Lista ta' Siti ta' Wirt Dinji fl-Amerka t'Isfel

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Il-Kaskati tal-Anġli, il-Venezwela.

L-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) iddeżinjat 81 Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-Amerka t'Isfel, li hawnhekk tirreferi għal ħdax-il pajjiż/stat membru: l-Arġentina, il-Brażil, il-Bolivja, iċ-Ċilì, il-Kolombja, l-Ekwador, il-Perù, il-Paragwaj, is-Suriname, il-Venezwela u l-Urugwaj.

Il-lista separata ta' Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-Amerka Ċentrali tkopri ż-żoni kontinentali iktar lejn it-Tramuntana. Il-Brażil għandu l-ikbar ammont ta' Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, bi 23 sit, filwaqt li l-Paragwaj għandu l-inqas ammont ta' Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fir-reġjun, b'sit wieħed biss.

Kull sena, il-Kumitat tal-Wirt Dinji tal-UNESCO jista' jiddeżinja siti ġodda fil-lista, jew ineħħi s-siti li ma jissodisfawx iktar il-kriterji tal-għażla tal-UNESCO. L-UNESCO tiddeżinja s-siti abbażi ta' għaxar kriterji tal-għażla; kull sit irid jissodisfa mill-inqas wieħed mill-għaxar kriterji. Il-kriterji (i) sa (vi) huma kulturali, filwaqt li l-kriterji (vii) sa (x) huma naturali. Is-siti "mħallta" huma siti li jissodisfaw kriterji bħala sit kulturali u bħala sit naturali.[1][2]

Il-Kumitat tal-Wirt Dinji jista' jispeċifika wkoll li sit jinsab fil-periklu, u jikkwota "kundizzjonijiet li jheddu l-istess karatteristiċi tal-għażla tal-UNESCO li wasslu biex is-sit jitniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO".[3]

Siti ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]

NB: * Siti transnazzjonali (bl-asterisk)

Sit Stampa Post Kriterji tal-Għażla Erja f'ettari (akri) Sena tad-deżinjazzjoni Deskrizzjoni
Riżervi tal-Foresti Atlantiċi tax-Xlokk Forested mountains topped by rocks. Paraná u São Paulo, il-Brażil

24°10′00″S 48°00′00″W / 24.1666667°S 48°W / -24.1666667; -48 (Atlantic Forest South-East Reserves)

naturali:

(vii), (ix), (x)

468,193 (1,156,930) 1999 Dan is-sit jinkludi wħud mill-aħħar Foresti Atlantiċi li għad fadal u fih bijodiversità kbira b'bosta speċijiet rari u endemiċi. B'hekk huwa ta' interess kbir għax-xjenzati u għall-konservazzjoni.[4]
Brasília Human sculptures and a hyperbolic shaped modern building with white ribs and glass. Distrett Federali, il-Brażil

15°47′00″S 47°54′00″W / 15.7833333°S 47.9°W / -15.7833333; -47.9 (Brasília)

kulturali:

(i), (iv)

1987 Ippjanata u żviluppata minn Lúcio Costa u Oscar Niemeyer fl-1956, Brasília inħolqot ex nihilo sabiex il-belt kapitali tiġi ttrasferita minn Rio de Janeiro għal pożizzjoni iktar ċentrali. Flimkien ma' Chandigarh fl-Indja hija l-unika post fejn il-prinċipji tad-disinn urban ta' Le Corbusier ġew applikati fuq skala kbira.[5]
Gżejjer Atlantiċi Brażiljani: Riżervi ta' Fernando de Noronha u Atol das Rocas Rocky coast interspersed by sand beaches. Pernambuco u Rio Grande do Norte, il-Brażil

3°51′29″S 32°25′30″W / 3.85806°S 32.425°W / -3.85806; -32.425 (Brazilian Atlantic Islands: Fernando de Noronha and Atol das Rocas Reserves)

naturali:

(vii), (ix), (x)

42,270 (104,500) 2001 Bħala wieħed mill-ftit ħabitats fin-Nofsinhar tal-Atlantiku, is-sit huwa essenzjali bħala post tan-nutrizzjoni u tar-riproduzzjoni għall-organiżmi tal-baħar, inkluż speċijiet fil-periklu ta' estinzjoni u mhedda, l-iktar il-fekruna tal-baħar Eretmochelys imbricata.[6]
Kumpless ta' Konservazzjoni tal-Amazzonja Ċentrali Satellite image of a wide river and smaller meandering tributaries running through a light green landscape. Amazonas, il-Brażil

2°20′00″S 62°00′30″W / 2.3333333°S 62.00833°W / -2.3333333; -62.00833 (Central Amazon Conservation Complex)

naturali:

(ix), (x)

5,323,018 (13,153,460) 2000 Bħala l-ikbar żona protetta fil-baċir tax-xmara tal-Amazzonja, is-sit huwa notevoli għall-bijodiversità kbira tiegħu, għall-firxa ta' ħabitats bħall-foresti várzea u igapó u għadd ta' speċijiet fil-periklu ta' estinzjoni. Ir-reġjun ġie rikonoxxut minn diversi aġenziji tal-konservazzjoni bħala wieħed ta' prijorità għolja.[7]
Żoni Protetti ta' Cerrado: Parks Nazzjonali ta' Chapada dos Veadeiros u ta' Emas Rocky mountain landscape and valley. Goiás, il-Brażil

14°00′20″S 47°41′05″W / 14.00556°S 47.68472°W / -14.00556; -47.68472 (Cerrado Protected Areas: Chapada dos Veadeiros and Emas National Parks)

naturali:

