Copa América

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Copa América
Sport Futbol
Fundazzjoni 1916
Sit elettroniku www.conmebol.com

Il-Copa América (bl-Ispanjol u l-Portugiż għal "Tazza Amerikana") hi l-kompetizzjoni għat-timijiet nazzjonali tal-irġiel taħt il-konfederazzjoni tal-CONMEBOL (Amerika t'Isfel). Din il-kompetizzjoni hi l-eqdem kompetizzjoni tal-futbol fid-dinja hekk kif din tmur lura lejn l-1916. Il-pajjiżi parteċipanti huma l-Arġentina, il-Brażil, il-Bolivja, iċ-Ċili, l-Ekwador, il-Kolombja, il-Paragwaj, il-Perù, l-Urugwaj u l-Veneżwela. Żewġ timijiet minn konfederazzjonijiet oħra ikomplu l-kwadru ta' tnax-il tim parteċipant: il-Messiku hu pajjiż regolari f'din il-kompetizzjoni wara l-ewwel invit fl-1993. M'hemm l-ebda fażi ta' kwalifikazzjoni: l-għaxar timijiet tal-CONMEBOL jikkompetu bi dritt, u oħrajn b'invit. L-aqwa tim klassifikat fil-kompetizzjoni u li hu membru tal-CONMEBOL għandu d-dritt li jipparteċipa fl-edizzjoni suċċessiva tat-Tazza tal-Konfederazzjonijiet tal-FIFA, imma mhuwiex obbligat li jagħmel dan.

Storja[immodifika | immodifika s-sors]

It-tim rebbieħ tal-Arġentina fl-1957

Il-Copa América hi l-iktar kompetizzjoni qadima u li għadha attiva fl-istorja tal-kompetizzjonijiet tal-futbol madwar id-dinja. L-ewwel edizzjoni saret nhar it-2 ta' Lulju u s-17 ta' Lulju u kienet mirbuħa mill-Urugwaj, bħala parti mill-kommemorazzjonijiet għaċ-ċentinarju mill-Indipendenza tal-Arġentina. Il-CONMEBOL ġiet iffurmata fil-ġurnata tal-indipendeza tal-Arġentina (9 ta' Lulju). Il-kompetizzjoni kienet tkun ospitata normalment kull sentejn (imma l-intervalli xi kultant inbidlu) sakemm fl-2007, il-CONMEBOL ddeċiedet li l-kompetizzjoni issir kull erba' snin.[1]

Il-kampjonat kien għall-bidu magħruf bħala Campeonato Sudamericano de Selecciones (Kampjonat Sud-Amerikan tat-Timijiet Nazzjonali). Dan l-isem kien użat sal-1975. Bejn l-1975 u fl-1983 il-kompetizzjoni ma ġietx ospitata fl-ebda pajjiż. Il-CONMEBOL fl-1984 iddeċidiet li kull pajjiż li hu parti mill-assoċjazzjoni għandu jospita l-kompetizzjoni. L-ewwel rotazzjoni ġie kompluta fil-Copa América 2007 li ġiet ospitata fil-Veneżwela. It-tieni rotazzjoni ġiet imfassla għas-sena 2011, bil-pajjiżi ospiti jintgħażlu skont l-ordni alfabetiku, fejn jibdew bl-Arġentina.[2]

Mill-1993, żewġ timijiet minn konfederazzjonijiet differenti (preferibilment il-CONCACAF, minħabba l-qagħda ġeografika tagħha) bdew jiġu invitati. Il-pajjiżi invitati kienu l-Kosta Rika (1997, 2001, 2004), il-Ħonduras (2001), il-Ġappun (1999), il-Messiku (1993, 1995, 1997, 1999, 2001, 2004, 2007) u l-Istati Uniti (1993, 1995, 2007).

Riżultati[immodifika | immodifika s-sors]

Sena Ospitu Klassifika finali tal-grupp
Rebbieħ Finalista tellief It-tielet post Ir-raba' post
1916
Dettalji
(3)
 Arġentina
Urugwaj

