Bergpark Wilhelmshöhe

Il-Bergpark Wilhelmshöhe huwa park pajsaġġistiku f'Kassel, il-Ġermanja. L-erja tal-park hija 2.4 kilometri kwadri (590 akru), u b'hekk huwa l-ikbar park Ewropew f'għolja, u t-tieni l-ikbar park f'għolja fid-dinja. Il-kostruzzjoni tal-Bergpark, litterlament "park tal-għolja", bdiet fl-1689 taħt il-patroċinju tal-Landgravji ta' Hesse-Kassel u damet madwar 150 sena. Il-park huwa miftuħ għall-pubbliku u fl-2013 tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.^[1]

Ġeografija

Pożizzjoni

Bad Wilhelmshöhe, Stadtteil ta' Kassel fit-Tramuntana ta' Hesse, jinsab fil-Punent taċ-ċentru tal-belt taħt l-għoljiet ta' Habichtswald. Huwa magħruf ukoll għall-istazzjon Kassel-Wilhelmshöhe fil-linja ferrovjarja ta' veloċità għolja Hanover–Würzburg.

Storja

Oriġinarjament il-park kien ġie stabbilit bl-istil Barokk tal-ġonna Taljani u tal-ġonna formali Franċiżi, b'karatteristiċi tal-ilma jnixxu 'l isfel bħala kaskati sal-Palazz ta' Wilhelmshöhe (bil-Ġermaniż: Schloss Wilhelmshöhe), u iktar 'il quddiem ġie rranġat mill-ġdid fi ġnien pajsaġġistiku Ingliż.

Fl-1143, il-Kanoniċi Regolari minn Mainz stabbilew il-Monasteru ta' Weißenstein fis-sit fejn illum il-ġurnata hemm il-Palazz ta' Wilhelmshöhe, u dan tneħħa matul ir-Riformazzjoni Protestanta. Il-Landgravju Filippu I ta' Hesse uża l-binjiet li kien għad fadal bħala loġġa tal-kaċċa, fil-biċċa l-kbira rikostruwità mid-dixxendent tiegħu Maurice ta' Hesse-Kassel bejn l-1606 u l-1610.

1696-1806

Il-Bergpark inbena bħala park Barokk taħt il-Landgravju Karlu I ta' Hesse-Kassel. Fl-1701, l-arkitett Taljan Giovanni Francesco Guerniero beda l-kostruzzjoni tal-monument ta' Erkole u l-kaskati ġganteski. Fl-1785, Wilhelm IX, il-Landgravju ta' Hesse, beda estensjoni kbira tal-park, u fis-sena ta' wara, l-arkitett tiegħu Simon Louis du Ry, iddisinja l-palazz Neoklassiku ta' Wilhelmshöhe.

Sadanittant, l-ideali pajsaġġistiċi nbidlu mill-Barokk Franċiż għall-ġnien Ingliż. Matul l-estensjoni u l-modifiki li saru, Heinrich Christoph Jussow, apparti li kkontribwixxa bid-disinn tal-palazz, ħoloq kostruzzjonijiet li għadhom jikkaratterizzaw il-park sa llum il-ġurnata: fdalijiet artifiċjali bħal-Löwenburg (il-Kastell tal-Iljun) u l-akkwedott Ruman, kif ukoll estensjonijiet tal-ġnien tal-ilma bħal-lag, il-vaska bil-funtana u t-Teufelsbrücke (il-Pont tax-Xitan) flimkien mal-Höllenteich (il-Vaska tal-Infern). Fl-1793, Karl Steinhöfer żied il-Kaskata ta' Steinhöfer fil-ġnien tal-ilma.

1806-1866

Kassel saret il-belt kapitali tar-Renju l-ġdid ta' Westfalen, stat vassall ta' Franza, immexxi minn ħu Napuljun, Jérôme Bonaparte. Huwa kellu l-qorti rjali fil-Palazz ta' Wilhelmshöhe (li beda jissejjaħ Napoleonshöhe, il-Palazz ta' Napuljun) sal-1813, wara t-telfa li ġarrab Napuljun u l-istabbiliment mill-ġdid tal-elettorat. Iċ-Ċambellan Ewlieni tar-Re u l-gvernatur ta' Napoleonshöhe kien il-Konti Heinrich von Blumenthal. Fl-1826, William II, Elettur ta' Hesse ordna l-aħħar kostruzzjoni kbira tal-Bergpark Wilhelmshöhe, il-grosser Wasserfall (il-Kaskata l-Kbira).

