Aqbeż għall-kontentut

Belt Projbita

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Veduta tal-Belt Projbita mill-Għolja tal-Faħam.

Il-Belt Projbita (biċ-Ċiniż: 紫禁城; bil-Pinyin: Zǐjìnchéng; bl-Ingliż: Forbidden City) hija kumpless ta' palazz fid-Distrett ta' Dongcheng, f'Beijing, iċ-Ċina, fiċ-ċentru tal-Belt Imperjali ta' Beijing. Hija mdawra b'bosta ġonna u tempji imperjali lussużi, fosthom it-22 ettaru (54 akru) tal-Park ta' Zhongshan, it-Tempju Imperjali tal-Antenati għas-sagrifiċċji, id-69 ettaru (171 akru) tal-Park ta' Beihai, u t-23 ettaru (57 akru) tal-Park ta' Jingshan.[1]

Il-Belt Projbita nbniet mill-1406 sal-1420, u kienet l-eks palazz imperjali Ċiniż u r-residenza tax-xitwa tal-Imperatur taċ-Ċina mid-dinastija Ming (minn żmien l-Imperatur Yongle) sa tmiem id-dinastija Qing, bejn l-1420 u l-1924. Il-Belt Projbita ntużat bħala r-residenza tal-imperaturi Ċiniżi u tal-familji tagħhom u kienet iċ-ċentru ċerimonjali u politiku tal-gvern Ċiniż għal iktar minn 500 sena. Mill-1925, il-Belt Projbita ġiet ġestita mill-Mużew tal-Palazz li fih kollezzjoni estensiva ta' opri tal-arti u artefatti, flimkien mal-kollezzjonijiet imperjali tad-dinastiji Ming u Qing. Il-Belt Projbita ġiet iddikjarata Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1987.[2]

Il-kumpless jikkonsisti minn 980 binja[3], b'saħansitra 8,886 kamra, u jkopri 720,000 m2 (72 ettaru/178 akru).[4][5] Il-palazz joħroġ fid-dieher il-lussu tar-residenzi tal-imperaturi Ċiniżi u l-arkitettura tradizzjonali tal-palazzi Ċiniżi. Barra minn hekk, influwenza l-iżviluppi kulturali u arkitettoniċi fil-Lvant tal-Asja u f'inħawi oħra. Is-sit tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO bħala l-ikbar kollezzjoni fid-dinja ta' strutturi antiki tal-injam li ġew ippreservati. Mill-2012, il-Belt Projbita laqgħet medja ta' 14-il miljun viżitatur kull sena, u fl-2019 laqgħet saħansitra iktar minn 19-il miljun ruħ.[6] Fl-2018, il-valur tas-suq tal-Belt Projbita ġie stmat li kien jammonta għal 70 biljun dollaru Amerikan, u b'hekk hija l-iżjed palazz li jiswa flus fid-dinja u l-iżjed proprjetà immobbli li tiswa flus fid-dinja kollha.[7]

Xi sorsi jiddeskrivuha bħala l-ikbar palazz li għadu jeżisti fid-dinja[8][9][10], iżda hemm residenzi imperjali Ċiniżi oħra li huma ferm ikbar, fosthom Zhongnanhai b'6.1 km2 (610 ettari) li jinsab fil-Punent tal-Belt Projbita, il-Palazz tas-Sajf fid-Distrett ta' Haidian, Beijing bi 2.9 km2 (290 ettaru), u r-Residenza fil-Muntanji ta' Chengde fil-Provinċja ta' Hebei b'5.6 km2 (560 ettaru).[11]

Il-Belt Projbita f'Beijing hija waħda mill-ikbar strutturi antiki tal-injam fid-dinja u waħda mill-iktar ippreservati tajjeb. Ġiet elenkata fl-ewwel lott ta' relikwi kulturali nazzjonali ewlenin fl-1961.[2]

Etimoloġija

[immodifika | immodifika s-sors]

L-isem "Belt Projbita" huwa traduzzjoni tal-isem biċ-Ċiniż Zijin Cheng (biċ-Ċiniż: 紫禁城; bil-Pinyin: Zǐjìnchéng; litteralment "Belt Projbita Vjola"). L-isem Zijin Cheng deher formalment għall-ewwel darba fl-1576.[12] Isem ieħor b'oriġini simili huwa "Palazz Projbit".[13]

L-isem Zijin Cheng għandu diversi livelli ta' importanza. Zi jew "Vjola" tirreferi għall-Istilla tat-Tramuntana, li fiċ-Ċina tal-qedem kienet tissejjaħ l-Istilla Ziwei, u fl-astroloġija Ċiniża kienet ir-residenza fil-ġenna tal-Imperatur Ċelestjali. Ir-reġjun ċelestjali tal-madwar, il-Qafas Ziwei (biċ-Ċiniż: 紫微垣; bil-Pinyin: Zǐwēiyuán), kien ir-residenza tal-Imperatur Ċiniż u l-familja tiegħu. Il-Belt Projbita, bħala r-residenza tal-Imperatur Terrestri, kienet il-kontroparti terrestri. Jin tfisser "il-post fejn jgħix l-Imperatur Ċelestjali" mhux "projbita". Cheng tfisser belt.

