Reliġjon f'Malta
.jpg)
Ir- reliġjon ewlieni ta' Malta hija dik tal-Knisja Kattolika . Il-Kostituzzjoni ta' Malta tistabbilixxi l-Kattoliċiżmu bħala r -reliġjon tal-istat, u hija riflessa wkoll f'diversi elementi tal- kultura Maltija ; madankollu, f'dawn l-aħħar snin il-knisja esperjenzat tnaqqis fl-influwenza u l-importanza. Skont stħarriġ tal-2018, il-maġġoranza assoluta tal-popolazzjoni Maltija taderixxi mal-Kristjaneżmu (95.2%) bil-Kattoliċiżmu bħala d-denominazzjoni ewlenija (93.9%). [1] Skont stħarriġ tal -Ewrobarometru li sar fl-2019, 83% tal-popolazzjoni identifikata bħala Kattolika .
Il-qaddisin patruni ta' Malta huma San Pawl, San Publju u Sant'Agata . L-Assunta ta’ Marija magħrufa bħala Santa Marija hija l-patruna speċjali tal-Gżejjer Maltin.
Ir-reliġjon u l-liġi[immodifika | immodifika s-sors]
Statut kostituzzjonali[immodifika | immodifika s-sors]
L-Artikolu 2 tal- Kostituzzjoni ta’ Malta jgħid li r-reliġjon ta’ Malta hija r-“reliġjon appostolika Kattolika Rumana” (paragrafu 1), li l-awtoritajiet tal-Knisja Kattolika għandhom id-dmir u d-dritt li jgħallmu liema prinċipji huma tajbin u ħżiena (paragrafu 2). ) u li t-tagħlim reliġjuż tal-fidi appostolika Kattolika għandu jingħata fl-iskejjel kollha tal-istat bħala parti mill-edukazzjoni obbligatorja (paragrafu 3).
Malta, firmatarja tal- Protokoll 1 tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem, għamlet dikjarazzjoni li tgħid li taċċetta l- artikolu 2 tal-protokoll (dwar id-dritt tal-ġenituri li jkollhom uliedhom edukati skont il-fehmiet reliġjużi jew filosofiċi tagħhom) biss safejn " hija kompatibbli mal-għoti ta’ struzzjoni u taħriġ effiċjenti, u l-evitar ta’ nefqa pubblika mhux raġonevoli, wara li jitqies il-fatt li l-popolazzjoni ta’ Malta hija l-aktar Kattolika Rumana”. [2]
Madankollu, l-artikolu 2(1) u (3) tal- Kostituzzjoni mhumiex stabbiliti, kuntrarjament għall-artikolu 40 li jiggarantixxi l- libertà sħiħa tal-kuxjenza u tal-qima reliġjuża u jwaqqaf ir-rekwiżit ta’ tagħlim reliġjuż jew li juri profiċjenza fir-reliġjon. Dan ifisser li jekk id-dispożizzjonijiet tal-artikolu 2(1) u (2) ikunu f’kunflitt mad-drittijiet garantiti taħt l-artikolu 40, id-dispożizzjonijiet ta’ dan tal-aħħar jipprevalu. Fir-rigward tal-istruzzjoni reliġjuża fl -iskejjel pubbliċi pereżempju, l-istudenti jistgħu jagħżlu li jirrifjutaw il-parteċipazzjoni fil-lezzjonijiet reliġjużi Kattoliċi.
Malta appoġġjat uffiċjalment lill-Italja u kienet waħda minn għaxar stati li ppreżentaw osservazzjonijiet bil-miktub meta l-każ Lautsi v. tal-Italja kellha tinstema’ mill-Awla Manja tal- Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem dwar l-esebizzjoni tal- kurċifiss fil-klassijiet.
Reliġjon u politika pubblika[immodifika | immodifika s-sors]
Malta kienet l-aħħar pajjiż Ewropew (minbarra l -Belt tal-Vatikan ) li introduċa d-divorzju f’Ottubru 2011 wara li vvota f’referendum dwar is-suġġett aktar kmieni fis-sena. [3]
Malta ddekriminalizzat il-vilifikazzjoni tar-reliġjon f'Lulju 2016. [4]
L-abort f’Malta huwa illegali f’kull ċirkostanza. [5] Matul is-snin xi lakuni (in-nuqqas ta' inklużjoni ta' l-ibħra territorjali ta' barra, l-ebda referenza ta' reklamar) ippermettew lill-individwi jevitaw il-projbizzjoni għal perjodi ta' żmien limitati.
