Kairouan
| Kairouan | |
|---|---|
 Tuneżija | |
 | |
| Amministrazzjoni | |
| Pajjiż | Tuneżija |
| Governorate of Tunisia | Governorat ta' Kairouan |
| Isem uffiċjali | القيروان |
| Ismijiet oriġinali |
القيروان رابعة الثلاث |
| Kodiċi postali |
3100 |
| Ġeografija | |
| Koordinati | 35°41′N 10°06′E / 35.68°N 10.1°EKoordinati: 35°41′N 10°06′E / 35.68°N 10.1°E |
  Kairouan Kairouan (Tunisia) | |
| Superfiċjenti | 68.02 hectare, 154.36 hectare |
| Għoli | 68 m |
| Demografija | |
| Popolazzjoni | 186,653 abitanti (2014) |
| Informazzjoni oħra | |
| Fondazzjoni | 670 |
| Żona tal-Ħin | UTC+1 |
| bliet ġemellati | Bursa, Timbuktu, Fes, Samarkanda, Tlemcenu Córdoba |
| commune-kairouan.gov.tn | |
Kairouan (/ˌkaɪər(ʊ)ˈwɑːn/), spelluta wkoll bħala El Qayrawān jew Kairwan (bl-Għarbi: ٱلْقَيْرَوَان, b'ittri Rumani: al-Qayrawān [æl qɑjrɑˈwæːn], bl-Għarbi Tuneżin: Qeirwān [qɪrˈwɛːn]), hija l-belt kapitali tal-Governorat ta' Kairouan fit-Tuneżija u Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[1] Il-belt ġiet stabbilita mill-Umajjad għall-ħabta tas-670, matul il-perjodu tal-Kaliff Mu'awiya (li rrenja fis-661-680); f'dan iż-żmien saret ċentru importanti għall-istudjużi Iżlamiċi Sunniti u għat-tagħlim tal-Koran,[2] u b'hekk attirat Musulmani minn diversi partijiet tad-dinja. Il-Moskea ta' Uqba tinsab fil-belt.[3][4]
Fl-2014 il-belt kellha madwar 187,000 abitant.
Etimoloġija[immodifika | immodifika s-sors]
L-isem (bl-Għarbi: ٱلْقَيْرَوَان, al-Qayrawān) ifisser "grupp militari" jew "karovana", terminu misluf mit-terminu Persjan Nofsani kārawān (bil-Persjan modern: کاروان kârvân), li jfisser "kolonna militari" (kâr "nies/militari" + vân "stazzjonament") jew "karovana". Bil-Berberu, il-belt kienet tissejjaħ تيكيروان Tikirwan, li huwa maħsub li kien adattament tal-isem Għarbi. L-isem ġie spellut ukoll bħala Cairoan bl-Ingliż modern bikri.[5]
Ġeografija[immodifika | immodifika s-sors]
Kairouan, il-belt kapitali tal-Governorat ta' Kairouan, tinsab fin-Nofsinhar ta' Sousse, 50 kilometru (31 mil) mill-kosta tal-Lvant, 75 kilometru (47 mil) minn Monastir u 184 kilometru (114-il mil) minn Tuneż.
Storja[immodifika | immodifika s-sors]
L-istabbiliment ta' Kairouan imur lura għall-ħabta tas-670 meta l-ġeneral Għarbi Uqba ibn Nafi tal-Kaliff Mu'awiya għażel sit f'nofs foresta densa, li dak iż-żmien kienet mimlija organiżmi selvaġġi u rettili, bħala sit għall-istazzjonament militari għall-konkwista tal-Punent. Preċedentement, il-belt ta' Kamounia kienet tinsab fis-sit fejn issa hemm Kairouan. Qabel il-konkwista Għarbija kienet ospitat gwarniġjon Biżantin, u kienet tinsab 'il bogħod mill-baħar – għall-kenn mill-attakki kontinwi tal-Berberi li rreżistew l-invażjoni Għarbija b'ruħhom u b'ġisimhom. Ir-reżistenza Berbera kompliet, immexxija l-ewwel minn Kusaila, u t-truppi tagħhom qatlu lil Uqba f'Biskra madwar ħmistax-il sena wara l-istabbiliment tal-istazzjonament militari, u mbagħad minn mara Berbera msejħa Al-Kahina li nqatlet u l-armata tagħha ġarrbet telfa fis-702. Sussegwentement, seħħet konverżjoni tal-massa tal-Berberi għall-Iżlam. Il-Kariġiti jew il-"barranin" Iżlamiċi li ffurmaw setta egalitarja u puritana li għadha preżenti fil-gżira ta' Djerba.
