ġiet mobilizzata għal manuvri. Il-pjan talab li l-Unifikazzjoni titħabbar fis-27 ta' Settembru [OS 15 ta’ Settembru], 1885, iżda fl-14 ta' Settembru [OS 2 ta' Settembru], 1885 bdiet rewwixta f'Panagyurishte (imbagħad fir-Rumelia tal-Lvant) li twaqqfet fl-istess jum minn il-pulizija. Id-dimostrazzjoni talbet għaqda mal-Bulgarija. Ftit wara dan l-eżempju ġie segwit fir-raħal ta' Goliamo Konare. Hemmhekk ġiet iffurmata skwadra armata, taħt it-tmexxija ta' Prodan Tishkov (magħruf aħjar bħala Chardafon) — il-mexxej lokali tal-BSCRC. Ir-rappreżentanti tal-BSCRC intbagħtu fi bliet differenti fil-provinċja, fejn kellhom jiġbru gruppi ta' ribelli u jibagħtuhom fi Plovdiv, il-kapitali tar-Rumelia tal-Lvant, fejn kienu taħt il-kmand tal-Maġġur Danail Nikolaev.

Sadanittant, eżerċizzji militari kienu qed isiru barra minn Plovdiv. Il-Kmandant Danail Nikolaev, li kien inkarigat mill-manuvri, kien jaf u appoġġa lit-trejdunjonisti. Fit-18 ta' Settembru [OS 6 ta' Settembru], 1885, il-milizzja Rumeljana (forzi armati tar-Rumelia tal-Lvant) u gruppi sindalisti armati daħlu f'Plovdiv u ħatfu r-residenza tal-gvernatur.

Il-Gvernatur Gavril Krastevich, ġie arrestat mir-ribelli u ddefilat fit-toroq ta’ Plovdiv qabel ma tkeċċa lejn Kostantinopli.

Immedjatament ġie ffurmat gvern temporanju, b’Georgi Stranski f'idejh. Il-Maġġur Danail Nikolaev inħatar kmandant tal-forzi armati. Bl-għajnuna ta 'uffiċjali Russi, huwa ħoloq il-pjan strateġiku għad-difiża kontra l-intervent Ottoman mistenni. Il-mobilizzazzjoni ġiet iddikjarata fir-Rumelia tal-Lvant.

Hekk kif ħataf il-poter fl-14 ta' Settembru [OS 2 ta' Settembru], 1885, il-gvern temporanju bagħat telegramma talab lill-knyaz biex jaċċetta l-Unifikazzjoni. Fl-20 ta’ Settembru [OS 8 ta' Settembru], 1885, Alessandru I wieġeb b’manifest speċjali. L-għada, akkumpanjat mill-Prim Ministru Petko Karavelov u l-kap tal-Parlament Stefan Stambolov, Knyaz Alexander I daħal fil-kapitali ta' ex Rumelia tal-Lvant. Dan il-ġest ikkonferma l-azzjonijiet tat-trejdunjonisti bħala fait accompli. Iżda d-diffikultajiet tad-difiża diplomatika u militari ta' l-Unjoni għad hemm quddiemhom.

Prinċipat Awtonomu tal-Bulgarija (3 ta' Marzu mill-1878- 22 ta’ Novembru tal-1908)[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Prinċipalità Awtonoma tal-Bulgarija (Автономна Княжество България, Avtonomna Knyazhestvo Bŭlgariya, 3 ta' Marzu mill-1878- 22 ta’ Novembru tal-1908) kienet waħda miż-żewġ unitajiet amministrattivi li nħolqu fl-Imperu Ottoman wara t-telfa tal-Imperu Ottoman fil-Gwerra Russo-Torka u l-Kungress sussegwenti ta’ Berlin fl-1878, biex jipprova jirrikonċilja n-nazzjonaliżmu Bulgaru li qed jikber. Il-prinċipat kien awtonomu fi ħdan l-Imperu (stat vassalli tal-Imperu Ottoman) u ftit snin wara ngħaqad mal-unità Bulgara l-oħra, it-territorju tar-Rumelia tal-Lvant, biex jiffurmaw Bulgarija indipendenti moderna.

Koordinati: 42°42′00″N 23°20′00″E; Kapitali: Sofia; Entità: Stat Vassalli tal-Imperu Ottoman; Lingwa Uffiċjali: Bulgaru; Żona storika fl-1878: 63,752 km²; Popolazzjoni storika fl-1878 stmata għal: 4,215,000 abitant; Prinċep: Alessandru I (1857-1893), Ferdinand I (1861-1948).

