Ginea Ekwatorjali
![]() |
Dan l-artiklu dwar il-ġeografija huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
-
Il-bandiera tal-Guinea Ekwatorjali
-
Il-tarka tal-Guinea Ekwatorjali
-
Mappa
-
Mappa
-
Provinces
-
Mappa
-
Mappa
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Malabo/Santa Isabel
-
Oyala - Ciudad de la Paz
-
Oyala - Ciudad de la Paz
-
Oyala - Ciudad de la Paz
-
Oyala - Ciudad de la Paz
-
Bata
-
Bata
-
Bata
-
Bata
-
Bata
-
Bata
-
Bata
-
Mongomo de Guadalupe
-
Mongomo de Guadalupe
-
San Carlos de Luba
-
San Carlos de Luba
-
San Carlos de Luba
-
San Carlos de Luba
-
San Antonio de Palé
-
Annobón
-
Liberty Tower/Torri tal-Ħelsien inawgurata fl-2011 f'Bata mibnija biex tfakkar l-indipendenza tal-pajjiż (Torre de La Libertad inaugurada en 2011 en Bata construida para conmemorar la independencia del país)
-
Samit tal-Kapijiet tal-Istat tal-Afrika u l-Amerika t'Isfel f'Malabo fl-2013. (Cumbre de Jefes de Estado de África y América del Sur en Malabo en 2013)
-
Protesta kontra l-persekuzzjoni tal-Kultura Bubi quddiem l-Ambaxxata tal-Ginea Ekwatorjali f'Madrid fl-2015 (Protesta Contra la persecución a la Cultura Bubi frente a la Embajada de Guinea Ecuatorial en Madrid en 2015)
-
Presidential Palace of Malabo/Palazz Presidenzjali tal-Ginea Ekwatorjali f'Malabo (Palacio Presidencial de Guinea Ecuatorial en Malabo)
-
Boeing 737/7 użat mill-gvern tal-Ginea Ekwatorjali (Un Boeing 737/7 utilizado por el gobierno de Guinea Ecuatorial)
-
Gepetrol Tower kwartieri ġenerali tal-kumpanija taż-żejt statali (Torre Gepetrol sede de la empresa estatal de Petróleo)
-
Ambaxxata tal-Ginea Ekwatorjali fl-Stati Uniti (Embajada de Guinea Ecuatorial en Estados Unidos)
-
Antonov An-72P tal-Forza tal-Ajru tal-Ginea Ekwatorjali (Antonov An-72P de la Fuerza Aérea de Guinea Ecuatorial)
-
Mappa tar-Reġjun Kontinentali tal-Ginea Ekwatorjali (Mapa de la Región Continental de Guinea Ecuatorial)
-
Mappa tal-Ginea Ekwatorjali (Mapa de Guinea Ecuatorial)
-
Klassifikazzjoni tal-klima Köppen tal-Ginea Ekwatorjali. Hemm klima ekwatorjali. (Clasificación climática de Köppen de Guinea Equatorial. Hay un clima ecuatorial.)
-
Il-Ginea Ekwatorjali kellha punteġġ medju tal-Indiċi tal-Integrità tal-Pajsaġġ tal-Foresti fl-2019 ta’ 7.99, u kklassifikaha fit-30 post minn 172 pajjiż (Guinea Ecuatorial obtuvo una puntuación media en el índice de integridad del paisaje forestal de 2019 de 7,99, lo que la sitúa en el puesto 30 entre 172 países)
-
Annobon Island/Gżira Annobon (Isla de Annobon)
-
Horace Little Island/Gżira Horace (Islote Horacio)
-
Jungle/Ġungla f'Oyala (Selvas en Oyala)
-
Alen Mountain National Park/Park Nazzjonali Monte Alen (Parque nacional de Monte Alén)
-
Basile Peak (Pico Basilé)
-
Mappa tal-post ta' Mbañe, li fiha hemm tilwima territorjali mal-Gabon (Mapa de localización de Mbañe, en la que hay una disputa territorial con Gabón.)
-
Rappreżentazzjoni proporzjonali tal-esportazzjonijiet tal-Ginea Ekwatorjali, 2019 (Una representación proporcional de las exportaciones de Guinea Ecuatorial, 2019)
-
Pesetas ecuatoguineanas (1969)
-
Bata Boardwalk (Paseo marítimo de Bata)
-
Hotel en/in/ta' Sipopo.
-
EG LNG hija kumpanija tal-gass naturali likwifikat (LNG) bi sjieda mħallta (privata u pubblika) li topera f'Malabo. (EG LNG es una compañía de gas natural licuado (GNL) de propiedad mixta (privada y pública) que opera en Malabo)
-
EG LNG Gas Tank/EG LNG Tank tal-ħażna tal-gass (Tanque de almacenamiento de Gas de EG LNG)
-
Principal Roads of Malabo in 2015/Waħda mill-awtostradi ewlenin ta' Malabo fl-2015 (Una de las principales carreteras de Malabo en 2015/Dans les Rues Malabo, 2015)
-
Malabo Port (Puerto de Malabo/Porto de Malabo)
-
Evolution of ecuatorguinea population inner 1960 and 2017. Population in hundreds of thousands/Evoluzzjoni tal-popolazzjoni tal-Ginea Ekwatorjali bejn l-1960 u l-2017. Popolazzjoni f'mijiet ta' eluf ta' abitanti (Evolución de la población ecuatoguineana entre 1960 y 2017. Población en centenares de miles de habitantes)
-
The Peace Medical Center in Bata/Ċentru Mediku Il-Paċi ta' Bata (Centro Médico La Paz de Bata)
-
UNED Asociated Center in Malabo/Ċentru Assoċjat tal-UNED f'Malabo. (Centro Asociado de la UNED en Malabo)
-
Example of the Personal Indentity Document DNI written in Spanish/Eżempju ta' Dokument tal-Identità Personali tal-Ginea Ekwatorjali miktub bl-Ispanjol (Ejemplo de Documento de Identidad Personal de Guinea Ecuatorial escrito en español)
-
Population Distribution that Age and Gender/Distribuzzjoni tal-popolazzjoni skont l-età u s-sess fl-2020 (Distribución poblacional por edad y género en 2020)
-
Traditional Festivities for The Bengas, in the one beach in the Corisco Island/Festival tradizzjonali tal-Bengas, fuq bajja fuq il-gżira ta' Corisco (Fiesta tradicional de los bengas, en una playa de la isla de Corisco)
-
Flower inscription with the name for the Country in Spanish language in Malabo/Iskrizzjoni tal-fjuri bl-isem tal-pajjiż bil-lingwa Spanjola f'Malabo (Inscripción floral con el nombre del país en idioma español en Malabo)
-
African languages of Guinea Ecuatorial and entorn/Lingwi Afrikani tal-Ginea Ekwatorjali u l-ambjent tagħha (Lenguas africanas de Guinea Ecuatorial y su entorno)
-
Main facade of the Basilica of the Immaculate Conception of Mongomo on February 10, 2019/Faċċata ewlenija tal-Bażilika tal-Immakulata Kunċizzjoni ta' Mongomo fl-10 ta' Frar, 2019 (Fachada principal de la basílica de la Inmaculada Concepción de Mongomo el 10 de febrero de 2019)
-
The catholic cathedral of Saint Isabel of Malabo in the Independence Square on December 24, 2013/Il-katidral kattoliku ta' Santa Eliżabetta ta' Malabo fil-Pjazza ta' Indipendenza ta' 24 ta' Diċembru 2013 (La catedral católica de Santa Isabel de Malabo en la plaza de la Independencia el 24 de diciembre de 2013)
-
Pepper-soup it is a typically Afro-Western soup that includes various pieces of meat, chiles (chili peppers) and moscadero as main ingredients. It is a spicy soup, hence its name, which has a light and watery texture/Bżar-soppa hija soppa tipikament Afro-Punent li tinkludi diversi biċċiet ta 'laħam, chiles (chili peppers) u moscadero bħala ingredjenti ewlenin. Hija soppa pikkanti, għalhekk isimha, li għandha tessut ħafif u idemmgħu (El Pepesup es una sopa típicamente afrooccidental que incluye diversas piezas de carne, chiles (ajíes) y moscadero como ingredientes principales. Es una sopa picante, de ahí su nombre, que tiene una textura ligera y acuosa)
-
Rial Cinema in Malabo on November 29, 2011/Rial Cinema f'Malabo fid-29 ta' Novembru, 2011 (Cine Rial de Malabo el 29 de noviembre de 2011)
-
TVGE coverage of the commemorative acts of the 30th anniversary of the UNED campus in Equatorial Guinea on November 29, 2011/Kopertura TVGE tal-atti kommemorattivi tat-30 anniversarju tal-kampus tal-UNED fil-Ginea Ekwatorjali fid-29 ta' Novembru, 2011 (Cobertura por TVGE de los actos conmemorativos de los 30 años del campus de la UNED en Guinea Ecuatorial el 29 de noviembre de 2011)
-
Edition of the Malabeando television magazine at the Cultural Center of Spain in Malabo on November 30, 2011/Edizzjoni tar-rivista televiżiva Malabeando fiċ-Ċentru Kulturali ta' Spanja f'Malabo fit-30 ta' Novembru, 2011 (Edición del magacine televisivo Malabeando en el Centro Cultural de España en Malabo el 30 de noviembre de 2011)
-
Bata Stadium during the 2015 Africa Cup of Nations on February 8, 2015/Bata Stadium waqt it-Tazza tan-Nazzjonijiet tal-Afrika tal-2015 fit-8 ta' Frar, 2015 (Estadio de Bata durante la Copa Africana de Naciones de 2015 el 8 de febrero de 2015)
-
Malabo Stadium on August 24, 2010/Malabo Stadium fl-24 ta' Awwissu, 2010 (Estadio de Malabo el 24 de agosto de 2010)
-
Bandiera użata mill-Ingliżi matul il-perjodu tat-Territorju (Okkupazzjoni Ingliża ta' Fernando Poo) (1827-1843)
Il-Ginea Ekwatorjali, uffiċjalment ir-Repubblika tal-Ginea Ekwatorjali (República de Guinea Ecuatorial-Spanjol, República da Guiné Equatorial-Portugiż, République de Guinée équatoriale-Franċiż), hija pajjiż Afrikan għamet mill-ilmijiet tal-Golf tal-Ginea li huwa definit fil-kostituzzjoni tiegħu bħala Stat indipendenti, repubblikan, unitarju, soċjali u demokratiku, u li l-forma ta’ gvern tiegħu hija r-repubblika presidenzjali.3 It-territorju tiegħu huwa magħmul minn tmien provinċji.3 Il-kapitali tagħha hija l-belt ta' Malabo, li qabel kienet magħrufa bħala Santa Isabel. Bħalissa qed tinbena l-belt Oyala-Ciudad de la Paz, sabiex isservi bħala l- kapital futur u modern tal-pajjiż.
Bl-erja tas-superfiċje tagħha ta' 28,052 km²6, hija waħda mill-iżgħar pajjiżi fil-kontinent Afrikan, magħmul minn territorju kontinentali u ħames gżejjer abitati.11 Tmiss mal-Kamerun fit-tramuntana, mal-Gabon fin-nofsinhar u l-lvant, u mal-Golf tal-Ginea. (Oċean Atlantiku) lejn il-punent,3 li fl-ibħra tagħhom jinsabu l-gżejjer ta' São Tomé u Príncipe aktar lejn il-Lbiċ. Il-popolazzjoni tagħha kienet stmata għal 1,558,000 abitant fl-2022.6 Il-parti kontinentali tat-territorju hija magħrufa bħala x-xmara Muni jew Mbini, u għandha erja ta '26,000 km². Fil-parti insulari, l-aktar gżejjer importanti huma l-gżira ta’ Bioko (ex Fernando Poo) b’2017 km², Annobón bi 17 km², u Corisco bi 15 km².12
Il-Ginea Ekwatorjali kienet kolonja magħrufa bħala “Ginea Spanjola” sakemm kisbet l-indipendenza tagħha minn Spanja fit-12 ta' Ottubru 1968,13 u żżomm il-lingwa Spanjola bħala l-lingwa uffiċjali tagħha, billi kienet il-pajjiż ewlieni Spanjol-Afrikan. Aktar tard ġie miżjud il-Franċiż bħala uffiċjali, u mill-2010, il-Portugiż, bħalissa huwa l-uniku pajjiż Afrikan fejn l-Ispanjol huwa lingwa uffiċjali mingħajr ma jitqies il-każ tas-Saħara tal-Punent.15 Hija wkoll l-aktar lingwa mitkellma (konsiderevolment aktar mill-lingwa l-oħra). żewġ lingwi uffiċjali), iddominati minn 87.7% tal-popolazzjoni skont l-Instituto Cervantes.
Skont ir-Rapport dwar l-Iżvilupp tal-Bniedem tan-Nazzjonijiet Uniti tal-2016, il-Ginea Ekwatorjali kellha prodott domestiku gross per capita ta’ $21,517 fl-2015, wieħed mill-ogħla klassifikazzjonijiet tal-ġid fl-Afrika. Madankollu, huwa wieħed mill-aktar pajjiżi mhux ugwali fid-dinja skont l-indiċi ta’ Gini u 70% tal-Ginejani Ekwatorjali jgħixu b’dollaru wieħed kuljum.
Huwa stat membru tal-Unjoni Afrikana; Motto: Unidad, paz y justicia “Għaqda, paċi u ġustizzja”; Innu: Himno: Caminemos pisando las sendas de nuestra Inmensa Felicidad Ejja nimxu fit-toroq tal-Hena Immens tagħna; Kapitali Malabo (kurrenti) Tarka tal-Belt ta' Malabo. Oyala-Belt tal-Paċi 3°45′07″N 8°46′25″E 1°51′54″N 9°46′12″E; Lingwi uffiċjali Spanjol, Franċiż u Portugiż, Spanjol mitkellem, fang, bubi, fa d'ambu, kwasio, batanga, seki, kombe, benga, yasa, balengue u lingwi oħra3; Nazzjonalità tal-Ginea Ekwatorjali, -a; Forma ta' gvern Repubblika Presidenzjali Il-President Teodoro Obiang Nguema, Il-Viċi President Teodoro Nguema Obiang Mangue, Il-Prim Ministru Manuela Roka Botey, Korp leġiżlattiv Parlament tal-Ginea Ekwatorjali; Independencia
• Autonomía
5 ta' Diċembru 1963
• Referéndum
11 ta' Awwissu, 1968
• Elecciones
11 ta' Ottubru, 1968 12 ta' Ottubru, 1968
• Firma acta
12 ta' Ottubru, 1968
• Rikonoxxut minn Spanja
Pożizzjoni taż-Żona 145.º
• Total 28 0526 km² • Ilma (%) 07
Fruntieri 528 km7; Kosta 296 km7; L-ogħla punt Pico Basilé; Popolazzjoni totali Rank 153rd
• Stima (2022) 1,558,000 hab. • Densità (est.) 55.56 ab./km²
PGD (PPP) Rank 127th
• Tnaqqis totali (2019) 29,162 miljun dollaru8 • Per capita 25,988 dollaru
HDI (2021) Tnaqqis 0.5969 (145th) – Medju9; Munita Franc CFA tal-Afrika Ċentrali (FCFA, XAF) Żona tal-ħin WAT (UTC +1)
• Fis-sajf Ma japplikax
Kodiċi ISO 226 / GNQ / GQ; Dominju tal-Internet .gq; Prefiss tat-telefon +240; Prefiss tar-radju 3CA-3CZ Abbrevjazzjonijiet tal-pajjiż għall-inġenji tal-ajru 3C; Akronimu tal-pajjiż għall-karozzi GQ; Kodiċi IOC GEQ Ara u mmodifika d-dejta fil-Wikidata ↑ Il-motto fil-lingwi uffiċjali l-oħra huwa: —Il-Franċiż: Unité, Paix et Justice. — Portugiż: Unità, Paċi u Ġustizzja. Il-motto huwa kkontemplat fl-artikolu 4.4 tal-Kostituzzjoni tal-2011.2 ↑ Lingwa nazzjonali. ^ Membru sħiħ mill-25 ta' Mejju, 2017. Sħubija NU, AU, OEI, ASALE, OIF, CPLP, PALOP, ASA, OPEC, FPEG, G-77, CEEAC, UEMAC
Ismijiet tal-postijiet[immodifika | immodifika s-sors]
L-isem li l-pajjiż adotta wara li kiseb l-indipendenza tiegħu minn Spanja ġej mill-isem li kien irċieva mill-1963, meta kiseb reġim ta' awtonomija minn Spanja bl-isem ta' “Ginea Ekwatorjali”,18 li l-ewwel mandat tagħha huwa dovut għall-fatt li kien l-imsemmi territorju jinsab fil-Golf tal-Ginea u t-tieni jirreferi għall-prossimità tiegħu għall-ekwatur.
Storja[immodifika | immodifika s-sors]
It-territorju attwali tal-Ginea Ekwatorjali huwa bbażat fuq renji tribali medjevali organizzati ħażin, bla dubju li jirriżultaw mill-influwenza ta' strutturi proto-stat aktar avvanzati li żviluppaw b’mod parallel fiż-żona: ir-Renju ta' Oyo, ir-Renju tal-Kongo, ir-Renju ta’ Benga tal-Gżira Mandj ( aktar tard imsejħa Corisco), ir-Renju Bubi tal-Gżira Bioko, u l-villa-stati tal-gruppi Fang fuq il-kontinent.
Hemm possibbiltà li ż-żona tal-Golf tal-Guinea żaret Hanno, ġenerali Kartaġiniż li għamel vjaġġ tul il-kosta tal-Afrika lejn l-aħħar tas-s. tmur. C. jew bidu tas-s. iv a. c.
= Prestorja[immodifika | immodifika s-sors]
L-istudju tal-preistorja tal-Ginea jsegwi suddiviżjoni ġeografika, il-gżira ta' Bioko minn naħa, u l-provinċja tal-kosta bejn il-Kamerun u l-Gabon min-naħa l-oħra.