F'Ottubru 741, matul ir-Rewwixta l-Kbira tal-Berberi fil-Magreb, l-armata tal-Ifriqiya, flimkien ma' qawwa Sirjana mibgħuta mill-Kaliff, inqerdet mill-Berberi fil-Battalja ta' Bagdoura. Il-gvernatur Kulthum ibn Iyad al-Qasi miet fil-battalja, in-neputi tiegħu u s-suċċessur Balj ibn Bishr al-Qushayri ġie midfun mal-bqija tal-armata fi Spanja, u b'hekk l-Ifriqiya kollha ġiet esposta għall-avvanzar tar-ribelli Berberi. Peress li ma kellux iktar qawwiet għad-dispożizzjoni tiegħu, il-Kaliff tal-Umajjad Hisham malajr ħatar lil Handhala ibn Safwan bħala l-gvernatur tal-Ifriqiya, b'awtorità superviżorja fuq il-Magreb kollu (it-Tramuntana tal-Afrika lejn il-Punent tal-Eġittu) u fuq al-Andalus (Spanja), u tah struzzjonijiet biex jiġbor il-qawwiet kollha possibbli biex jiddefendi l-Ifriqiya u jrażżan ir-ribelljoni Berbera. Handhala ħalla l-Eġittu f'idejn Hafs ibn al-Walid ibn Yusuf al-Hadrami, u reħielha lejn il-Punent fi Frar 742, u ġabar qawwiet addizzjonali minn Barqa (Ċirenajka) u minn Tripli (Tripolitania). Huwa wasal f'Kairouan għall-ħabta ta' April 742. Il-qadi tal-Ifriqiya, Abd al-Rahman ibn Oqba al-Ghaffari, kien qed jieħu ħsieb id-difiża ta' Kairouan, u rnexxielu jirreżisti attakk mill-armata tar-ribelli Berberi miġbura min-Nofsinhar tat-Tuneżija mill-mexxej Sufrit Oqasha ibn Ayub al-Fezari. Handhala ibn Safwan wasal f'Kairouan eżatt kif kien maħsub li Oqasha kien se jwettaq attakk ġdid, b'koordinazzjoni ma' armata Berbera kbira oħra ġejja mill-Punent u mmexxija minn Abd al-Wahid ibn Yazid al-Hawwari. L-armati tar-ribelli Berberi kellhom jiltaqgħu quddiem Kairouan, qabel ma jwettqu l-attakk finali tagħhom fuq il-belt. Mingħajr ħela ta' ħin, Handhala bagħat qawwa tal-kavallerija biex irażżan l-avvanzar ta' Abd al-Wahid, u stazzjona l-biċċa l-kbira tal-qawwiet tiegħu fin-Nofsinhar, u rebaħ kontra Oqasha f'battalja mdemmija f'El-Qarn u ħatfu bħala priġunier. Iżda Handhala kien diġà ġarrab bosta telfiet hu stess, u issa kien qed jiffaċċja l-aħbar ħażina tal-armata ġganteska ta' Abd al-Wahid, li jingħad li kellha xi 300,000 ruħ, ċertament l-ikbar armata Berbera ta' kull żmien. Handhala ħaffef lura u jingħad li arma l-popolazzjoni kollha ta' Kairouan sabiex isaħħaħ l-armata tiegħu, qabel ma reġa' mar għall-ġlied. F'dik li x'aktarx kienet l-iżjed battalja mdemmija fil-gwerer Berberi, Handhala ibn Safwan rebaħ kontra l-armata l-kbira tal-Berberi ta' Abd al-Wahid ibn Yazid f'al-Asnam f'Mejju 742 (jew forsi ftit wara), tliet mili biss 'il barra minn Kairouan. Xi 120,000-180,000 Berberu, inkluż Abd al-Wahid, mietu f'dik il-battalja.
