NATO

NATO, Organizzazzjoni tat - Trattat ta ' l - Atlantiku tat - Tramuntana hija alleanza militari intergovernattiva fis-settur tad-difiża bejn 32 stat membru, inklużi 30 Ewropej u tnejn Amerikani ta' Fuq, stabbilita wara t-Tieni Gwerra Dinjija . It-trattat fundatur tan-NATO, il- Patt Atlantiku, ġie ffirmat f'Washington fl-4 ta' April 1949, u daħal fis-seħħ fl-24 ta' Awwissu tal-istess sena.

In-NATO hija sistema ta' sigurtà kollettiva: l-istati membri indipendenti tagħha jintrabtu li jiddefendu lil xulxin minn kwalunkwe attakk minn partijiet terzi. Matul il- Gwerra Bierda, serviet bħala deterrent għat-theddida perċepita tal- Unjoni Sovjetika . L-alleanza baqgħet fis-seħħ wara x- xoljiment tal-Unjoni Sovjetika u kienet involuta f'operazzjonijiet militari fil- Balkani, fil -Lvant Nofsani, fl-Asja t'Isfel, u fl-Afrika .

Il-kwartieri ġenerali prinċipali tan-NATO jinsab fi Brussell, il-Belġju, filwaqt li l- kwartieri ġenerali militari jinsab qrib Mons, fil-Belġju wkoll. L-alleanza għandha l- Forza ta' Rispons tan-NATO u l-forzi armati magħquda tal-membri kollha tagħha li jinkludu total ta' madwar 3.5 miljun suldat u diversi persunal. L-infiq militari kkombinat tagħhom fl-2020 kien jammonta għal aktar minn 57% tat- total nominali globali . Barra minn hekk, il-membri qablu li jilħqu jew iżommu mira ta’ nfiq tad-difiża ta’ mill-inqas 2 % tal -PGD tagħhom sal-2024.

In-NATO ġiet iffurmata bi tnax-il membru fundatur u żiedet membri ġodda f'għaxar okkażjonijiet, l-aħħar minnhom seħħet fl-2024 meta l-Isvezja ssieħbet . Mill-2024, in-NATO tirrikonoxxi lill-Bożnja u Ħerzegovina, il-Ġeorġja u l-Ukrajna bħala membri aspiranti. L-espansjoni tal-alleanza wasslet għal tensjonijiet ma' pajjiżi terzi bħar- Russja, wieħed minn dsatax-il pajjiż li qed jipparteċipaw fil-programm ta' Sħubija għall-Paċi tan-NATO. Dsatax-il pajjiż ieħor huma involuti fi programmi ta' djalogu istituzzjonalizzat mal-alleanza.