Illum il-ġurnata, is-sit biċ-Ċiniż huwa magħruf l-iktar bħala Gùgōng (故宫), jiġifieri "Eks Palazz". Il-mużew li huwa bbażat fil-binjiet tal-belt/palazz huwa magħruf bħala l-"Mużew tal-Palazz" (biċ-Ċiniż: 故宫博物院; bil-Pinyin: Gùgōng Bówùyùan).

Fid-dinastiji Ming u Qing, il-Belt Projbita kienet magħrufa wkoll bħala Da Nei (大内) jew "Belt-Palazz" (宫城).

Storja

[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Belt Projbita f'pittura tad-dinastija Ming.

Meta iben l-Imperatur Hongwu, Zhu Di, sar l-Imperatur Yongle, huwa ttrasferixxa l-belt kapitali minn Nanjing għal Beijing, u l-kostruzzjoni fuq il-Belt Projbita bdiet fl-1406.[14]

Il-kostruzzjoni damet 14-il sena u kienet teħtieġ iktar minn miljun ħaddiem.[15] Fost il-materjal li ntuża kien hemm zkuk sħaħ tal-injam prezzjuż Phoebe zhennan (biċ-Ċiniż: 楠木; bil-Pinyin: nánmù) mis-siġar tal-ġungli fil-Lbiċ taċ-Ċina, u blokok kbar tal-irħam mill-barrieri qrib Beijing.[16] L-artijiet tas-swali ewlenin ġew pavimentati b'"brikks tad-deheb" (biċ-Ċiniż: 金磚; bil-Pinyin: jīnzhuān), li ġew magħmula apposta f'Suzhou.

Mill-1420 sal-1644, il-Belt Projbita kienet is-sede tad-dinastija Ming. F'April 1644, il-belt inħatfet minn forzi ribelli mmexxija minn Li Zicheng, li pproklama lilu nnifsu imperatur tad-dinastija Shun.[17] Ftit wara ħarab quddiem l-armati kkombinati tal-eks Ġeneral Ming Wu Sangui u l-forzi Manchu, u ta n-nar lil xi partijiet tal-Belt Projbita.[18]

Sa Ottubru, il-forzi Manchu kienu kisbu s-supremazija fit-Tramuntana taċ-Ċina, u saret ċerimonja fil-Belt Projbita biex l-Imperatur Shunzhi ta' età żgħira jsir il-mexxej taċ-Ċina kollha taħt id-dinastija Qing.[19] Il-mexxejja tad-dinastija Qing bidlu l-ismijiet ta' wħud mill-binjiet prinċipali, sabiex jenfasizzaw l-"Armonija" iktar milli s-"Supremazija"[20], għamlu t-tabelli tal-ismijiet bilingwi (biċ-Ċiniż u bil-Manchu)[21], u introduċew elementi Xamanisti fis-sit.[22]

Tpinġija tal-Belt Projbita fir-rivista Ġermaniża Die Gartenlaube (1853).

Fl-1860, matul it-Tieni Gwerra tax-Xaħxieħa, il-forzi Brittaniċi-Franċiżi ħadu l-kontroll tal-Belt Projbita u okkupawha sa tmiem il-gwerra. Fl-1900 l-Imperatriċi Armla Cixi ħarbet mill-Belt Projbita matul ir-Ribelljoni tal-Lottaturi, u ħallietha okkupata mill-forzi tal-poteri tat-tratat sas-sena ta' wara.[23]

Wara li kienet ir-residenza ta' 24 imperatur – 14 tad-dinastija Ming u 10 tad-dinastija Qing – fl-1912 il-Belt Projbita ma baqgħetx iċ-ċentru politiku taċ-Ċina bl-abdikazzjoni ta' Puyi, l-aħħar imperatur taċ-Ċina. Permezz ta' ftehim mal-gvern il-ġdid tar-Repubblika taċ-Ċina, Puyi baqa' fis-Sezzjoni tat-Tramuntana, filwaqt li s-Sezzjoni tan-Nofsinhar ingħatat għall-użu pubbliku[24], sa ma tkeċċa wara rewwixta fl-1924.[25] Il-Mużew tal-Palazz imbagħad ġie stabbilit fil-Belt Projbita fl-1925.[26] Fl-1933, l-invażjoni Ġappuniża taċ-Ċina wasslet għall-evakwazzjoni tat-teżori nazzjonali fil-Belt Projbita.[27] Parti mill-kollezzjoni ġiet irritornata fl-aħħar tat-Tieni Gwerra Dinjija, iżda l-parti l-oħra ġiet evakwata lejn Tajwan fl-1948 skont l-ordnijiet ta' Chiang Kai-shek, li kien qed jitlef il-Gwerra Ċivili Ċiniż bil-Kuomintang tiegħu. Din il-kollezzjoni relattivament żgħira iżda ta' kwalità għolja nżammet maħżuna sal-1965, meta mbagħad reġgħet saret pubblika, bħala l-qofol tal-Mużew tal-Palazz Nazzjonali f'Taipei.[28]

Wara l-istabbiliment tar-Repubblika tal-Poplu taċ-Ċina fl-1949, il-Belt Projbita ġarrbet xi ħsara filwaqt li l-pajjiż inħakem minn forzi rivoluzzjonarji. Madankollu, matul ir-Rivoluzzjoni Kulturali, ġiet evitata iktar qerda meta l-Prim Ministru Zhou Enlai bagħat battaljun tal-armata biex jgħassu l-belt.[29]

Veduta tal-Belt Projbita mill-ajru (1900-1901).