Sfond[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1393 it-Torok Ottomani ħadu Tarnovo, il-kapitali tat-Tieni Imperu Bulgaru. Kien il-bidu tal-ħakma Ottomana. Iż-żona Bulgara żdiedet diversi drabi kontra l-ħakma Ottomana, l-aktar ir-rewwixti ta’ Tarnovo (1598 u 1686) u r-ribelljoni ta’ Karposh (1689). Madankollu, l-aktar rewwixta importanti se ssir fis-seklu 19.

Il-Kwistjoni tal-Lvant affettwat iż-żona tal-Lvant tal-Ewropa, fejn l-Imperu Ottoman iffaċċja tnaqqis profond bħala qawwa u l-pressjonijiet kontinwi tal-Imperu Awstro-Ungeriż u Russu, ħerqana li jinfluwenzaw il-popli Insara suġġetti għall-Ottomani.

Il-politika barranija Russa lejn l-Imperu Ottoman kellha diversi għanijiet: li tikseb port bla silġ fix-xitwa għall-flotta tagħha, li tespandi tul id-Danubju u l-Asja, u li tidderieġi l-indipendenza tal-popli Kristjani Ortodossi suġġetti għat-Torok. Il-Gwerra tal-Krimea (1853-1856) waqfet dawn ix-xewqat Russi, iżda l-poteri rebbieħa imponew fuq l-Imperu Ottoman l-applikazzjoni ta’ riformi li rrispettaw lill-popli Kristjani bi skambju għall-appoġġ ipprovdut fil-gwerra. Is-sitwazzjoni nbidlet mill-1870: it-telfa Franċiża mill-Prussja ppermettiet lir-Russja biex għal darb'oħra tinfluwenza l-kwistjoni tal-Lvant, li kisbet l-indipendenza reliġjuża tal-Bulgarija kontra l-patrijarka Grieg ta 'Kostantinopli, l-ewwel pass fil-politika tagħha ta' intervent fir-reġjun.

Min-naħa tagħha, l-Awstrija-Ungerija, bogħod mill-affarijiet Ġermaniżi (telfa fil-gwerra tal-1866) u Taljani (unifikazzjoni tal-Italja), iffokat fuq il-Balkani u ddeċidiet li tinfluwenza s-Serbja u l-prinċipalitajiet Rumeni bħala mod biex twaqqaf il-politika espansjonista Russa. fiż-żona.

Min-naħa tiegħu, l-Imperu Ottoman ma setax ilaħħaq mar-riformi imposti fil-Paċi ta’ Pariġi fl-1856 u ffaċċja diversi ribelljonijiet (Kreta fl-1866, Ħerzegovina fl-1875 jew il-gwerra mas-Serbja fl-1876) u falliment fl-1875. Hekk kif ħadet is-sitwazzjoni forma, grupp ta uffiċjali rribellaw kontra Sultan Abdülaziz I, minfloku ma Murad V. Il-pajjiż kien mogħni bKostituzzjoni fl-1876 Madankollu, is-Sultan ġdid Abdul Hamid II temm ir-riforma u stabbilixxa mill-ġdid il-monarkija assoluta.

Meta r-ribelljoni kontra l-Imperu Ottoman faqqgħet fil-Bosnja fl-1875, infirxet fil-Bulgarija s-sena ta’ wara,1 fejn kienet magħrufa bħala r-Rewwixta ta’ April. L-appoġġ popolari għar-rewwixta kien baxx.2 Minkejja l-fatt li l-awtoritajiet ikkontrollaw faċilment ir-ribelljoni,1 it-Torok ħarġu repressjoni brutali,1 li fiha pparteċipaw il-bachibozuks, wettqu bosta massakri (5,000 mejta f'Batal u Peshtera1 ​) u qerdu. il-pajjiż. Pajjiżi Ewropej oħra kienu rrabjati u ddenunzjaw il-brutalità u l-"kruhat Bulgari".1

Fl-1876, il-Konferenza ta' Kostantinopli tlaqqgħet mill-poteri l-kbar, madankollu d-deċiżjonijiet tagħha ġew miċħuda mill-awtoritajiet Ottomani, meta wieħed iqis li l-pubblikazzjoni tal-Kostituzzjoni tal-1876 ggarantit id-drittijiet tal-minoranzi tal-Imperu. Intant, ir-Russja kompliet tkun ostili għall-Ottomani u bdiet sensiela ta' kuntatti mal-Awstrija-Ungerija biex tiggarantixxi n-newtralità tagħha quddiem proċess ta' gwerra possibbli (qsim tal-Imperu Ottoman miftiehem fil-konferenza informali li saret fl-1876).nota. 1 Fl-aħħar ir-Russja ddikjarat gwerra f'Ġunju 1877 u invadiet il-pajjiż bl-appoġġ tar-Rumeni u leġjun Bulgaru. Fi Frar 1878, l-armati Russi waslu sal-bibien ta' Kostantinopli.