Fis-745, il-Berberi Kaġariti ħatfu lil Kairouan, li dak iż-żmien diġà kienet belt żviluppata b'ġonna jħaddru u bis-siġar taż-żebbuġ. It-taqbid għall-poter baqa' għaddej sa ma Ibrahim ibn al-Aghlab reġa' ħataf lil Kairouan fi tmiem is-seklu 8.
Fit-800 il-Kaliff Harun ar-Rashid f'Bagdad ikkonferma lil Ibrahim bħala l-Emir u l-mexxej ereditarju tal-Ifriqiya. Ibrahim ibn al-Aghlab stabbilixxa d-dinastija Aglabida li mexxiet l-Ifriqiya bejn it-800 u d-909. L-Emiri l-ġodda sebħu lil Kairouan u għamluha l-belt kapitali tagħhom. F'qasir żmien saret famuża għall-ġid u għall-prosperità tagħha, u laħqet il-livelli ta' Basra u ta' Kufa, u b'hekk it-Tuneżija gawdiet waħda mill-epoki tad-deheb wara l-glorja ta' Kartaġni.
L-Aglabidi bnew il-moskea l-kbira u fiha stabbilew università li kienet ċentru tal-edukazzjoni kemm tal-ħsieb Iżlamiku kif ukoll tax-xjenzi lajċi. Ir-rwol tagħha jista' jitqabbel ma' dak tal-Università ta' Pariġi fil-Medju Evu. Fis-seklu 9, il-belt saret il-qalba tal-kulturi Għarab u Iżlamiċi u attirat diversi studjużi mid-dinja Iżlamika kollha. F'dak il-perjodu l-Imam Sahnun u Asad ibn al-Furat żviluppaw lil Kairouan bħala tempju tal-għarfien u ċentru mill-aqwa tad-diffużjoni tax-xjenzi Iżlamiċi. L-Aglabidi bnew ukoll palazzi, fortifikazzjonijiet u strutturi fini tal-ilma li għad fadal biss il-vaski tagħhom. Minn Kairouan mibgħuta minn Karlu Manju u l-Imperu Ruman Sagru reġgħu lura b'rapporti mistagħġba ta' palazzi, libreriji u ġonna Aglabidi – u tat-tassazzjoni kbira imposta għall-ħlas tax-xorb alkoħoliku u l-frott imqaddet tagħhom. L-Aglabidi ppaċifikaw il-pajjiż u ħakmu lil Sqallija wkoll fit-827.