Bioko Island kienet konnessa mal-kontinent sa 8000 QK. C. minn “pont” li ġie mgħaddas bil-mod biż-żieda tal-ilmijiet tal-Atlantiku, li bdiet madwar 11,000 QK. C., fi tmiem l-aħħar Età tas-Silġ. Għalhekk, huwa probabbli li din iż-żona kienet abitata minn popolazzjonijiet nomadi ta 'kaċċaturi-ġbir, simili għal dawk magħrufa fil-kontinent preżenti.
Fl-iskavi tas-sit Mossumu (provinċja Litoral) ġew skoperti fdalijiet ta 'preżenza umana, datati għas-sena 30,000 QK. C. Hija l-hekk imsejħa "industrija tas-sango", magħrufa sew f'dak iż-żmien fl-Afrika Ċentrali. Ftit depożiti oħra, kemm superfiċjali kif ukoll stratigrafiċi, jindikaw li l-Età tal-Ġebel Nofsani hija rappreżentata tajjeb f’din il-parti tal-pajjiż. Sussegwentement, il-vestiġji, li għadhom datati ħażin, madwar Bata u x-Xmara Muni juru l-permanenza tal-preżenza tal-bniedem, nomadi, ġebel u kaċċatur li jiġbor, sas-sena 3000 QK. c.
Fil-gżira ta’ Bioko, il-qari huwa differenti; Żgur li se tiġi mmodifikata fis-snin li ġejjin bl-installazzjoni ta’ proġetti ta’ riċerka arkeoloġika. Ġew identifikati tliet siti "preneolitiċi". Dak biss fis-settur ta’ Banapa, fin-Nofsinhar ta’ Malabo, ġie skavat fis-sittinijiet minn antropologu Spanjol. L-unika ħaġa li tista' tgħid hija li hija qabel it-"Tradizzjoni Timbabé" ta' Bioko, li għadha mhix datata, li min-naħa tagħha hija qabel it-"Tradizzjoni tal-Carboneras", datata bir-radjukarbon bejn il-ħames u l-għaxar sekli wara Kristu. c.
Ta’ min jinnota li fil-gżira ta’ Elobey Grande, fil-wiċċ instabu ġebel imnaqqax simili għal dawk tal-Età tal-Ġebel Tard. Dawn is-sejbiet jappoġġjaw l-idea li kien hemm storja twila ta’ preżenza tal-bniedem fuq il-gżejjer kollha tal-Ekwatoguinean qabel ma kienu definittivament separati mill-kontinent.
Fl-aħħarnett, l-espansjoni tal-mod ta 'ħajja tar-raħal fl-Afrika Ċentrali timplika fl-immudellar tagħha, u bl-approssimazzjoni tad-dejta lingwistika, l-installazzjoni fuq il-gżira ta' Bioko ta 'rħula diġà fis-sena 3500 QK. C. S'issa, xejn ma ġie skopert biex jivverifika din l-ipoteżi.
Is-sekwenza arkeoloġika tal-gżira, apparti l-perjodu pre-Neolitiku diġà msemmi, tibda bit-“Tradizzjoni Timbabé” magħrufa fi tlettax-il punt fuq il-kosta. Il-kontinwità tal-okkupazzjoni ta’ din il-gżira hija attestata sew sal-perjodu storiku. Wara t-"Timbabé", nafu t-tradizzjonijiet "Carboneras", "Bolaopi", "Buela", u finalment "Balombe". Din l-aħħar tradizzjoni hija storika.
Fuq il-kontinent, bejn il-Kamerun u l-Gabon, id-dejta mill-iskavi għadha mhix kompluta, iżda hija biżżejjed biex jiddikjara li s-sekwenza sħiħa li għad trid tiġi skoperta se tkun simili ħafna għal dik magħrufa fin-Nofsinhar tal-Kamerun u fir-reġjun ta' Libreville. , fil-Gabon.
Ħakma Portugiża (1472–1778)[immodifika | immodifika s-sors]
L-ewwel Iberi u Ewropej kienu l-Portugiżi li esploraw il-Golf tal-Guinea b'ċertezza fl-1471. Dik is-sena, il-Portugiż Fernando Poo (li kien qed ifittex rotta lejn l-Indja) poġġa l-gżira attwali ta 'Bioko fuq mapep Ewropej. Semmaha Formosa (sabiħa). Madankollu, dalwaqt kienet magħrufa bl-isem ta 'skopritur tagħha. Fl-1 ta' Jannar 1472, il-Portugiżi skoprew il-gżira ta’ Pagalú (il-lum Annobón), li sejħu Ilha do Annobom jew Ano Bom (sena t-tajba).
Madwar l-1493, Don Ġwanni II tal-Portugall żied mas-sensiela tat-titli rjali tiegħu dak ta' Sid tal-Guinea u l-ewwel Lord ta’ Corisco. Il-Portugiżi kkolonizzaw il-gżejjer ta 'Bioko, Annobón u Corisco fl-1494, li huma kkonvertiw f'"factorías" jew postijiet għall-kummerċ tal-iskjavi.
Fl-1641 il-Kumpanija Olandiża tal-Indja tal-Lvant stabbilixxiet lilha nnifisha mingħajr il-kunsens tal-Portugiż fil-gżira ta 'Fernando Poo, u ċentralizzat temporanjament il-kummerċ tal-iskjavi tal-Golf tal-Guinea. Il-Portugiżi rritornaw biex jagħmlu dehra fuq il-gżira fl-1648, u ħadu post il-Kumpanija Olandiża b’waħda minnhom, il-Kumpanija Corisco, iddedikata għall-istess tip ta’ kummerċ. Għal dan il-għan, bnew wieħed mill-ewwel bini Ewropew fil-gżira, il-forti ta’ Punta Joko.
Minn Corisco, il-Portugall biegħ ħaddiema tal-iskjavi taħt kuntratti speċjali lil Franza (lilha pprovdiet sa 49,000 skjav tal-Ginea), Spanja, u l-Ingilterra bejn l-1713 u l-1753. Il-kollaboraturi ewlenin kienu l-Bengas, poplu ddedikat għal rejds jew qbid. biċċa xogħol li fiha ġew megħjuna minn pamues u nvikos.
Il-gżejjer baqgħu f’idejn il-Portugiżi sa Marzu 1778, wara t-trattat ta’ San Ildefonso (1777) u dak ta’ El Pardo (1778), li permezz tiegħu l-gżejjer ġew ċeduti lil Spanja, flimkien mal-kummerċ tal-iskjavi u d-drittijiet tal-kummerċ ħieles f’settur tal- kosta tal-Golf tal-Guinea, bejn ix-xmajjar Niġer u Ogooué, kif ukoll il-Colonja del Sacramento kkontestata, fl-Urugwaj, bi skambju għall-gżira ta’ Santa Catalina (in-Nofsinhar tal-Brażil) miżmuma mill-Ispanjoli. Minn dak il-mument ’il quddiem, it-territorju Spanjol tal-Guinea kien parti mill-Viċireyalty tar-Río de la Plata (imwaqqfa fl-1776), sakemm l-aħħar żarmament tiegħu mar-Rivoluzzjoni ta’ Mejju (1810) fi Buenos Aires.
Ħakma Spanjola (1778-1968) Territorju (Okkupazzjoni Ingliża ta' Fernando Poo) (1827-1843)[immodifika | immodifika s-sors]
Fis-17 ta' April, 1778, il-brigadier Spanjol Felipe José de los Santos Toro y Freyre, VII Konti ta’ Argelejo, telaq minn Montevideo għal Fernando Poo, biex jieħu l-pussess tat-territorji tal-Golf tal-Guinea f’isem Spanja, iżda miet erba’ xhur wara. ; territorji bħal dawn ikunu parti mill-Viċireyalty tar-Río de la Plata iggvernati minn Buenos Aires, il-kapitali attwali tal-Arġentina.
It-tieni gvernatur kien Joaquín Primo de Rivera, li kien ċirkustanzjalment mill-14 ta’ Novembru, 1778 sat-30 ta’ Ottubru, 1780, f’liema żmien il-missjoni Spanjola ddeċidiet li tirritorna, irrifjutat li taġixxi fit-territorju u abbanduna l-istabbiliment ta’ Concepción, l-ewwel u provviżorju. ċentru amministrattiv.
L-Ingliżi ddominaw il-gżira ta' Fernando Poo bejn l-1827 u l-1843 bl-iskuża formali li “jiġġieldu l-kummerċ tal-iskjavi” (anke jekk il-pożizzjoni Brittanika fid-deċennji preċedenti kienet suxxettibbli għall-kummerċ tal-iskjavi). Għalhekk, il-“Kummissjoni għas-Soppressjoni tat-Traffikar għall-qbid ta’ vapuri tal-iskjavi u l-persekuzzjoni tat-traffikanti” ġiet stabbilita f’Fernando Poo. Fl-1827 twaqqaf l-istabbiliment ta’ Port Clarence, li aktar tard jissejjaħ Santa Isabel u llum Malabo. Fl-1836 in-navigatur Spanjol José de Moros żar il-gżira ta’ Annobón, immexxija minn Pedro Pomba.
Fl-1841, il-Gran Brittanja kienet għadha interessata li tiddomina lil Fernando Poo, u pproponiet ix-xiri tal-gżira minn Spanja. Il-Kungress Spanjol u l-opinjoni pubblika rnexxielhom iwaqqfu din l-inizjattiva. Biex jissaħħu d-drittijiet ta’ Spanja, intbagħtet l-ispedizzjoni ta’ Juan José Lerena y Barry, li f'Marzu 1843 tella’ l-bandiera Spanjola f’Santa Isabel, u rċieva s-sottomissjoni ta' diversi kapijiet lokali, bħal Bonkoro I, sultan tal-Bengas ta’ Corisco tal-gżira. .
Fit-13 ta' Settembru, 1845, saret pubblika l-Ordni Rjali li permezz tagħha r-Reġina Eliżabetta II awtorizzat it-trasferiment lejn ir-reġjun ta’ kull suwed u mulatti ħielsa minn Kuba li “volontarjament” hekk jixtiequ.
Mibda fl-1855, kien hemm perijodu ta' ġlidiet interni mqanqla fost il-Bengas dwar il-kwistjoni tal-kapijiet lokali, ġlidiet li spiċċaw fl-1858 bil-wasla tal-ewwel gvernatur Spanjol, Carlos de Chacón y Michelena, li, fl-1858, ħatar Logutenent gvernatur. minn Corisco sa Munga I (faċċata ta’ Bonkoro II). Mill-1859 sal-1875 ħalla gwarniġġjon Spanjol fuq il-gżira, li aktar tard kienet se tiġi trasferita għall-gżira ta’ Elobey Chico. Fi ħdan din il-politika ta’ interventiżmu, fl-1864 il-Gvernatur Ayllón sejjaħ lir-re Bodumba nattiv ta' Elobey Grande.
Fl-20 ta' Ġunju, 1861, ġiet ippubblikata l-Ordni Rjali, li kkonvertit il-gżira ta’ Fernando Poo f’ħabs Spanjol; F’Ottubru tal-istess sena, inħarġet l-Ordni Rjali li permezz tagħha, peress li suwed emanċipati minn Kuba ma offrewx lilhom infushom b’mod volontarju biex jemigraw lejn il-Guinea, kien previst li jekk ma jippreżentawx lilhom infushom, 260 Kuban iswed jiġu ttrasportati mingħajr il-kunsens tagħhom. , lill-minn aktar tard jingħaqdu b'ritalji politiċi.
Ir-reġjun se jiġi esplorat b'mod estensiv minn Manuel de Iradier u Bulfy, inkarigati minn żewġ spedizzjonijiet (fl-1875 u l-1884) li se jkollhom ukoll il-missjoni li jwarrbu r-rewwixti ta 'diversi stati-villa fang. Matul il-perjodu 1887-1897, diversi rappreżentanti Spanjoli stabbilixxew relazzjonijiet mar-Re Moka de Fernando Poo, li fit-tieni nofs tas-seklu 19 għaqqad il-ġennijiet Bubi kollha (kien segwit minn Sas Ebuera bejn l-1899-1904 u Malabo bejn l-1904-1937. , is-sena tal-aħħar li fiha r-re kien il-ħabs mill-awtoritajiet Spanjoli). Il-parti kontinentali, Río Muni, saret Protettorat fl-1885 u Colonia fl-1900, is-sena li fiha trattat iffirmat f’Pariġi ddetermina l-limiti tat-territorju rikonoxxut minn Spanja.19
Meta faqqgħet l-Ewwel Gwerra Dinjija fl-1914 (li fiha Spanja ddikjarat lilha nnifisha newtrali), Río Muni kien kompletament imdawwar mill-kolonja Ġermaniża tal-Kamerun u mhux 'il bogħod mill-Afrika ekwatorjali Franċiża, għalhekk meta beda l-ġlied bejn it-truppi kolonjali, kien hemm biża' fuq il- parti mill-awtoritajiet Spanjoli li dawn il-ġlied jimxu lejn Río Muni. Biex issolvi l-problema, il-Gvernatur Ángel Barrera kellu erba’ postijiet militari sempliċi ħafna (Mibonde, Micomiseng, Mongomo u Ebibeyin) installati (mingħajr stazzjonijiet tar-radju jew mitralji u bi ftit suldati), iżda li kienu biżżejjed biex juru l-limiti simboliċi tal-Ispanjol. sovranità u ssodisfaw il-funzjoni tagħhom, evitaw l-estensjoni tal-gwerra lejn il-Ginea Kontinentali. Dawn il-bażijiet aktar tard saru ċentri ta’ tkabbir kummerċjali u minn hemm tnedew attakki kontra l-fang li rreżistiet il-kolonizzazzjoni.
Fit-30 ta' Diċembru, 1916, Spanja bagħtet kumpanija spedizzjonarja ta’ infanterija tal-baħar biex tieħu ħsieb it-truppi Ġermaniżi li, ġejjin mill-Kamerun, kienu daħlu fil-Guinea Spanjola jaħarbu mill-pressjoni Brittanika. Il-biċċa l-kbira reġgħet lura fl-1917, u baqgħu uffiċjali mal-internati sat-tmiem tal-gwerra. Fl-1918, u bil-kunflitt dinji wasal biex jintemm, seħħet ribelljoni indiġena fl-intern ta’ Río Muni, li ġiet imrażżna mit-truppi kolonjali Spanjoli. Madankollu, il-kunflitti armati li ħafna drabi qabżu l-fruntieri tal-kolonja kkonvinċew lill-awtoritajiet biex jibdew kolonizzazzjoni vera tat-territorju. Fl-aħħar tal-Gwerra l-Kbira, se jibdew jiġu stabbiliti missjonijiet, pjantaġġuni u postijiet militari madwar l-intern tat-territorju tal-Ginea, filwaqt li tnedew spedizzjonijiet biex jissottomettu t-tribujiet.
Kolonja tal-Ginea Spanjola[immodifika | immodifika s-sors]
Kemm it-territorji insulari kif ukoll kontinentali ġew magħquda fl-1926 bħala l-kolonja tal-Ginea Spanjola. Sa dan iż-żmien, l-istrutturi tradizzjonali preċedenti tar-renji nazzjonali lokali spiċċaw jinħall, u kkonsolidaw l-amministrazzjoni ta' stil Ewropew importata mill-Ispanjol.
Madankollu, Spanja ma kellhiex il-ġid u l-interess meħtieġa biex tiżviluppa infrastruttura ekonomika sinifikanti matul l-ewwel nofs tas-seklu 20. Madankollu, Spanja żviluppat pjantaġġuni kbar tal-kawkaw fuq il-gżira ta’ Fernando Poo b’eluf ta’ ħaddiema min-Niġerja ġirien.
Fis-snin tletin, il-Ginea Spanjola baqgħet fidila lejn it-Tieni Repubblika Spanjola sa Settembru tal-1936 meta, wara li kienet diġà bdiet il-gwerra ċivili Spanjola, ingħaqdet mar-Rewwixta kontra r-Repubblika, u kkawża t-Teħid effimeru tal-Ginea. Fl-1942, l-hekk imsejħa Operazzjoni Postmaster saret fit-territorju Ekwatoguinean.
Provinċji Spanjoli[immodifika | immodifika s-sors]
Sal-1956, il-gżejjer ta' Fernando Poo u Annobón kienu parti mit-Territorju tal-Ginea Spanjola. Fil-21 ta’ Awwissu 1956, dawn it-territorji ġew organizzati taħt l-isem ta’ Provinċja tal-Golf tal-Guinea. Matul dan il-perjodu, bdew jitfaċċaw l-ewwel movimenti ta’ indipendenza fil-pajjiż b’mod timidu, bħal dak immexxi minn Acacio Mañé Ela.
Fl-1959 it-territorji Spanjoli tal-Golf tal-Guinea kisbu l-istatus ta 'provinċji Spanjoli barranin, simili għal dak tal-provinċji metropolitani. Bil-liġi tat-30 ta 'Lulju, 1959, adottaw uffiċjalment l-isem tar-Reġjun Ekwatorjali Spanjol u ġew organizzati f'żewġ provinċji: Fernando Poo u Río Muni. Bħala tali, ir-reġjun kien immexxi minn Gvernatur Ġenerali li jeżerċita s-setgħat ċivili u militari kollha. L-ewwel elezzjonijiet lokali saru fl-1960, u ġew eletti l-ewwel avukati fil-qrati Ekwatoguinean.
