Ħelsinki

Ħelsinki
	Finlandja
Amministrazzjoni
Stat sovran	Finlandja
Regional State Administrative Agency	Southern Finland Regional State Administrative Agency (en)
Region of Finland	Uusimaa (en)
Kap tal-Gvern	Juhana Vartiainen (en)
Isem uffiċjali	Helsingin kaupunki; Helsingfors stad; Хельсинки; Гельсингфорс
Ismijiet oriġinali	Helsinki; Helsingfors
Kodiċi postali	00100–00990
Ġeografija
Koordinati	60°10′15″N 24°56′15″E / 60.1708°N 24.9375°EKoordinati: 60°10′15″N 24°56′15″E / 60.1708°N 24.9375°E
	Ħelsinki Ħelsinki (Finland)
Superfiċjenti	214.42 kilometru kwadru
Għoli	17 m
Fruntieri ma'	Espoo, Vantaa (en) u Sipoo (en)
Demografija
Popolazzjoni	675,747 abitanti (29 Frar 2024)
Informazzjoni oħra
Fondazzjoni	It-TnejnambUTCIt-Tnejn
Kodiċi tat-telefon	09
Żona tal-Ħin	UTC+2, Ħin tal-Lvant tal-Ewropa, Eastern European Summer Time (en) u UTC+3
bliet ġemellati	Praga, Nuuk, Sofija, Oslo, Copenhagen, Stokkolma, Reykjavik, Kiev, Tórshavn, Beijing, Tallinn, Berlin, Guadalajara, Eindhovenu San Pietruburgu
	hel.fi

Ħelsinki hija l-belt kapitali u l-akbar belt tal-Finlandja. Qiegħda fir-reġjun ta' Uusimaa, li jinsab fin-nofsinhar tal-Finlandja, fuq il-kosta tal-Golf tal-Finlandja, fergħa tal-Baħar Baltiku. Ħelsinki għandha popolazzjoni ta' 605,523 (28 ta' Frar 2013), popolazzjoni urbana ta' 1,159,211 (31 ta' Diċembru 2011)^[1] u popolazzjoni metropolitana ta' 1,361,506 li jagħmluha l-muniċipju u żona urbana l-aktar popolata fil-Finlandja. Ħelsinki tinsab xi 80 kilometru (50 mi) mit-tramuntana ta' Tallinn, l-Estonja, 400 kilometru (250 mi) fil-lvant ta' Stokkolma, l-Iżvezja, u 300 kilometru (190 mi) fil-punent ta' San Pietruburgu, r-Russja. Ħelsinki għandha konnessjonijiet storiċi ma' dawn it-tliet ibliet.

Il-belt b'aktar minn 500,000 abitant l-eqreb lejn il-pol tat-tramuntana hija Ħelsinki b'620,000 abitant u huwa fil-60 parallel.

Ħelsinki, il-kapitali tal-Finlandja fin-Nofsinhar tal-pajjiż, tinsab fuq peniżola fil-Golf tal-Finlandja. L-avenue ċentrali tagħha, Mannerheimintie, hija miksija b'istituzzjonijiet bħall-Mużew Nazzjonali, li jittraċċa l-storja tal-Finlandja mill-Età tal-Ġebel sal-lum. F'Mannerheimintie hemm ukoll il-Kamra tal-Parlament imponenti u l-mużew tal-arti kontemporanja Kiasma. Il-Katidral ta' Uspenski bil-briks aħmar jeronimo jagħti fuq il-port. Imwaqqfa: 12 ta' Ġunju, 1550; Żona: 213.8 km²; Elevazzjoni: 26m; Popolazzjoni: 631,695 (2016) Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti; Popolazzjoni metropolitana: 1,559,558 (Żona Metropolitana ta' Ħelsinki); Temp: -9°C, riħ minn N għal 29 km/h, umdità 74% weather.com; Ħin lokali: it-Tnejn, 10:18p.m..

Trasport[immodifika | immodifika s-sors]

Ħelsinki għandha linja tal-metro parzjalment elevata li tinqasam f'żewġ fergħat fl-istazzjon Itäkeskus u taqsam il-belt mil-lvant għall-punent. Din il-linja tal-metro se tkun estiża fis-snin li ġejjin lejn il-punent lejn Espoo u lejn il-lvant lejn Sipoo.

Minbarra n-netwerk tagħha ta’ linji tal-metro u tal-karozzi tal-linja li jaqdu l-belt kif ukoll ċerti muniċipalitajiet ġirien, Ħelsinki għandha wkoll lanċa muniċipali li tipprovdi l-qsim lejn il-fortizza ta’ Suomenlinna u netwerk tat-tramm li jaqdi prinċipalment iċ-ċentru tal-belt. Dan in-netwerk għandu 10 linji: 1, 1 A, 2, 3, 4, 6, 7 A, 7B, 8, 9, 10) għal 71 km ta’ binarji.

Trasport marittimu

Ħelsinki hija konnessa bil-lanċa ma' Stokkolma (l-Isvezja), Tallinn (l-Estonja), San Pietruburgu (Russja), Rostock u Travemünde (il-Ġermanja), b'total ta' traffiku ta' 12.3 miljun passiġġier fl-2017.

It-traffiku jsir mit-terminals differenti tal-port ta’ Ħelsinki skont il-kumpanija: id-dgħajjes Silja Line u Viking Line rispettivament jitilqu mit-terminals Olympia u Katajanokka tal-Port tan-Nofsinhar, filwaqt li d-dgħajjes Tallink jitilqu mill-Port tal-Punent.

Kull xitwa, il-port ta’ Ħelsinki jiġi ffriżat fis-silġ. Madankollu, il-ħajja fil-kapitali Finlandiża mhix paralizzata. Il-konnessjonijiet marittimi ta’ kuljum mal-bliet ewlenin tal-Baltiku huma żgurati grazzi għall-azzjoni ta’ flotta ta’ icebreakers.

Trasport bl-ajru

L-ajruport ta' Helsinki-Vantaa huwa l-ajruport internazzjonali ewlieni tal-Finlandja. Hija tinsab 5 km miċ-ċentru tal-belt ta 'Vantaa u 20 km fit-tramuntana taċ-ċentru tal-kapitali Ħelsinki. Huwa bil-bosta l-ajruport ewlieni fil-pajjiż. Fl-2007 rat 13,090,744 passiġġier transitu, jew aktar minn 75% tal-vjaġġaturi totali li għaddew minn ajruport fil-pajjiż, u kważi 16-il darba aktar mit-tieni ajruport fil-pajjiż, l-ajruport ta’ Oulu.

L-ajruport ta' Helsinki-Malmi huwa ajruport fid-distrett ta' Malmi, li jinsab madwar 10 km fil-grigal ta' Helsinki. Sal-1952, kien l-ajruport ewlieni ta’ Ħelsinki. Issa huwa użat mill-avjazzjoni ġenerali. Għal żmien twil, il-belt ta’ Helsinki ilha tippjana li tagħlaq l-ajruport ta’ Malmi u tibni djar minflokha.