Il-Belt Projbita ġiet iddikjarata Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1987 bħala l-"Palazz Imperjali tad-Dinastiji Ming u Qing"[2][30], peress li kienet post sinifikanti għall-iżvilupp tal-arkitettura u tal-kultura Ċiniża. Attwalment hija amministrata mill-Mużew tal-Palazz, li qed iwettaq proġett ta' restawr ta' 16-il sena sabiex isiru t-tiswijiet u r-restawr meħtieġa fil-binjiet kollha tal-Belt Projbita għal kif kienu qabel l-1912.[31]

Il-Palazz ta' Shoukang intwera uffiċjalment ukoll fil-15 ta' Awwissu 2013 wara li ġie rrestawrat għall-istat oriġinali tiegħu. Il-Mużew tal-Iskulturi li jinsab fil-Palazz ta' Cining fetaħ fil-31 ta' Mejju 2015. Skont il-pjanta tal-2015, sal-2020 76 % tal-Belt Projbita kellha tkun miftuħa. Ir-relikwi u l-monumenti kulturali tal-Belt Projbita qed jiġu rrestawrati, qed isir titjib ambjentali, u qed jitwessgħu l-ispazji miftuħa għall-wiri u għall-esibizzjonijiet. Il-maskott tal-Palazz Imperjali oriġina mix-xbieha tradizzjonali Ċiniża tad-dragun "b'saħħtu" u tal-feniċe "sabiħ". Fil-11 ta' Ottubru 2015, il-Mużew tal-Palazz infetaħ uffiċjalment għall-pubbliku flimkien mal-ftuħ ta' żoni ġodda bħaż-żona tal-Palazz ta' Cining, iż-żona tal-Binja ta' Ngamen Yanyin, u d-Daħla ta' Donghua, li żiedu ż-żona miftuħa għall-pubbliku tal-Palazz minn 52 % għal 65 %.[32]

Sit ta' Wirt Dinji

[immodifika | immodifika s-sors]
Id-Daħla tas-Setgħa Divina (Shenwumen), id-daħla tat-Tramuntana.

Il-Belt Projbita ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1987. Fl-2004 is-sit ġie estiż u sar jinkludi l-Palazzi Imperjali tad-Dinastiji Ming u Qing f'Beijing u f'Shenyang.[2]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' erba' kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (i) "Rappreżentazzjoni ta' kapulavur frott il-kreattività tal-bniedem"; il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem".[2]

Struttura

[immodifika | immodifika s-sors]
Pjanta tal-Belt Projbita. L-ittri bl-aħmar jintużaw biex issir referenza għall-istrutturi differenti tul l-artiklu kollu kif ġej: A. Daħla tal-Meridjan; B. Daħla tas-Setgħa Divina; C. Daħla Glorjuża tal-Punent; D. Daħla Glorjuża tal-Lvant; E. Torrijiet tal-Irkejjen; F. Daħla tal-Armonija Suprema; G. Sala tal-Armonija Suprema; H. Sala tal-Eminenza Militari; J. Sala tal-Glorja Letterarja; K. Tliet Palazzi tan-Nofsinhar; L. Palazz tal-Purità tal-Ġenna; M. Ġnien Imperjali; N. Sala tal-Kultivazzjoni Mentali; O. Palazz tal-Lonġevità tat-Trankwillità. Il-linja diviżorja mhux sħiħa bl-aħmar tiddistingwi bejn is-Sezzjonijiet tat-Tramuntana u tan-Nofsinhar.

Il-Belt Projbita hija rettangolari, b'daqs ta' 961 metru (3,153 pied) mit-Tramuntana għan-Nofsinhar u ta' 753 metru (2,470 pied) mil-Lvant għall-Punent. Tikkonsisti minn 980 binja li għadhom eżistenti bi 8,886 kamra.[33] Il-konfigurazzjoni tal-Belt Projbita kienet tattiva u tipproteġi l-kodiċi imperjali tal-etika bħala kostruzzjoni fiżika. Il-bitħa interna tal-belt inbniet fuq skala lussuża enormi iżda għandha d-dehra ta' bitħa kwadrangolari ordinarja.[34] Leġġenda komuni ssostni li hemm 9,999 kamra, inkluż l-antikmamar[35], abbażi tat-tradizzjoni bil-fomm, u din mhijiex appoġġata minn evidenza reali.[36] Il-Belt Projbita kienet iddisinjata biex tkun iċ-ċentru tal-belt antika ta' Beijing imdawra bis-swar. Hija integrata fi ħdan żona ikbar bil-ħitan, imsejħa l-Belt Imperjali. Il-Belt Imperjali, min-naħa l-oħra, hija integrata fi ħdan is-Sezzjoni Interna (tat-Tramuntana); is-Sezzjoni Esterna tinsab fin-Nofsinhar.