Fil-15 ta' Diċembru, 1963, il-Gvern Spanjol ressaq għal referendum bejn il-popolazzjoni ta' dawn iż-żewġ provinċji abbozz ta' Bażi dwar l-Awtonomija, li ġie approvat b’maġġoranza assoluta. Konsegwentement, dawn it-territorji ġew mogħnija b'awtonomija, adottaw uffiċjalment l-isem tal-Ginea Ekwatorjali, b'korpi komuni għat-territorju kollu (Assemblea Ġenerali, Kunsill tal-Gvern u Kummissarju Ġenerali) u korpi li jappartjenu għal kull provinċja. Għalkemm il-kummissarju ġenerali maħtur mill-gvern Spanjol kellu setgħat wesgħin, l-Assemblea Ġenerali tal-Ginea Ekwatorjali kellha inizjattiva konsiderevoli biex tifformula liġijiet u regolamenti. L-ewwel u l-uniku president tiegħu kien Bonifacio Ondó Edu.2021
F'Novembru 1965, il-Kumitat IV tal-Assemblea tan-NU approva abbozz ta' riżoluzzjoni li talab lil Spanja biex tiffissa d-data għall-indipendenza tal-Ginea Ekwatorjali kemm jista' jkun malajr. F'Diċembru 1966 il-Kunsill tal-Ministri tal-Gvern Spanjol qabel li jħejji l-Konferenza Kostituzzjonali. Din il-Konferenza ġiet inawgurata f’Ottubru 1967, ippreseduta minn Fernando María Castiella, Ministru Spanjol tal-Affarijiet Barranin; Fil-kap tad-delegazzjoni tal-Ginea kien hemm Federico Ngomo.
Stat indipendenti (1968-preżent)[immodifika | immodifika s-sors]
Proklamazzjoni tal-Indipendenza (1968)[immodifika | immodifika s-sors]
F'Marzu 1968, taħt pressjoni min-nazzjonalisti Ekwatoguinean u n-Nazzjonijiet Uniti, Spanja ħabbret li kienet se tagħti l-indipendenza. Ġiet iffurmata Konvenzjoni Kostituzzjonali li pproduċiet liġi elettorali u abbozz ta’ kostituzzjoni. Wara t-tieni fażi tal-Konferenza Kostituzzjonali (17 ta’ April-22 ta’ Ġunju 1968) saret il-konsultazzjoni. Ir-referendum dwar il-kostituzzjoni sar fil-11 ta’ Awwissu, 1968, taħt is-superviżjoni ta’ tim ta’ osservaturi tan-Nazzjonijiet Uniti. 63% tal-elettorat ivvota favur il-kostituzzjoni l-ġdida, li kienet tipprovdi għal gvern b’Assemblea Ġenerali u Qorti Suprema b’imħallfin maħtura mill-president.22
Fit-22 ta’ Settembru saru l-ewwel elezzjonijiet presidenzjali u l-ebda wieħed mill-erba’ kandidati ma kiseb maġġoranza assoluta. Ġimgħa wara, Francisco Macías Nguema ġie elett president tal-Ginea Ekwatorjali; is-segwaċi immedjat tiegħu fl-elezzjoni kien Bonifacio Ondó Edu.
F'Settembru 1968, Francisco Macías Nguema ġie elett l-ewwel president tal-Ginea Ekwatorjali bl-appoġġ ta' movimenti nazzjonalisti bħall-IPGE (Idea tal-Poplu tal-Ginea Ekwatorjali), parti mill-MONALIGE (Moviment Nazzjonali għal-Liberazzjoni tal-Ginea Ekwatorjali) u il-MUNGE (Moviment tal-Unjoni Nazzjonali tal-Ginea Ekwatorjali). L-indipendenza tal-Ginea Ekwatorjali ġiet ipproklamata fit-12 ta 'Ottubru 1968. Il-pajjiż adotta l-isem tar-Repubblika tal-Ginea Ekwatorjali. Hija ġiet ammessa fin-NU bħala l-126 membru tal-Organizzazzjoni.
Digriet ta' indipendenza tal-Ginea Ekwatorjali, parti operattiva:
L-ewwel artiklu. Ir-riżultati elettorali pproklamati mill-Kummissjoni Elettorali tal-Ginea, datati 2 ta’ Ottubru ta’ din is-sena, huma rikonoxxuti, u bis-saħħa ta’ dan, l-Eċċellenza Tiegħu s-Sur Francisco Macías Nguema jiġi elett President tar-Repubblika tal-Ginea Ekwatorjali. It-tieni artiklu. It-territorju tal-Ginea Ekwatorjali huwa ddikjarat indipendenti, li jibda fit-12:00 tat-12 ta’ Ottubru ta’ din is-sena, f’liema ħin se ssir iċ-ċerimonja tal-għoti tas-setgħat lill-President elett tar-Repubblika tal-Ginea Ekwatorjali. Jien hekk jordnah b’dan id-Digriet, maħruġ f’Madrid fid-9 ta’ Ottubru, 1968. Digriet 2467/1968, tad-9 ta’ Ottubru, li jagħti l-indipendenza lill-Ginea Ekwatorjali23 Francisco Franco, Gazzetta Uffiċjali tal-Istat, 11 ta’ Ottubru, 196824 F'Jannar 1969, il-kap tal-oppożizzjoni għal Macías, Bonifacio Ondó Edu, li kien taħt arrest domiċiljari, inqatel. L-instabbiltà fil-pajjiż żdiedet.
F'Marzu 1969, Macías ħabbar li kien ħakmu tentattiv ta' kolp ta' stat immexxi mill-oppożizzjoni Atanasio Ndongo (il-verżjonijiet ivarjaw: għalkemm xi awturi jsostnu li qatt ma kien eżista, oħrajn jaffermaw li l-attentat fil-fatt seħħ). Il-president Ekwatoguinean approfitta minn dan l-iskuża biex itemm l-oppożizzjoni kollha u jistabbilixxi dittatorjat sinistru. Is-segwaċi ta’ Atanasio Ndongo ġew arrestati jew maqtula. Il-kolp ta’ stat fallut jew kolp ta’ stat falz iġġeneraw mewġa ta’ indignazzjoni popolari kontra l-Ispanjol (stimulata mill-gvern), li għaliha l-komunità Spanjola ħassitha mhedda. Din is-sitwazzjoni kollha rriżultat fi kriżi diplomatika bejn Spanja u l-Ginea Ekwatorjali.
Fit-28 ta’ Marzu, 1969, it-truppi Spanjoli stazzjonati f’Río Muni reġgħu imbarkaw. L-istess se jiġri fil-5 ta’ April, meta titlaq mill-gżira ta’ Fernando Poo. Il-preżenza Spanjola fil-Ginea Ekwatorjali kienet intemmet.
Dittatorjat ta' Macías (1968-1979)[immodifika | immodifika s-sors]
Macías ma damx biex jikkonċentra fil-persuna tiegħu s-setgħat kollha tal-Istat: f’Lulju tal-1970 ħoloq reġim ta’ partit wieħed, il-PUNT (United National Workers Party); f'Mejju 1971 partijiet kruċjali tal-Kostituzzjoni ġew abrogati; u f’Lulju 1972 ipproklama lilu nnifsu president għal għomorhom.
F'Lulju 1973, huwa ppromulga Kostituzzjoni ġdida (it-tieni fil-pajjiż), magħmula fuq il-miżura, li ħolqot Stat unitarju, li tannulla l-istatus preċedenti ta 'federazzjoni bejn Fernando Poo u Río Muni. Huwa wettaq ripressjoni bla waqfien kontra l-avversarji politiċi tiegħu, li ġew likwidati fil-ħabs permezz ta’ swat sempliċi u brutali. Minħabba l-metodi dittatorjali tiegħu, aktar minn 100,000 ruħ ħarbu lejn pajjiżi ġirien; mill-inqas 50,000 minn dawk li baqgħu fil-pajjiż mietu, u 40,000 oħra ġew ikkundannati għal xogħol furzat.
Ir-reġim Macías kien ikkaratterizzat mill-abbandun tal-funzjonijiet kollha tal-gvern bl-eċċezzjoni tas-sigurtà interna. Minħabba serq, injoranza u negliġenza, l-infrastruttura tal-pajjiż – elettriku, provvista tal-ilma, toroq, trasport u saħħa – waqgħet f’rovina. Ir-reliġjon Kattolika ġiet imrażżna u s-sistema edukattiva magħluqa. Ħaddiema indentured Niġerjani, li wettqu l-biċċa l-kbira tax-xogħol fuq il-pjantaġġuni tal-kawkaw Bioko, ġew deportati b'mod massiv kmieni fl-1976. L-ekonomija Ekwatoguinean waqgħet u ċ-ċittadini u l-barranin bl-aktar ħila għolja telqu mill-pajjiż.
L-iskejjel ingħalqu fl-1975, u l-qima Kattolika u l-forom kollha ta 'Kristjaneżmu ġew ipprojbiti f'Ġunju 1978. Nguema nieda kampanja ta' Afrikanizzazzjoni toponimika, imita superfiċjalment il-moviment soċjokulturali ta 'swed, u tissostitwixxi l-ismijiet Hispaniċi b'ismijiet indiġeni: il- Il-kapitali Santa Isabel saret Malabo, il-gżira ta’ Fernando Poo ngħatat l-isem ta’ Masie Nguema Biyogo b’tifkira tad-dittatur innifsu, u Annobón sar Pagalu. Bħala parti mill-istess proċess, il-popolazzjoni kollha ġiet ordnata tibdel ismijiet Ewropej tagħhom għal ismijiet Afrikani. Isem id-dittatur stess għadda minn diversi trasformazzjonijiet, biex fi tmiem il-gvern tiegħu kien magħruf bħala Masie Nguema Biyogo Ñegue Ndong.
Dittatorjat ta' Teodoro Obiang (1979-preżent)[immodifika | immodifika s-sors]
Fit-3 ta’ Awwissu, 1979, Macías tkeċċa f’kolp ta’ stat immexxi min-neputi tiegħu, il-Logotenent Kurunell Teodoro Obiang Nguema, li kien gwardjan tal-ħabs sinister ta’ Playa Negra. Macías ġie pproċessat u eżegwit, filwaqt li ġie kkostitwit Kunsill Militari Suprem ippresedut minn Obiang innifsu. Il-gżejjer ingħataw l-isem ta' Bioko u Annobón. Ir-reġim il-ġdid kellu biċċa xogħol enormi quddiemu: il-kaxxi tal-istat kienu vojta u l-popolazzjoni kienet bilkemm terz ta’ dak li kienet fi żmien l-indipendenza.
F'Lulju 1982, l-imsemmi Kunsill ħatar lil Obiang President tar-Repubblika għal perjodu ta' seba' snin, filwaqt li ġiet promulgata kostituzzjoni ġdida (it-tielet fil-pajjiż), approvata f'referendum (15 ta' Awwissu 1982). Il-Kunsill Militari Suprem ġie xolt f'Ottubru 1982. Ftit wara, fid-19 ta' Diċembru 1983, il-Ginea Ekwatorjali ngħaqdet mal-Komunità Ekonomika tal-Istati tal-Afrika Ċentrali (CEMAC),2526 u ftit wara mal-Komunità Ekonomika u Monetarja tal-Afrika Ċentrali, għalhekk f' 1985 adottat il-frank CFA bħala l-munita tiegħu. Fl-1983 u fl-1988 saru l-elezzjonijiet parlamentari, li għalihom qablet lista waħda ta’ kandidati. Fl-1987, Obiang kien ħabbar il-formazzjoni tal-Partit Demokratiku tal-Ginea Ekwatorjali (PDGE) bil-ħsieb tal-elezzjonijiet presidenzjali li kellhom isiru fl-1989. Obiang ġie elett mill-ġdid bħala l-uniku kandidat. Madankollu, ma rnexxilux joħroġ lill-pajjiż mill-kriżi ekonomika profonda li kien mgħaddas fiha.
Fl-1991 bdiet demokratizzazzjoni timida, essenzjali għall-għajnuna ekonomika kontinwa minn Spanja, Franza u pajjiżi oħra. F'Novembru, kostituzzjoni ġdida (ir-raba' tal-pajjiż) ġiet approvata f'referendum li stabbilixxa sistema ta' rappreżentanza parlamentari għall-partiti politiċi legalizzati. Minħabba t-tħabbira ta’ dan il-ftuħ timida, ħafna avversarji politiċi rritornaw lejn il-pajjiż, biex Obiang ingħata l-ħabs biss (Jannar-Frar 1992).
Għalkemm ftit xhur wara ġew legalizzati diversi formazzjonijiet politiċi tal-oppożizzjoni. Madankollu, fl-elezzjonijiet leġiżlattivi tal-1993, għaxra mill-erbatax-il partit reġistrat ġew ipprojbiti, li rriżulta f’astensjoni mill-votazzjoni ta’ madwar 80%. Ir-riżultati uffiċjali taw lill-PDGE ir-rebbieħ, li bih Obiang kompla fil-poter bħala kap tal-istat u tal-gvern. Wara dawn l-elezzjonijiet, mhux biss ir-reġim ma kienx demokratizzat, iżda fl-1995 il-kap tal-oppożizzjoni Severo Moto Nsá kien mitfugħ il-ħabs fuq akkużi ta’ korruzzjoni u malafama. Il-kandidat tal-Pjattaforma Konġunta tal-Oppożizzjoni (POC), Amancio Nsé, lanqas ma tħalla jipparteċipa fl-elezzjonijiet presidenzjali ta’ Frar 1996, bl-użu ta’ liġi elettorali mfassla għall-president. Konsegwentement Obiang ġie elett mill-ġdid b'98% tal-voti.
Is-sena 1996 kienet sena kruċjali għall-evoluzzjoni futura tal-pajjiż. Dik is-sena, il-multinazzjonali Amerikana Mobil bdiet tiġbed iż-żejt fit-territorju Ekwatoguinean, li jirriżulta f'żieda konsiderevoli fid-dħul għall-pajjiż.
L-elezzjonijiet tal-1996 ġew mistoqsija b'mod qawwi fuq livell internazzjonali. Biex jiġġieled il-kritika, Obiang ħatar gvern ġdid li fih figuri tal-oppożizzjoni kellhom xi pożizzjonijiet minuri. Fl-1998, sar proċess mingħajr ebda garanzija proċedurali kontra 117-il membru tal-grupp etniku Bubi (il-familja Nguema tappartjeni lill-fang, il-maġġoranza fil-pajjiż) qrib il-grupp tal-oppożizzjoni MAIB (Moviment għall-Awtodeterminazzjoni tal-Gżira). ta’ Bioko), allegatament implikat f’attentat ta’ qtil, ir-rewwixta ta’ Bubi tal-1998. Il-prova finta spiċċat b’ħmistax-il sentenza tal-mewt.
L-elezzjonijiet leġiżlattivi ta’ Marzu 1999 raw rebħa kbira ġdida għall-partit tal-president, il-PDGE (li mar minn 68 għal 75 siġġu f’kamra ta’ 80). Il-partiti ewlenin tal-oppożizzjoni, il-Konverġenza għad-Demokrazija Soċjali (CPDS) u l-Unjoni Popolari (UP), li rebħu erba’ siġġijiet u wieħed rispettivament, irrifjutaw li jieħdu pussess tagħhom.
2000s[immodifika | immodifika s-sors]
L-elezzjonijiet lokali ta' Mejju 2000 mmarkaw rebħa kbira oħra għall-PDGE, li b'hekk ikkontrolla l-muniċipalitajiet importanti kollha fil-pajjiż. Il-partiti ewlenin tal-oppożizzjoni ddeskrivew l-elezzjonijiet bħala mbassra u bojkotthom.
Fl-elezzjonijiet presidenzjali ta' Diċembru 2002, minkejja l-allegazzjonijiet ta' frodi mill-oppożizzjoni, Obiang reġa' ġie elett, u rrivalida l-mandat tiegħu għal seba' snin oħra (sal-2009).
Fl-2003, ġie ffurmat Gvern tal-Ginea Ekwatorjali fl-Eżilju, immexxi minn Severo Moto. Milli jidher, huma impjegaw kumpanija bbażata fiċ-Channel Islands biex iwaqqgħu l-gvern Obiang. F'Marzu 2004, 64 merċenarju suspettat inżammu fl-ajruport ta' Harare (Żimbabwe) wara li żammew informazzjoni dwar il-merkanzija u l-ekwipaġġ tagħhom. Fl-2004, iben l-eks Prim Ministru Ingliż Margaret Thatcher, Mark Thatcher, ġie arrestat fl-Afrika t’Isfel fuq akkużi li għen tentattiv ta’ kolp ta’ stat fallut.
Grazzi għad-dħul miż-żejt, li l-produzzjoni tiegħu żdiedet għaxar darbiet f'dawn l-aħħar snin, il-Ginea Ekwatorjali esperjenzat rati ta' tkabbir ta' 33%. Madankollu, influss bħal dan ta’ ġid mhux qed iservi biex itejjeb il-kundizzjonijiet ekonomiċi tal-popolazzjoni, iżda pjuttost serva biex jagħti ċerta “leġittimità” internazzjonali lir-reġim bi żjarat minn rappreżentanti tal-gvernijiet tal-Istati Uniti u Spanjol, fost oħrajn. Il-Ginea Ekwatorjali hija t-tielet l-akbar produttur taż-żejt fl-Afrika sub-Saħarjana (wara l-Angola u n-Niġerja).
Fl-2003, il-President George Walker Bush reġa’ beda r-relazzjonijiet diplomatiċi mal-gvern tal-Ginea Ekwatorjali, li kienu ġew interrotti fl-1995 meta l-ambaxxatur tal-President Bill Clinton, li ried jippromwovi l-kawża tad-drittijiet tal-bniedem, ġie mhedded bil-mewt u ordnat jitlaq mill-pajjiż. .
Il-gvern ta' Teodoro Obiang Nguema huwa meqjus bħala wieħed mill-aktar ripressivi fid-dinja, skont organizzazzjonijiet internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem bħal Amnesty International u Human Rights Watch.[ċitazzjoni meħtieġa] Speċifikament, l-għajbien ta’ attivisti, it-tortura, in-nuqqas ta’ libertà ta’ l-istampa, in-nuqqas ta’ garanziji legali reali, il-manipulazzjoni tal-proċessi elettorali u t-tqassim estremament inugwali tal-ġid tal-pajjiż.