(ix), (x)

367,356 (907,760) 2001 Iż-żewġ parks huma karatteristiċi taż-żona ta' Cerrado, waħda mill-eqdem ekosistemi tropikali fid-dinja u refuġju importanti għall-ispeċijiet fi żminijiet ta' tibdil fil-klima.[8]
Riżervi tal-Foresti Atlantiċi tal-Kosta tal-Iskoperti View of vast forested landscape. Bahia u Espírito Santo, il-Brażil

16°30′00″S 39°15′00″W / 16.5°S 39.25°W / -16.5; -39.25 (Discovery Coast Atlantic Forest Reserves)

naturali:

(ix), (x)

111,930 (276,600) 1999 Is-sit jinkludi wħud mill-aħħar Foresti Atlantiċi li għad fadal u fih bijo diversità kbira b'bosta speċijiet rari u endemiċi. B'hekk huwa ta' interess kbir għax-xjenzati u għall-konservazzjoni.[9]
Ċentru Storiku ta' Salvador de Bahia Large three-storied buildings with facades painted in bright colors: light blue and yellow. Bahia, il-Brażil

12°58′00″S 38°30′00″W / 12.9666667°S 38.5°W / -12.9666667; -38.5 (Historic Centre of Salvador de Bahia)

kulturali:

(iv), (vi)

1985 Ir-raħal kolonjali antik tal-ewwel belt kapitali tal-Brażil u l-ewwel raħal tas-suq tal-iskjavi fid-Dinja l-Ġdida, ippreserva bosta djar Rinaxximentali b'kuluri jgħajtu u mżejna bl-istukko tas-sekli 16 sa 18.[10]
Ċentru Storiku ta' São Luís A cobblestone street of old single-storied brightly colored houses. Maranhão, il-Brażil

2°30′51″S 44°18′09″W / 2.51417°S 44.3025°W / -2.51417; -44.3025 (Historic Centre of Salvador de Bahia)

kulturali:

(iii), (iv), (v)

67 (170) 1997 São Luís ippreserva l-pjanta rettangolari sħiħa tar-raħal u bosta binjiet storiċi. B'hekk huwa eżempju mill-aqwa ta' raħal kolonjali Portugiż.[11]
Ċentru Storiku tar-Raħal ta' Diamantina Old church, cobble stone streets and two-storied houses with white facades. Minas Gerais, il-Brażil

18°40′00″S 43°36′00″W / 18.6666667°S 43.6°W / -18.6666667; -43.6 (Historic Centre of the Town of Diamantina)

kulturali:

(ii), (iv)

29 (72) 1999 Dan ir-raħal kolonjali tas-seklu 18 huwa eżempju ppreservat sew ta' arkitettura Barokka. Ġie stabbilit f'ambjent ostili ta' muntanji tal-blat u sar ċentru tal-estrazzjoni tad-djamanti fis-sekli 18 u 19.[12]
Ċentru Storiku tar-Raħal ta' Goiás Facade of a two-storied stone church, largely painted white/beige with red/brownish window frames. Goiás, il-Brażil

15°56′00″S 50°08′00″W / 15.9333333°S 50.1333333°W / -15.9333333; -50.1333333 (Historic Centre of the Town of Goiás)

kulturali:

(ii), (iv)

40 (99) 2001 Stabbilit fl-1727 mill-esploratur Bartolomeu Bueno da Silva, Goiás ippreserva l-biċċa l-kbira tal-wirt kolonjali tiegħu u huwa eżempju ta' insedjament Ewropew fin-naħa ta' ġewwa tal-Amerka t'Isfel.[13]
Ċentru Storiku tar-Raħal ta' Olinda White stone church with red tile roof near the sea. Pernambuco, il-Brażil

8°00′48″S 34°50′42″W / 8.01333°S 34.845°W / -8.01333; -34.845 (Historic Centre of the Town of Olinda)

kulturali:

(ii), (iv)

120 (300) 1982 Ir-raħal ġie stabbilit fl-1537 u stagħna bħala ċentru tal-produzzjoni tal-kannamiela. Wara li nsterqulu r-rikkezzi tiegħu mill-Olandiżi fis-seklu 17, iċ-ċentru storiku jmur lura l-iktar għas-seklu 18 b'taħlita armonjuża ta' binjiet, ġonna, knejjes, kunventi u kappelli.[14]
Raħal Storiku ta' Ouro Preto Two-storied white buildings with red roof tiles lining a square. At the end of the square there is a prominent building with a clock tower. Minas Gerais, il-Brażil

20°23′20″S 43°30′20″W / 20.38889°S 43.50556°W / -20.38889; -43.50556 (Historic Town of Ouro Preto)

kulturali:

(i), (iii)

1980 Il-prosperità tar-raħal bħala ċ-ċentru tal-kilba għad-deheb fil-Brażil fis-seklu 18 hija riflessa fil-bosta knejjes, pontijiet u funtani ppreservati tagħha ddisinjati mill-iskultur Barokk Aleijadinho.[15]
Park Nazzjonali ta' Iguaçu A large horseshoe shaped waterfall. Paraná, il-Brażil

25°41′00″S 54°26′00″W / 25.6833333°S 54.4333333°W / -25.6833333; -54.4333333 (Iguaçu National Park)

naturali:

(vii), (x)