1866-1918

Peress li żamm mal-Awstrija fil-Gwerra bejn l-Awstrija u l-Prussja għas-supremazija fil-Ġermanja, il-prinċipat ġie anness mir-Renju tal-Prussja fl-1866. L-amministrazjoni Prussjana għaqdet lil Nassau, Frankfurt u Hesse-Kassel fil-provinċja l-ġdida ta' Hesse-Nassau. Kassel ma baqgħetx residenza tal-prinċpijiet iktar u d-dinastija tal-ħallieqa tal-park intemmet.

Fl-1870, wara l-Battalja ta' Sedan, l-Imperatur Franċiż Napuljun III ntbagħat bħala priġunier fil-Palazz ta' Schloss Wilhelmshöhe qabel ma ntbagħat f'eżilju fir-Renju Unit. Mill-1899, l-Imperatur Ġermaniż Wilhelm II, li kien mar l-iskola f'Kassel, għażel il-Palazz ta' Wilhelmshöhe bħala r-residenza tas-sajf tiegħu, u b'hekk il-palazz u l-park saru ċentru tal-politika Ewropea għaż-żewġ deċennji ta' wara. Wara l-armistizju li temm l-Ewwel Gwerra Dinjija, l-Oberste Heeresleitung immexxi minn Paul von Hindenburg organizza u wassal għall-irtirar u d-demobilizzazzjoni tat-truppi Ġermaniżi minn Kassel minn Novembru 1918 sa Frar 1919.

Sekli 20 u 21

Il-Palazz ta' Wilhelmshöhe ġarrab ħsarat mill-bumbardamenti tal-Alleati fit-Tieni Gwerra Dinjija. Mill-1968 sal-1974, inbena mill-ġdid bħala mużew tal-arti.^[2] Jospita kollezzjoni ta' wallpapers, kollezzjoni ta' antikitajiet Griegi-Rumani, u gallerija ta' pitturi tal-Artisti l-Kbar l-Antiki. Il-kollezzjoni tiffoka fuq is-sekli 16 u 17, b'kapulavuri ta' pitturi Ġermaniżi, Taljani, Franċiżi u Spanjoli. Il-mużew għandu wkoll it-tieni l-ikbar kollezzjoni ta' pitturi ta' Rembrandt fil-Ġermanja. Il-pittura famuża ta' Rembrandt Saskia u r-Raġel tal-Kappell Wiesa' ta' Frans Hals huma fost l-iktar magħrufin.

Fl-1972, il-Kanċillier tal-Ġermanja tal-Punent Willy Brandt u l-Prim Ministru tar-Repubblika Demokratika Ġermaniża Willi Stoph iltaqgħu fil-Palazz ta' Wilhelmshöhe għan-negozjati bejn iż-żewġ stati Ġermaniżi.

Ma saret l-ebda estensjoni fil-park matul is-seklu 20. Min-naħa l-oħra, fis-seklu 21 saru rinnovazzjonijiet estensivi tal-monument ta' Erkole u tal-kaskati.^[3]

Deskrizzjoni

Il-park jinkludi erja ta' madwar 2.4 kilometri kwadri (0.93 mili kwadri), u jibqa' sejjer sal-għolja ta' Karlsberg bil-monument ta' Erkole fil-quċċata tagħha f'għoli ta' 526.2 metru (1,726 pied).

Erkole

L-Erkole ta' Kassel hija statwa tar-ram tas-semialla tal-Greċja Antika Erakle jew Erkole. Din hija kopja tal-istatwa tas-seklu 3 ta' Erkole tal-Palazz Farnese f'Ruma, l-Italja, u nħolqot minn Johann Jacob Anthoni, arġentier (tad-deheb) minn Augsburg.

Sit ta' Wirt Dinji

Il-Bergpark Wilhelmshöhe huwa amministrat mill-Istat ta' Hesse u huwa affiljat man-Network tal-Wirt tal-Ġonna Ewropej mill-2009. Fit-23 ta' Ġunju 2013 ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fis-sessjoni li saret fi Phnom Penh, il-Kambodja.^[4] Il-park jagħmel parti mill-Museumslandschaft Hessen Kassel.^[1]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".^[1]

Evalwazzjoni

L-istoriku tal-arti Georg Dehio (1850-1932), l-ispiratur tad-dixxiplina moderna tal-preservazzjoni storika, iddeskriva l-park bħala "x'aktarx l-iżjed kombinament grandjuż ta' pajsaġġ u ta' arkitettura li l-Barokk qatt azzarda fi kwalunkwe post" ("vielleicht das Grandioseste, was irgendwo der Barock in Verbindung von Architektur und Landschaft gewagt hat").^[5]