It-Trattat ta' San Stefano (3 ta' Marzu, 1878) stipula l-ħolqien ta' prinċipat awtonomu kbir tal-Bulgarija u ż-żarmar tat-territorji Ewropej tal-Imperu Ottoman.1 L-Awstrija u l-Gran Brittanja beżgħu li l-bilanċ fil-Balkani kien se jitħarbat u li l-istat il-ġdid sar satellita Russu fil-Balkani u ġiegħel lir-Russja tiffirma t-Trattat ta’ Berlin, li bih inżamm il-bilanċ għad-detriment tal-aspirazzjonijiet nazzjonali Bulgari: il-prinċipat awtonomu tal-Bulgarija baqa’, iżda naqqas ħafna1 u suġġett għal vassallaġġ uffiċjali lil Kostantinopli , li żammewh milli jistabbilixxi relazzjonijiet diplomatiċi jew kummerċjali formali ma nazzjonijiet oħra.2

Għalkemm it-Trattat ta' San Stefano qatt ma mmaterjalizza lil hinn mill-karta, sar referenza għan-nazzjonalisti Bulgari, għax kien jirreferi għall-eks-renju ta’ Simeon I. Gvernijiet Bulgari suċċessivi fittxew l-unifikazzjoni ta' dawk li kienu jqisu territorji Bulgari,3 immirati lejn il-fruntieri ta' San. Stefano. Fl-għexieren ta' snin ta' wara l-Bulgarija rnexxielha taħtar isqfijiet Bulgari fil-Maċedonja (parti mill-Imperu Ottoman f'dan iż-żmien).

Fis-seklu 14 inbnew ħafna monasteri taħt il-patroċinju ta' Ivan Alexander fuq ix-xaqliba tat-tramuntana ta' Stara Planina, speċjalment f'żona qrib il-kapitali Tarnovo li kienet magħrufa bħala “Sveta Gora” (Foresta Mqaddsa), isem użat ukoll biex jirreferi għal. lejn il-Muntanja Athos. Il-bosta monasteri madwar l-Imperu kienu ċ-ċentru tal-ħajja kulturali, edukattiva u spiritwali tas-soċjetà Bulgara. F'nofs is-seklu 13, ħafna monasteri bdew jibnu fortifikazzjonijiet taħt it-theddida ta' invażjonijiet Torok, bħall-famuż Torri Hrelyu fil-Monasteru ta’ Rila.

Kien hemm netwerk organizzat perfettament ta' difiża fortizza li jikkonsisti f'diversi linji tul id-Danubju, il-Muntanji Balkani, ir-Rhodope, il-kosta. Il-fortizza ewlenija kienet Tarnovo. Kastelli importanti oħra inklużi kienu Vidin, Silistra, Cherven, Lovech, Sofia, Plovdiv, Lyutitsa, Ustra u ħafna oħrajn.

Storja[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1879 laqgħa ta' assemblea kostitwenti fil-belt ta' Tarnovo adottat Kostituzzjoni għall-Bulgarija (demokrata ħafna għal dak iż-żmien, iżda ma tantx kienet applikata, approvata grazzi għat-trijonf tal-pożizzjoni tal-Partit Liberali u l-qbil Russu) u eletta bħala prinċep lil Alessandru ta' Battenberg, neputi tat-Tsarina tar-Russja. Is-sovran il-ġdid kien fil-fatt intgħażel mill-poteri l-kbar. Fil-provinċja ta’ Rumelia tal-Lvant, il-poteri Ewropej fasslu l-istatuti organiċi tal-Kungress ta' Berlin u ġie maħtur u aċċettat mill-assemblea gvernatur li jirrappreżenta lis-sultan Ottoman. Il-kapitali l-ġdida tal-prinċipat awtonomu ġiet stabbilita fil-belt ta' Sofia, salib it-toroq u qrib il-Maċedonja, b’għażla tal-awtorità transitorja Russa li tikkontrolla t-territorju wara l-gwerra.