2010s[immodifika | immodifika s-sors]
Fl-2011 il-gvern ħabbar il-ħolqien ta' kapital ġdida għall-pajjiż, Ciudad de la Paz.
Fl-2011, sar referendum kostituzzjonali, li fih ġew approvati riformi, bħad-dħul mill-ġdid tal-pożizzjoni ta’ viċi president, il-ħolqien tas-Senat, u l-limitazzjoni tal-mandat presidenzjali għal żewġ perjodi.
Fl-20 ta’ Lulju 2012, is-CPLP reġgħet ċaħdet it-talba tal-Ginea Ekwatorjali biex titqies bħala membru sħiħ.3132
Fl-elezzjonijiet leġiżlattivi tal-2013, il-PDGE rebaħ 69 minn 70 siġġu fis-Senat u 99 minn 100 parlamentari fil-Kamra tad-Deputati. Is-CPDS iddenunzja l-elezzjonijiet bħala frodulenti.
Fl-24 ta' April, 2016, saru elezzjonijiet presidenzjali ġodda, li fihom Obiang kiseb 93.5%.
Fl-2017, il-kartunista prominenti u l-avversarju ta’ Obiang Ramón Esono Ebalé ġie arrestat u mitfugħ il-ħabs fil-Ħabs ta' Playa Negra.
Dik l-istess sena, il-Viċi President Teodorín Nguema Obiang ġie kkundannat f'Pariġi għal sentenza sospiża ta' tliet snin ħabs u multa ta' 30 miljun ewro għal korruzzjoni. Barra minn hekk, il-palazzi kollha tiegħu fi Franza u 17-il karozza lussuża ġew maqbuda.
L-elezzjonijiet leġiżlattivi tal-2017 irriżultaw f'rebħa ġdida għall-PDGE, li kiseb is-senaturi kollha u 99 mill-100 deputat, bis-siġġu li jifdal jikkorrispondi għall-partit Ciudadanos por la Innovación (CI). Dan il-partit kien akkużat ftit wara li organizza kolp ta’ stat u konsegwentement 146 mill-militanti tiegħu tpoġġew taħt ġuri fi Frar tal-2018. Is-sentenza tal-proċess tħabbret fis-26 ta’ Frar. 36 akkużat (inkluż id-deputat tal-partit Jesús Mitogo Oyono) ġew ikkundannati għal 26 sena ħabs35 (għall-ewwel ġie rrappurtat bi żball li s-sentenzi kienu ta' 44 sena). , is-sentenza kienet tinkludi wkoll l-illegalizzazzjoni ta’ CI. CI. ħabbret l-intenzjoni tagħha li tappella s-sentenza,3637 li finalment immaterjalizza billi ppreżentat appell ta’ kassazzjoni quddiem il-Qorti Suprema tal-Ġustizzja.414243
Fi stqarrija uffiċjali minn Spanja, il-Partit Popolari, il-Partit tal-Ħaddiema Soċjalisti Spanjoli, Unidos Podemos, En Comú Podem, Ciudadanos u l-Partit Nazzjonalista Bask iddenunzjaw il-persekuzzjoni tal-partit tal-oppożizzjoni u talbu "rispett għad-drittijiet tal-bniedem, il-libertajiet pubbliċi u l-elementi elementari. normi tad-demokrazija”. Il-gvern Spanjol ikkuntattja lil Gabriel Nsé Obiang (mexxej tas-CI) u assigura li se jżommu djalogu kostanti mal-oppożizzjoni tal-Ginea biex jippromwovu d-demokrazija. F’Marzu tal-2018, is-senatur Spanjol Carles Mulet García de Compromís abbozza mistoqsija fis-Senat Spanjol, imwieġba mill-Gvern Spanjol f'Mejju ta' l-istess sena, li jirreferi għall-ġrajjiet relatati ma’ CI li seħħew fil-Ginea Ekwatorjali.48 49 B’kuntrast, il-PDGE iġġustifika s-sentenzi, li ġiet miċħuda minn CI..
Dwar il-każ ta' Ramón Esono Ebale, fl-ewwel sessjoni tal-ġuri li saret fis-27 ta' Frar, 2018, il-prosekuzzjoni waqqgħet l-akkużi kollha kontra Esono peress li ma sabetx biżżejjed evidenza biex tinkriminawh.5354555657. Ix-xhud tal-prosekuzzjoni, il-Kaporal tal-Pulizija Nazzjonali Trifonio Nguema Owono Abang, ma setax isostni l-akkużi tiegħu fil-qorti u rrikonoxxa li kien "jsegwi ordnijiet" meta akkuża lil Esono Ebale. L-artist ġie rilaxxat fis-7 ta' Marzu.
F'April 2018, il-Ginea Ekwatorjali organizzat l-hekk imsejjaħ "Kollokwiju Internazzjonali dwar id-Drittijiet tal-Bniedem u s-Soċjetà Ċivili", li fih ipparteċipaw ambaxxaturi, esperti internazzjonali u kapijiet ta' missjonijiet diplomatiċi.63 Dan l-avveniment kien ikkritikat minn partiti tal-oppożizzjoni bħal CI, minħabba l-politika politika. sitwazzjoni tal-pajjiż.6465 Fit-2 ta’ Mejju, 2018, bdiet il-ġuri tal-appell ta’ kassazzjoni mressaq mill-parti biex tirrevoka l-illegalizzazzjoni tiegħu.666768697071 Dan il-proċess kien inkarigat minn l-avukati Fabián Nsue u Ponciano Mbomio.
Is-sentenza finali ngħatat fis-7, ta' Mejju u kkonfermat kemm il-projbizzjoni ta' CI kif ukoll il-kundanni tal-militanti tagħha.74757677 CI ma qabilx mal-verdett u akkuża lis-sistema ġudizzjarja tal-Ginea li kienet manipulata mill- gvern.78 Il-projbizzjoni ta’ CI kienet ikkundannata wkoll mill-Konverġenza għad-Demokrazija Soċjali (CPDS).
Fis-17 ta' Mejju, is-segretarja ġenerali tas-CI María Jesús Mene Bopabote vvjaġġat lejn Brussell u ġiet milqugħa mill-istituzzjonijiet tal-Unjoni Ewropea, u ppreżentat fajl dwar il-ksur tad-drittijiet tal-bniedem imwettaq mill-gvern.81
Fit-23 ta' Mejju, il-President Obiang iltaqa’ ma’ delegazzjoni Spanjola mmexxija mis-Segretarju tal-Istat għall-Affarijiet Barranin Ildefonso Castro López, li wassal ix-xewqa tal-Gvern Spanjol li jakkumpanja lill-awtoritajiet u lill-poplu tal-Ginea Ekwatorjali f’għeluq il-50 anniversarju mill-indipendenza tiegħu. 82 83 Castro ltaqa’ wkoll mal-membri tal-oppożizzjoni Andrés Esono Ondó (mexxej tal-Konverġenza għad-Demokrazija Soċjali) u Avelino Mocache (mexxej tal-Unjoni taċ-Ċentru Lemin), li magħhom iddiskuta s-sitwazzjoni politika fil-Ginea Ekwatorjali.
F'Ġunju 2018, il-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja qablet li tiddetermina jekk l-esproprjazzjonijiet ta' diversi proprjetajiet li jappartjenu lill-Viċi President Nguema Obiang mill-awtoritajiet Franċiżi kinux korretti, matul il-proċess ġudizzjarju tiegħu.848586 Fis-7 ta’ Ġunju, CI ressqet appell għal amparo quddiem il- Qorti Kostituzzjonali għar-raġuni li s-sentenza ratifikata kontrih kisret il-Liġi Fundamentali tal-Ginea Ekwatorjali.
Fil-11 ta' Ġunju, Obiang sejjaħ Tabella ta’ Djalogu Nazzjonali (is-sitt fl-istorja tal-pajjiż) għax-xahar ta' Lulju u li fiha setgħu jipparteċipaw il-partiti politiċi kollha legali u mhux legalizzati fil-pajjiż, kif ukoll formazzjonijiet tal-oppożizzjoni fl-eżilju. Said is-sejħa ġiet milqugħa b’ottimiżmu minn CI90 (għalkemm ikkritika lill-gvern talli ma spjegax il-kontenut tal-proġett)91 u b’xettiċiżmu mis-CPDS.92 Il-proċess ġie msejjaħ b’digriet presidenzjali fit-13 ta’ Ġunju. Il-perjodu bejn is-16 u l-21 ta’ Lulju ġie stabbilit bħala id-data għall-avveniment.94 CI u CPDS għamlu l-ħelsien tal-priġunieri politiċi, il-parteċipazzjoni tas-soċjetà ċivili, u l-preżenza tal-komunità internazzjonali.
Il-gvern ta' Obiang qabel ma' dan l-aħħar punt billi stieden personalitajiet barranin għad-Djalogu,96 madankollu ma ħalliex lil CI tipparteċipa, bl-argument li qabel kien ġie illegali. CI kkundannat l-attitudni tal-gvern fi stqarrija. Min-naħa tagħha, il- Il-Partit tal-Progress tal-Ginea Ekwatorjali ddeskriva d-Djalogu Nazzjonali bħala "ingann" minn Obiang. L-Unjoni għad-Demokrazija u l-Iżvilupp Soċjali (UDDS) u l-Forza Demokratika Repubblikana (FDR) stabbilixxew serje ta' kundizzjonijiet biex tipparteċipa. Il-Koordinatur Nazzjonali tal-Ginea Ekwatorjali. L-Organizzazzjonijiet tas-Soċjetà Ċivili ferħu lil Obiang għas-sejħa, kif għamlu n-Nazzjonijiet Uniti, organizzazzjoni li ħabbret ukoll li se tibgħat osservatur għall-avveniment. Il-Koalizzjoni CORED, formazzjoni fl-eżilju, esprimiet l-intenzjoni tagħha li tipparteċipa permezz ta' vidjokonferenza.
Fl-4 ta' Lulju, il-gvern ta' Obiang ħabbar amnestija ġenerali għall-priġunieri politiċi kollha bil-ħsieb tat-Tabella ta’ Djalogu msejħa mill-gvern ġimgħat qabel. CI, is-CPDS u l-FDR evalwaw b'mod pożittiv il-miżura, iżda ddenunzjaw l-arbitrjetà tal- reġim. Il-Gvern ta' Spanja111 u Amnesty International tkellmu b'mod simili. Il-gvern tal-Ginea kkritika lill-gvern Spanjol għal attitudni li ddeskriva bħala “interferenza”. Jiem wara Wara li d-digriet tal-amnestija ġie sanzjonat, l-oppożizzjoni ddenunzjat li hija kienu għadhom ma ġewx implimentati. CPDS ikkritika wkoll l-organizzazzjoni tal-Mejda tad-Djalogu, li fl-opinjoni tagħhom eskludiet il-partiti tal-oppożizzjoni. Id-Djalogu Nazzjonali beda fis-16 ta' Lulju fiċ-Ċentru tal-Konferenzi ta’ Sipopo mal- il-parteċipazzjoni ta' 17-il partit politiku (inkluż is-CPDS) u n-nuqqas ta' CI, li ddispjaċih li ġie eskluż.
Lejlet il-bidu tal-avveniment, l-Unjoni Ewropea talbet biex tipparteċipa bħala osservatur. Waqt l-iżvilupp tal-avveniment, il-partiti tal-oppożizzjoni għal darb'oħra ddenunzjaw il-ksur tal-amnestija u l-permanenza fil-ħabs ta' diversi maġistrati tal-Qorti Suprema, wieħed minnhom miet fil-ħabs. Is-CPDS saħansitra talbet għar-riżenja tal-Gvern u t-twaqqif ta' gvern transitorju, proposta li ġiet miċħuda mill-Eżekuttiv. Il-Mejda tad-Djalogu finalment ġiet estiża sat-23 ta' Lulju, stennija għall- parteċipanti biex jagħlqu l-ftehimiet. Wara l-għeluq tal-proċess, intlaħqu ftehimiet bħal rispett akbar għad-drittijiet tal-bniedem, proġetti dwar kwistjonijiet kulturali u bini ta’ skejjel pubbliċi.
Il-Gvern evalwa b’mod pożittiv il-Mejda tad-Djalogu,130 u l-President Obiang iddikjara li kien sodisfatt u mħeġġeġ bir-riżultat tagħha. Madankollu, partiti tal-oppożizzjoni bħas-CPDS u ċ-Ċentru Lemin Union (UCD) qiesu l-proċess bħala mhux ta’ suċċess u rrifjutaw li jiffirmaw. id-dokument tal-ftehim finali.132133134135 Ġranet wara saret laqgħa bejn il-gvern u l-partiti politiċi li fiha l-awtoritajiet ippruvaw mingħajr suċċess jikkonvinċu lis-CPDS u lill-UCD biex jiffirmaw id-dokument.136 CI vvalutat ukoll ir-riżultati tat-Tabella tad-Djalogu bħala falliment,. kif għamlet l-oppożizzjoni fl-eżilju.
F'Ottubru 2018, lejlet il-50 anniversarju tal-indipendenza tal-Ginea Ekwatorjali, il-priġunieri kollha tas-CI ġew maħfra, inkluż id-deputat elett tagħha Jesús Mitogo. Il-mexxej tiegħu Gabriel Nsé iddikjara li jittama li jerġa’ jikseb is-siġġu parlamentari tal-partit. Madankollu, CI wkoll iddenunzjat li d-detenuti ma ġewx rilaxxati immedjatament. Fit-22 ta' Ottubru fl-aħħar ġew rilaxxati, attitudni li ġiet imwaqqfa mill-Gvern Spanjol u l-oppożizzjoni kemm internament kif ukoll barra minn Malta.eżilju. Madankollu, it-tmexxija tal-formazzjoni nnutat li diversi rilaxxati wrew sinjali ta’ tortura. Bl-istess mod, l-awtoritajiet żammew lill-partit milli jirkupra s-siġġu parlamentari tiegħu.
Fit-12 ta' Ottubru 2018, il-Ginea Ekwatorjali ċċelebrat 50 sena ta' indipendenza. Il-gvern għamel avveniment kbir li għalih saħansitra attendew diversi kapijiet ta' stat mill-kontinent Afrikan. Min-naħa tagħha, l-oppożizzjoni fl-eżilju għamlet rally ta' protesta f' quddiem l-ambaxxata tal-Ginea Ekwatorjali fi Spanja u l-gvern ta’ dan il-pajjiż feraħ lill-Ginea Ekwatorjali fl-anniversarju tagħha tal-indipendenza, għalkemm ħeġġeġ lill-gvern Obiang biex iwaqqaf ir-repressjoni politika.
F'Mejju 2019, wara proċess kontroversjali, aktar minn 130 persuna ġew ikkundannati l-ħabs għar-rwol tagħhom fl-attentat ta' kolp ta' stat tal-2017.
2020s[immodifika | immodifika s-sors]
Fis-7 ta' Marzu, 2021, kien hemm splużjonijiet ta' munizzjon f'bażi militari ħdejn il-belt ta' Bata li kkawżaw 98 mewt u 600 persuna sfaw midruba u kkurati fl-isptar.
F'Novembru 2022 Obiang reġa' ġie elett fl-elezzjonijiet ġenerali tal-Ginea Ekwatorjali tal-2022 b'99.7% tal-voti fost akkużi ta' frodi mill-oppożizzjoni.
Gvern u politika[immodifika | immodifika s-sors]
Nominalment, il-Ginea Ekwatorjali ilha demokrazija kostituzzjonali mill-1991. Il-Kostituzzjoni ġiet riformata diversi drabi, l-aħħar kienet ir-riforma ta’ Novembru 2011.161162 Madankollu, il-forzi tal-oppożizzjoni jindikaw ir-realtà politika ta’ dan il-pajjiż taħt il-kategorija tal-partit wieħed u personali. dittatorjat ta’ Teodoro Obiang Nguema, fil-poter mit-3 ta’ Awwissu 1979, meta mexxa kolp ta’ stat kontra zijuh, Francisco Macías Nguema, u li baqa’ perpetwat fil-presidenza billi ffalsifika r-riżultati elettorali u qatel avversarji serji. Is-sistema politika tal-Ginea Ekwatorjali ġiet definita bħala “demokratika” mill-Professur Max Liniger-Goumaz, filwaqt li analisti oħra jaqblu li hija dinastija de facto. Il-kritiċi tiegħu jsostnu li fil-prattika l-pajjiż jiffunzjona bħala plutokrazija.163
Grupp ta' eżiljati, ibbażati l-aktar fi Spanja u mmexxija minn Armengol Engonga Ondo, mexxej tal-Partit tal-Progress taċ-ċentru-lemin (PPGE), qed jitolbu d-demokratizzazzjoni tal-pajjiż. Il-partit Konverġenza għad-Demokrazija Soċjali (CPDS), b’tendenza soċjalista u mmexxi minn Plácido Micó Abogo, huwa t-tieni l-akbar forza tal-oppożizzjoni, segwit mill-Moviment għall-Awtodeterminazzjoni tal-Gżira ta’ Bioko (MAIB) immexxi minn Weja Chicampo Puye , partit Bubi b’karattru etniku nazzjonalista; u, fl-aħħar, il-Forza Demokratika Repubblikana (FDR), partit immexxi minn Guillermo Nguema Elá, li ma ġiex rikonoxxut mill-gvern.
L-elezzjonijiet presidenzjali jsiru kull seba’ snin (l-aħħar saru f’Diċembru 2009 u April 2016) u jivvutaw il-persuni kollha ta’ aktar minn 18-il sena. Il-president, min-naħa tiegħu, jaħtar lill-prim ministru (bħalissa Manuela Roka Botey). Hemm kamra leġiżlattiva waħda biss, prattikament dekorattiva u mingħajr poter reali (il-Kamra tad-Deputati), magħmula minn 100 rappreżentant eletti fuq il-karta, b’vot popolari dirett għal leġiżlatura ta’ ħames snin. Mill-100 siġġu, 99 jikkorrispondu fil-leġiżlatura attwali għall-partit uniku tad-dittatorjat, il-Partit Demokratiku tal-Ginea Ekwatorjali (PDGE) u l-ieħor għall-oppożizzjoni Ċittadini għall-Innovazzjoni (CI), li akkuża l-proċess tal-votazzjoni bħala frawdolenti.