Twemmin reliġjuż u parteċipazzjoni[immodifika | immodifika s-sors]
Skont Poll tal-Eurobarometer li sar fl-2005, 95% tal-Maltin wieġbu li "jemmnu li hemm Alla", 3% wieġbu li "jemmnu li hemm xi tip ta' spirtu jew forza tal-ħajja" u 1% wieġbu li "ma nemminx li hemm xi tip ta’ spirtu, Alla jew forza tal-ħajja” li kien l-inqas persentaġġ ta’ nies li ma jemmnux fil-pajjiżi kollha mistħarrġa, flimkien mat-Turkija, ir-Rumanija u l-Polonja. 1% ma taw l-ebda tweġiba.
F’rapport ippubblikat fl-2006, kien irrappurtat li 52.6% tal-Maltin (aktar minn 7 snin u esklużi dawk li ma setgħux jattendu) attendew il-Quddiesa tal-Ħadd fl-2005, tnaqqis minn 75.1% fl-1982 u 63.4% fl-1995. Għalhekk, l-attendenza tal-Quddiesa tal-Ħadd naqset kull sena b'1% mill-1982. [6] Skont l-Arċisqof Charles Scicluna, l-attendenza tal-Quddiesa tal-Ħadd naqset aktar għal madwar 40% sal-2015. [7] Iċ-ċensiment tal-2017 żvela li 36.1% tal-popolazzjoni kattolika attendew il-quddies fil-jum taċ-ċensiment, li kien matul tmiem il-ġimgħa f’Diċembru 2017, tnaqqis drastiku meta mqabbel ma ftit snin qabel. [8]
It-tiġijiet tal-Knisja wkoll naqsu mill-2010, b’żieda fit-tiġijiet ċivili. Fl-2010 ġew reġistrati total ta’ 1,547 tieġ tal-knisja u 740 tieġ ċivili. Fl-2018, it-tiġijiet tal-knisja naqsu għal 1,129 filwaqt li t-tiġijiet ċivili żdiedu għal 1,423. [9]
In-numru ta’ studenti li jagħżlu li ma jistudjawx l-għarfien tar-reliġjonijiet fl-iskejjel żdied. Fl-2014, inħolqot klassi tal-etika għal dawk li jagħżlu li ma jattendux lezzjonijiet tar-reliġjon tal-iskola, li għadhom parti mill-kurrikulu. Fl-2014, kien hemm total ta’ 1,411 student li għażlu li ma jieħdux il-lezzjonijiet tar-reliġjonijiet; fl-2019, in-numru żdied għal 3,422, żieda ta '142%. [10]
Skont stħarriġ tal-2018, madwar 63.7% tal-popolazzjoni Maltija qiesu lilhom infushom bħala membri prattikanti tar-reliġjon tagħhom. [1]
Kult u twemmin vernakulari[immodifika | immodifika s-sors]
Organizzazzjonijiet reliġjużi[immodifika | immodifika s-sors]
- Zghazagh Azzjoni Kattolika : Għaqda Kattolika għat-tfal u ż-żgħażagħ, membru tal- Fimcap
Żjarat pastorali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Papa Ġwanni Pawlu II għamel tliet żjarat pastorali f’Malta: darbtejn fl-1990 u darba fl-2001. Fl-aħħar żjara tiegħu ibbeatifika tliet Maltin: George Preca (li mbagħad ġie kkanonizzat fl-2007), Nazju Falzon u Adeodata Pisani .