170,086 (420,290) 1986 Flimkien mal-Park Nazzjonali ta' Iguazú fl-Arġentina, il-park Brażiljan jipproteġi l-Kaskati ta' Iguazu, waħda mill-ikbar kaskati fid-dinja, fejn jgħixu bosta speċijiet rari u fil-periklu ta' estinzjoni bħall-wikkiel ġgantesk tan-nemel jew il-lontra ġganteska. Is-sit tqiegħed fil-lista tas-siti fil-periklu fl-1999-2001 minħabba li kienet infetħet triq illegalment minn ġol-park, kienu nbnew digi max-xmara Iguazu u bdew jiġu organizzati titjiriet bil-ħelikopter.[16]
Missjonijiet tal-Ġiżwiti għand il-Guarani: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto u Santa Maria Mayor (l-Arġentina), il-Fdalijiet ta' Sao Miguel das Missoes (il-Brażil)* Ruins of a stone church facade and tower. Rio Grande do Sul, il-Brażil

u Misiones, l-Arġentina 28°32′36″S 54°15′57″W / 28.54333°S 54.26583°W / -28.54333; -54.26583 (Jesuit Missions of the Guaranis: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto and Santa Maria Mayor (Argentina), Ruins of Sao Miguel das Missoes (Brazil))

kulturali:

(iv)

1984 Fis-sekli 17 u 18, il-Ġiżwiti bnew diversi missjonijiet għand il-poplu Guaraní. Il-fdalijiet ta' ħames missjonijiet huma komponenti ta' Sit ta' Wirt Dinji wieħed. Fl-1983 żdiedet il-missjoni fil-Brażil u fl-1984 is-sit sar transnazzjonali għaliex żdiedu l-erba' missjonijiet fl-Arġentina. Il-missjonijiet għandhom konfigurazzjonijiet differenti u l-istat ta' konservazzjoni tagħhom ivarja minn missjoni għal oħra. Tipikament jinkludu l-fdalijiet ta' knejjes u ta' kunventi, pjantaġġuni, u l-pedamenti ta' abitazzjonijiet tal-indiġeni. Fl-istampa tidher il-Missjoni ta' San Ignacio Miní.[17]
Kumpless Modern ta' Pampulha White modernist building in front of a lake. Minas Gerais, il-Brażil

19°51′07″S 43°58′25″W / 19.85194°S 43.97361°W / -19.85194; -43.97361 (Pampulha Modern Ensemble)

kulturali:

(i), (ii), (iv)

154 (380) 2016 Dan is-sit jikkonsisti minn proġett urban li nħoloq fl-1940 f'Belo Horizonte, Minas Gerais. Ġie ddisinjat madwar lag artifiċjali, il-Lag ta' Pampulha, u jinkludi każinò, sala tal-ballu, il-Golf Yacht Club u l-Knisja ta' San Franġisk t'Assisi. Il-binjiet ġew iddisinjati mill-arkitett Oscar Niemeyer, b'kollaborazzjoni mal-arkitett pajsaġġistiku Roberto Burle Marx u artisti Brażiljani tal-Moderniżm.[18]
Żona ta' Konservazzjoni ta' Pantanal Plain with forests, grassland, rivers and many lakes. Mato Grosso u Mato Grosso do Sul, il-Brażil

17°43′00″S 57°23′00″W / 17.7166667°S 57.3833333°W / -17.7166667; -57.3833333 (Pantanal Conservation Area)

naturali:

(vii), (ix), (x)

187,818 (464,110) 2000 Is-sit jinkludi erba' żoni protetti, li jinkludu waħda mill-ikbar ekosistemi tal-artijiet mistagħdra u tal-ilma ħelu fid-dinja, fejn jgħixu għadd abbundanti u firxa wiesgħa ta' speċijiet.[19]
Paraty u Ilha Grande, Kultura u Bijodiversità Plain with old buildings, forests, moutains and palm trees. Rio de Janeiro, il-Brażil

23°13′21″S 44°42′50″W / 23.2225°S 44.71389°W / -23.2225; -44.71389 (Paraty and Ilha Grande - Culture and Biodiversity)

imħallat:

(v), (x)

204,634 (505,660) 2019 Dan il-pajsaġġ kulturali, li jinsab bejn il-katina muntanjuża ta' Serra da Bocaina u l-Oċean Atlantiku, jinkludi ċ-ċentru storiku ta' Paraty, wieħed mill-iżjed irħula kostali ppreservati sew tal-Brażil, kif ukoll erba' żoni naturali protetti tal-Foresta Atlantika Brażiljana, wieħed mill-ħames siti ewlenin ta' bijodiversità fid-dinja. F'Paraty hemm diversità impressjonanti ta' speċijiet, uħud minnhom mhedda, bħall-ġagwar (Panthera onca), il-ħanżir tax-xofftejn bojod (Tayassu pecari) u diversi speċijiet ta' primati, inkluż ix-xadina sufija (Brachyteles arachnoides), li hija speċi emblematika tas-sit. Fl-aħħar tas-seklu 17, Paraty kien l-aħħar punt tal-Caminho do Ouro (Rotta tad-Deheb), li minnha kien jiġi ttrasportat id-deheb lejn l-Ewropa. Il-port tiegħu serva bħala punt ta' dħul għall-għodod u għall-iskjavi Afrikani, li kienu jintbagħtu jaħdmu fil-minjieri. Inbniet sistema ta' difiża biex tipproteġi l-ġid tal-port u tar-raħal. Iċ-ċentru storiku ta' Paraty ikkonserva l-pjanta tiegħu tas-seklu 18 u l-biċċa l-kbira tal-arkitettura kolonjali tiegħu tas-seklu 18 u tal-bidu tas-seklu 19.[20]
Rio de Janeiro: Pajsaġġi Carioca bejn il-Muntanji u l-Baħar Human sculptures and a hyperbolic shaped modern building with white ribs and glass. Rio de Janeiro, il-Brażil