Fit-893, permezz tal-missjoni ta' Abdullah al Mahdi, il-Berberi Kutama mill-Punent tal-pajjiż bdew il-moviment tal-Fatimidi Xiiti. Fid-909 seħħet il-waqgħa tal-Aglabidi Sunniti li rrenja fl-Ifriqiya u l-istabbiliment tad-dinastija Fatimida. Matul it-tmexxija tal-Fatimidi, Kairouan ġiet ittraskurata u telfet l-importanza li kellha: il-mexxejja l-ġodda rresjedew l-ewwel f'Raqqada iżda ftit wara ttrasferew il-belt kapitali tagħhom lejn Al Mahdiyah mal-kosta tal-Lvant tat-Tuneżija. Wara li rnexxielhom jestendu t-tmexxija tagħhom fuq il-Magreb ċentrali kollu, żona li kienet tikkonsisti mill-pajjiżi moderni tal-Marokk, l-Alġerija, it-Tuneżija u l-Libja, eventwalment iċċaqilqu lejn il-Lvant lejn il-Kajr, l-Eġittu u għamluha l-belt kapitali tal-Kaliffat kbir tagħhom u ħallew liż-Żiridi bħala l-vassalli tagħhom fl-Ifriqiya. Iż-Żiridi, li ggvernaw mill-ġdid minn Kairouan, mexxew il-pajjiż f'epoka artistika, kummerċjali u agrikoli. L-iskejjel u l-universitajiet iffjorixxew, il-kummerċ barrani tal-manifatturi u tal-biedja lokali tkattar u l-qrati tal-mexxejja Żiridi kienu ċentri raffinati li sebqu dawk tal-kontemporanji Ewropej tagħhom. Meta ż-Żiridi ddikjaraw l-indipendenza tagħhom mill-Kajr u l-konverżjoni għall-Iżlam Sunni fl-1045 bl-alleanza tagħhom lejn il-Bagdad, il-Kaliff tal-Fatimidi Ma'ad al-Mustansir Billah bagħat bħala kastig gruppi ta' tribujiet Għarab (Banu Hilal u Banu Sulaym) biex jinvadu l-Ifriqiya. Dawn l-invażuri ħakmu lil Kairouan miż-Żiridi fl-1057 u qerduha b'tali mod li qatt ma reġgħet kisbet l-importanza li kellha u l-influss tagħhom kien fattur ewlieni fit-tifrix tan-nomadiżmu f'żoni fejn l-agrikoltura qabel kienet dominanti. Xi 1,700 sena ta' progress intermittenti iżda kontinwu xxejjen fi żmien deċennju u bħal fil-biċċa l-kbira tal-pajjiż it-territorju ta' Kairouan ġie abbandunat għal kważi żewġ sekli. Fis-seklu 13, taħt id-dinastija għanja tal-Ħafsidi li rrenjaw fl-Ifriqiya, il-belt bdiet terġa' tfeġġ mill-fdalijiet tagħha. Kien biss taħt id-dinastija tal-Ħusainidi li Kairouan bdiet terġa' ssib postha fil-pajjiż u fid-dinja Iżlamika. Fl-1881, Kairouan ittieħdet mill-Franċiżi, u b'hekk in-nies mhux Musulmani tħallew jaċċessaw il-belt. Il-Franċiżi bnew il-linja ferrovjarja ta' Decauville bejn Sousse u Kairouan, li operat mill-1882 sal-1996, qabel ma ġiet ikkonvertita b'gejġ minn 600 millimetru għal 1,000 millimetru.
Sit ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]
Kairouan ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1988.[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' ħames kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (i) "Rappreżentazzjoni ta' kapulavur frott il-kreattività tal-bniedem"; il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; il-kriterju (v) "Eżempju straordinarju ta' insedjament uman tradizzjonali, ta' użu tal-art jew ta' użu tal-baħar, li jirrappreżenta kultura (jew kulturi), jew interazzjoni umana mal-ambjent, speċjalment meta jkun sar vulnerabbli minħabba l-impatt ta' bidla irreversibbli"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".[1]
Klima[immodifika | immodifika s-sors]
Kairouan għandha klima semiarida sħuna (BSh skont il-klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen).