Il-Belt Projbita għadha importanti fl-iskema ċivika ta' Beijing. L-assi ċentrali mit-Tramuntana għan-Nofsinhar għadu l-assi ċentrali ta' Beijing. Dan l-assi huwa estiż lejn in-Nofsinhar permezz tad-Daħla ta' Tiananmen li tagħti għall-Pjazza ta' Tiananmen, iċ-ċentru ċerimonjali tar-Repubblika tal-Poplu taċ-Ċina, u mbagħad għal Yongdingmen. Lejn it-Tramuntana, l-assi huwa estiż lejn l-Għolja ta' Jingshan sat-Torrijiet tal-Qanpiena u tat-Tanbur.[37] Dan l-assi mhuwiex allinjat eżatt mit-Tramuntana għan-Nofsinhar, iżda jxaqleb b'kemxejn iktar minn żewġ gradi. Attwalment ir-riċerkaturi jemmnu li l-assi kien iddisinjat fid-dinastija Yuan biex ikun allinjat ma' Xanadu, il-belt kapitali l-oħra tal-imperu tagħhom.[38]

Ħitan u daħliet

[immodifika | immodifika s-sors]
Id-Daħla tal-Meridjan.

Il-Belt Projbita hija mdawra b'ħajt għoli 7.9 metri (26 pied) u b'ħandaq fond sitt metri (20 pied) u wiesa' 52 metru (171 pied) mimli bl-ilma. Il-ħitan huma wesgħin 8.62 metri (28.3 pied) fil-bażi, u jiċkienu sa 6.66 metri (21.9 pied) lejn in-naħa ta' fuq.[39] Dawn il-ħitan servew kemm bħala ħitan difensivi kif ukoll bħala ħitan li jiddelimitaw il-palazz. Inbnew bil-ħamrija kkumpattjata fil-qalba, miksija bi tliet saffi ta' brikks prodotti apposta fuq iż-żewġ naħat tal-ħitan, b'interstizji mimlija bit-tkaħħil.[40]

Fl-erba' rkejjen tal-ħitan hemm torrijiet (E) b'soqfa elaborati b'saħansitra 72 tarf, bħala riproduzzjoni tal-Paviljun tal-Prinċep Teng u l-Paviljun tal-Grawwa Safra kif kienu jidhru fil-pitturi tad-dinastija Song. Dawn it-torrijiet huma l-iżjed partijiet viżibbli tal-palazz minn barra s-sezzjoni interna fi ħdan il-ħitan, u hemm ħafna folklor marbut magħhom. Skont leġġenda partikolari, l-artiġjani ma rnexxilhomx jerġgħu jibnu torri wieħed mill-irkejjen wara li ġġarraf għar-rinnovazzjonijiet fil-bidu tad-dinastija Qing, u nbena mill-ġdid biss wara l-intervent tal-mastrudaxxa immortali Lu Ban.

It-torri tal-Majjistral u l-ħandaq bl-ilma.

Fuq kull waħda mill-erba' naħat tal-ħitan hemm daħla. Fin-naħa tan-Nofsinhar hemm id-Daħla tal-Meridjan (A). Fin-naħa tat-Tramuntana hemm id-Daħla tas-Setgħa Divina (B), faċċata tal-Park ta' Jingshan Park. Id-daħliet tal-Lvant u tal-Punent jissejħu d-"Daħla Glorjuża tal-Lvant" (D) u d-"Daħla Glorjuża tal-Punent" (C). Id-daħliet kollha fil-Belt Projbita huma mżejna b'sensiela ta' disa' ringieli b'disa' msiemer tad-deheb, għajr għad-Daħla Glorjuża tal-Lvant, li għandha tmien ringieli biss.[41]

Id-Daħla tal-Meridjan għandha żewġ sezzjonijiet ħerġin 'il barra li jiffurmaw tliet naħat ta' għamla kwadra (Wumen jew Kwadru tad-Daħla tal-Meridjan) quddiemha. Id-daħla għandha ħames portali. Il-portal ċentrali huwa parti mill-Mogħdija Imperjali, mogħdija tal-ġebel li tifforma l-assi ċentrali tal-Belt Projbita u tal-belt antika ta' Beijing stess, u twassal mid-Daħla taċ-Ċina fin-Nofsinhar sa Jingshan fit-Tramuntana. L-imperatur biss seta' jimxi jew jirkeb iż-żiemel fil-Mogħdija Imperjali, apparti l-imperatriċi fl-okkażjoni taż-żwieġ tagħha, u l-istudenti li jirnexxu fl-Eżami Imperjali.[42]

Sezzjoni tan-Nofsinhar

[immodifika | immodifika s-sors]
Is-Sala tal-Armonija Suprema.