Arġentina

Brażil

Ċili
1917
Dettalji
 Urugwaj
Urugwaj

Arġentina

Brażil

Ċili
1919
Dettalji
 Brażil
Brażil

Urugwaj

Arġentina

Ċili
1920
Dettalji
 Ċili
Urugwaj

Arġentina

Brażil

Ċili
1921
Dettalji
 Arġentina
Arġentina

Brażil

Urugwaj

Paragwaj
1922
Dettalji
 Brażil
Brażil

Paragwaj

Urugwaj

Arġentina
1923
Dettalji
 Urugwaj
Urugwaj

Arġentina

Paragwaj

Brażil
1924
Dettalji
 Urugwaj
Urugwaj

Arġentina

Paragwaj

Ċili
1925
Dettalji
(1)
 Arġentina
Arġentina

Brażil

Paragwaj
n/a
1926
Dettalji
 Ċili
Urugwaj

Arġentina

Ċili

Paragwaj
1927
Dettalji
 Perù
Arġentina

Urugwaj

Perù

Bolivja
1929
Dettalji
 Arġentina
Arġentina

Paragwaj

Urugwaj

Perù
1935
Dettalji
(4)
 Perù
Urugwaj

Arġentina

Perù

Ċili
1937
Dettalji
 Arġentina
Arġentina

Brażil

Urugwaj

Paragwaj
1939
Dettalji
 Perù
Perù

Urugwaj

Paragwaj

Ċili
1941
Dettalji
(4)
 Ċili
Arġentina

Urugwaj

Ċili

Perù
1942
Dettalji
 Urugwaj
Urugwaj

Arġentina

Brażil

Paragwaj
1945
Dettalji
(4)
 Ċili
Arġentina

Brażil

Ċili

Urugwaj
1946
Dettalji
(4)
 Arġentina
Arġentina

Brażil

Paragwaj

Urugwaj
1947
Dettalji
 Ekwador
Arġentina

Paragwaj

Urugwaj

Ċili
1949
Dettalji
 Brażil
Brażil

Paragwaj

Perù

Bolivja
1953
Dettalji
 Perù
Paragwaj

Brażil

Urugwaj

Ċili
1955
Dettalji
 Ċili
Arġentina

Ċili

Perù

Urugwaj
1956
Dettalji
(4)
 Urugwaj
Urugwaj

Ċili

Arġentina

Brażil
1957
Dettalji
 Perù
Arġentina

Brażil

Urugwaj

Perù
1959
Dettalji
 Arġentina
Arġentina

Brażil

Paragwaj

Perù
1959
Dettalji
(4)
 Ekwador
Urugwaj

Arġentina

Brażil

Ekwador
1963
Dettalji
 Bolivja
Bolivja

Paragwaj

Arġentina

Brażil
1967
Dettalji
 Urugwaj
Urugwaj

Arġentina

Ċili

Paragwaj
Sena Ospitu Finali Partita għat-tielet post
Rebbieħ Riżultat Finalista tellief It-tielet post Riżultat Ir-raba' post
1975
Dettalji

Perù
0 - 1 / 2 - 0
Play-off 1 - 0

Kolombja
 Brażil
 Urugwaj
n\a(2)
1979
Dettalji

Paragwaj
3 - 0 / 0 - 1
Play-off 0 - 0

Ċili
 Brażil
 Perù
n/a(2)
1983
Dettalji

Urugwaj
2 - 0 / 1 - 1
Brażil
 Paragwaj
 Perù
n/a(2)
1987
Dettalji
 Arġentina
Urugwaj
1 - 0
Ċili

Kolombja
2 - 1
Arġentina
1989
Dettalji
 Brażil
Brażil
1 - 0
Urugwaj

Arġentina
0 - 0
Paragwaj
1991
Dettalji
 Ċili
Arġentina
3 - 2
Brażil

Ċili
1 - 1
Kolombja
1993
Dettalji
 Ekwador
Arġentina
2 - 1
Messiku

Kolombja
1 - 0
Ekwador
1995
Dettalji
 Urugwaj
Urugwaj
1 - 1
5-3 pen

Brażil

Kolombja
4 - 1
Stati Uniti
1997
Dettalji
 Bolivja
Brażil
3 - 1
Bolivja

Messiku
1 - 0
Perù
1999
Dettalji
 Paragwaj
Brażil
3 - 0
Urugwaj

Messiku
2 - 1
Ċili
2001
Dettalji
 Kolombja
Kolombja
1 - 0
Messiku

Ħonduras
2 - 2
5-4 pen

Urugwaj
2004
Dettalji
 Perù
Brażil
2 - 2
4-2 pen

Arġentina

Urugwaj
2 - 1
Kolombja
2007
Dettalji
 Veneżwela
Brażil
3 - 0
Arġentina

Messiku
3 - 1
Urugwaj
2011
Dettalji
 Arġentina
Urugwaj
3 - 0
Paragwaj

Perù
4 - 1
Veneżwela
2015
Dettalji
 Ċili
Ċili
0 - 0
4-1 pen

Arġentina

Perù
2 - 0
Paragwaj
2016
Dettalji
 Ċili
Ċili
0 - 0
4-2 pen

Arġentina

Kolombja
1 - 0
Stati Uniti
2019
Dettalji
 Brażil
Brażil
3 - 1
Perù

Arġentina
2 - 1
Ċili
2021
Dettalji
 Brażil
Arġentina
1 - 0
Brażil

Kolombja
3 - 2
Perù

(timijiet invitati huma miktuba fil-korsiv)

1 Tliet timijiet biss ipparteċipaw fit-turnew.
2 Ma kinitx tintlagħab il-partita għat-tielet post; it-tielet post kien jiġi maqsum.
3 Ma kien ingħata l-ebda trofew fl-ewwel edizzjoni, li ingħata għall-ewwel darba fl-edizzjoni suċċessiva.
4 Edizzjoni straordinarja tal-Copa América, bl-ebda trofew ma jingħata lir-rebbieħ, però ikkunsidrata bħala uffiċjali mill-CONMEBOL.