| Data klimatika għal Kairouan (1981-2010, temp. estremi 1901-2017) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
| Temp. għolja rekord f'°C (°F) | 30.0
(86.0) |
37.3
(99.1) |
39.2
(102.6) |
37.8
(100.0) |
44.6
(112.3) |
48.0
(118.4) |
47.9
(118.2) |
50.3
(122.5) |
45.0
(113.0) |
41.3
(106.3) |
36.0
(96.8) |
30.9
(87.6) |
48.1
(118.6) |
| Temp. għolja medja f'°C (°F) | 17.2
(63.0) |
18.4
(65.1) |
21.1
(70.0) |
24.3
(75.7) |
29.2
(84.6) |
34.3
(93.7) |
37.7
(99.9) |
37.5
(99.5) |
32.5
(90.5) |
27.8
(82.0) |
22.2
(72.0) |
18.3
(64.9) |
26.7
(80.1) |
| Temp. medja ta' kuljum f'°C (°F) | 11.5
(52.7) |
12.4
(54.3) |
14.8
(58.6) |
17.5
(63.5) |
21.8
(71.2) |
26.2
(79.2) |
29.3
(84.7) |
29.5
(85.1) |
25.7
(78.3) |
21.7
(71.1) |
16.5
(61.7) |
12.9
(55.2) |
20.0
(68.0) |
| Temp. baxxa medja f'°C (°F) | 6.9
(44.4) |
7.3
(45.1) |
9.3
(48.7) |
11.7
(53.1) |
15.4
(59.7) |
19.3
(66.7) |
22.2
(72.0) |
22.9
(73.2) |
20.4
(68.7) |
16.7
(62.1) |
11.7
(53.1) |
8.2
(46.8) |
14.3
(57.8) |
| Temp. baxxa rekord f'°C (°F) | −4.5
(23.9) |
−3.0
(26.6) |
−3.0
(26.6) |
0.0
(32.0) |
4.0
(39.2) |
6.5
(43.7) |
8.0
(46.4) |
12.0
(53.6) |
9.0
(48.2) |
5.5
(41.9) |
−3.0
(26.6) |
−3.5
(25.7) |
−4.5
(23.9) |
| Preċipitazzjoni medja f'mm (pulzieri) | 28.7
(1.13) |
19.1
(0.75) |
28.1
(1.11) |
26.6
(1.05) |
22.8
(0.90) |
8.0
(0.31) |
2.0
(0.08) |
11.4
(0.45) |
44.2
(1.74) |
41.6
(1.64) |
28.3
(1.11) |
29.0
(1.14) |
289.8
(11.41) |
| Medja ta' jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 1.0 mm) | 3.5 | 3.7 | 4.9 | 4.3 | 2.9 | 1.6 | 0.7 | 2.1 | 3.5 | 4.3 | 2.9 | 3.5 | 37.9 |
| Umdità relattiva medja (%) | 64 | 62 | 62 | 61 | 58 | 53 | 49 | 53 | 59 | 65 | 65 | 65 | 60 |
| Medja ta' sigħat ta' xemx fix-xahar | 186.0 | 190.4 | 226.3 | 252.0 | 300.7 | 324.0 | 362.7 | 334.8 | 270.0 | 235.6 | 207.0 | 186.0 | 3,075.5 |
| Medja ta' sigħat ta' xemx kuljum | 6.0 | 6.8 | 7.3 | 8.4 | 9.7 | 10.8 | 11.7 | 10.8 | 9.0 | 7.6 | 6.9 | 6.0 | 8.4 |
| Sors 1: Institut National de la Météorologie (jiem bil-preċipitazzjoni/umdità/xemx 1961-1990, temp. estremi 1951-2017).[6][7][8] | |||||||||||||
| Sors 2: NOAA (umdità u xemx 1961-1990), Deutscher Wetterdienst (temp. estremi 1901-1990)[9] | |||||||||||||
Reliġjon[immodifika | immodifika s-sors]
.png)
Bejn is-sekli 9 u 11 W.K., Kairouan kienet tintuża bħala wieħed miċ-ċentri l-kbar taċ-ċivilizzazzjoni Iżlamika u kisbet reputazzjoni bħala ċentru tal-istudji fil-Magreb kollu. Matul dan il-perjodu, il-Moskea l-Kbira ta' Kairouan saret kemm post tat-talb kif ukoll ċentru tat-tagħlim tax-xjenzi Iżlamiċi taħt it-twemmin Maliki. Tradizzjoni reliġjuża unika pprattikata f'Kairouan kienet l-użu tal-liġi Iżlamika għall-infurzar tal-monogamija billi kienet tiġi stipulata fil-kuntratt taż-żwieġ. Skont it-tradizzjoni lokali, seba' pellegrinaġġi lejn il-Moskea l-Kbira ta' Kairouan jiswew daqs pellegrinaġġ lejn il-Mekka. Skont uħud fil-fatt Kairouan hija r-raba' l-iktar belt qaddisa fl-Iżlam wara Mekka, Medina u Ġerusalemm. Sal-2004 il-belt kien fiha 89 moskea. Fil-belt isiru festi Sufisti biex ifakkru l-qaddisin.