Minn meta Teodoro Obiang ħa l-poter, kien hemm rapporti ta’ qtil u għajbien politiċi, kif ukoll proċessi meqjusa bħala parodiji li jispikkaw għan-nuqqas ta’ garanziji proċedurali. Ir-rapporti ta’ Amnesty International u organizzazzjonijiet indipendenti oħra ġabru u rrappurtaw, għal snin sħaħ, realtà xokkanti f'termini ta' arresti arbitrarji, tortura, swat u mwiet f’detenzjoni.
Bħalissa, iż-żejt jiggwida wkoll ir-relazzjonijiet mal-qawwiet kolonizzanti Ewropej antiki. Minkejja l-fatt li l-pajjiż huwa mmexxi minn reġim awtoritarju (fl-għaxar snin mill-2000 sal-2010 kien fost l-għaxar pajjiżi bl-aktar reġimi ripressivi diversi drabi). Gvernijiet Spanjoli suċċessivi għamlu dikjarazzjonijiet ta’ appoġġ għad-“demokrazija” fil-Ginea Ekwatorjali,164 peress li Repsol għandha interessi ekonomiċi importanti fil-pajjiż. Bl-istess mod, ir-relazzjonijiet tal-Ginea Ekwatorjali ma' Franza huma tajbin minkejja l-prestazzjoni ħażina tagħha f'termini ta' drittijiet tal-bniedem.
F'Novembru 2011, ġiet approvata riforma tal-Kostituzzjoni li llimitat il-presidenza tar-Repubblika għal żewġ leġiżlaturi, ħolqot il-Kunsill tar-Repubblika, ħoloq Senat, il-figura tal-ombudsman u l-introduzzjoni tal-figura ta’ viċi president tal- Repubblika. Il-kap tal-istat sar ukoll kap tal-gvern. Din ir-riforma ġdida tal-Kostituzzjoni ġiet sottomessa għal referendum popolari qabel ma ġie ppubblikat it-test li fuqu kienu se jivvutaw. B’mod sorprendenti, waqt ir-reshuffle tal-gvern ta’ wara r-referendum, il-President Teodoro Obiang ħatar żewġ viċi presidenti, u kiser b’mod flagranti r-riforma li kien għadu kemm daħħal hu stess. Is-Senat ikun magħmul minn 70 membru, li minnhom 55 ikunu eletti mill-poplu, filwaqt li l-15 li jifdal jinħatru mill-President tar-Repubblika. Il-Kunsill tar-Repubblika dejjem ikun ippresedut minn eks kap ta' stat.
Drittijiet umani/Human rights (Derechos humanos)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Ginea Ekwatorjali għandha wieħed mill-agħar rekords tad-drittijiet tal-bniedem fid-dinja skont ir-rapport annwali ta’ Freedom House dwar id-drittijiet ċivili u politiċi. Reporters Without Borders ipoġġi lill-President Teodoro Obiang Nguema Mbasogo fost il-“predaturi” tal-libertà tal-istampa. Ir-rapport tal-Istati Uniti tal-2012 dwar it-traffikar tal-bnedmin jgħid li "Il-Ginea Ekwatorjali hija sors u destinazzjoni għan-nisa u t-tfal soġġetti għal xogħol furzat u traffikar sesswali." Ir-rapport ipoġġi lill-Ginea Ekwatorjali bħala pajjiż tat-Tier 3, l-inqas klassifika, fejn hemm pajjiżi "li l-gvernijiet tagħhom ma jilħqux l-istandards minimi u mhux qed jagħmlu sforzi sinifikanti biex jilħquhom." Il-Ginea Ekwatorjali bħalissa tinsab taħt dak li ħafna sorsi jqisu bħala militari dittatorjat li diġà ilha fil-poter għal 40 sena. F'termini ta' drittijiet tal-bniedem, fir-rigward tas-sħubija fis-seba' korpi tal-Abbozz Internazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem, li jinkludu l-Kumitat tad-Drittijiet tal-Bniedem (HRC), il-Ginea Ekwatorjali ffirmat jew irratifikat.
Relazzjonijiet esterni/External relations (Relciones exteriores)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Ginea Ekwatorjali hija membru tan-Nazzjonijiet Uniti (NU), l-Unjoni Afrikana, il-Kumitat Ekonomiku tal-Afrika Ċentrali u l-Unjoni Monetarja (CEMAC), li tinkludi l-Kamerun, ir-Repubblika Ċentru-Afrikana, iċ-Ċad, il-Kongo (Brazzaville) u l-Gabon. Huwa wkoll membru taż-żona tal-frank.
Hija żżomm xi tilwim internazzjonali, pereżempju, maż-żona ekonomika esklussiva fuq il-fruntiera marittima mal-Kamerun u li bħalissa tinsab quddiem il-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja. Teżisti tilwima oħra dwar il-fruntieri marittimi mal-Gabon dwar is-sovranità fuq il-gżejjer fil-Bajja ta’ Corisco, minbarra t-tilwima fuq il-fruntieri marittimi man-Niġerja u l-Kamerun dwar il-kompetizzjoni għal żoni rikki fiż-żejt fil-Golf tal-Guinea.
Forzi Armati/Armed Forces (Fuerzas Armadas)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Forzi Armati tal-Ginea Ekwatorjali huma magħmula mill-Armata, in-Navy, il-Forza tal-Ajru u Gwardja Nazzjonali. Flimkien huma jirrappreżentaw l-istituzzjoni tal-Ginea Ekwatorjali li, skont il-Kostituzzjoni tal-1995,178 hija inkarigata li tiggarantixxi d-difiża u s-sovranità nazzjonali, u li żżomm l-ordni u l-integrità territorjali ta’ dan in-nazzjon tal-Afrika Ċentrali.
Il-kap suprem tiegħu, skont l-artikolu 39 tal-kostituzzjoni, huwa l-president tar-Repubblika. It-tielet titolu, kapitolu uniku tal-Kostituzzjoni ta’ dan il-pajjiż jirreferi għall-funzjonijiet u l-organizzazzjoni ta’ din l-istituzzjoni militari.
Organizzazzjoni politiku-amministrattiva/Politico-Administrative Organization (Organización político-administrativa)[immodifika | immodifika s-sors]
Skont l-Istitut Nazzjonali tal-Istatistika tal-Ginea Ekwatorjali, il-pajjiż huwa maqsum amministrattivament f'2 reġjuni, 8 provinċji, u dawn imbagħad f'19-il distrett u 37 muniċipalità. It-tmien provinċja nħolqot bil-Liġi 4/2017 datata l-20 ta’ Ġunju mill-provinċja ta’ Wele-Nzas. Id-dejta dwar il-popolazzjoni mhijiex disponibbli għall-provinċja l-ġdida peress li l-aħħar ċensiment sar fl-2014.
Escudo y abreviatura | Provincia | Creación | Capital | Población (2015)[1] | Superficie (km²) | Densidad | Distritos (2018) | Municipios (2018) |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
AN | Annobón | 1968 | San Antonio de Palé | 5 314 | 17,0 | 307 | 1 | 1 |
BN | Bioko del Norte | 1968 | Malabo | 300 374 | 776,0 | 386 | 2 | 3 |
BS | Bioko del Sur | 1968 | Luba | 34 674 | 1 241,0 | 28 | 2 | 4 |
CS | Centro Sur | 1968 | Evinayong | 141 903 | 9 930,8 | 14 | 3 | 7 |
DJ | Djibloho | 2017 | Oyala | n/d | 452,5 | n/d | 1 | 1 |
KN | Kié-Ntem | 1968 | Ebibeyin | 183 331 | 3 942,9 | 46 | 3 | 6 |
LT | Litoral | 1968 | Bata | 366 130 | 6 665,7 | 55 | 3 | 8 |
WN | Wele-Nzas | 1968 | Mongomo | 191 383 | 5 025,6 | 35 | 4 | 7 |
25px|border GQ | Guinea Ecuatorial | 1968 | Malabo | 1 222 442 | 28 051 | 44 | 19 | 37 |
Ġeografija/Geographic (Geografía)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Ginea Ekwatorjali hija pajjiż żgħir li jinsab fil-parti ekwatorjali tal-Afrika. Tikkonsisti f'territorju kontinentali ta' 26,017 km², imsejjaħ ir-Reġjun Kontinentali jew Mbini (li qabel kien Río Muni Xamara, river), li jillimita lejn it-tramuntana mal-Kamerun, lejn il-Lvant u n-Nofsinhar mal-Gabon u lejn il-punent mal-Oċean Atlantiku; u ieħor imsejjaħ ir-Reġjun Insulari ta’ 2034 km², iffurmat mill-gżejjer ta’ Bioko (qabel Fernando Poo) fejn tinsab il-kapitali Malabo, Annobón (fin-nofsinhar ta’ São Tomé u Príncipe, imsejjaħ Pagalú matul id-dittatorjat ta’ Macías), u l-gżejjer li jinsabu f’ il-bajja ta’ Corisco: Corisco, Elobey Grande, Elobey Chico u xi oħrajn.
Mbini jinkludi strixxa kostali ċatta, li gradwalment issir aktar imħatteb lejn l-intern, fejn hemm serje ta 'meded muntanjużi msejħa "tas-Seba' Muntanji". It-terren huwa bil-mod ondulat u mgħotti bil-veġetazzjoni tal-ġungla. Madwar 60% taż-żona tappartjeni għall-baċin tax-xmara Mbini (li qabel kienet imsejħa Benito).
L-akbar gżira hija Bioko (2017 km²), u tinsab fit-tramuntana tal-kontinent, 40 kilometru 'l barra mill-kosta tal-Kamerun fil-Golf ta' Biafra (Bonny Bay), taqsima tal-Golf tal-Guinea. Il-gżira, ta' oriġini vulkanika, hija muntanjuża u b’ħafna foresti, b’kosta wieqaf u blat (195 km) fejn meta togħla l-marea taħbi l-bajjiet tagħha. Portijiet eċċellenti f'Malabo u Luba. L-elevazzjoni massima tagħha hija l-quċċata ta' Santa Isabel, magħrufa wkoll bħala l-quċċata ta’ Basilé, għolja 3008 metru.
Il-gżira għandha ħamrija vulkanika fertili (fejn jitkabbar il-kawkaw) u diversi xmajjar; il-lagi jinsabu fil-muntanji. Teknikament, u sakemm tiġi inawgurata l-kapitali l-ġdida tagħha (Oyala), il-Ginea Ekwatorjali hija l-uniku pajjiż fid-dinja flimkien mad-Danimarka li, li għandha parti kontinentali, għandha l-kapitali tagħha tinsab fuq gżira (jinjora l-każ ta’ Ġibiltà u Londra, peress li hija territorju. British Overseas).
Il-Gżira Annobón (18 km²), hekk imsejħa minħabba li ġiet skoperta fl-Ewwel tas-Sena 1472, tinsab madwar 640 kilometru fil-Lbiċ tal-kosta tal-Gabon u 595 kilometru fil-Lbiċ ta' Bioko.
Il-gżejjer ta' Corisco Bay huma parti mill-Muniċipalità ta' Corisco, li tinsab 25 km mill-estwarju tax-Xmara Muni, filwaqt li l-Elobeyes jinsabu inqas minn 10 km mill-Gabon.
Aktar minn 45% tat-territorju huwa foresti (46.2%) u huwa magħmul minn foresti tropikali, li fihom tispikka l-bijodiversità tiegħu. Minkejja l-benefiċċji prodotti miż-żejt, iż-żona agrikola qed tiżdied bid-deforestazzjoni konsegwenti (8.2%).
Gżejjer/Islands (Islas)[immodifika | immodifika s-sors]
Número | Isla | Superficie (km²) |
Población | Provincia(s) | Coordenadas |
---|---|---|---|---|---|
1 | Bioko | 2017 | 592 066 | Bioko Norte Bioko Sur |
3°30′N 8°42′E / 3.5°N 8.7°E |
2 | Annobón | 17 | 20 741 | Annobón | 1°26′S 5°38′E / 1.433°S 5.633°E |
3 | Corisco | 15 | 1004 | Litoral | 0°55′N 9°19′E / 0.917°N 9.317°E |
4 | Elobey Grande | 2,27 | diżabitati | Litoral | 0°59′N 9°30′E / 0.983°N 9.5°E |
5 | Elobey Chico | 0,19 | diżabitati | Litoral | 1°00′N 9°31′E / 1°N 9.517°E |
Klima/Climate (Clima)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Ginea Ekwatorjali għandha klima ekwatorjali It-temperatura medja annwali hija ta' madwar 25 °C u l-medja annwali tax-xita hija ta' aktar minn 2,000 mm fil-biċċa l-kbira tal-pajjiż. Fil-gżira ta’ Bioko, l-istaġun tax-xita jkopri l-perjodu minn April sa Ottubru, filwaqt li fuq il-kontinent, ix-xita hija ftit eħfef u ssir minn April sa Mejju u minn Ottubru sa Diċembru.
Fil-kapitali msejħa Malabo u l-madwar tagħha li jinsabu fil-gżira ta’ Bioko, ġew irreġistrati 2,000 millimetru ta' xita jew inqas fis-sena, iżda min-naħa l-oħra hemm dejta li tindika madwar 3,000 millimetru ta' xita fis-sena f’reġjuni oħra tal-imsemmija hawn fuq. gżira. Malabo hija meqjusa bħala waħda mill-kapitali bl-inqas xemx fl-Afrika b’pajsaġġ kontinwament imsaħħab.183 B’mod ġenerali f’din il-parti tal-pajjiż hemm perjodu msejjaħ l-istaġun xott li jdum minn Diċembru sa Frar, għalkemm dan ġeneralment ikun aktar notevoli f' il-parti tat-Tramuntana fejn tinsab il-belt kapitali nazzjonali, tista' wkoll tidentifika staġun b'aktar xita li regolarment tibda f’Mejju u jestendi sa Ottubru.
L-ogħla quċċata fil-Ginea Ekwatorjali, Pico Basilé, b'għoli ta' 3,011 metru, tinsab mhux 'il bogħod minn hemm. L-għoljiet li jippreżenta dan il-vulkan huma ġeneralment xita ħafna, iżda jaħdmu bħala protezzjoni għall-kapitali, li tista 'tinstab fil-provinċja ta' Bioko Norte, fil-perjodu minn Lulju sa Ottubru, meta normalment ikun hemm xita akbar milli fil-kapitali .
Fil-parti kontinentali tal-Ginea Ekwatorjali, is-sitwazzjoni ma tantx tvarja ' pjuttost abbundanti kważi s-sena kollha (medja ta’ 2,000 millimetru) b’perjodu żgħir ta’ niexef li normalment jibda f’Ġunju u jdum sa Awwissu.
Flora u fawna (Flora y Fauna)[immodifika | immodifika s-sors]
Jispikkaw speċi tipiċi tal-ekosistemi ekwatorjali Afrikani. Fosthom irridu nsemmu l-drill (Mandrillus leucophaeus), il-mandrill, picathartes, gorilla tal-pjanura, sitatunga, leopard, guenons, chimpanzee, iljunfant u s-squirrel Zenker rari (Idiurus zenkeri). In-numru ta' każijiet ta' endemiżmu fil-gżira ta' Bioko huwa għoli ħafna.
Fit-territorju tagħha ġew identifikati mill-inqas:
140 speċi ta' siġar, 3,250 speċi ta' pjanti, 418 speċi ta' għasafar, 91 speċi ta' rettili, 194 speċi ta' mammiferi
Ekoloġija/Ecologic (Ecologia)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-bijomi preżenti fil-Ginea Ekwatorjali huma l-foresta tal-umbrófila u l-bwat tal-mangrovja. Iż-żona tal-foresta tokkupa aktar minn 90% tat-territorju.186
Skont il-WWF, ir-reġjun kontinentali tal-Ginea Ekwatorjali jappartjeni għal kollox lill-ekoreġjun tal-Foresti Kostali tal-Atlantiku Ekwatorjali, bl-eċċezzjoni tal-estwarju tax-Xmara Muni, fuq il-fruntiera mal-Gabon, li huwa inkluż fil-bwat tal-mangrovi tal-Afrika Ċentrali, bħalma huma l-Corisco, Gżejjer Elobey Grande u Elobey Chico. Il-gżira ta 'Annobón hija parti mill-foresta tal-pjanura ta' São Tomé, Príncipe u Annobón, filwaqt li Bioko hija maqsuma bejn il-foresta kostali ta 'Cross-Sanaga u Bioko u l-foresta montana ta' Bioko u Mount Cameroon, l-aħħar 'il fuq mit-800 ms. le. m..
Fruntieri/Border (Frontera)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-limiti tal-Ginea Ekwatorjali jikkorrispondu għal dawk tal-Ginea Spanjola l-Qadima (1926-1968), madankollu, minn nofs is-snin 70 tas-seklu 20, il-Ginea Ekwatorjali u l-Gabon ikkontestaw 3 gżejjer fil-Bajja ta' Corisco, imsejħa bl-Ispanjol Mbañé, Cocotero u Conga (u alternattivament fil-Franċiż îles Mbanié, Cocotiers et Conga) li jinsabu f'nofs ilmijiet li għad iridu jiġu delimitati u fihom blokki taż-żejt u tal-gass.