Tradizzjonalment, il-Belt Projbita li hija maqsuma f'żewġ partijiet għandha s-Sezzjoni tan-Nofsinhar (外朝), li kienet tintuża għal skopijiet ċerimonjali, u s-Sezzjoni tat-Tramuntana (内廷), li kienet ir-residenza tal-imperatur u l-familja tiegħu, u kienet tintuża għall-affarijiet statali ta' kuljum. Ġeneralment, il-Belt Projbita tinqasam fuq tliet assi vertikali. L-iżjed binjiet importanti jinsabu fuq l-assi mit-Tramuntana għan-Nofsinhar.[43]

Meta wieħed jidħol mid-Daħla tal-Meridjan, jasal fi spazju kwadru kbir qisha pjazza, bi Xmara Interna tal-Ilma tad-Deheb u ħames pontijiet. Lil hinn mill-"pjazza" hemm id-Daħla tal-Armonija Suprema (F). Warajha hemm iż-żona tas-Sala tal-Armonija Suprema u ġo fiha hemm terrazza tal-irħam abjad bi tliet saffi. Fuq din it-terrazza hemm tliet swali, li jirrappreżentaw il-qalba tal-kumpless tal-palazz. Min-Nofsinhar, dawn huma s-Sala tal-Armonija Suprema (太和殿), is-Sala tal-Armonija Ċentrali (中和殿), u s-Sala tal-Preservazzjoni tal-Armonija (保和殿).[44]

Id-Daħla tal-Meridjan.

Is-Sala tal-Armonija Suprema (G) hija l-ikbar waħda, b'għoli ta' madwar 30 metru (98 pied) 'il fuq mil-livell tal-"pjazza". Din hija ċ-ċentru ċerimonjali tas-setgħa imperjali, u l-ikbar struttura eżistenti tal-injam fiċ-Ċina. Hija wiesgħa disa' kmamar u fonda ħames kmamar. In-numri 9 u 5 huma kkollegati simbolikament mal-maestà tal-imperatur.[45] Fis-saqaf taċ-ċentru tas-sala hemm disinn b'għamla ta' kaxxi jew caisson imżejna b'dragun spirali, u minn ħalqu ħerġin sett ta' blalen tal-metall qishom kandelabri, imsejħa l-"Mera ta' Xuanyuan".[46] Fid-dinastija Ming, l-imperatur kien jorganizza qorti biex jiġu diskussi l-affarijiet tal-istat. Matul id-dinastija Qing l-imperaturi kienu jorganizzaw qorti iktar spiss, iżda s-Sala tal-Armonija Suprema kienet tintuża biss għal skopijiet ċerimonjali, bħall-inkurunazzjonijiet, l-investituri u t-tiġijiet imperjali.[47]

Is-Sala tal-Armonija Ċentrali hija sala kwadra iżgħar, li kienet tintuża mill-imperatur biex jipprepara u jistrieħ qabel u waqt iċ-ċerimonji. Warajha, is-Sala tal-Preservazzjoni tal-Armonija, intużat għall-provi taċ-ċerimonji, u kienet ukoll is-sit tal-aħħar stadju tal-eżami imperjali. It-tliet swali fihom troni imperjali; l-ikbar wieħed u l-iktar wieħed elaborat huwa dak fis-Sala tal-Armonija Suprema.[48]

Ix-Xmara tal-Ilma tad-Deheb, nixxiegħa artifiċjali fil-Belt Projbita.

Fiċ-ċentru tar-rampi li jwasslu sat-terrazzi min-naħat tat-Tramuntana u tan-Nofsinhar hemm rampi ċerimonjali, li huma parti mill-Mogħdija Imperjali, li fiha tinqix elaborat u simboliku bil-bassoriljievi. Ir-rampa tat-Tramuntana, wara s-Sala tal-Preservazzjoni tal-Armonija, hija mnaqqxa minn ħaġra sħiħa waħda twila 16.57-il metru (54.4 pied), wiesgħa 3.07 metri (10.1 piedi), u ħoxna 1.7 metru (5.6 piedi). Tiżen xi 200 tunnellata u hija l-ikbar tinqixa ta' dan it-tip fiċ-Ċina. Ir-rampa tan-Nofsinhar, quddiem is-Sala tal-Armonija Suprema, hija saħansitra itwal, iżda hija magħmula minn żewġ ħaġriet imġannta ma' xulxin – il-ġontura nħbiet bis-sengħa permezz ta' tinqix bil-bassoriljievi mrikkbin fuq xulxin, u ġiet skoperta biss meta l-erożjoni bl-elementi wessgħet id-distakk fis-seklu 20. Il-ħaġriet x'aktarx li ġew ittrasportati minn barriera permezz ta' slitti tas-silġ fuq mogħdija tas-silġ lubrifikata bl-ilma tal-bwar.[49]

Fil-Lbiċ u fix-Xlokk tas-Sezzjoni tan-Nofsinhar hemm is-Swali tal-Eminenza Militari (H) u tal-Glorja Letterarja (J). Dik tal-ewwel intużat diversi drabi biex jintlaqgħu l-ministri u biex issir qorti, u iktar 'il quddiem ospitat l-istamperija tal-palazz stess. Dik tal-aħħar intużat għal lekċers ċerimonjali minn studjużi rinomati tal-Konfuċjaniżmu, u iktar 'il quddiem saret l-uffiċċju tal-Gran Segretarjat. Kopja tas-Siku Quanshu kienet maħżuna hemmhekk. Lejn il-Grigal hemm it-Tliet Palazzi tan-Nofsinhar (南三所) (K), li kienu r-residenza tal-Prinċep Eredi.[50]

Dettall tat-torri fuq il-lemin tad-Daħla tal-Armonija Suprema.