22°56′52″S 43°17′29″W / 22.94778°S 43.29139°W / -22.94778; -43.29139 (Rio de Janeiro: Carioca Landscapes between the Mountain and the Sea)

kulturali:

(v), (vi)

7,249 (17,910) 2012 Is-sit jikkonsisti minn ambjent urban eċċezzjonali iktar milli wirt mibni. Iħaddan l-elementi naturali ewlenin li sawru u ispiraw l-iżvilupp tal-belt: mill-ogħla punt tal-muntanji tal-Park Nazzjonali ta' Tijuca sal-baħar. Dawn jinkludu wkoll il-Ġonna Botaniċi li ġew stabbiliti fl-1808, il-Muntanja ta' Corcovado bl-istatwa famuża ta' Kristu Redentur u l-għoljiet madwar il-Bajja ta' Guanabara, inkluż il-pajsaġġ estensiv tul il-Bajja ta' Copacabana li kkontribwixxa għall-kultura tal-għajxien fil-beraħ ta' din il-belt spettakolari. Rio de Janeiro hija magħrufa wkoll għall-ispirazzjoni artistika li pprovdiet lill-mużiċisti, lill-pajsaġġisti u lill-urbanisti.[21]
Santwarju ta' Bom Jesus de Matosinhos Stairs leading to a white stone church with two towers. Sculptures are placed on walls in front of the church. Minas Gerais, il-Brażil

20°29′59″S 43°51′28″W / 20.49972°S 43.85778°W / -20.49972; -43.85778 (Sanctuary of Bom Jesus do Congonhas)

kulturali:

(i), (iv)

1985 Is-sit inbena fis-seklu 18 u jinkludi knisja, taraġ fil-beraħ u seba' kappelli, imżejna bi statwi magħmula minn Aleijadinho.[22]
Pjazza ta' San Franġisk fir-Raħal ta' São Cristóvão White church on a square. Sergipe, il-Brażil

11°00′58″S 37°12′36″W / 11.01611°S 37.21°W / -11.01611; -37.21 (São Francisco Square in the Town of São Cristóvão)

kulturali:

(ii), (iv)

3 (7.4) 2010 Il-pjazza hija mdawra b'żewġ knejjes, palazz u binjiet oħra ta' perjodi storiċi differenti, li joħorġu fid-dieher l-arkitettura Franġiskana fil-Grigal tal-Brażil.[23]
Park Nazzjonali ta' Serra da Capivara Rock painting in red of a four legged animal, a smaller four legged animal and a human figure. Piauí, il-Brażil

8°25′00″S 42°20′00″W / 8.4166667°S 42.3333333°W / -8.4166667; -42.3333333 (Serra da Capivara National Park)

kulturali:

(iii)

1991 Is-sit jinkludi waħda mill-eqdem komunitajiet umani fl-Amerka t'Isfel, u fih għadd kbir ta' tpittir fl-għerien. Uħud minnhom imorru lura saħansitra sa 25,000 sena ilu.[24]
Sit Arkeoloġiku tal-Maħżen ta' Valongo Rio de Janeiro, il-Brażil

22°53′49.6″S 43°11′14.62″W / 22.897111°S 43.1873944°W / -22.897111; -43.1873944

kulturali:

(vi)

0.3895 (0.962) 2017 Il-maħżen antik tal-ġebel jinsab fl-eks żona tal-port ta' Rio de Janeiro u nbena għall-iżbark tal-iskjavi Afrikani li waslu fil-kontinent tal-Amerka t'Isfel mill-1811 'il quddiem. Huwa stmat li 900,000 Afrikan waslu fl-Amerka t'Isfel f'Valongo.[25]
Sítio Roberto Burle Marx Rio de Janeiro, il-Brażil

23°01′26.4″S 43°32′49.6″W / 23.024°S 43.547111°W / -23.024; -43.547111

kulturali:

(ii), (iv)