Fl-1912, b'referenza għall-kolonji Spanjoli fil-Golf tal-Guinea, Luis Ramos-Izquierdo y Vivar kiteb: «Nofs mil mill-gżira ta' Corisco, u lejn S. tagħha, hemm il-gżira Leva, u lejn is-S.W., aktar minn sitt mili, il-gżira M’bañe; l-ewwel minnhom depopulat, u t-tieni okkupat biss minn sit-in tal-Gwardja Kolonjali, sabiex is-sovranità tagħna ssir effettiva hemmhekk». Il-kunflitt diplomatiku bejn iż-żewġ nazzjonijiet kien jibda fl-1972, meta l-gvern tal-Ginea Ekwatorjali, ippresedut dak iż-żmien minn Francisco Macías, iddikjara li skont it-Trattat ta' Pariġi tal-1900 iffirmat bejn l-eks kolonji potenzjali ta' Franza (li kkolonizzaw il-Gabon.) u Spanja (li kkolonizzaw il-Ginea Ekwatorjali) il-gżejjer kienu fl-ibħra Spanjoli u għalhekk issa kienu jagħmlu parti mill-Ginea Ekwatorjali (li kisbet l-indipendenza tagħha fl-1968).
L-ilmijiet lil hinn minn dawn il-gżejjer huma maħsuba li fihom depożiti sinifikanti taż-żejt. Fir-realtà, skont il-Gabon, l-interess tal-Ginea Ekwatorjali f’Mbañé huwa marbut mal-kontroll taż-żoni marittimi bejn il-kosta tal-Gabon u l-gżira ta’ São Tomé, li għalihom il-Gabon u l-Ginea taw permessi taż-żejt fl-istess żoni.
Il-kunflitt reġgħet feġġ fl-2003, meta l-Ministru tad-Difiża Nazzjonali tal-Gabon, Ali Bongo Ondimba, għamel żjara ta' livell għoli fil-gżira ta' Mbañé, avveniment li kkawża l-protesta tal-gvern tal-Ginea Ekwatorjali, li kkunsidraha bħala invażjoni tal-Ginea Ekwatorjali. territorju.
Il-medjazzjoni tan-NU fl-2003 ma rnexxietx u ż-żewġ partijiet issa jidhru determinati li jissottomettu l-kunflitt quddiem qorti internazzjonali. F'April 2021, stqarrija mill-Ministeru tal-Affarijiet Barranin tal-Gabon ikkonfermat li l-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja (ICJ) fl-Aja kienet bdiet proċeduri. It-tilwima territorjali ilha għaddejja fl-Aja minn Marzu 2021. F'April 2021, il-qorti ħabbret li, b'kont meħud tal-ftehim tal-Partijiet, il-5 ta' Ottubru 2021 ġiet stabbilita bħala l-iskadenza għall-preżentazzjoni tal-argumenti tar-Repubblika. tal-Ginea Ekwatorjali, u fil-5 ta’ Mejju 2022 għar-rispons tar-Repubblika Gaboniża.Fil-futur, il-qorti trid tiddeċiedi dwar is-sovranità tat-3 gżejjer u l-fruntieri marittimi bejn iż-żewġ stati.
Żona ekonomika esklussiva (Zona económica exclusiva)[immodifika | immodifika s-sors]
Minħabba l-fatt li t-territorju tal-Ginea Ekwatorjali huwa maqsum bejn żona kontinentali u żona insulari oħra (waħda fit-tramuntana b’Bioko bħala l-gżira ewlenija u oħra fin-nofsinhar ta’ São Tomé u Príncipe b’Annobon bħala l-gżira l-aktar rilevanti), iż-żona ekonomika tagħha Rough exclusive hija wkoll maqsuma f'2 partijiet separati minn xulxin.Il-Gżira ta' Bioko u l-kontinent jiffurmaw il-parti tat-Tramuntana, li jmissu mal-ilmijiet tan-Niġerja u l-Kamerun fil-ponta tat-Tramuntana tagħha, Gabon u São Tomé u Príncipe fin-Nofsinhar. dan l-aħħar pajjiż għal darb'oħra wkoll lejn il-punent. It-tieni parti taż-Żona madwar il-Gżira Annobon hija mdawwar ma' Sao Tome u Principe fit-tramuntana, il-Gabon lejn il-lvant, u l-ilmijiet internazzjonali lejn il-punent u n-nofsinhar.Dawn l-ilmijiet huma maħsuba li fihom riżorsi sinjuri taż-żejt u tal-gass, kif ukoll għandhom opportunitajiet abbundanti għas-sajd, għalkemm id-delimitazzjoni eżatta tagħha għadha pendenti. Il-gvern tal-Ginea Ekwatorjali, madankollu, diġà qasam l-ilmijiet fi Blokki għall-isfruttament, speċjalment madwar il-Gżira ta' Bioko u l-parti kontinentali tal-pajjiż.
Ekonomija/Economic (Economía)[immodifika | immodifika s-sors]
L-ekonomija tal-Ginea Ekwatorjali tiddependi prinċipalment fuq il-produzzjoni taż-żejt, li tirrappreżenta 60% tal-prodott gross domestiku u 86% tal-esportazzjonijiet tal-pajjiż. Riżorsi ekonomiċi oħra huma l-isfruttament ta 'boskijiet nobbli, agrikoltura, bi prodotti bħall-kawkaw, qoton, kafè, kannamieli taz-zokkor, frott tropikali, eċċ. It-trobbija tal-baqar hija pprattikata fl-artijiet għolja, u hemm kummerċ informali fil-minerali, partikolarment il-metalli prezzjużi. Il-ħruġ ta’ bolol, prinċipalment għall-ġbir filateliku, huwa wkoll sors ta’ dħul għall-istat.
Sa mill-aħħar tas-seklu 20, bis-saħħa tal-isfruttament tal-għelieqi taż-żejt, il-Ginea Ekwatorjali kienet il-pajjiż Afrikan bl-ogħla dħul per capita, b’madwar 29,000 dollaru f’parità tal-poter tal-akkwist, valur simili għal dak tal-Portugall jew tal-Greċja. Madankollu, dan il-ġid inġabar minn elite żgħira madwar il-President Obiang filwaqt li parti kbira tal-popolazzjoni baqgħet fil-faqar. Il-Ginea Ekwatorjali saret wieħed mill-aktar pajjiżi mhux ugwali fid-dinja, b’koeffiċjent ta’ Gini ta’ 0.65. Din l-inugwaljanza hija riflessa fl-indiċi baxx tal-iżvilupp uman, inqas minn ħafna pajjiżi tal-Afrika ta’ Fuq li għandhom dħul per capita kważi 10 darbiet inqas minn dak tal-Ginea Ekwatorjali.
Il-pajjiż ilu f’riċessjoni mill-2013, li marret għall-agħar wara t-tnaqqis fil-prezzijiet taż-żejt fl-2015. Fl-2017, il-Fond Monetarju Internazzjonali bassar li l-ekonomija tal-Ginea se tibqa’ f’riċessjoni sa mill-inqas l-2022. Il-gvern wettaq tnaqqis fl-infiq li ma żammx id-defiċit pubbliku milli jiżdied għal 16% tal-PGD. Il-bank ċentrali eżawrixxa r-riżervi ta’ munita barranija tiegħu fl-2016. Madankollu, fl-2018 il-pajjiż reġa’ kellu ċifri pożittivi, u laħaq il-kapaċità ta’ awtofinanzjament għall-ewwel darba fl-2019.196
Il-Ginea Ekwatorjali hija stat membru tas-CEMAC. Il-valuta legali hija l-frank CFA.
Turiżmu/Turism (Turismo)[immodifika | immodifika s-sors]
Minħabba li l-Ginea Ekwatorjali sofriet ħafna snin ta' iżolament internazzjonali, l-industrija tat-turiżmu tagħha hija sottożviluppata ħafna, b'offerta limitata ta' lukandi fil-bliet ta 'Malabo (Gżira Bioko) u Bata fuq il-kontinent. L-attrazzjonijiet huma l-arkitettura kolonjali Spanjola ta 'Malabo, il-bajjiet u l-foresti tropikali Huwa meħtieġ ċertifikat ta' tilqim kontra d-deni isfar. Huwa meħtieġ passaport validu; m'hemm l-ebda rekwiżiti ta 'viża għal detenturi ta' passaporti tal-Istati Uniti.
Fl-2004, id-Dipartiment tal-Istat tal-Istati Uniti kkalkula li l-ispiża biex toqgħod fil-Ginea Ekwatorjali kienet ta’ $218 kuljum. F'dawn l-aħħar snin, madankollu, ġew żviluppati serje ta 'impriżi pubbliċi u privati biex jieħdu vantaġġ mill-beauties naturali tal-pajjiż, stimulati mill-isplużjoni taż-żejt.
Fost l-aktar postijiet li jżuruha nies hemm Malabo, il-Park Nazzjonali ta’ Alén, Moca, San Antonio de Ureca, Bata, Evinayong, Luba, Mbini, il-Gżira ta’ Annobón, il-Park Nazzjonali ta’ Altos de Nsork, ir-Riżerva Naturali Monte Temelón, il-gżira minn Corisco , Cogo u Utonde.
żejt u gass[immodifika | immodifika s-sors]
Wara bidu bil-mod, il-Ginea Ekwatorjali f'dawn l-aħħar deċennji saret produttur ewlieni taż-żejt fil-Golf tal-Ginea, wieħed mir-reġjuni tal-idrokarburi l-aktar promettenti fid-dinja. Id-depożiti ewlenin, Zafiro u Alba, jinsabu 'l barra mill-gżira ta' Bioko. Fl-1999, il-produzzjoni taż-żejt kienet madwar ħames darbiet ogħla milli fl-1996; il-qasam ta’ Zafiro, imħaddem minn Exxon Mobil u Ocean Energy, ipproduċa madwar 100,000 barmil kuljum (16,000 m3/d), u CMS Nomeco estratt madwar 6,700 barmil kuljum (1,070 m3/d). Fl-2002, il-produzzjoni kienet kważi 200,000 barmil kuljum.199
Fl-1995, Mobil (issa Exxon Mobil) skopra l-għalqa kbira ta’ Zafiro,200 b’riżervi stmati ta’ 400 miljun barmil (64,000,000 m³). Il-produzzjoni bdiet fl-1996. Il-kumpanija ħabbret programm ta 'żvilupp rapidu ta' $1 biljun u 3 snin biex iżżid il-produzzjoni għal 130,000 barmil kuljum (21,000 m3/d) sal-bidu tal-2001. Progress kien ittardjat minħabba tilwima kuntrattwali mal-gvern u bla mistenni ġeoloġija diffiċli. Id-differenza mal-gvern kienet finalment solvuta.
Fl-1998, ġie introdott regolamentazzjoni aktar liberali u ftehim ta' qsim tal-profitti għall-attivitajiet ta' esplorazzjoni u produzzjoni ta' idrokarburi. Il-kuntratt tal-qsim tal-produzzjoni, li sa dak iż-żmien kien iffavorixxi ħafna lill-operaturi tal-Punent, ġie rivedut u aġġornat. Bħala riżultat, id-dħul nazzjonali taż-żejt żdied minn 13% għal 20% tad-dħul mill-esportazzjoni taż-żejt. Madankollu, l-involviment tal-gvern għadu relattivament fqir mill-istandards internazzjonali.
Fl-1997, CMS Nomeco espandiet l-operazzjonijiet tagħha b'impjant ta 'metanol ta' $300 miljun. L-impjant daħal fil-produzzjoni fl-2000 u kkontribwixxa biex tiżdied il-produzzjoni tal-kondensat tal-gass naturali mill-għalqa Alba.
F'Awwissu 1999, il-gvern għalaq l-offerti għal sensiela ġdida ta 'liċenzji taż-żejt għal 53 blokk tal-ilma fond mhux esplorati u seba' blokki tal-ilma baxx. Ir-rispons kien fqir minħabba taħlita ta' fatturi, inkluż tnaqqis fil-prezzijiet taż-żejt, ristrutturar tal-industrija taż-żejt, u inċertezza dwar fruntiera marittima mhux demarkata man-Niġerja (mhux solvuta qabel l-2000).
Fl-aħħar tal-1999, Triton Energy, kumpanija indipendenti tal-Istati Uniti, skopriet La Ceiba fi blokk G, f'żona ġdida fjamanta 'l barra mill-kosta tal-pajjiż. Triton jistenna programm ta 'żvilupp ta' $200 miljun biex jippermetti lil La Ceiba u għelieqi assoċjati jipproduċu 100,000 barmil kuljum (16,000 m3/d) sa tmiem l-2001, minkejja diżappunti u problemi tekniċi aktar kmieni fis-sena.
Bir-rebound fil-prezzijiet taż-żejt, l-esplorazzjoni intensifikata fl-2000. F'April 2000, il-kumpanija Amerikana Vanco Energy iffirmat kuntratt ta 'qsim tal-produzzjoni għall-blokk offshore Corisco Deep. F'Mejju 2000, Blokk L ingħata lil Chevron, li qed jiffaċċja Río Muni, u tliet kuntratti oħra ta' kondiviżjoni tal-produzzjoni (għall-blokki J, I u H) ġew iffirmati ma' Atlas Petroleum, kumpanija Niġerjana.
Fil-bidu tal-2001, il-gvern ħabbar pjanijiet biex toħloq kumpanija taż-żejt nazzjonali, biex tippermetti lill-Ginea Ekwatorjali parteċipazzjoni akbar fis-settur u biex tiffaċilita trasferiment aktar mgħaġġel tas-setgħat. Madankollu, il-kritiċi jibżgħu li l-kumpanija tista 'ssir vettura għal żamma tal-kotba opaka u inerzja tat-tip li fixklu l-iżvilupp f'pajjiżi ġirien bħall-Angola, il-Kamerun u n-Niġerja.
Mill-2001, il-gvern imexxi GEPetrol, kumpanija taż-żejt nazzjonali, u Sonagas, kumpanija nazzjonali tal-gass naturali. Il-kumpanija EG LNG inħolqot biex tibni u topera l-impjant u t-terminal tal-LNG ta’ Bioko Island. L-impjant beda jopera f'Mejju 2007 u bħalissa qed jiġi żviluppat it-tieni impjant.
Il-Ginea Ekwatorjali saret membru tal-OPEC f'Mejju 2017.
Infrastruttura (Infraestructura/e)[immodifika | immodifika s-sors]
Transport (Transporte)[immodifika | immodifika s-sors]
Prattikament m'hemm l-ebda ferroviji fil-Ginea Ekwatorjali. Hemm 2,880 kilometru (1,790 mil) ta' toroq u awtostradi fil-Ginea Ekwatorjali. L-investiment fit-toroq u l-awtostradi kien kostanti f'dawn l-aħħar snin. Il-portijiet ewlenin huma dawk ta' Bata u Mbini f'Río Muni u dawk ta' Malabo u Luba f'Bioko. Hemm disa' portijiet u ħames ajruporti (3 internazzjonali) fil-Ginea Ekwatorjali, il-wieħed ewlieni huwa l-Ajruport ta' Malabo, f'Punta Europa, il-Gżira ta' Bioko. CEIBA Intercontinental hija l-linja tal-ajru tal-bandiera tal-pajjiż, li tagħmel 2 titjiriet fil-ġimgħa bejn Malabo u Madrid.
Il-Ginea Ekwatorjali tiftaħar tnejn mill-aktar portijiet tal-baħar fondi tal-Atlantiku fir-reġjun, inkluża l-belt prinċipali tal-port kummerċjali u tan-negozju, Bata. Il-portijiet ta' Malabo u Bata huma mgħobbija żżejjed ħafna u jeħtieġu riabilitazzjoni estensiva u rikondizzjonar. Il-kumpanija Ingliża Incat għandha proġett għaddej mal-gvern biex tirranġa u tespandi Luba, it-tielet port tal-pajjiż, li jinsab fil-gżira ta’ Bioko.
Il-gvern jistenna li Luba ssir ċentru tat-trasport ewlieni għall-kumpaniji taż-żejt u l-gass li joperaw fil-Golf tal-Ginea. Luba tinsab madwar 50 kilometru minn Malabo u kienet parzjalment inattiva, ħlief għal attivitajiet minuri tas-sajd u użu okkażjonali biex ittaffi l-konġestjoni f'Malabo. Qed jinbena wkoll jetty ġdid fil-kilometru 5, fit-triq minn Malabo għall-ajruport.
Dan huwa proġett maħsub prinċipalment biex iservi l-industrija taż-żejt, iżda jista 'wkoll itaffi l-port konġestjonat ta' Malabo minħabba l-prossimità tiegħu. Il-baċir taż-żejt f'km 5 kellu jinfetaħ fl-aħħar ta' Marzu 2003. Riaba huwa l-port l-ieħor ta' xi daqs f'Bioko, iżda huwa inqas attiv. Il-portijiet kontinentali ta' Mbini u Cogo wkoll waqgħu f'posthom ħażin u issa jintużaw prinċipalment għall-attivitajiet ta' qtugħ tas-siġar.
Hemm konnessjonijiet bl-ajru u bil-baħar bejn iż-żewġt ibliet ta' Malabo u Bata. Il-biċċa l-kbira tal-ajruplani mibnija fis-Sovjetika ġew sostitwiti, fuq kollox, minn ATR u Boeing, operati minn diversi kumpaniji żgħar, waħda minnhom tal-istat u l-oħra privata, li jiffurmaw il-flotta tal-ajru nazzjonali.
Ir-runway ta' Malabo (3,200 m) hija mgħammra b'dwal u tista' taqdi ajruplani simili għall-B777 u IL-76. Dik f’Bata (2,400 m) ma toperax billejl, iżda tista’ takkomoda ajruplani daqs B737. L-utenti ewlenin tagħha huma l-linja nazzjonali tal-ajru (EGA) u kumpanija privata (GEASA). Żewġ strixxi iżgħar tal-inżul (800 m) jinsabu f'Mongomo u Annobón. Minn Malabo hemm konnessjonijiet internazzjonali ma' Madrid u Zurich fl-Ewropa u ma' Cotonou, Douala u Libreville fl-Afrika tal-Punent.