Qabel il-wasla tal-Franċiżi fl-1881, in-nies mhux Musulmani ma setgħux jgħixu f'Kairouan. Komunità Kristjana kienet teżisti hemmhekk fil-bidu tas-seklu 11 flimkien mal-Lhud li kienu fost l-insedjaturi oriġinali ta' Kairouan. L-era tad-deheb tal-komunità Lhudija bdiet fl-aħħar tas-seklu 8 u damet sal-bidu tas-seklu 11. Matul dan iż-żmien kellha rwol importanti fl-istorja Lhudija, peress li kienet ċentru dinji tal-istudji Talmudiċi u Ħalakiċi għal mill-inqas tliet ġenerazzjonijiet. Il-ħakma ta' Kairouan fl-1057 mill-Banu Hilal wasslet għad-deklin tal-komunità Medjevali u l-Lhud reġgħu lura biss wara li t-Tuneżija ġiet stabbilita bħala protettorat Franċiż fl-1881. Sas-snin 60 tas-seklu 20, il-komunità kienet għebet, u kull ma fadal hu ċ-ċimiterju dilapidat tagħhom.
Attrazzjonijiet prinċipali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Moskea l-Kbira ta' Kairouan[immodifika | immodifika s-sors]
L-attrazzjoni prinċipali tal-belt hija l-Moskea l-Kbira ta' Sidi-Uqba (magħrufa wkoll bħala l-Moskea l-Kbira ta' Kairouan) li hija wieħed mill-ikbar monumenti Iżlamiċi u l-iżjed impressjonanti fit-Tramuntana tal-Afrika. Oriġinarjament inbniet meta Kairouan ġiet stabbilita fis-670 W.K. Attwalment il-moskea tokkupa erja ta' iktar minn 9,000 metru kwadru (97,000 pied kwadru) u hija waħda mill-eqdem postijiet ta' qima fid-dinja Iżlamika. Il-moskea saret ċentru tal-edukazzjoni kemm tal-ħsieb Iżlamiku kif ukoll tax-xjenzi lajċi u b'hekk għenet il-belt tiżviluppa u tikber.
Il-Moskea tat-Tliet Daħliet[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Moskea tat-Tliet Daħliet ġiet stabbilita fit-866. Il-faċċata tagħha hija eżempju notevoli tal-arkitettura Iżlamika. Għandha tliet daħliet bl-arkati mżejna bi tliet kitbiet bil-kalligrafija Kufika, kif ukoll b'riljievi ġeometriċi u bil-fjuri, u freġju mnaqqax fuq nett; l-ewwel kitba tinkludi l-versi 70-71 tas-sura 33 tal-Koran. Il-minaret żgħir żdied matul ix-xogħol ta' restawr li sar taħt id-dinastija Ħafsida. Is-sala tat-talb għandha navata u żewġ korsiji, maqsuma b'kolonni jirfdu l-ħnejjiet, b'mod parallel mal-ħajt tal-qibla.
Il-Moskea tal-Barbier[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Mawżolew ta' Sidi Sahib, magħruf ġeneralment bħala l-Moskea tal-Barbier, effettivament huwa zaouia li jinsab fi ħdan il-ħitan tal-belt. Inbena mill-Muradid Hammuda Pasha Bey (il-mawżolew, il-koppla u l-bitħa interna) u l-Murad II Bey (il-minaret u l-madrasa). Fil-qagħda attwali tiegħu, il-monument imur lura għas-seklu 17.
Il-moskea hija post tal-qima għal Abu Zama' al-Balaui, sieħeb tal-profeta Muħammed, li skont leġġenda, kien warrab għalih tliet xagħriet mid-daqna ta' Muħammed, u għalhekk is-sit ingħata dan il-laqam. Il-post tas-sepulkru jiġi aċċessat minn bitħa qisha kjostru mżejna b'ċeramika u bi stukko lussużi.