Bulgarija Ottomana[immodifika | immodifika s-sors]

Ottoman Devşirme fil-Bulgarija.
Bandiera Rumeljana tal-Imperu Ottoman
Eyalat ta' Rumelia fl-1609, (Wiċċ: 124.63 km²; Popolazzjoni (1844): 2,700,000 abitant, Densità: 21,664,13 abitant/km²)

L-istorja tal-Bulgarija Ottomana tifrex għal kważi 500 sena, mill-konkwista mill-Imperu Ottoman tar-renji żgħar li ħarġu mit-tifrik tat-Tieni Imperu Bulgaru fl-aħħar tas-seklu 14, sal-Ħelsien tal-Bulgarija fl-1878. It-territorji Bulgari ġew amministrati. fl-Eyalet ta' Rumelia. Il-ħakma Ottomana kienet perijodu mmarkat minn oppressjoni u ħakma ħażina, u kienet tirrappreżenta tluq mill-iżvilupp tal-Bulgarija bħala stat Ewropew Kristjan. Seħħ proċess ta' qawmien mill-ġdid kulturali bid-dgħjufija tal-amministrazzjoni Ottomana wara l-1700, li fl-aħħar mill-aħħar wassal għal armati organizzati. ġlieda għall-ħelsien. Bħala riżultat tal-Gwerra Russo-Torka (1877-1878), inħoloq il-Prinċipat tal-Bulgarija, stat vassalli Ottoman awtonomu li kien funzjonalment indipendenti. Fl-1885 il-provinċja awtonoma tar-Rumelia tal-Lvant ġiet taħt il-kontroll tat-zar Bulgaru. Il-Bulgarija ddikjarat l-indipendenza tagħha fl-1908.

Storja tar-Imperu Bulgaru[immodifika | immodifika s-sors]

L-Imperu Bulgaru (Bulgaru: Българско царство, Balgarsko tsarstvo), huwa terminu użat biex jiddeskrivi żewġ perjodi fl-istorja medjevali tal-Bulgarija. Fil-Bulgari aġixxew bħala fattur ewlieni fil-poter reġjonali fl-Ewropa b'mod ġenerali u fix-Xlokk b'mod partikolari, ħafna drabi rivali għall-Imperu Biżantin. Iż-żewġ "Imperi Bulgari" mhumiex ittrattati bħala entitajiet separati, iżda bħala stat restawrat u unifikat wara perjodu ta 'kontroll Biżantin.

Ewwel Imperu Bulgaru[immodifika | immodifika s-sors]

Khan Omurtag (814-831)

L-Ewwel Imperu Bulgaru ġie stabbilit bħala riżultat ta' espansjoni tal-Bulgarija l-Kbira l-Antika lejn it-territorju fin-Nofsinhar tax-Xmara Danubju, li dam mis-681 sal-1018, meta kien sottopost mill-Imperu Biżantin. Gradwalment laħqet l-aqwa żmien kulturali u territorjali tagħha fis-seklu 9 u kmieni fl-10 taħt il-ħakma ta' Boris u Simeon I l-Kbir, meta saret iċ-ċentru kulturali u letterarju tal-Ewropa Slava, kif ukoll wieħed mill-akbar stati tal-Ewropa.

Tieni Imperu Bulgaru[immodifika | immodifika s-sors]

Imperatur Ivan Alexander (1331-1371)

L-istat Bulgaru medjevali ġie rrestawrat bħala t-Tieni Imperu Bulgaru wara rewwixta ta’ suċċess minn żewġ nobbli Tarnovo, Asen u Peter, fl-1185, u eżista sakemm intrebħet matul l-invażjoni Ottomana tal-Balkani fl-aħħar tas-seklu 14, bid-data probabbli. tas-sottomissjoni tagħha s-sena 1396. (L-aħħar territorju Bulgaru li waqa’ taħt id-dominazzjoni Ottomana kien Sozopol, fl-1453). Taħt Ivan Asen II, monarka meqjus dak iż-żmien bħala r-restawratur tal-patrijarkat Bulgaru, ħafna mis-setgħa preċedenti tiegħu reġgħet inkisbet gradwalment matul l-ewwel nofs tas-seklu 13, għalkemm dan ma damx wisq minħabba problemi interni u invażjonijiet barranin. .