F’April 2010, il- Papa Benedittu XVI żar Malta wkoll f’ċelebrazzjoni ta’ 1,950 sena min-nawfraġju ta’ Pawlu fil-gżira ta’ Malta. [11]
Knejjes Kattoliċi f’Malta[immodifika | immodifika s-sors]
Fil-gżejjer ta’ Malta u Għawdex, li huma żewġ djoċesijiet separati, hemm total ta’ 359 knisja (313 f’Malta u 46 f’Għawdex). Minn dawn, 78 huma parroċċi (63 f’Malta u 15 f’Għawdex) u sitta huma parroċċi nazzjonali. [12] Dan ifisser li hemm "densità tal-knisja" ta' ftit aktar minn knisja waħda għal kull kilometru kwadru. F'Malta, kull lokalità għandha l-knisja parrokkjali tagħha, minbarra żewġ jew tliet lokalitajiet żgħar. Hemm ukoll lokalitajiet li għandhom aktar minn knisja parrokkjali waħda, bħal Tas-Sliema u Birkirkara, li għandhom erba' parroċċi kull waħda.
Denominazzjonijiet Kristjani oħra f’Malta[immodifika | immodifika s-sors]
_in_Sliema.JPG)
Knejjes Protestanti[immodifika | immodifika s-sors]
Il-knisja Anglikana f'Malta għandha żewġ knejjes parrokkjali, San Pawl u Trinità, u kappillanja waħda li tkopri Għawdex kollu . Il-parroċċi huma parti mid- Djoċesi fl-Ewropa tal- Knisja tal-Ingilterra . Hemm madwar 300 Anglikan attiv f'Malta iżda l-popolazzjoni Anglikana inattiva hija ogħla b'mod sinifikanti.
Hemm ukoll kongregazzjoni Presbiterjana li ngħaqdet mal-kongregazzjoni Metodista fl-1975 u llum qima bħala kongregazzjoni waħda f'Sant Andrija . Il-kongregazzjoni Presbiterjana hija parti mill- Presbiterju Internazzjonali tal- Knisja tal-Iskozja .
Kongregazzjoni Luterana, magħmula l-aktar minn Ġermaniżi u Skandinavi, qima fil-Knisja ta’ Sant’Andrija wkoll għalkemm bħala kongregazzjoni separata.
Il-Knisja Battista tal-Bibbja tieħu ħsieb il-kongregazzjoni tal-Battista f’Malta. L- Alleanza Evanġelika ta’ Malta (TEAMalta) [13] għandha seba’ knejjes u żewġ organizzazzjonijiet li huma affiljati, b’madwar 400 membru bejniethom.
Denominazzjonijiet Protestanti oħra jinkludu: Christian Fellowship, New Life Christian, Seventh Day Adventist Church, Pentecostalism (tinkludi Christian Assembly ), New Apostolic Church, Universal Church of the Kingdom of God, The Redeemed Christian Church of God, Knisja Metodista tal-Gran Brittanja .
Knejjes Ortodossi tal-Lvant u Orjentali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-preżenza Ortodossa tal-Lvant f'Malta esperjenzat żieda sostanzjali as of 2014 . Fl-2014 kien hemm mill-inqas 5,000 twemmin ortodoss jew 1.2% tal-popolazzjoni totali. Il-Knisja Ortodossa Russa f’Malta għandha l-parroċċa tagħha ta’ San Pawl, madankollu, m’għandhomx knisja permanenti, u jużaw il- knisja Kattolika Griega tal-Madonna ta’ Damasku fil-Belt Valletta għas-servizzi. Il - kongregazzjonijiet Appostoliċi Bulgari Ortodossi u Armeni wkoll jużaw l-istess knisja għas-servizzi. Hemm kongregazzjoni Griega Ortodossa li għandha l-knisja tagħha stess ta’ San Ġorġ, parti mill- Arċidjoċesi Griega Ortodossa tal-Italja u ta’ Malta sal-bini ta’ exarchate ta’ Malta fl-2021. [14] Il-kongregazzjoni tal- Knisja Ortodossa Rumena tqima fil-Knisja ta’ San Roque u hija parti mid-Djoċesi Ortodossa Rumena tal-Italja. Hemm ukoll kongregazzjoni Ortodossa Serba b’saħħitha f’Malta, li tuża lil San Nikola għall-qima. Il-parroċċa Serba hija parti mill- Eparkija Ortodossa Serba tal-Awstrija u l-Isvizzera . Il -kongregazzjoni tal-Knisja Kopta Ortodossa tifforma parti mill-Patrijarkat ta' Lixandra u tqima fil-Kappella ta' San Ġakbu f'Ħaż-Żebbuġ . Hemm ukoll kongregazzjonijiet li jappartjenu għall- Knisja Tewahedo Ortodossa Etjopja u l -Knisja Tewahedo Ortodossa tal -Eritrea, li t-tnejn jużaw il- Knisja ta’ San Ġakbu, il-Belt Valletta .