Statistika[immodifika | immodifika s-sors]

Rebbieħa[immodifika | immodifika s-sors]

Mappa ikkulurita tal-pajjiżi tal-CONMEBOL skont in-numru ta' edizzjoni tal-Copa América mirbuħa
Drabi Pajjiż Sena/Snin
14-il darba  Urugwaj 1916, 1917, 1920, 1923, 1924, 1926, 1935, 1942, 1956, 1959, 1967, 1983, 1987, 1995
14-il darba  Arġentina 1921, 1925, 1927, 1929, 1937, 1941, 1945, 1946, 1947, 1955, 1957, 1959, 1991, 1993
8 darbiet  Brażil 1919, 1922, 1949, 1989, 1997, 1999, 2004, 2007
darbtejn  Paragwaj 1953, 1979
darbtejn  Perù 1939, 1975
darba  Ċili 2015
darba  Kolombja 2001
darba  Bolivja 1963

Apparenzi fil-kompetizzjoni[immodifika | immodifika s-sors]

Apparenzi Pajjiż
42  Urugwaj
40  Arġentina
37  Ċili
35  Paragwaj
34  Brażil
30  Perù
26  Ekwador
25  Bolivja
20  Kolombja
16  Veneżwela
9  Messiku
3  Kosta Rika
 Stati Uniti
1  Ħonduras
 Ġappun
 Ġamajka

Ospiti[immodifika | immodifika s-sors]

Drabi Pajjiżi Sena/Snin
9 darbiet  Arġentina 1916, 1921, 1925, 1929, 1937, 1946, 1959, 1987, 2011
7 darbiet  Urugwaj 1917, 1923, 1924, 1942, 1956, 1967, 1995
7 darbiet  Ċili 1920, 1926, 1941, 1945, 1955, 1991, 2015
6 darbiet  Perù 1927, 1935, 1939, 1953, 1957, 2004
4 darbiet  Brażil 1919, 1922, 1949, 1989
3 darbiet  Ekwador 1947, 1959, 1993
darbtejn  Bolivja 1963, 1997
darba  Kolombja 2001
darba  Paragwaj 1999
darba  Veneżwela 2007
3 darbiet Ebda ospitu 1975, 1979, 1983

L-aqwa skorers (ta' kull żmien)[immodifika | immodifika s-sors]

17-il gowl
15-il gowl
13-il gowl
12-il gowl
11-il gowl
10 gowls

Statistika ġenerali[immodifika | immodifika s-sors]

Tim Pti L R P T GF GK Diff Rend
1  Arġentina 368 175 112 32 31 431 168 +263 70.1%
2  Urugwaj 342 186 104 30 52 386 212 +174 61.3%
3  Brażil 315 167 95 30 42 387 191 +196 62.9%
4  Paragwaj 214 153 61 31 61 242 269 -27 46.6%
5  Ċili 187 163 53 28 82 248 297 -49 38.2%
6  Perù 167 132 41 32 55 193 220 -27 42.2%
7  Kolombja 128 99 36 20 43 121 174 -53 43.1%
8  Bolivja 82 102 19 25 58 97 257 -160 26.8%
9  Messiku 61 38 17 10 11 55 44 +11 53.5%
10  Ekwador 61 108 14 19 75 113 297 -184 18.8%
11  Veneżwela 15 49 2 9 38 34 155 -121 10.2%
12  Kosta Rika 11 11 3 2 6 12 21 -9 33.3%
13  Ħonduras 10 6 3 1 2 7 5 +2 55.6%
14  Stati Uniti 8 12 2 2 7 11 21 -10 22.2%
15  Ġappun 1 3 0 1 2 3 8 -5 11.1%

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ CONMEBOL.com, ed. (14-02-2007). "System and fixture for the 2010 Preliminary Competition are approved" (bl-Ingliż). Iċċekkja l-valuri tad-data f': |data= (għajnuna)
  2. ^ CONMEBOL.com, ed. (21-12-2007). "Copa America: a new cycle begins and the revolving calendar remains" (bl-Ingliż). Iċċekkja l-valuri tad-data f': |data= (għajnuna)

Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]