40.53 (100.2) 2021 Dan is-sit huwa proprjetà f'Barra de Guaratiba tal-arkitett pajsaġġistiku Roberto Burle Marx. Huwa ħoloq ġnien hemmhekk b'madwar 3,500 speċi ta' pjanti.[26]
Park Nazzjonali ta' Los Glaciares Perito Moreno Glacier entering the lake Santa Cruz, l-Arġentina naturali: (vii), (viii) 1981 Il-formazzjonijiet tal-art tal-park nazzjonali joħorġu fid-dieher kif l-avvanzar u l-irtirar kontinwi tal-glaċjazzjoni fil-perjodu Kwaternarju qed isawru l-pajsaġġ. L-ikbar għata polari tas-silġ fl-Amerka t'Isfel fiha l-ikbar glaċieri konnessi ma' lagi glaċjali. L-iżjed glaċier magħruf huwa dak ta' Perito Moreno (fl-istampa) li minnu jitqaċċtu icebergs fil-Lag ta' Argentino.[27]
Park Nazzjonali ta' Iguazú Iguazu Falls Misiones, l-Arġentina naturali: (vii), (x) 1984 Il-park nazzjonali huwa ċċentrat madwar il-Kaskati spettakolari ta' Iguazu (fl-istampa), li nħolqu bil-fluss tax-xmara Iguazu River nieżel fuq kaskati tal-bażalt li jimmarkaw il-fruntiera bejn l-Arġentina u l-Brażil. L-inħawi tal-madwar jinkludu l-foresta subtropikali ta' Paranese, li hija parti mill-Foresta Atlantika. Il-foresta għandha bijodiversità kbira, b'iktar minn 2,000 speċi ta' pjanti vaskulari u annimali kbar bħat-tapir, il-wikkiel ġgantesk tan-nemel, ix-xadina tal-ispeċi Alouatta, il-leopard tal-Amerka t'Isfel, il-ġagwar u l-kajman. Fuq in-naħa Brażiljana, il-Park Nazzjonali ta' Iguaçu tniżżel bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO separat fl-1986.[28]
Cueva de las Manos, Río Pinturas Hands painted on a wall Santa Cruz, l-Arġentina kulturali: (iii) 1999 Il-Cueva de las Manos, litteralment "l-għar tal-idejn", f'Río Pinturas fih ġabra eċċezzjonali ta' arti preistorika fl-fl-għerien maħluqa mill-komunitajiet ta' kaċċaturi u ġemmiegħa. Minbarra l-ħafna tpittir tal-kontorn ta' idejn ta' bnedmin, hemm ukoll tpittir ta' nies, pjanti, xeni tal-kaċċa u annimali, b'mod partikolari tal-gwanako li għadhom preżenti fir-reġjun. L-eqdem arti fl-għar tmur lura għall-għaxar millenju Q.K., filwaqt li l-iżjed traċċi reċenti ta' abitanti fis-sit imorru lura għall-ħabta tas-700 W.K.[29]
Peniżola Valdés A group of South American sea lions on the beach Chubut, l-Arġentina naturali: (x) 1999 Il-peniżola, estiża mill-Patagonja lejn l-Oċean Atlantiku, hija kkaratterizzata minn irdumijiet tal-blat, laguni, bajjiet baxxi, għaram, artijiet imtajna tal-marea, gżejriet, u artijiet mistagħdra, li wħud minnhom huma protetti mill-Konvenzjoni tar-Ramsar. Iż-żona hija importanti għall-konservazzjoni tal-mammiferi tal-baħar. Hija l-post tat-tnissil tal-balieni tan-Nofsinhar u bis-saħħa tal-isforzi ta' konservazzjoni din l-ispeċi li qabel kienet tiġi kkaċċjata ferm issa qed tirkupra. Hemm ukoll kolonji ta' foki iljunfanti tan-Nofsinhar u iljun tal-baħar tal-Amerka t'Isfel (fl-istampa).[30]
Parks Naturali ta' Ischigualasto / Talampaya Badlands landscape in Ischigualasto San Juan, La Rioja, l-Arġentina naturali: (viii) 2000 Iż-żewġ parks fihom sitt formazzjonijiet ġeoloġiċi li jkopru l-perjodu Triassiku kollu (245-208 miljun sena ilu). Il-ġabra ta' fossili jiddokumentaw is-sekwenza kompluta ta' annimali u ta' pjanti li għexu tul madwar 50 miljun sena. Fost il-fossili nstabu d-dinosawri bikrin, bħall-Eoraptor, rettili, anfibji, l-antenati tal-mammiferi, u ħut. Mill-inqas 100 speċi ta' pjanti ġew identifikati wkoll. Dan joffri ħjiel uniku rigward il-ħajja fit-Triassiku.[31]
Kumpless u l-Estancias tal-Ġiżwiti ta' Córdoba A church at the Alta Gracia Estancia Córdoba, l-Arġentina kulturali: (ii), (iv) 2000 Għal madwar 150 sena fis-sekli 17 u 18, il-Ġiżwiti kienu jieħdu ħsieb sensiela ta' insedjamenti b'enfasi fuq xogħol missjunarju u edukattiv. Il-Kumpless tal-Ġiżwiti fil-belt ta' Córdoba, l-eks belt kapitali tal-provinċja tal-Ġiżwiti, fih il-knisja, il-binjiet residenzjali, u l-binjiet tal-Università Nazzjonali ta' Córdoba. Kull waħda mill-ħames estancias (ranches) fir-reġjun kellhom knisja, binjiet residenzjali, żoni għax-xogħol, impjanti tal-immaniġġjar tal-ilma, irziezet, u art għar-ragħa tal-bhejjem. Dawn joħorġu fid-dieher il-fużjoni tal-istil Barokk u Manjerist mal-kulturi tal-popli indiġeni u l-iskjavi Afrikani. Fl-istampa tidher Alta Gracia.[32]
Quebrada de Humahuaca Arid landscape with cacti Jujuy, l-Arġentina kulturali: (ii), (iv), (v) 2003 Quebrada de Humahuaca huwa fondoq maħluq mix-xmara Rio Grande. Jibda fuq il-promontorju tad-deżert biered fl-Andes Għoljin u jintemm madwar 150 kilometru (93 mil) lejn in-Nofsinhar, fil-pjanuri. Matul l-aħħar għaxar millenji, il-wied intuża bħala rotta kummerċjali minn popli differenti, bħala l-iżjed kollegament importanti bejn il-muntanji u l-pjanuri. Fdalijiet ta' materjali wrew li l-wied kien jintuża mill-komunitajiet ta' kaċċaturi u ta' ġemmiegħa u mill-bdiewa bikrin, u kien hemm ukoll irħula u villaġġi ta' qabel l-Inka, insedjamenti tal-Imperu Inka (is-sekli 15 u 16), kif ukoll insedjamenti Spanjoli u repubblikani.[33]
Qhapaq Ñan, Sistema tat-Toroq tal-Inka* Paved path in the mountains il-Perù il-Bolivja l-Arġentina iċ-Ċili