Sezzjoni tat-Tramuntana

[immodifika | immodifika s-sors]

Is-Sezzjoni tat-Tramuntana hija sseparata mis-Sezzjoni tan-Nofsinhar b'bitħa rettangolari ortogonali mal-assi prinċipali tal-belt. Kienet tospita lill-Imperatur u lill-familja tiegħu. Fid-dinastija Qing, l-Imperatur kien jgħix u jaħdem kważi esklużivament fis-Sezzjoni tat-Tramuntana, filwaqt li s-Sezzjoni tan-Nofsinhar kienet tintuża biss għal skopijiet ċerimonjali.[51]

Tliet Palazzi ta' Wara

[immodifika | immodifika s-sors]
It-tron fil-Palazz tal-Purità tal-Ġenna.

Fiċ-ċentru tas-Sezzjoni tat-Tramuntana hemm sett ieħor ta' tliet swali/palazzi. Min-Nofsinhar, dawn huma:

  • il-Palazz tal-Purità tal-Ġenna (乾清宮);
  • is-Sala tal-Unjoni; u
  • l-Palazz tat-Trankwillità Terrestri.

Iżgħar mis-swali tas-Sezzjoni tan-Nofsinhar, it-tliet swali tas-Sezzjoni tat-Tramuntana kienu r-residenzi uffiċjali tal-Imperatur u tal-Imperatriċi. L-Imperatur, li kien jirrappreżenta l-Yang u l-Ġenna, kien jokkupa l-Palazz tal-Purità tal-Ġenna. L-Imperatriċi, li kienet tirrappreżenta l-Yin u d-Dinja, kienet tokkupa l-Palazz tat-Trankwillità Terrestri. Bejniethom kien hemm is-Sala tal-Unjoni, fejn il-Yin u l-Yang kienu jitħalltu biex jipproduċu l-armonija.[52]

Sitt Palazzi tal-Punent u Sitt Palazzi tal-Lvant

[immodifika | immodifika s-sors]
Mudell tal-iswastika u tal-lonġevità. Disinni simili jistgħu jinstabu fil-Belt Imperjali kollha.

L-ismijiet tal-palazzi kienu kif ġej:

Sitt Palazzi tal-Punent:

  • il-Palazz tal-Lonġevità Eterna (永寿宫);
  • is-Sala tal-Prinċipju Suprem (太极殿);
  • il-Palazz tar-Rebbiegħa Eterna (长春宫);
  • il-Palazz tal-Unur Terrestri (翊坤宫);
  • il-Palazz tal-Eleganza Miksuba (储秀宫);
  • il-Palazz tal-Hena Universali (咸福宫).

Sitt Palazzi tal-Lvant:

  • il-Palazz tal-Benevolenza Kbira (景仁宫);
  • il-Palazz tal-Grazzja tal-Ġenna (承乾宫);
  • il-Palazz tal-Purità Akkumulata (锺粹宫);
  • il-Palazz tal-Hena Prolongata (延禧宫);
  • il-Palazz tal-Brillantezza Kbira (景阳宫);
  • il-Palazz tal-Armonija Eterna (永和宫).

Palazz ta' Cining u Palazz ta' Shoukang

[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Ħajt tad-Disa' Draguni quddiem il-Palazz tal-Lonġevità Trankwilla.

Lejn il-Punent tas-Sala tal-Kultivazzjoni Mentali (N) fiż-żona tal-Punent tas-Sezzjoni tat-Tramuntana hemm il-Palazz ta' Cining, magħruf ukoll bħala l-Palazz tal-Kompassjoni u tat-Trankwillità, u l-Palazz ta' Shoukang, magħruf ukoll bħala l-Palazz tal-Lonġevità u s-Saħħa t-Tajba. Il-palazzi kienu r-residenzi tal-konsorti romol tal-imperaturi preċedenti. F'konformità mad-drawwiet fewdali, l-imperaturi ma setgħux jgħixu man-nisa tal-imperaturi preċedenti, u għalhekk kienu jgħixu f'din iż-żona sseparata tas-Sezzjoni tat-Tramuntana. Il-Palazz ta' Cining huwa ikbar u eqdem mill-Palazz ta' Shoukang li jinsab fil-Punent tal-Palazz ta' Cining. Lejn in-Nofsinhar tal-Palazz ta' Cining hemm il-ġnien ta' Cining.[53]

Influwenza

[immodifika | immodifika s-sors]
Id-Daħla tas-Setgħa Divina.