Elettriku (Electricidad)[immodifika | immodifika s-sors]
L-akbar bliet fil-Ginea Ekwatorjali għandhom l-elettriku grazzi għal tliet faċilitajiet idroelettriċi żgħar mgħobbija żżejjed u diversi ġeneraturi li qed jixjieħu. Fl-1999, il-produzzjoni nazzjonali kienet ta 'madwar 13 MWh. F'Malabo, il-kumpanija Amerikana CMS-Nomeco bniet impjant tal-enerġija ta '10 megawatts iffinanzjat mill-gvern, li daħal online f'nofs is-sena 2000, u qed javvanzaw pjanijiet biex tirdoppja l-kapaċità. Dan l-impjant jipprovdi servizz aħjar lill-kapitali, għalkemm għad hemm qtugħ okkażjonali. Fuq il-kontinent, l-akbar belt, Bata, qed tkompli tesperjenza qtugħ ta’ dawl regolari.
SEGESA (akronimu għal Sociedad de Electricidad de Guinea Equatorial) hija l-kumpanija nazzjonali tal-elettriku tal-Ginea Ekwatorjali, bil-kwartieri ġenerali f'Malabo, hija l-uniku operatur tas-settur tal-elettriku fil-Ginea Ekwatorjali.
Il-kumpanija nħolqot f’Novembru 2001 permezz tal-għaqda tal-kumpanija nazzjonali tal-elettrifikazzjoni rurali SONER u l-korporazzjoni nazzjonali tal-elettriku ENERGE.Fl-2013 il-kumpanija ġiet riorganizzata fi tliet unitajiet: SEGESA Comercial għad-distribuzzjoni u l-bejgħ, SEGESA Generación għal attivitajiet ta' ġenerazzjoni u SEGESA Transmission għal trasmissjoni. It-tliet unitajiet huma ssorveljati minn SEGESA Holding.
Ilma/Water (Agua)[immodifika | immodifika s-sors]
L-ilma huwa disponibbli biss fl-ibliet ewlenin u mhux dejjem huwa affidabbli minħabba manutenzjoni fqira u ġestjoni ħażina. Xi rħula u żoni rurali huma mgħammra b'ġeneraturi u pompi tal-ilma, ġeneralment proprjetà ta' individwi privati.
Telefonija (Telefonía)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-kumpanija parastatali Getesa, b’sehem minoritarju f'sussidjarja Franċiża ta' Orange, tipprovdi servizz tat-telefon fl-ibliet ewlenin. Is-sistema regolari hija mgħobbija żżejjed, iżda Orange introduċa sistema GSM popolari, li ġeneralment tkun affidabbli f'Malabo u Bata.
Demografija (Demografía)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Ginea Ekwatorjali għandha popolazzjoni żagħżugħa (45 % ma taqbiżx il-15-il sena) b’rata ta’ twelid ta’ madwar 42 għal kull elf u rata ta’ mortalità ta’ 16 għal kull elf (b’paragun, il-mortalità tat-trabi f’Kuba hija ta’ 5.3 ). L-istennija tal-ħajja hija 49 sena għall-irġiel u 53 għan-nisa (l-agħar medji fi ħdan Hispanidad). 4% biss tal-popolazzjoni għandha aktar minn 65 sena. Ir-rata ta' litteriżmu tal-adulti kienet ta' 52% fl-1992, iżda kienet titla' għal 87% sal-2009. Ħafna mill-popolazzjoni tgħix f'żoni rurali. Skont is-Sena tal-Istatistika tal-Ginea Ekwatorjali 2018 għall-2015 Il-Ginea Ekwatorjali għandha 1,225,377 abitant b'kuntrast mal-1,014,999 li ngħaddu fl-2001.205
lokalitajiet l-aktar popolati (Localidades más pobladas)[immodifika | immodifika s-sors]
Principales localidades de Guinea Ecuatorial | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Localidad | Provincia | Habitantes | Localidad | Provincia | Habitantes | |||||
1 | Bata | Litoral | 230 282 | 11 | Cogo | Litoral | 23 121 | |||
2 | Malabo | Bioko Norte | 211 276 | 12 | Mbini | Litoral | 20 295 | |||
3 | Ebibeyin | Kié-Ntem | 60 747 | 13 | Acurenam | Centro Sur | 20 255 | |||
4 | Mongomo | Welé-Nzas | 53 510 | 14 | Micomeseng | Kié-Ntem | 20 226 | |||
5 | Añisoc | Welé-Nzas | 40 395 | 15 | Aconibe | Welé-Nzas | 20 105 | |||
6 | Niefang | Centro Sur | 37 273 | 16 | Nkimi | Centro Sur | 16 451 | |||
7 | Evinayong | Centro Sur | 36 521 | 17 | Nsork | Welé-Nzas | 16 037 | |||
8 | Nsok-Nsomo | Kié-Ntem | 32 979 | 18 | Mengomeyén | Welé-Nzas | 15 644 | |||
9 | Bidjabidjan | Kié-Ntem | 28 144 | 19 | Bicurga | Centro Sur | 15 346 | |||
10 | Luba | Bioko Sur | 23 870 | 20 | Nkue | Kié-Ntem | 14 955 | |||
Padrón de habitantes[2] |
Saħħa/Healt (Salud)[immodifika | immodifika s-sors]
Fil-Ginea Ekwatorjali hemm 47 faċilità medika, inklużi seba’ sptarijiet reġjonali, ħdax-il sptar distrettwali u 29 ċentru tas-saħħa.
Ċentru Mediku La Paz de Bata L-isptarijiet ewlenin huma ċ-Ċentru Mediku La Paz de Bata, li jinsab fuq il-kontinent tal-pajjiż, l-Isptar Nuevo Inseso fl-istess belt, iċ-Ċentru Mediku La Paz de Malabo, fuq il-Gżira Bioko, u l-Isptar Ġenerali jew Reġjonali ta 'Malabo. fuq l-istess gżira. Iċ-Ċentru Mediku tal-Paċi huwa istituzzjoni privata li ġiet ikkummissjonata mill-gvern tal-Ginea Ekwatorjali u mibnija minn studio tal-arkitettura Iżraeljan. Għall-għoti tal-Kampjonat tal-Futbol Afrikan tal-2012, il-FIFA kienet teħtieġ il-bini ta’ sptar.
Il-gvern iħallas għall-każijiet kollha ta’ emerġenza u l-pazjenti riferuti mill-Isptar Ġenerali pubbliku ta’ Bata jew minn sptarijiet oħra. Ħeliport b'sinjalar bil-lejl jippermetti t-trasport ta' pazjenti minn sptarijiet oħra (speċjalment f'Malabo), il-gżejjer tal-Ginea u, finalment, mill-pjattaformi tat-tħaffir fil-Golf tal-Ginea.
Il-klima, il-post u l-mard tropikali, il-loġistika Afrikana u l-esportazzjoni Ewropea jeħtieġu ħafna improvizzazzjoni u indipendenza. Pereżempju, f'La Paz la morfina u lanqas opjojdi ma jintużaw. Min-naħa l-oħra, il-konsum tal-ketamine huwa għaxar darbiet ogħla milli fil-pajjiżi Ewropej.
It-tilqim sistematiku fiċ-Ċentru ta' La Paz kontra t-tetnu tal-vittmi kollha tal-inċidenti huwa ta' suċċess kbir. B’1,200 tilqim fix-xahar, in-numru ta’ pazjenti infettati (qabel wieħed fil-ġimgħa) naqas b’mod konsiderevoli.195 Il-mortalità tat-trabi hija għaxar darbiet inqas milli fil-bqija tal-pajjiż. Tobba minn madwar id-dinja b'esperjenza fit-tropiċi għamlu possibbli trattament differenzjat tal-malarja endemika skont il-protokolli tagħhom stess, b'kont meħud tar-reżistenza u l-gruppi ta 'età. Pjomjosite tropikali hija aktar komuni mil-lebbra jew ir-rabja. Il-poliklinika tittratta madwar elf pazjent fix-xahar. L-aktar raġunijiet komuni għad-dħul huma l-malarja u l-ksur tal-għadam.
L-istennija tal-ħajja medja stmata mis-CIA għall-2018 fil-Ginea Ekwatorjali kienet ta' 63.8 snin għall-irġiel u 66.2 snin għan-nisa, għal għomor totali tal-popolazzjoni ta' 65 sena.
Il-prevalenza tal-HIV/AIDS kienet 6.50 għal kull 100 adult fl-2017. Fl-2017, kien hemm madwar 53,000 persuna li jgħixu bl-HIV/AIDS fil-pajjiż. Huwa stmat li 1,800 mewta bl-AIDS seħħew fl-2018.
Edukazzjoni (Educación)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-pajjiż għandu università waħda, l-Università Nazzjonali tal-Ginea Ekwatorjali (UNGE) b'kampus f'Malabo u Skola tal-Mediċina f'Bata. L-Università Nazzjonali Spanjola tal-Edukazzjoni mill-Distanza għandha wkoll uffiċċji f'Malabo u ieħor f'Bata.
Diversi organizzazzjonijiet kulturali huma attivi fil-pajjiż (iċ-Ċentru Kulturali Ekwatoguinean, iċ-Ċentru Kulturali Spanjol ta 'Malabo u oħrajn) li l-għan ewlieni tagħhom huwa l-litteriżmu u l-promozzjoni kulturali tal-popolazzjoni. Ħafna mill-appoġġ finanzjarju f'dan ir-rigward ġej mill-gvern Spanjol.
Matul il-perjodu ta' kolonizzazzjoni, is-sistema edukattiva fil-Ginea Ekwatorjali kienet fil-biċċa l-kbira kkontrollata minn gruppi missjunarji Kattoliċi, partikolarment il-Klaretians. L-iskejjel immexxija mill-gvern Spanjol ħeġġu l-użu tal-lingwa Spanjola għall-komunikazzjoni.Ful dan il-perjodu, l-attendenza tal-iskola qabżet id-90%, li kienet waħda mill-ogħla rati ta’ attendenza fil-kontinent.
Mal-indipendenza, il-Ginea Ekwatorjali kellha wkoll waħda mill-ogħla rati ta’ litteriżmu fil-kontinent. Madankollu, is-sistema edukattiva malajr waqgħet f'postha minħabba li kien hemm inqas fondi disponibbli. Minbarra n-nuqqas ta’ fondi, is-sistema edukattiva batiet minħabba li l-President Macías kien iqis lill-Knisja Kattolika bħala rivali għall-poter u bħala simbolu tal-“impejaliżmu Spanjol”. Fl-1978 għamlet l-attivitajiet Kattoliċi illegali u għalqet l-iskejjel Kattoliċi. Meta Teodoro Obiang Nguema ħa l-kariga, is-sistema edukattiva stabbilizzat.
Poġġa enfasi akbar fuq is-sistema billi ħoloq skejjel ġodda u rrijabilta dawk qodma. Għalkemm id-dħul tal-pajjiż żdied wara l-iskoperta tal-għelieqi taż-żejt fis-snin 90, il-baġit tal-Ginea Ekwatorjali xorta jalloka biss 2-3% għas-saħħa u l-edukazzjoni.Din iċ-ċifra hija ferm taħt il-medja sub-Saħarjana, li hija 16% tal-gvern baġit. Is-sistema edukattiva attwali għadha pjuttost ġdida, peress li liġi tal-2007 qieset l-edukazzjoni essenzjali għaċ-ċittadini kollha u l-pajjiż beda jsegwi standards internazzjonali.
Bħalissa, l-Ispanjol huwa l-lingwa regolari fil-livelli kollha tas-sistema edukattiva u t-tagħlim tiegħu huwa suġġett obbligatorju fil-pajjiż.Is-sistema edukattiva ma tikkontemplax l-użu tal-lingwi awtoktoni lokali bħala lingwi vetturi, għalkemm fil-prattika l-Għalliema jistgħu alternattivament uża lingwi nazzjonali oħra anki jekk il-kotba huma bl-Ispanjol.
Kultura (Cultura)[immodifika | immodifika s-sors]
Etnografija (Etnografía)[immodifika | immodifika s-sors]
Huwa l-uniku pajjiż fid-dinja li jitkellem bl-Ispanjol b'popolazzjoni ta' maġġoranza sewda, u prattikament l-abitanti kollha għandhom ismijiet Spanjoli.
Il-popolazzjoni nazzjonali, li tirrappreżenta 99% tal-popolazzjoni, hija essenzjalment Bantu: fang f'Río Muni u bubi f'Bioko. Il-gruppi etniċi ewlenin huma mqassma kif ġej: Fang (72% tal-popolazzjoni, f'Río Muni), Bubi (15%, f'Bioko), Fernandinos (f'Bioko), Bisios u Ndowé fuq il-kosta tar-Reġjun Kontinentali, dik li kienet provinċja ta’ Río Muni u Annobonese fuq il-gżira ta’ Annobón, l-uniku territorju tal-pajjiż fl-emisferu tan-Nofsinhar.
Il-minoranza predominanti ta' razza oħra hija magħmula minn Ewropej bojod ta’ dixxendenza Spanjola. Il-Ginea Ekwatorjali rċeviet Asjatiċi u Afrikani suwed minn pajjiżi oħra biex jaħdmu fuq il-pjantaġġuni tal-kawkaw u l-kafè. Afrikani suwed oħra ġejjin mil-Liberja, l-Angola u l-Możambik, u l-Asjatiċi li huma l-aktar Ċiniżi. Bl-istess mod, komunitajiet Brittaniċi, Franċiżi u Ġermaniżi waslu fil-pajjiż. Minn dawn il-wasliet kollha, l-uniċi li ma adottawx il-lingwa Spanjola kienu l-Franċiż, peress li l-lingwa tagħhom hija ko-uffiċjali.
Wara l-indipendenza, eluf ta' Guineani Ekwatorjali telqu lejn Spanja, peress li l-abitanti kollha tal-pajjiż li twieldu qabel l-indipendenza żammew in-nazzjonalità Spanjola. Madwar 100,000 Guinean Ekwatorjali marru l-Kamerun, il-Gabon u n-Niġerja minħabba d-dittatorjat ta' Francisco Macías Nguema. Ħafna mill-komunitajiet tagħha jgħixu fi Spanja, il-Brażil, il-Messiku, l-Stati Uniti, il-Portugall u r-Renju Unit.
Lingwi (Lenguas)[immodifika | immodifika s-sors]
Spanjol Ekwatoguinean (Español Ecuatoguineano)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-lingwi uffiċjali huma l-Ispanjol (l-Ispanjol tal-Ginea Ekwatorjali), kif rifless fil-Kostituzzjoni tal-pajjiż, il-Franċiż, u l-Portugiż.Il-maġġoranza l-kbira tal-Ginea Ekwatorjali jitkellmu bl-Ispanjol (għalkemm ħafna drabi bħala t-tieni lingwa). Ir-reġjun bl-akbar għarfien tal-Ispanjol huwa l-kapitali Malabo. L-Ispanjol ilu lingwa uffiċjali mill-1844, għalkemm għal perjodu qasir fis-snin sebgħin kien iddikjarat bħala "lingwa importata" u l-użu tiegħu kien ipprojbit (li ġie sostitwit minn fang). Hija wkoll il-lingwa tal-awtoritajiet, użata fil-leġiżlazzjoni, id-digrieti presidenzjali, il-bullettini tal-istat, l-ittri tal-ħatra u affarijiet simili.
Mit-3 ta' Awwissu 1979, wara t-tneħħija tal-Kostituzzjoni tal-1973, reġgħet ġiet iddikjarata lingwa uffiċjali. Bħalissa, fil-Ginea Ekwatorjali kien hemm impenn biex titwaqqaf Akkademja tal-Lingwa Spanjola tal-Ginea Ekwatorjali fil-pajjiż, li finalment inħolqot f'Ottubru 2013; it-twaqqif ta' programm li jsaħħaħ it-tixrid tal-Ispanjol fil-midja u t-tisħiħ tal-korsijiet tal-Ispanjol għall-barranin diġà stabbiliti mill-Università Nazzjonali tal-Ginea Ekwatorjali.
Lingwi Ewropej oħra (Otras lenguas europeas)[immodifika | immodifika s-sors]
Liġi kostituzzjonali tal-1998, li timmodifika l-artikolu 4 tal-Liġi Fundamentali tal-Istat, tistabbilixxi li l-lingwi uffiċjali tar-Repubblika tal-Ginea Ekwatorjali huma l-Ispanjol u l-Franċiż. Il-Franċiż ġie adottat bħala lingwa uffiċjali, għalkemm fil-prattika l-użu tiegħu huwa minuri ħafna, sabiex jappartjeni għall-Organizzazzjoni Internazzjonali ta' la Francophonie, bil-benefiċċji ta’ ftuħ tas-suq li dan ifisser, inkluża l-adozzjoni tal-frank CFA.
Bl-istess mod, f'Lulju 2007 il-gvern ħabbar id-deċiżjoni li l-Portugiż isir il-lingwa ko-uffiċjali tal-Ginea Ekwatorjali sabiex tissodisfa r-rekwiżiti biex tapplika għal sħubija sħiħa fil-Komunità tal-Pajjiżi tal-Lingwa Portugiża (CPLP). , minkejja l-fatt li tagħha l-użu huwa prattikament ineżistenti ħlief fil-gżira ta' Annobón, fejn l-Annobonense, derivat mill-Portugiż, huwa mitkellem. Is-CPLA ċaħdet it-talba tal-Ginea Ekwatorjali f'Lulju 2012, inqas minħabba progress insuffiċjenti fl-introduzzjoni tal-Portugiż, u aktar minħabba ksur kontinwu tad-drittijiet tal-bniedem fil-pajjiż. Fl-aħħar iddaħħlet fl-2014.