il-Kolombja l-Ekwador

kulturali: (ii), (iii), (iv), (vi) 2014 Dan is-sit huwa network estensiv ta' toroq tal-Inka għall-komunikazzjoni, għall-kummerċ u għad-difiża, li jkopri 30,000 kilometru. Dan in-network straordinarju nbena mill-Inka matul diversi sekli u huwa parzjalment ibbażat fuq infrastruttura ta' qabel l-Inka. In-network jgħaddi minn wieħed mit-territorji ġeografiċi l-iktar imħarbta tad-dinja u jikkollega l-qċaċet miksijin bil-borra tal-Andes – f'altitudni ta' iktar minn 6,000 metru – mal-kosta. Jgħaddi minn foresti tropikali sħan, widien għammiela u deżerti. In-network laħaq l-espansjoni massima fis-seklu 15, meta nfirex fit-tul u fil-wisa' tal-Andes. Is-sit fih 273 komponent mifruxa fuq iktar minn 6,000 kilometru li ntgħażlu biex jiġu enfasizzati l-kisbiet soċjali, politiċi, arkitettoniċi u tal-inġinerija tan-network, flimkien mal-infrastruttura assoċjata miegħu għall-kummerċ, għall-akkomodazzjoni u għall-ħżin, kif ukoll is-siti ta' importanza reliġjuża.[34]
Ix-Xogħol Arkitettoniku ta' Le Corbusier, Kontribut Straordinarju għall-Moviment Modernist* Curutchet House, a modernist building in several stories Buenos Aires, l-Arġentina kulturali: (i), (ii), (vi) 2016 Dan is-sit transnazzjonali (kondiviż ma' Franza, mal-Belġju, mal-Iżvizzera, mal-Ġermanja, mal-Indja, u mal-Ġappun) jinkludi 17-il binja tal-arkitett Franċiż-Żvizzeru Le Corbusier. Le Corbusier kien rappreżentant importanti tal-moviment tal-Moderniżmu, li introduċa tekniki arkitettoniċi ġodda sabiex jissodisfaw il-ħtiġijiet tas-soċjetà li kienet qed tinbidel. Id-Dar ta' Curutchet (fl-istampa) tinsab fl-Arġentina.[35]
Park Nazzjonali ta' Los Alerces Mountain lake surrounded by trees Chubut, l-Arġentina naturali: (vii), (x) 2017 Il-park nazzjonali jipproteġi sezzjonijiet kontinwi kważi mhux mimsusa tal-Foresta tal-Patagonja. Din hija waħda mill-ħames tipi ta' foresti miti fid-dinja u hija influwenzata mill-foresti Valdivjani miti. Il-park issemma għas-siġra ta' Alerce, li hija siġra konifera endemika tal-Amerka t'Isfel li tibqa' tgħix fit-tul. Il-park huwa magħruf ukoll għas-sbuħija naturali tiegħu, b'mod partikolari madwar il-Lag ta' Menéndez.[36]
Park Nazzjonali ta' Chiribiquete– "Il-Maloca tal-Ġagwar" A tepui within the Chiribiquete National Park. Dipartimenti ta' Caquetá u ta' Guaviare, il-Kolombja

0°31′31″N 72°47′50″W / 0.52528°N 72.79722°W / 0.52528; -72.79722 (Chiribiquete National Park)

imħallat:

(iii), (ix), (x)

2,782,354 (6,875,350) 2018 [37]
Pajsaġġ Kulturali tal-Kafè tal-Kolombja Dipartimenti ta' Caldas, ta' Quindío u ta' Risaralda, il-Kolombja

5°28′18″N 75°40′54″W / 5.47167°N 75.68167°W / 5.47167; -75.68167

kulturali:

(v), (vi)

141,120 (348,700) 2011 [38]
Ċentru Storiku ta' Santa Cruz de Mompox Dipartiment ta' Bolívar, il-Kolombja

9°14′00″N 74°26′00″W / 9.2333333°N 74.4333333°W / 9.2333333; -74.4333333

kulturali:

(iv), (v)

0 1995 [39]
Park Nazzjonali ta' Los Katíos Dipartimenti ta' Antioquia u ta' Chocó, il-Kolombja

7°40′00″N 77°00′00″W / 7.6666667°N 77°W / 7.6666667; -77

naturali:

(ix), (x)

141,120 (348,700) 1994 [40]
Santwarju tal-Fawna u tal-Flora ta' Malpelo Dipartiment ta' Valle del Cauca, il-Kolombja

3°58′00″N 81°37′00″W / 3.9666667°N 81.6166667°W / 3.9666667; -81.6166667

naturali:

(vii), (ix)

857,500 (2,119,000) 2006 [41]
Park Arkeoloġiku Nazzjonali ta' Tierradentro Dipartiment ta' Cauca, il-Kolombja

2°35′00″N 76°02′00″W / 2.5833333°N 76.0333333°W / 2.5833333; -76.0333333

kulturali:

(iii)

0 1995 [42]
Port, Fortizzi u Grupp ta' Monumenti ta' Cartagena Dipartiment ta' Bolívar, il-Kolombja

10°25′00″N 75°32′00″W / 10.4166667°N 75.5333333°W / 10.4166667; -75.5333333

kulturali:

(iii)