Vaski Aglabidi[immodifika | immodifika s-sors]
Il-vaski Aglabidi huma monument storiku Tuneżin u jinsabu f'Kairouan. Imorru lura għas-seklu 9 u jinsabu barra mill-ħitan tal-medina ta' Kairouan. Jitqiesu bħala l-iżjed sistemi idrawliċi importanti fl-istorja tad-dinja Musulmana. L-istruttura tkopri erja ta' 11,000 metru kwadru u tikkonsisti minn vaska żgħira fejn joqgħod l-ilma, vaska kbir għall-ħżin tal-ilma u żewġ tankijiet oħra, li b'kollox għandhom kapaċità ta' ħżin totali ta' 68,800 metru kubu.
Ekonomija[immodifika | immodifika s-sors]
Is-setturi ekonomiċi primarji f'Kairouan huma l-industrija, l-agrikoltura u t-turiżmu.
Industrija[immodifika | immodifika s-sors]
Ir-reġjun ta' Kairouan attwalment fih 167 kumpanija industrijali li joffru iktar minn 10,000 impjieg, li minnhom 33 huma esportaturi. L-attivitajiet industrijali tar-reġjun huma pjuttost diversifikati, għalkemm is-settur industrijali tal-oġġetti agroalimentari huwa prominenti b'91 unità.
Agrikoltura[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Governorat ta' Kairouan huwa magħruf l-iktar għall-produzzjoni tal-ħxejjex (bżar, tadam) u tal-frott (berquq, lewż u żebbuġ). Huwa l-produttur nazzjonali ewlieni tal-bżar jaħraq bi kważi 90,000 tunnellata fl-2019, kif ukoll tal-berquq b'iktar minn 15,000 tunnellata.
Turiżmu[immodifika | immodifika s-sors]
Kairouan hija waħda mill-erba' siti li jżuruhom l-iktar nies fit-Tuneżija, flimkien mas-siti storiċi ta' Kartaġni, El Jem u Le Bardo. Essenzjalment, jekk mhux esklużivament, l-attività turistika tiffoka l-iktar fuq is-siti u l-monumenti tal-belt ta' Kairouan.
Nies notevoli[immodifika | immodifika s-sors]
- Su'da – prinċipessa Berbera attestata storikament li x'aktarx mietet fil-belt.
- Najla Bouden – is-17-il Prim Ministru tat-Tuneżija (l-ewwel Prim Ministru mara fid-dinja Għarbija).
.jpg)
Ikel[immodifika | immodifika s-sors]
Kairouan hija magħrufa għall-ħelu tagħha (eż. zlebia u makroudh).
Fil-kultura popolari[immodifika | immodifika s-sors]
Kairouan intużat biex inġibed il-film tal-1981 Raiders of the Lost Ark, taparsi l-Kajr. Peress li l-film kien ambjentat fl-1936, l-antenni tat-televiżjoni fil-belt kollha tneħħew għall-ġbid kollu tal-film.
Ġemellaġġ[immodifika | immodifika s-sors]
|
Gallerija[immodifika | immodifika s-sors]
.jpg)
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Kairouan". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-12-04.
- ^ Luscombe, David; Riley-Smith, Jonathan, eds. (2004). The New Cambridge Medieval History, Volume 2; Volume 4. Cambridge University Press. p. 696. ISBN 9780521414111.
- ^ Europa Publications "General Survey: Holy Places" The Middle East and North Africa 2003, p. 147. Routledge, 2003. ISBN 1-85743-132-4.
- ^ Hutchinson Encyclopedia 1996 Edition. Helicon Publishing Ltd, Oxford. 1996. p. 572. ISBN 1-85986-107-5.
- ^ Cairoan. Volume II. Miġbur 2023-12-04.
- ^ "Temperaturi". web.archive.org. Arkivjat mill-oriġinal fl-2019-12-19.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Temp. rekord". web.archive.org. Arkivjat mill-oriġinal fl-2019-12-21.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Temp. estremi". web.archive.org. Arkivjat mill-oriġinal fl-2019-12-21.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Klima" (PDF).