Oħrajn[immodifika | immodifika s-sors]
Mill-2020, hemm rrappurtati 10 kongregazzjonijiet u 783 Xhud taʼ Ġeħova f’Malta, b’1,245 li attendew it-tifkira tal-mewt taʼ Ġesù li jospitaw kull sena. Il-Knisja ta’ Ġesù Kristu tal-Qaddisin tal-Aħħar Jiem (Mormoni) għandha wkoll żewġ kongregazzjonijiet f’Malta.
Reliġjonijiet mhux Insara f’Malta[immodifika | immodifika s-sors]
Hemm kongregazzjoni Lhudija waħda f’Malta. Hemm diversi familji Hindu f’Malta li jipprattikaw il-fidi hindu tagħhom stess, iżda m’hemmx tempji Hindu, u l-mejtin Hindu jiġu midfuna f’Malta, minflok ma jiġu kremati.
Hemm mill-inqas 10 moskej Musulmani u skola ta’ fidi Musulmana. Mit-3,000 Musulmani stmati (tipikament inqas irrappurtati) f’Malta, madwar 2,250 huma barranin, madwar 600 huma ċittadini naturalizzati, u madwar 150 huma Maltin imwielda fil-pajjiż. [15] Il- Komunità Musulmana Ahmadiyya hija preżenti wkoll.
Il-Buddiżmu Zen u l-Fidi Baháʼí għandhom ukoll madwar 40 membru.
Il-paganiżmu huwa preżenti wkoll f’Malta, b’komunità li tgħodd mill-inqas 100 individwu li jidentifikaw bħala tali.
Ara ukoll[immodifika | immodifika s-sors]
- Kristjaneżmu fl-Ewropa
- Kultura ta’ Malta
- Il-Mażunerija f’Malta
- Storja ta’ Malta
- Lista ta’ Knejjes f’Malta
- Lista tal-qaddisin Maltin
- Reliġjon skond il-pajjiż
- Ir-reliġjon fl-Ewropa
- Ir-reliġjon fl-Unjoni Ewropea
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ a b http://www.maltatoday.com.mt/news/data_and_surveys/85738/maltatoday_survey__maltese_identity_still_very_much_rooted_in_catholicism.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ "Archive copy". Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-07-08. Miġbur 2021-11-19.Manutenzjoni CS1: kopja arkivjata bħala titlu (link)
- ^ https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-14285882.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ https://timesofmalta.com/articles/view/bill-decriminalising-vilification-of-religion-approved-a-sad-day-for.618649.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ http://news.bbc.co.uk/1/hi/6235557.stm.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ (PDF) http://www.discern-malta.org/research_pdfs/census_2005.pdf.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ http://www.independent.com.mt/articles/2015-03-24/local-news/Percentage-of-Maltese-who-attend-Church-has-dropped-to-about-40-Mgr-Charles-Scicluna-6736132714.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ http://www.independent.com.mt/articles/2019-01-31/local-news/Census-finds-increasingly-aging-church-going-population-only-36-1-of-Catholics-attend-Mass-6736202920.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ https://www.timesofmalta.com/articles/view/20190128/local/number-of-marriage-separations-outnumber-church-weddings-in-2018.700505.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ https://www.maltatoday.com.mt/news/national/92738/more_students_opt_out_of_religion_classes_in_school_142_increase_since_2014#.XGdE4ej7TIU.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ https://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F30B12F83F5F0C7A8CDDAC0894D9404482&n=Top%2fReference%2fTimes%20Topics%2fOrganizations%2fR%2fRoman%20Catholic%20Church%20.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ http://www.aboutmalta.com/grazio/church.html.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ http://teamalta.org
- ^ https://orthodoxtimes.com/new-exarcate-of-ecumenical-patriarchate-was-created-in-malta/.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna) - ^ https://2001-2009.state.gov/g/drl/rls/irf/2003/24422.htm.
|title=nieqes jew vojt (għajnuna)