Fl-1878 l-indipendenza tal-pajjiż finalment ġiet restawrata bħala stat awtonomu. L-indipendenza tal-Bulgarija ġiet rikonoxxuta mill-Ottomani fis-sena 1908.

Mappas[immodifika | immodifika s-sors]

Tieni Imperu Bulgaru 1185 y 1396 (o 1422).[immodifika | immodifika s-sors]

It-Tieni Imperu Bulgaru (bil-Bulgaru: Второ българско царство [Vtorо Bălgarskо Tsartsvo]) kien stat Bulgaru medjevali, li kien jeżisti bejn l-1185 u l-1396 (jew l-1422). Ivan Asen II qabel ma ġie maħkum gradwalment mill-Ottomani fl-aħħar tas-seklu 14 u l-bidu tal-15. L-unitajiet amministrattivi Bulgari li ġejjin kienu l-prinċipat awtonomu li tfaċċat fl-1878 u r-Renju indipendenti tal-Bulgarija aktar tard.

Sal-1256 it-Tieni Imperu Bulgaru kien il-qawwa dominanti fil-Balkani.2 Il-Biżantini ġew megħluba f'diversi battalji kbar u fl-1205 l-Imperu Latin li kien għadu kif inħoloq tgħaffeġ fil-Battalja ta' Adrianopli mill-Imperatur Kaloyan. Neputi tiegħu Ivan Asen II (1218-1241) għeleb lid-Despotat tal-Epiru, u l-Bulgarija reġgħet ħarġet bħala qawwa reġjonali. Madankollu, fl-aħħar tas-seklu 13, l-Imperu naqas minħabba invażjonijiet kostanti minn Tatari, Biżantini, Ungeriżi, instabbiltà interna u rewwixti.

Minkejja l-influwenza qawwija Biżantina, l-artisti u l-periti Bulgari rnexxielhom joħolqu l-istil tagħhom stess. Il-letteratura u l-arti iffjorixxu fis-seklu 14, u parti kbira mill-popolazzjoni Bulgara kienet litterata.

Koordinati: 43°04′00″N 25°39′00″E; Kapitali: Tarnovo (1185 -1393), Vidin u Nikópol (1393-1396); Lingwa uffiċjali; Bulgaru Medjevali, Lingwi Oħra: Lingwi Balko-Rumen; Grieg Biżantin; Żona: 477,000 km²; sar: (1185-1190) Pedro II, (1356-1396) Ivan Esratsimir.

Sfond[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Biżantini ħakmu l-Bulgarija mill-1018, meta rebħu l-Ewwel Imperu Bulgaru, fl-1185, għalkemm inizjalment ma kinitx integrata bis-sħiħ fl-Imperu Biżantin; żammet, pereżempju, il-livelli tat-taxxa ta' qabel il-konkwista u s-setgħa ta' nobbli ta' grad aktar baxx. Il-Knisja Ortodossa Bulgara indipendenti tpoġġiet taħt l-awtorità tal-Patrijarka Ekumeniku ta 'Kostantinopli, u l-aristokrazija Bulgara u l-qraba tat-Tsar ingħataw diversi titoli Biżantini u ttrasferiti lejn il-partijiet Asjatiċi tal-Imperu. Kien hemm ribelljonijiet kontra l-ħakma Biżantina fl-1040-41, fl-1070 u fl-1080s, li fallew.

Ewwel Imperu Bulgaru (AD 681–1018)[immodifika | immodifika s-sors]

L-isem L-Ewwel Imperu Bulgaru (bil-Bulgaru: българьско цѣсарьствиѥ, bŭlgarлsko cěsarĭstvije) jindika żewġ stati medjevali suċċessivi—il-Kanat tad-Danubju Bulgaru (681-864) u t-Tsarate Bulgaru (864)-10864 Bulgaru-Aristocyto Bulgaru (864) Bojari Tengristi li ssaltan fuq iż-żewġ naħat tad-Danubju t’Isfel, fuq popolazzjonijiet Slavi, Valakki, Griegi, Albaniżi u oħrajn diġà Kristjani.