Biblijografija

Giovanni Francesco Guerniero, Delineatio Montis, Kassel, 1706.
Paul Heidelbach, Die Geschichte der Wilhelmshöhe. Klinkhardt & Biermann, Leipzig, 1909.
Horst Becker und Michael Karkosch, Park Wilhelmshöhe, Parkpflegewerk, Bad Homburg u Regensburg, 2007, ISBN 978-3-7954-1901-1.
Verwaltung der Staatlichen Schlösser und Gärten Hessen, ComputerWorks AG und Michael Karkosch, Kassel-Wilhelmshöhe, Gartendenkmalpflegerische Zielplanung mit VectorWorks Landschaft, Lörrach, 2007.
Bernd Modrow und Claudia Gröschel, Fürstliches Vergnügen, 400 Jahre Gartenkultur in Hessen, Verlag Schnell und Steiner, Bad Homburg u Regensburg, 2002, ISBN 3-7954-1487-3.
Michael Karkosch, Zeitreise in die Jahrhundertwende, Der Kaiserpark Wilhelmshöhe in Kassel, in: SehensWerte, Heft 4, Besuchermagazin der Verwaltung der Staatlichen Schlösser und Gärten Hessen, Bad Homburg, 2008, p. 28f.
Dunja Richter, Der Duft der großen weiten Welt, Wilhelminische Pflanzenhausarchitektur in Kassel, in: SehensWerte, Heft 4, Besuchermagazin der Verwaltung der Staatlichen Schlösser und Gärten Hessen, Bad Homburg, 2008, p. 30.
Michael Karkosch, Zurückgelassen in der Heimat, Erdmann – Lieblingsteckel Seiner Majestät, in: SehensWerte, Heft 4, Besuchermagazin der Verwaltung der Staatlichen Schlösser und Gärten Hessen, Bad Homburg 2008, p. 35.
Siegfried Hoß, Kaiserliche Farbenpracht – neu entfacht!, in: SehensWerte, Heft 4, Besuchermagazin der Verwaltung der Staatlichen Schlösser und Gärten Hessen, Bad Homburg, 2008, p. 42.
Marianne Bolbach, Geschichte und soziale Bedeutung des Bergparks Wilhelmshöhe, Kassel, 1988.
Paul Heidelbach, Die Geschichte der Wilhelmshöhe, Leipzig 1909, Nachdruck, hrsg. v. Dieter Carl, Vellmar, 2005.
Alfred Hoffmann und Herrmann Mielke. Kassel – Schlosspark Wilhelmshöhe – Bäume und Sträucher, hrsg. v. d. Verwaltung der Staatlichen Schlösser und Gärten Hessen, Bad Homburg, 1994.
Jutta Korsmeier, Wasserkünste im Schlosspark Wilhelmshöhe, hrsg. v. d. Verwaltung der Staatlichen Schlösser und Gärten Hessen, Bad Homburg u Regensburg, 2000, ISBN 3-7954-1287-0.
Helmut Sander, Das Herkules-Bauwerk in Kassel-Wilhelmshöhe, Kassel, 1981.

Referenzi

^ ^a ^b ^ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Bergpark Wilhelmshöhe". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-27.
^ "Museumslandschaft Hessen Kassel". web.archive.org. 2015-06-19. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2015-06-19. Miġbur 2022-08-27.
^ "3 Orte in Deutschland mit kulturellem Wert - Kulturportal Hessen" (bil-Ġermaniż). Miġbur 2022-08-27.
^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sites in Germany and Italy bring to 19 the number of sites inscribed on the World Heritage List this year". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-27.
^ "Herkulesbauwerk Kassel - bei TORKRET GmbH" (PDF).

[:0-1] ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Bergpark Wilhelmshöhe". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-27.

[2] "Museumslandschaft Hessen Kassel". web.archive.org. 2015-06-19. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2015-06-19. Miġbur 2022-08-27.

[3] "3 Orte in Deutschland mit kulturellem Wert - Kulturportal Hessen" (bil-Ġermaniż). Miġbur 2022-08-27.

[4] Centre, UNESCO World Heritage. "Sites in Germany and Italy bring to 19 the number of sites inscribed on the World Heritage List this year". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-27.

[5] "Herkulesbauwerk Kassel - bei TORKRET GmbH" (PDF).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]