0 1984 [43]
Park Arkeoloġiku ta' San Agustín Dipartiment ta' Huila, il-Kolombja

1°55′00″N 76°14′00″W / 1.9166667°N 76.2333333°W / 1.9166667; -76.2333333

kulturali:

(iii)

0 1995 [44]
Park Nazzjonali ta' Rapa Nui Moai Rano Raraku Reġjun ta' Valparaíso, Rapa Nui, iċ-Ċili27°05′S 109°16′W / 27.09°S 109.27°W / -27.09; -109.27 kulturali: (i), (iii), (v) 1995 Rapa Nui, l-isem indiġenu tal-Gżira tal-Għid (bl-Ingliż: Easter Island; bl-Ispanjol: Isla de Pascua), hija xhieda ta' fenomenu kulturali uniku. Soċjetà ta' oriġini Polineżjana li insedjat il-gżira għall-ħabta tat-300 W.K stabbilew tradizzjoni qawwija, immaġinattiva u oriġinali ta' skultura u arkitettura monumentali, ħielsa minn kwalunkwe influwenza esterna. Mis-seklu 10 sas-seklu 16, din is-soċjetà bniet santwarji u figuri enormi tal-ġebel magħrufa bħala moai, li ħolqu pajsaġġ kulturali uniku li għadu jsaħħar lin-nies minn madwar id-dinja kollha.[45]
Knejjes ta' Chiloé Nercón Church Reġjun ta' Los Lagos, Provinċja ta' Chiloé, iċ-Ċili

42°18′S 73°28′W / 42.30°S 73.46°W / -42.30; -73.46

kulturali: (ii), (iii) 2000 Il-Knejjes ta' Chiloé jirrappreżentaw eżempju uniku fl-Amerka Latina ta' forma straordinarja ta' arkitettura ekkleżjastika bl-injam. Jirrappreżentaw tradizzjoni li nbdiet mill-Missjoni Peripatetika tal-Ġiżwiti fis-sekli 17 u 18, li tkompliet u ġiet imsaħħa mill-Franġiskani matul is-seklu 19, u li għadha prevalenti sal-lum il-ġurnata. Dawn il-knejjes jirrappreżentaw ir-rikkezza intanġibbli tal-Arċipelagu ta' Chiloé, u joħorġu fid-dieher il-fużjoni ta' suċċess tal-kultura indiġena u tal-kultura Ewropea, l-integrazzjoni sħiħa tal-arkitettura tiegħu fl-ambjent u fil-pajsaġġ, kif ukoll il-valuri spiritwali tal-komunitajiet.[46]
Kwartier Storiku tal-Belt Portwali ta' Valparaíso Concepcion Hill Reġjun ta' Valparaíso, Provinċja ta' Valparaíso, iċ-Ċili

33°02′S 71°37′W / 33.04°S 71.61°W / -33.04; -71.61

kulturali: (iii) 2003 Il-belt kolonjali ta' Valparaíso hija eżempju eċċellenti tal-iżvilupp urban u arkitettoniku tal-aħħar tas-seklu 19 fl-Amerka Latina. Fl-ambjent tagħha qisu ta' anfiteatru naturali, il-belt hija kkaratterizzata minn nisġa urbana vernakolari adattata għax-xaqlibiet tal-għoljiet li huma miżgħuda b'varjetà kbira ta' kampnari tal-knejjes. Toħloq kuntrast mal-konfigurazzjoni ġeometrika fil-pjanura. Il-belt ippreservat sew l-infrastruttura industrijali bikrija tagħha, pereżempju l-bosta "liftijiet" max-xaqlibiet weqfin tal-għoljiet.[47]
Impjanti tan-Nitrat tal-Potassju ta' Humberstone u ta' Santa Laura Humberstone Reġjun ta' Tarapaca, Provinċja ta' Tamarugal, iċ-Ċili

20°07′S 69°28′W / 20.12°S 69.47°W / -20.12; -69.47

kulturali: (ii), (iii), (iv) 2005 L-impjanti ta' Humberstone u ta' Santa Laura jinkludu iktar minn 200 eks impjant tan-nitrat tal-potassju fejn ħaddiema miċ-Ċilì, mill-Perù u mill-Bolivja ħadmu u għexu f'irħula tax-xogħol u sawru kultura komunali distintiva tal-pampinos. Dik il-kultura hija preżenti fil-lingwa, fil-kreattività, fis-solidarjetà, u fuq kollox fir-rwol ta' pijuniera li kellhom biex tħabtu għall-ġustizzja soċjali, li kellha impatt kbir fuq l-istorja soċjali. L-impjanti jinsabu fil-Pampas remot, wieħed mill-iżjed deżerti nexfin fid-Dinja, u minkejja l-ambjent ostili, il-pampinos għexu u ħadmu hemmhekk għal iktar minn 60 sena, mill-1880, sabiex jipproċessaw l-ikbar depożitu ta' nitrat tal-potassju fid-dinja, u pproduċew il-fertilizzant tan-nitrat tas-sodju li ttrasforma l-artijiet agrikoli fl-Amerka t'Isfel, fl-Amerka ta' Fuq u fl-Ewropa, u pproduċa ġid kbir għaċ-Ċilì. Minħabba l-vulnerabbiltà tal-istrutturi u l-impatt ta' terremot reċenti, is-sit tqiegħed ukoll fil-lista tas-siti fil-periklu sabiex jiġu mmobilizzati r-riżorsi għall-konservazzjoni. Fl-2019, is-sit tneħħa mil-lista tas-siti fil-periklu.[48]
Raħal tal-Estrazzjoni ta' Sewell Sewell Reġjun ta' O'Higgins, Provinċja ta' Cachapoal, iċ-Ċili

