Namibja

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa

In-Namibja, uffiċjalment ir-Repubblika tan-Namibja, hija pajjiż fin-Nofsinhar tal-Afrika Il-belt kapitali hi Windhoek. Taqsam fruntieri tal-art maż-Żambja u l-Angola fit-tramuntana, il-Botswana fil-lvant, l-Afrika t'Isfel fin-nofsinhar, u l-Oċean Atlantiku fit-tramuntana. Għalkemm ma tmissx maż-Żimbabwe, inqas minn 200 metru tax-xatt tal-lemin tal-Botswana tax-Xmara Zambezi jifred iż-żewġ pajjiżi. Il-belt kapitali u l-aktar popolata tagħha hija Windhoek.

Huwa l-iktar pajjiż niexef fl-Afrika sub-Saħarjana u ilu abitat minn żminijiet preistoriċi mill-popli San, Damara u Nama. Madwar is-seklu 14, il-popli Bantu emigraw lejn it-territorju tiegħu u l-akbar wieħed minn dawn, l-Ovambo, jikkostitwixxu maġġoranza mill-aħħar tas-seklu 19. Fl-1878, il-Kap tat-Tama Tajba, dak iż-żmien kolonja Brittanika, annessa l-port. Walvis Bay u l-Gżejjer Penguin; dawn saru parti mill-Unjoni tal-Afrika t'Isfel mal-ħolqien tagħha fl-1910. Fl-1884, l-Imperu Ġermaniż ikkolonizza l-biċċa l-kbira tat-territorju, u fforma l-Afrika tal-Lbiċ Ġermaniża. Matul l-Ewwel Gwerra Dinjija, it-truppi tal-Afrika t'Isfel iddepożitaw l-amministrazzjoni Ġermaniża u fl-1920 il-Lega tan-Nazzjonijiet ordnat lill-Afrika t'Isfel biex tamministra l-kolonja.

Mill-1948, bil-Partit Nazzjonali elett għall-poter, l-Afrika t'Isfel stabbilixxiet l-apartheid f'dik li dak iż-żmien kienet magħrufa bħala l-Afrika tal-Lbiċ. responsabbiltà għat-territorju fl-1966, iżda l-Afrika t'Isfel żammet ir-regola de facto. Fl-1973, in-NU rrikonoxxiet lill-Organizzazzjoni tal-Poplu tal-Afrika tal-Lbiċ (SWAPO), partit magħmul prinċipalment mill-Ovambo, bħala r-rappreżentant uffiċjali tal-poplu Namibjan.12 Wara gwerra ta' gwerillieri kontinwa, l-Afrika t'Isfel installat amministrazzjoni interim fin-Namibja fin-Namibja. 1985 u n-Namibja kisbu l-indipendenza sħiħa mill-Afrika t'Isfel fl-1990, madankollu Walvis Bay u l-Gżejjer Penguin baqgħu taħt il-kontroll tal-Afrika t'Isfel sal-1994.13

In-Namibja għandha popolazzjoni ta' 2.55 miljun u hija demokrazija parlamentari b'ħafna partiti stabbli. Il-bażi tal-ekonomija tagħha hija l-agrikoltura, it-turiżmu u l-industrija tal-minjieri, inkluża l-estrazzjoni ta’ djamanti, uranju, deheb, fidda u metalli bażiċi, filwaqt li s-settur tal-manifattura huwa komparattivament żgħir.14 Id-deżert estensiv u arid tan-Namib tal-pajjiż li għalih il-pajjiż huwa msemmi jagħmel in-Namibja wieħed mill-pajjiżi l-inqas popolati fid-dinja. Hija membru tal-Unjoni Afrikana, tan-Nazzjonijiet Uniti u tal-Commonwealth tan-Nazzjonijiet.


Kapital (u l-aktar belt popolata): Windhoek 22°34′12″S 17°05′01″E; Lingwi uffiċjali Ingliż (uffiċjali), Afrikans, Ġermaniż, Rukwangali, Silozi, Setswana, Khoekhoe, Herero, Oshiwambo; Ġentili: Namibjan, -a; Forma ta' Gvern: Repubblika semi-presidenzjali; President: Hage Geingob; Prim Ministru: Saara Kuugongelwa; Korp leġiżlattiv: Parlament tan-Namibja; Ħelsien mill-Imperu Ġermaniż-9 ta’ Lulju 1915, Indipendenza tal-Afrika t'Isfel-9 ta' Frar, 1990, Kostituzzjoni-21 ta' Marzu, 1990; Żona (34 pożizzjoni) 824 2922 km²; Fruntieri: 4220 km2​; Kosta (1572 km); L-Ogħla Punt: Brandberg Mountain; Popolazzjoni totali (140 pożizzjoni) Stima (2021) 2,550,2263 abitant, Ċensiment (2011) 2,113,0073 abitant, Densità (est.) 2.5 abitant/km²; PGD ​​(PPP) (134th Rank) (2016) $27,035 miljun, Per Capita $11,756, PGD (nominali) (129th Rank (2016) $10,183 miljun, Per Capita: $4,427 ; HDI (2021) Tnaqqis 0.615; Munita Dollaru Namibjan (NAD) (sal-1993); Żona tal-ħin: UTC +1, Fis-sajf +2; Kodiċi ISO: 516 / NAM / NA; Internet tad-Dominju: .na; Kodiċi tat-telefon: +264; Kodiċi IOC: NAM; Sħubija NU, UA, Commonwealth tan-Nazzjonijiet, SACU, ASA

Etimoloġija[immodifika | immodifika s-sors]

L-isem tal-pajjiż ġej mill-isem tad-deżert tan-Namib, meqjus bħala l-eqdem deżert fid-dinja.15 It-terminu Namib huwa kelma ta’ oriġini Khoekhoe li għaliha ġew assenjati tifsiriet kemmxejn differenti, inkluż: "tarka" jew "ċint" li jalludi għad-difiża naturali li ż-żona niexfa offriet lill-popolazzjonijiet indiġeni minn dawk li ppruvaw jhedduhom mill-baħar. Huwa spekulat ukoll li jekk it-terminu ma kienx oriġinarjament preċedut mill-ikklikkja fonika jkun ifisser "miraġġ".

Qabel ma kiseb l-indipendenza tiegħu fl-1990, it-territorju l-ewwel kien imsejjaħ Ġermaniż tax-Xlokk tal-Afrika (Ġermaniż: Deutsch-Südwestafrika), u aktar tard tal-Afrika tal-Lbiċ, biex jirrifletti l-okkupazzjoni kolonjali tal-Ġermaniżi u l-Afrika t’Isfel, dawn tal-aħħar bħala parti minn l-Imperu Brittaniku.