Kenja
Repubblika tal-Kenja Jamhuri ya Kenya |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Mottu: ""Harambee"" (EN) ""Let us all pull together"" (traduzzjoni: "Ejjew kollha niġbdu flimkien") |
||||||
Innu nazzjonali: "Ee Mungu Nguvu Yetu" O Alla, Int il-Qawwa tagħna |
||||||
![]() |
||||||
Belt kapitali (u l-ikbar belt) | Nairobi 1°16′S 36°48′E / 1.267°S 36.8°E
| |||||
Lingwi uffiċjali | Swaħili · Ingliż | |||||
Gvern | Repubblika Semi-presidenzjali | |||||
- | President | Uhuru Kenyatta | ||||
- | Prim Ministru | Raila Odinga | ||||
Indipendenza | ||||||
- | mir-Renju Unit | 12 ta' Diċembru, 1963 | ||||
- | Repubblika ddikjarata | 12 ta' Diċembru, 1964 | ||||
Erja | ||||||
- | Total | 581,309 km2 (47) 224,080 mil kwadru |
||||
- | Ilma (%) | 2.3 | ||||
Popolazzjoni | ||||||
- | stima tal-2013 | 43,500,000 (31) | ||||
- | ċensiment tal-2009 | 38,610,097[1] | ||||
- | Densità | 67.2/km2 (140) 174.1/mili kwadri |
||||
PGD (PSX) | stima tal-2011 | |||||
- | Total | $71.427 biljun | ||||
- | Per capita | $1,746 | ||||
PGD (nominali) | stima tal-2011 | |||||
- | Total | $34.796 biljun | ||||
- | Per capita | $850 | ||||
IŻU (2011) | ▲ 0.519 (bax) (145) | |||||
Valuta | Xelin (KES ) |
|||||
Żona tal-ħin | EAT (UTC+3) | |||||
Kodiċi telefoniku | +254 | |||||
TLD tal-internet | .ke |
![]() |
Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |

Il-Kenja, uffiċjalment ir-Repubblika tal-Kenja, hija stat sovran fl-Afrika tal-Lvant. Il-belt kapitali tagħha hi Nairobi li fl-stess ħin hi l-ikbar belt fil-pajjiż. Kenja tinsab fuq l-ekwatur bl-Oċean Indjan fil-lbiċ, it-Tanzanija fin-nofsinhar, l-Uganda lejn il-punent, is-Sudan t'Isfel fil-majjistral, l-Etjopja fit-tramuntana u s-Somalja fil-grigal. Il-Kenja tkopri 581,309 km2 (224,445 mi kw) u għandha popolazzjoni ta' 43½ miljun fil-bidu tal-2013. Il-pajjiż huwa msemmi għall-Muntanja Kenja, it-tieni l-ogħla muntanja fl-Afrika .
Isem[immodifika | immodifika s-sors]
Il-pajjiż jieħu ismu minn Mount Kenya, l-ogħla quċċata fil-pajjiż. L-isem ifisser "muntanji luminużi." Mount Kenya tinsab fiċ-ċentru tal-Kenja, madwar 150 km lejn il-grigal tal-kapitali, Nairobi. Hija t-tieni l-ogħla quċċata fl-Afrika wara Kilimanjaro u hija l-kburija tat-Tribu Kikuyu li jgħix fiż-żona.
Storja[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Kenja kienet kolonja tar-Renju Unit mill-1920 sat-12 ta' Diċembru 1963, is-sena li fiha kisbet l-indipendenza. Sena wara, fl-istess data, ġiet stabbilita uffiċjalment ir-Repubblika tal-Kenja.
Popolazzjoni u Lingwa[immodifika | immodifika s-sors]
Fil-Kenja, bħal fil-pajjiżi ġirien tagħha, il-lingwi rikonoxxuti uffiċjalment huma Swaħili u Ingliż. Il-pajjiż għandu popolazzjoni ta' madwar 56 miljun abitant (Fond tal-Popolazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti, 2022).
Reliġjon[immodifika | immodifika s-sors]
Fajl mill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin Spanjol jindika li r-reliġjon tal-maġġoranza fil-Kenja hija l-Kristjaneżmu (85% tal-popolazzjoni totali) bi 48% Protestanti, Anglikani, Metodisti u Presbiteriani, 24% Kattoliċi - il-maġġoranza fost l-Insara u 12% ta’ dawk li jemmnu ta’ twemmin Kristjan ieħor, segwit minn minoranza Musulmana sinifikanti (11%), speċjalment fuq il-kosta u fil-Grigal tal-pajjiż. Ċerti prattiki animistiċi Afrikani għadhom fis-seħħ u mifruxa.
Indiċi tal-Paċi Globali[immodifika | immodifika s-sors]
L-Istitut għall-Ekonomija u l-Paċi (IEP) irrapporta fl-Indiċi Globali tal-Paċi tiegħu li l-Kenja bħalissa tinsab fil-117 post wara li żdiedet żewġ postijiet mis-sena l-oħra, b'punteġġ ta' 2,254 f'termini ta' periklu.
Ekonomija =[immodifika | immodifika s-sors]
Skont il-Kumitat għall-Ħelsien mill-Ġuħ ta' Oxfam (Oxfam), il-Kenja għandha l-akbar ekonomija fl-Afrika tal-Lvant b'PDG ta' 110.35 miljun dollaru, skont id-dejta tal-Bank Dinji għall-2022, li t-tkabbir annwali tagħha kien ta' 4. 8%.
Oxfam twissi wkoll li għandha livelli għoljin ta' faqar, l-ogħla jinstab fil-komunitajiet agrikoli u pastorali tat-Tramuntana. F'xi żoni, 95% tal-popolazzjoni hija taħt il-linja tal-faqar.
Madankollu, il-Kenja għandha popolazzjoni edukata (ir-rata ta' litteriżmu għal nies ta' 15-il sena 'l fuq hija ta' 83%), settur privat vibranti u riżorsi naturali. Minkejja dan, ibati minn livelli għoljin ta' faqar, esklużjoni tan-nisa, inugwaljanza mifruxa, ġestjoni ħażina tal-gvern u vjolenza.
Sfidi u tamiet[immodifika | immodifika s-sors]
Minkejja d-diffikultajiet, il-Kenja turi sinjali ta' progress u żvilupp sinifikanti. L-ekonomija tagħha qed tesperjenza tkabbir mgħaġġel, b'setturi bħat-teknoloġija qed jiżdiedu. F'April 2023, il-Kenja nediet l-ewwel satellita operattiva tagħha fl-ispazju msejjaħ Taifa-1, li mmarka pass importanti fl-ambizzjoni tal-pajjiż li tiżviluppa ekonomija bbażata fuq l-għarfien u l-innovazzjoni.
F'nofs dan il-panorama, il-kummenti tal-President Abinader jiżvelaw il-prospetti għat-tisħiħ tar-relazzjonijiet bejn ir-Repubblika Dominikana u l-Kenja. Irridu nistennew biex naraw x'jirriżulta minn din il-ħbiberija ġdida.
-
Nairobi
-
Mombasa
-
Kisumu City
-
Nyeri
-
Nakuru
-
Eldoret
-
Thika
-
Murang'a
-
Coast Province
-
Garisa/Garissa
-
Garisa/Garissa
-
Nakuru
-
Lodwar
-
Kitalé
-
Narok
-
Bomet
-
Nanyuki
-
Kapenguria
-
Maralal
-
Crying Stone
-
Busia
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ Popolazzjoni u fasizza taċ-ċensiment tad-djar tal-Kenja (EN) . Miġjub 2009 www.knbs.or.ke.