Lingwi indiġeni (Lenguas Indígenas)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-lingwi indiġeni huma rikonoxxuti bħala parti mill-kultura nazzjonali (Liġi Kostituzzjonali Nru 1/1998 tal-21 ta’ Jannar): Fang mitkellem minn kważi 300,000 persuna bħala l-lingwa materna tagħhom u huwa mitkellem ukoll f’partijiet tal-Kamerun, il-Gabon u r-Repubblika Demokratika tal- Kongo (in-numru totali ta’ kelliema jaqbeż il-miljun); Bubi (Bioko) (50,000 kelliem); Annobonense fil-Gżira ta’ Annobón (9,000 kelliem); balengue fir-Reġjun Kontinentali (eluf kelliema); Ibo u Creole English (pichi), ukoll fil-Bioko. Il-lingwa Ndowé (imsejħa wkoll kombe, ngumbi jew "bajja") tappartjeni għall-grupp Ndowé li jinsab fiż-żona kostali tal-parti kontinentali tal-pajjiż u hija mitkellma minn 4,000 ruħ. Lingwi importanti oħra huma Kwasio (imsejħa wkoll Bisio jew Bujeba) bi kważi 9,000 kelliem, u Seki bi 11,000 kelliem.
Fang hija lingwa tal-Afrika Ċentrali mitkellma minn qrib miljun ruħ, ħafna minnhom fil-Ginea Ekwatorjali u fit-Tramuntana tal-Gabon, fejn hija l-lingwa Bantu dominanti; Fang huwa mitkellem ukoll fin-Nofsinhar tal-Kamerun, ir-Repubblika tal-Kongo, u partijiet żgħar tal-gżejjer ta 'Sao Tome u Principe. Hija relatata mal-lingwi Bulu u Ewondo tan-Nofsinhar tal-Kamerun.
Taħt il-President Macías Nguema, Fang kienet l-unika lingwa uffiċjali tal-Ginea Ekwatorjali għal perjodu qasir, iżda dan inqaleb wara t-twaqqigħ tiegħu. Ħafna varjanti tal-fang jeżistu fit-Tramuntana tal-Gabon u fin-Nofsinhar tal-Kamerun. Maho (2009) jelenka Southwestern Fang bħala lingwa distinta. Id-djaletti l-oħra huma Ntoumou, Okak, Mekê, Atsi (Batsi), Nzaman (Zaman), Mveni u Mvaïe.
Bubi hija lingwa Bantu mitkellma mill-Bubis, poplu Bantu mill-gżira ta 'Bioko, u li darba kienu l-abitant ewlieni tagħha. Il-lingwa waslet għal Bioko mill-Afrika kontinentali aktar minn tlett elef sena ilu, meta l-bubis bdew jaslu fuq il-gżira.
Għandu madwar 50,000 kelliem, bi tliet varjanti: Tramuntana, Nofsinhar u Ċentru-Lvant. Jispikka għall-karattru tonali tiegħu u d-diverġenza tal-kliem skont is-sess. Il-lingwa hija mitkellma wkoll mill-Bubi tal-Gabon u l-Kamerun.
Reliġjon (Religión)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-maġġoranza l-kbira tal-popolazzjoni tappartjeni għar-reliġjon Nisranija fil-forma Kattolika tagħha (80.1%), dan huwa wirt ta' kolonizzazzjoni Spanjola, għalkemm denominazzjonijiet Kristjani oħra (6.8%) huma professati, l-aktar minn gruppi Protestanti, Barra minn hekk, ċerti riti ta' ir-reliġjonijiet tal-abitanti animisti tal-qedem huma pprattikati fi gradi differenti, u hemm minoranza Iżlamika żgħira (4%).
Il-missjunarji Ġiżwiti kienu inkarigati mill-evanġelizzazzjoni li tibda mill-Gżira ta’ Bioko, segwita aktar tard mill-missjunarji Klaretjani.225 Matul id-dittatorjat ta' Francisco Macías kien hemm sentiment anti-Ewropew u l-Kristjaneżmu ġie attakkat iżda dawn il-miżuri ġew maqluba wara t-twaqqigħ tiegħu. Storikament, il-Battisti u l-Anglikani ppruvaw jistabbilixxu ruħhom fil-gżira ta’ Bioko, qabel ma Spanja tat aktar attenzjoni lit-territorju u stabbiliet projbizzjonijiet għal gruppi reliġjużi oħra għajr il-Knisja Kattolika.
Bħalissa m'hemm l-ebda restrizzjonijiet fuq l-attività ta' gruppi reliġjużi fil-pajjiż u l-Knisja Kattolika u gruppi oħra ta' minoranza Protestanti jistgħu jagħmlu ċ-ċelebrazzjonijiet tagħhom b'mod normali.
Il-Knisja Kattolika fil-pajjiż hija organizzata taħt id-direzzjoni tal-Arċidjoċesi ta' Malabo, l-oriġini tagħha tmur lura għal Ottubru 1855, meta l-Papa Piju IX ħoloq il-Vikariat Appostoliku ta' Annobón, Corisco u Fernando Poo Island (Bioko), jaqsam it-territorju li kien preċedentement amministrat mill-Vikariat Appostoliku taż-Żewġ Ginea u Senegambia. F'Mejju 1902, il-Papa Ljun XIII iddeċieda li jagħtiha l-isem ta' Vikariat Appostoliku ta' Fernando Poo. Fl-1966, Pawlu VI għamilha l-Vikariat tad-Djoċesi ta' Santa Isabel. Fl-1982, il-Papa Ġwanni Pawlu II taha l-istatus attwali u għamel l-ewwel żjara f’dak in-nazzjon Afrikan.
Mużika/Music (Música)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-mużika f'dan il-pajjiż hija kkaratterizzata mit-taħlita ta' influwenzi Afrikani indiġeni u kultura Spanjola. Kull grupp jikkontribwixxi stili mużikali differenti. L-akbar grupp etniku huma l-Fang, għalkemm hemm ukoll bosta Bubi u popolazzjonijiet iżgħar ta 'Bisio, Bujeba, Ndowe, Combe, Annobonese, u Spanjol. L-eks kolonja Spanjola u provinċja tal-Ginea Ekwatorjali għandha ġid enormi fil-manifestazzjonijiet mużikali tal-gruppi etniċi u l-gruppi soċjali tagħha. Fir-rigward tar-ritmi moderni, il-ġeneri ta’ dan il-pajjiż huma reggaeton, hip hop u t-taħlita ta’ mużika nattiva Afrikana mal-pop (afropop).
Letteratura (Literatura)[immodifika | immodifika s-sors]
Fost l-awturi ewlenin tal-pajjiż hemm:
- Leoncio Evita Enoy (1929-1996)
- Juan Balboa Boneke (1938-2014)
- Raquel Ilonbé (1938?-1992)
- María Nsué Angüe (1945-2017)
- Donato Ndongo-Bidyogo (n. 1950)
- Justo Bolekia Boleká (n. 1954)
- Joaquín Mbomío Bacheng (n.1956)
- Juan Tomás Ávila Laurel (n. 1966)
- Guillermina Mekuy (n. 1982)
- Melibea Obono (n. 1982)
- Constantino Ocha'a Mve Bengobesama (19??-1991)
- César Brandon Ndjocu (Malabo, 1993)
- Silvestre Nsue Nsue Nchama (Ebibeyin, 1998)
Gastronomija (Gastronomía)[immodifika | immodifika s-sors]
Id-dieta tal-Ginea Ekwatorjali hija bbażata fuq tuberi bħal kassava, taro jew yam, li huma ppreparati f'ħafna modi. Mgħollija jew moqlija jakkumpanjaw kważi l-ikliet kollha.Il-pjantaġġini maskili huwa wkoll imsajjar hekk. Ħafna mill-platti f'dan il-pajjiż huma sopop qalbhom li jinkludu ħaxix, laħam jew ħut u zalza pikkanti (chili) u ħwawar oħra. Xi wħud minn dawn is-sopop huma zalza tal-karawett, zalza tat-tadam jew zalza taċ-ċikkulata. L-isem joħloq konfużjoni peress li ma titkellimx miċ-ċikkulata tal-kawkaw, iżda fuq il-modika, siġra li l-fażola tagħha hija inkaljata u mfarrka.Soppa oħra famuża hija l-pepesup, li tradizzjonalment tiġi kkunsmata wara lejl barra. Id-damal tal-palm jew tal-qalba tal-palm jitfarrku biex jinkiseb żejt li fih il-laħam jew il-ħut jiġi stewed. Abala hija għaġina tal-kassava li hija mgeżwra f'werqa tal-banana, simili għat-tamale Amerikan.
Fil-Ginea Ekwatorjali hemm tradizzjoni twila tas-sajd; jinqabdu snapper, kavalli u ħafna tipi ta' molluski bħal granċijiet jew bebbux bilolá.Laħmijiet tat-tiġieġ u tal-mogħoż huma wkoll komuni, għalkemm laħam selvaġġ, b'riħa aktar qawwija, bħal antilopp, porcupine, xadina, pangolin jew serp.Il-laħam u l-ħut jispikkaw platti, abbundanti fi ħwawar u frott bħall-banana jew ħaxix bħall-kassava u l-jam. Minħabba l-kolonizzazzjoni, il-kċina Spanjola influwenzat il-kċina Ekwatoguinean billi kkontribwiet platti bħal paella, inbid jew omelette tal-patata. Xarba popolari hija l-inbid tal-palm (topé), ieħor huwa malamba de cane.
Cinema (Cine)[immodifika | immodifika s-sors]
Il-pajjiż m’għandux cinemas u jbati minn wieħed mill-ogħla livelli ta’ ċensura fid-dinja, inkluż fuq it-televiżjoni tal-gvern tiegħu.230 L-aktar film ta’ suċċess dwar il-Ginea Ekwatorjali huwa Palmeras en la nieve, ibbażat fuq ir-rumanz tal-kittieb Spanjol Luz Gabás. , li qatt ma kien fil-pajjiż. Il-film inġibed fi Spanja231 u jevoka nostalġija kolonjali Spanjola. Id-dokumentarju One Day I Saw 10,000 Elephants (2015) jivvindika l-ħidma tal-filmmaker Manuel Hernández Sanjuán li ħadem għas-servizz tad-dittatorjat ta' Franco.
Il-filmmaker tal-Ginea Ekwatorjali Rubén Monsuy idderieġa Feguibox (2015)232 u fetaħ skola biex iħarreġ żgħażagħ mill-pajjiż.
Fl-2019, filmat dokumentarju li jikkritika d-dittatorjat tiegħu, The Writer of a Country Without Bookstores, inġibed għall-ewwel darba, bil-preżenza tal-aktar kittieb tradott tiegħu, Juan Tomás Ávila Laurel. Rebbieħ ta’ diversi premjijiet internazzjonali, fl-aħħar ingħata l-premier fl-2021 fuq it-televiżjoni Portugiża u Spanjola. Fl-2020, inħareġ id-dokumentarju sperimentali Huma ħabbru maltempata.
Fi ħdan il-komunità Spanjola-Ginea hemm diversi atturi prominenti, bħal Emilio Buale u Vicenta Ndongo.
Teatru (Teatro)[immodifika | immodifika s-sors]
Waħda mill-kumpaniji ewlenin fil-pajjiż hija Bocamandja, imwaqqfa fl-2008. Id-direttur tagħha, Recaredo Silebo Boturu, idderieġa flimkien id-dramm Annnobón mal-Katalan Andrea Bel, li ntwera fil-Festival Grec ta' Barcelona 2021.
Midja (Medios)[immodifika | immodifika s-sors]
F'artiklu tal-BBC ta' Lulju 2003, tinnota li m'hemm l-ebda gazzetti ta' kuljum fil-pajjiż u jiddeskrivi programm bil-lingwa Fang imsejjaħ Bidze-Nduan ('Midfun bin-Nar') li jgħid, fuq xandar li jinstema' ħafna, li Teodoro Obiang kien "f'kuntatt permanenti mal-Iktar Għoli".
Il-biċċa l-kbira tal-midja tipprattika awtoċensura stretta, u l-kritika ta' figuri pubbliċi hija pprojbita mil-liġi. L-istat jikkontrolla l-midja pubblika u l-istazzjon tar-radju privat ewlieni huwa mmexxi minn Teodorín Nguema Obiang, iben il-president.
Xi dejta dwar il-komunikazzjoni fil-Ginea, skond The World Factbook:
- Sistema tat-telefon (meqjusa bħala sistema fqira iżda b'servizzi governattivi adegwati):
- Linji tat-telefon li qed jintużaw: 10 000 (2005)
- Mowbajls (mowbajls): 346 000 (2008)
- Komunikazzjonijiet bil-vuċi internazzjonali:
- Minn Bata u Malabo ma' pajjiżi Afrikani u Ewropej
- Stazzjon terrestri bis-satellita: 1 Intelsat (Oċean Indjan)
- Radju:
- Stazzjonijiet AM: 0, FM: 2, Mewġa qasira: 5 (2001) (Radju Nazzjonali tal-Ginea Ekwatorjali)
- Settijiet tar-radju: 180 000 (1997)
- Televiżjoni:
- Stazzjonijiet tat-TV: 2 Televiżjoni tal-Ginea Ekwatorjali (TVGE) (2001) u Asonga Television
- Settijiet tat-TV: 4000 (1997)
- Internet
- Dominji tal-Internet: 81 (2007)
- Utenti tal-Internet: 12 000 (2008)
Filatelia[immodifika | immodifika s-sors]
Ir-reġjun kien taħt il-ħakma Spanjola sal-1968. It-timbri minn dan il-perjodu jirriflettu l-evoluzzjoni fin-nomenklatura tal-kolonja u l-provinċja aktar tard.
- Bejn l-1868 u l-1902 id-denominazzjoni Fernando Poo intużat fit-territorju kollu.
- Bejn l-1903 u l-1908 id-denominazzjonijiet Fernando Poo intużaw f'Bioko, Elobey, Annobón u Corisco fil-gżejjer l-oħra u Spanish Continental Guinea fis-settur kontinentali.
- Bejn l-1908 u l-1951 id-denominazzjoni Territorji Spanjoli tal-Golf tal-Ginea intużat fit-territorju kollu.
- Bejn l-1951 u l-1959 id-denominazzjoni "Ginea Spanjola" kienet użata fit-territorju kollu.
- Bejn l-1960 u l-1968 l-ismijiet Fernando Poo intużaw fuq il-gżejjer u Río Muni fuq il-kontinent.
- Mill-1968, l-isem huwa Repubblika tal-Ginea Ekwatorjali.
Fl-1968 iddikjarat lilu nnifsu indipendenti. Il-ħruġ tal-bolol kompla jkun ir-responsabbiltà tal-Fábrica Nacional de Moneda y Timbre, ta' Spanja. Iżda fl-1971 sar kuntratt ma’ diversi kumpaniji u bdew jinħarġu mijiet ta’ bolol esklussivament għal skopijiet filateliċi.
Din il-manija għall-ħruġ obbligatorju baqgħet għaddejja sal-1979, is-sena li fiha kolp ta’ stat waqqa’ lill-gvern u ħassar il-kuntratti tal-ħruġ postali. Il-kontroll tagħhom ġie rritornat lill-Fábrica Nacional de Moneda y Timbre, li llimitat in-numru ta' ħarġiet.
In-numru ta 'ħarġiet fil-perjodu 1972-1979 huwa tant kbir li katalgi internazzjonali ma juruhomx, huma jsemmuhom biss malajr. U l-katalgi Spanjoli jaqbżu mis-sena 1972 sal-1980 direttament (jinjora l-kwistjonijiet kollha li ma sarux fl-FNMT).
Sports (Deportes)[immodifika | immodifika s-sors]
Fil-futbol, il-Ginea Ekwatorjali ntgħażlet biex tospita t-Tazza tan-Nazzjonijiet tal-Afrika tal-2012 flimkien mal-Gabon ġirien, u t-Tazza tan-Nazzjonijiet tal-Afrika tal-2015. Fl-ewwel waħda laħqet il-kwarti finali, u fit-tieni laħqet ir-raba' post, u saret is-sorpriża ta' il-kampjonat
Organizza wkoll il-verżjoni tan-nisa f’żewġ okkażjonijiet (2008 u 2013), u kien iċ-champion ta’ dawk iż-żewġ tournaments, minbarra li kien runner-up fl-edizzjoni tal-2010, sar it-tieni l-aħjar tim fil-kampjonat, qabeż biss minn Niġerja. Apparti minn hekk, il-Ginea Ekwatorjali ikkwalifikat għat-Tazza tad-Dinja 2011 fil-Ġermanja, u diversi kategoriji inferjuri laħqu wkoll tournaments internazzjonali, u għalhekk it-tim tan-Nisa tal-Ginea Ekwatorjali huwa fost l-aktar b'saħħithom fil-kontinent Afrikan, għalkemm huwa wieħed mill-aktar dgħajfa fil- dinja.
Minbarra l-futbol, il-basketball huwa popolari wkoll fil-Ginea Ekwatorjali.
Festi (Días Festivos)[immodifika | immodifika s-sors]
Data | Isem bl-Ispanjol | isem lokali |
---|---|---|
1 ta' Jannar | Sena l-Ewwel | Jum l-Ewwel tas-Sena u Lejlet l-Ewwel tas-Sena |
L-1 ta' Mejju | Jum il-Ħaddiem | Jum il-Ħaddiem u Festi |
5 ta' Ġunju | Twelid ta’ Teodoro Obiang Nguema | Jum tat-Twelid tal-Kbir Obiang Nguema |
It-3 ta' Awwissu | Jum il-Kolp ta' Stat tal-Ħelsien | Jum il-Ħelsien u l-Kup |
15 ta’ Awwissu | Jum il-Kostituzzjoni | Jum il-Liġijiet u l-Kostituzzjoni |
12 ta' Ottubru | Jum l-Indipendenza | Jum l-Indipendenza tal-Ginea Ekwatorjali |
8 ta' Diċembru | Festa tal-Immakulata Kunċizzjoni | Jum il-Kunċizzjoni |
10 ta' Diċembru | Jum tad-Drittijiet tal-Bniedem | Jum tad-Dmirijiet, Drittijiet u Obbligi tal-Bniedem |
25 ta' Diċembru | Il-Milied | Jum il-Lejl it-Tajjeb |