Il-Belt Projbita kienet influwenti fl-iżvilupp sussegwenti tal-arkitettura Ċiniża, kif ukoll ispirat bosta opri artistiċi.

Arti, films, letteratura u kultura popolari

[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Belt Projbita ntużat bħala x-xenarju ta' bosta xogħlijiet ta' fizzjoni. Fis-snin reċenti, intweriet fil-films u fis-sensiliet televiżivi. Xi eżempji notevoli jinkludu:

  • The Forbidden City (1918), film ta' fizzjoni dwar imperatur Ċiniż u Amerikan.
  • The Last Emperor (1987), film bijografiku dwar Puyi, li kien l-ewwel film bijografiku li qatt ġie awtorizzat mill-gvern tar-Repubblika tal-Poplu taċ-Ċina u nġibed fil-Belt Projbita.
  • Forbidden City Cop (1996), film komiku wuxia ta' Hong Kong dwar aġent sigriet imperjali.
  • Marco Polo, minisensiela konġunta bejn l-NBC u r-RAI TV imxandra fil-bidu tas-snin 80 tas-seklu 20, li nġibdet fil-Belt Projbita. Madankollu, ta' min jinnota li l-Belt Projbita attwali ma kinitx teżisti fid-dinastija Yuan, meta Marco Polo ltaqa' ma' Kublai Khan.
  • Il-logħba elettronika strateġika f'ħin reali tal-2003 Rise of Nations turi l-Belt Projbita bħala waħda mill-għeġubijiet il-kbar tad-dinja; f'termini tal-mekkaniżmu tal-logħba, tiffunzjona l-istess bħal belt maġġuri u tipprovdi riżorsi addizzjonali lil min ikun qed jilgħab.
  • Il-Belt Projbita hija waħda mill-għeġubijiet li jistgħu jinbnew f'diversi logħbiet tas-sensiela ta' logħbiet elettroniċi msejħa Civilization.