Denominazzjoni[immodifika | immodifika s-sors]

L-Ewwel Imperu Bulgaru sar magħruf sempliċement bħala l-Bulgarija minn mindu ġie rikonoxxut mill-Imperu Biżantin fis-sena 681. Bejn is-681 u l-864 il-pajjiż kien magħruf ukoll bħala l-Khanate Bulgaru (il-ħakkiem aħħari jissejjaħ khaan kultant translitterat bħala "jan" u drabi oħra adattati biss bħala "kan", għalhekk xi drabi, skont is-sors, dan l-istat jissejjaħ "Khanato" jew "Khanato"). Xi storiċi jużaw it-termini Danube Bulgaria jew Danube Bulgarian Khanate sabiex jiddifferenzjawha minn Volga Bulgarija li ħarġet minn grupp Bulgaru ieħor. Matul l-ewwel snin tal-eżistenza tiegħu l-pajjiż kien jissejjaħ ukoll l-Istat Bulgaru jew il-Khaganate Bulgaru. Bejn 864 u 917 jew 927 il-pajjiż kien magħruf bħala l-Prinċipat tal-Bulgarija jew il-Bulgarija Knyazhestvo. Fl-istorjografija Bulgara ġeneralment tissejjaħ l-Ewwel Stat Bulgaru jew l-Ewwel Tsariżmu (Imperu) Bulgaru. Fis-sorsi tal-lingwa Spanjola l-pajjiż huwa spiss magħruf bħala l-Imperu Bulgaru.

Maħluq bħala għaqda bejn Proto-Bulgari u Slavi, għal protezzjoni reċiproka kontra l-Imperu Biżantin fin-Nofsinhar u l-Avari fil-majjistral. L-Ewwel Imperu Bulgaru kien immexxi skond it-tradizzjoni proto-Bulgara minn khan. Is-Slavi żammew awtonomija sinifikanti, u eventwalment il-lingwa u t-tradizzjonijiet tagħhom iffurmaw il-kultura Bulgara u n-nies tal-Bulgarija saru pajjiż Slav.

Sfond[immodifika | immodifika s-sors]

Matul l-aħħar perjodu ta 'l-Imperu Ruman, iż-żona tal-Bulgarija kontemporanja kienet organizzata f'diversi provinċji: Scythia Minor, Moesia (Super u Lower), Thrace, Maċedonja, Dacia (nofsinhar tad-Danubju), Dardania, Rhodope u Hemimont. Kellha popolazzjoni mħallta ta’ Getae u Thracians. Matul l-invażjonijiet tal-Hun tal-Ewropa ċentrali u tal-Lvant, gruppi Turkic imsejħa Proto-Bulgari stabbilixxew fir-reġjun. Diversi mewġiet ta' migrazzjonijiet Slavi seħħew matul is-sitt seklu u l-bidu tas-seba ', sakemm is-Slavilizzazzjoni lingwistika sħiħa tar-reġjun.

Il-Bulgarija taħt Boris I[immodifika | immodifika s-sors]

Ir-renju ta’ Boris I (852-889) beda b’ħafna tbatija. Għal għaxar snin l-istat ġġieled kontra l-imperi Biżantini u Karolingji, il-Moravja l-Kbira, il-Kroati u s-Serbi.

Kristjanizzazzjoni[immodifika | immodifika s-sors]

Fis-sena 864 il-Biżantini taħt il-kmand ta' Mikiel III invadew il-Bulgarija fuq suspett li Khan Boris I jista’ jkun lest jaċċetta l-Kristjaneżmu skont ir-rit tal-Punent. Malli sar jaf bl-invażjoni, Boris I beda negozjati ta' paċi.41 Il-Biżantini rritornaw xi artijiet fil-Maċedonja bil-kundizzjoni li l-Bulgari jadottaw il-fidi Nisranija f'idejn Kostantinopli, proposta li ġiet aċċettata minn Boris, li tgħammed f’Settembru. 865, ħa l-isem ta' parrinu tiegħu, l-Imperatur Biżantin Mikiel.42 It-titlu pagan "Khan" ġie abolit u mibdul b'"knyaz". Madankollu, ir-raġuni aħħarija għall-konverżjoni ma kinitx l-invażjoni Biżantina. Boris I kien raġel majesty, u antiċipa bis-sħiħ li l-introduzzjoni ta’ reliġjon waħda kienet se tlesti l-konsolidazzjoni tal-istat Bulgaru emerġenti, li kien għadu maqsum fuq kwistjonijiet reliġjużi. Kien jaf ukoll li l-Bulgarija ma kinitx stat li kellu r-rispett sħiħ tal-poteri Kristjani, u li t-trattati ffirmati magħhom setgħu jinkisru għal raġunijiet reliġjużi.

Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ a b ċ d e f ġ g h ħ i ie j Bulgarija, europa.eu