Referenzi

[immodifika | immodifika s-sors]
  1. ^ "Symbolism in the Forbidden City: The Magnificent Design, Distinct Colors, and Lucky Numbers of China's Imperial Palace - Association for Asian Studies". web.archive.org. 2021-11-18. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-11-18. Miġbur 2022-10-11.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  2. ^ a b ċ d e Centre, UNESCO World Heritage. "Imperial Palaces of the Ming and Qing Dynasties in Beijing and Shenyang". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-10-11.
  3. ^ "故宫到底有多少间房 (biċ-Ċiniż)". web.archive.org. 2007-07-18. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-07-18. Miġbur 2022-10-11.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  4. ^ Lu, Yongxiang (2014). A History of Chinese Science and Technology, Volume 3. New York: Springer. ISBN 978-3-662-44163-3.
  5. ^ "Advisory Board Evaluation Report - UNESCO" (PDF). Arkivjat mill-oriġinal fl-2015-11-02. Miġbur 2022-10-11.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  6. ^ "1900万！故宫年客流量创新高-新华网". web.archive.org. 2020-12-06. Arkivjat mill-oriġinal fl-2020-12-06. Miġbur 2022-10-11.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  7. ^ "How much the world's most valuable palaces are worth". web.archive.org. 2021-01-10. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-01-10. Miġbur 2022-10-11.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  8. ^ Bhutoria, Sundeep (2019). China Diary. ISBN 9781529045284.
  9. ^ Bushell, Stephen (2012). Chinese Art. p. 41. ISBN 9781780429243.
  10. ^ Bandarin, Francesco; van Oers, Ron (2012). The Historic Urban Landscape: Managing Heritage in an Urban Century. p. 17. ISBN 9781119968092.
  11. ^ "From Emperor's Paradise to Public's Garden: The Vicissitude of Spirit of ChengDe Mountain Resort and its Outlying Temples - ICOMOS Open Archive: EPrints on Cultural Heritage". web.archive.org. 2021-05-16. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-05-16. Miġbur 2022-10-11.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  12. ^ Barmé, Geremie R (2008). The Forbidden City. Harvard University Press. p. 26.
  13. ^ Gan, Guo-hui (April 1990). "Perspective of urban land use in Beijing". GeoJournal. 20 (4): 359–364.
  14. ^ Yu, Zhuoyun (1984). Palaces of the Forbidden City. New York: Viking. ISBN 0-670-53721-7. p. 18.
  15. ^ Yang, Xiagui (2003). The Invisible Palace. Li, Shaobai (fotografija); Chen, Huang (traduzzjoni). Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-03432-4. p. 15.
  16. ^ "CCTV". web.archive.org. 2020-07-31. Arkivjat mill-oriġinal fl-2020-07-31. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  17. ^ Yang, Xiagui (2003). The Invisible Palace. Li, Shaobai (fotografija); Chen, Huang (traduzzjoni). Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-03432-4. p. 69.
  18. ^ Wu, Han (1980). 朝鲜李朝实录中的中国史料 (Chinese historical material in the Annals of the Joseon Yi dynasty). Beijing: Zhonghua Book Company. p. 3734.
  19. ^ Guo, Muoruo (20 Marzu 1944). "甲申三百年祭 (Kommemorazzjoni tat-300 anniversarju tas-Sena ta' Jia-Sheng)". New China Daily (biċ-Ċiniż).
  20. ^ "CCTV-2". web.archive.org. 2020-07-31. Arkivjat mill-oriġinal fl-2020-07-31. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  21. ^ "故宫外朝宫殿为何无满文？". web.archive.org. 2008-12-01. Arkivjat mill-oriġinal fl-2008-12-01. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  22. ^ "坤宁宫 (Palace tat-Trankwillità Terrestri)". web.archive.org. 2007-09-29. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-09-29. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  23. ^ "CCTV-3". web.archive.org. 2020-07-31. Arkivjat mill-oriġinal fl-2020-07-31. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  24. ^ Yang, Xiagui (2003). The Invisible Palace. Li, Shaobai (fotografija); Chen, Huang (traduzzjoni). Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-03432-4. p. 137.
  25. ^ Yan, Chongnian (2004). "国民—战犯—公民 (National – War criminal – Citizen)". 正说清朝十二帝 (True Stories of the Twelve Qing Emperors) (biċ-Ċiniż). Beijing: Zhonghua Book Company. ISBN 7-101-04445-X.
  26. ^ Cao Kun (6 ta' Ottubru 2005). "故宫X档案: 开院门票 掏五毛钱可劲逛 (Forbidden City X-Files: Opening admission 50 cents)". Beijing Legal Evening (biċ-Ċiniż). People Net.
  27. ^ "國立故宮博物院 National Palace Museum". web.archive.org. 2007-03-20. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-03-20. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  28. ^ ""三大院长南京说文物 (Three museum directors talk artefacts in Nanjing)". Jiangnan Times". web.archive.org. 2008-12-01. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2008-12-01. Miġbur 2022-10-13.
  29. ^ "Xie, Yinming; Qu, Wanlin (7 ta' Novembru 2006). ""文化大革命"中谁保护了故宫 (Who protected the Forbidden City in the Cultural Revolution?)". CPC Documents". web.archive.org. 2019-04-02. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2011-05-19. Miġbur 2022-10-13.
  30. ^ "Chen, Jie (4 ta' Frar 2006). "故宫曾有多种可怕改造方案 (Several horrifying reconstruction proposals had been made for the Forbidden City)". Yangcheng Evening News". web.archive.org. 2019-05-27. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2019-05-27. Miġbur 2022-10-13.
  31. ^ "Sit web tal-Belt Projbita". web.archive.org. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-04-21. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  32. ^ "故宫慈宁宫花园明年8月开放 拟推年票定价300元. People's Daily". web.archive.org. 2022-10-02. Arkivjat mill-oriġinal fl-2022-10-02. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  33. ^ "Amazing Facts About the Secret World of the Forbidden City -- Oakland Museum of California". web.archive.org. 2012-06-14. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-06-14. Miġbur 2022-10-13.
  34. ^ Liu, Peng; Lan, Lan (2021). "Bodily Changes: Castration as Cultural and Social Practice in the Space of the Forbidden City". SAGE Open. 11 (3): 215824402110407.
  35. ^ "ART REVIEW; They Had Expensive Tastes - The New York Times". web.archive.org. 2020-10-21. Arkivjat mill-oriġinal fl-2020-10-21. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  36. ^ "Numbers Inside the Forbidden City -- china.org.cn". web.archive.org. 2018-07-22. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2018-07-22. Miġbur 2022-10-13.
  37. ^ "北京确立城市发展脉络 重塑7.8公里中轴线". web.archive.org. 2020-10-19. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2020-10-19. Miġbur 2022-10-13.
  38. ^ "探秘北京中轴线". web.archive.org. 2007-12-11. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-12-11. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  39. ^ Yang, Xiagui (2003). The Invisible Palace. Li, Shaobai (fotografija); Chen, Huang (traduzzjoni). Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-03432-4. p. 25.
  40. ^ Yu (1984), p. 32.
  41. ^ Yu (1984), p. 25.
  42. ^ Yu (1984), p. 33.
  43. ^ Yu (1984), p. 49.
  44. ^ Yu (1984), p. 48.
  45. ^ "Yin, Yang u l-Ħames Elementi tal-Belt Projbita". web.archive.org. 2007-07-01. Arkivjat mill-oriġinal fl-2007-07-01. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  46. ^ Yu (1984), p. 253.
  47. ^ "Is-Sala tal-Armonija Suprema". web.archive.org. 2007-06-17. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2007-06-17. Miġbur 2022-10-13.
  48. ^ Yu (1984), p. 70.
  49. ^ Nickell, Joe (2020). "Secrets of Beijing's Forbidden City". Skeptical Inquirer. Vol. 44, no. 3. Amherst, New York: Center for Inquiry.
  50. ^ Yu (1984), p. 44.
  51. ^ Yu (1984), p. 73.
  52. ^ Yu (1984), p. 75.
  53. ^ "Palace of Compassion and Tranquility - Forbidden City". web.archive.org. 2021-01-10. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-01-10. Miġbur 2022-10-13.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Belt_Projbita&oldid=313365"