34°03′S 70°13′W / 34.05°S 70.22°W / -34.05; -70.22

kulturali: (ii) 2006 Ir-Raħal tal-Estrazzjoni ta' Sewell jinsab f'għoli ta' 2,000 metru fl-Andes, 60 kilometru fil-Lvant ta' Rancagua, f'ambjent immarkat minn klima estrema. Ir-raħal inbena mill-kumpanija tar-ram ta' Braden fl-1905 sabiex jilqa' l-ħaddiema f'dik li mbagħad saret l-ikbar minjiera tar-ram taħt l-art fid-dinja, il-minjiera ta' El Teniente. Ir-raħal huwa eżempju straordinarju tal-irħula tax-xogħol li mbagħad nibtu f'bosta partijiet remoti tad-dinja permezz tal-fużjoni tal-forza tax-xogħol lokali u r-riżorsi minn nazzjon industrijalizzat, għall-estrazzjoni u għall-ipproċessar ta' riżorsi naturali b'valur għoli. Ir-raħal inbena fuq art wieqfa wisq għall-vetturi bir-roti, u madwar taraġ ċentrali li jibda minn stazzjon ferrovjarju. Tul ir-rotta, pjazez formali b'għamliet irregolari u b'siġar u bi pjanti ornamentali kienu jikkostitwixxu l-ispazji pubbliċi prinċipali tar-raħal. Il-binjiet fit-toroq huma tal-injam u spiss kienu jinżebgħu b'aħdar, isfar, aħmar u blu jgħajtu. Fl-aqwa tiegħu, Sewell kellu 15,000 abitant, iżda ġie abbandunat għalkollox fis-snin 70 tas-seklu 20.[49]
Siti Arkeoloġiċi tal-Kultura ta' Chinchorro Mommies of Chichorro Culture
  • Reġjun ta' Atacama
  • Reġjun ta' Antofagasta
  • Reġjun ta' Arica u ta' Parinacota
18°17′S 70°11′W / 18.28°S 70.19°W / -18.28; -70.19

23°24′S 70°15′W / 23.40°S 70.25°W / -23.40; -70.25 iċ-Ċili

kulturali: (iii), (v) 2021 Għall-ħabta tas-sena 7000 Q.K., fit-Tramuntana nett taċ-Ċilì, xi gruppi ta' kaċċaturi mill-Andes bdew joqorbu lejn il-kosta u jużaw ir-riżorsi tal-Oċean Paċifiku, x'aktarx immotivati mit-tibdil fil-klima wara l-aħħar glaċjazzjonijiet. F'dan il-perjodu, imsejjaħ Arkajku, il-kaċċaturi bdew jisfruttaw l-ambjenti kostali u gradwalment bdew jadattaw l-għodod tagħhom. B'hekk, twieldu l-ewwel soċjetajiet ta' sajjieda, li kienu jużaw teknoloġija tas-sajd ibbażata fuq ganċ magħmul bil-qxur tal-frott tal-baħar tat-tip choro zapato. Il-kuluri tiegħu kienu jattiraw l-attenzjoni tal-ħut mistada dak iż-żmien. Dawn il-gruppi popolaw pampa qisha deżert bejn is-6000 u l-2000 Q.K. Dan it-territorju kien estiż sal-baħar u kien ikopri min-Nofsinhar tal-Perù sar-reġjun ta' Antofagasta fiċ-Ċilì. L-aqwa evidenza ta' dan l-iżvilupp instab fil-bokka tax-xmara Camarones. Il-gruppi tal-kultura ta' Chinchorro baqgħu jikkaċċjaw fil-postijiet fil-qrib u baqgħu jisfruttaw ir-riżorsi, iżda peress li l-ikel prinċipali tagħhom kien jiġi mill-baħar, huma insedjaw il-kosta, u kienu jgħixu fi djar mibnija fuq spazji tondi mħaffra fil-ħamrija u magħhom kienu jitwaħħlu lqugħ għall-kenn mir-riħ. Qrib id-djar tagħhom, huma ddepożitaw l-iskart tagħhom, speċjalment qxur tal-frott tal-baħar, u difnu ħafna mill-mejtin tagħhom, li xtaqu jippreservawlhom il-katavri tagħhom. Għaldaqstant, 3,000 sena qabel l-Eġittu, dawn in-nies żviluppaw teknika ta' mummifikazzjoni, u ħolqu tradizzjoni li damet madwar 4,000 sena, magħrufa bħala l-kultura ta' Chinchorro.[50]
Belt ta' Cuzco Cathedral of Cuzco Cuzco, il-Perù kulturali: (iii), (iv) 1983 Cuzco ġiet żviluppata mir-re tal-Inka Pachacutec, li rrenja fir-Renju ta' Cuzco meta kiber u sar l-Imperu tal-Inka fis-seklu 15. Saret l-iżjed belt importanti tal-Imperu tal-Inka, maqsuma f'żoni distinti għall-użu reliġjuż u amministrattiv, u mdawra b'sistema organizzata ta' użi agrikoli, artiġjanali u industrijali. L-Ispanjoli ħakmu l-imperu fis-seklu 16. Huma bnew knejjes u binjiet Barokki fuq il-fdalijiet tal-Inka. Cuzco hija waħda mill-ogħla bliet fid-dinja.[51]
Santwarju Storiku ta' Machu Picchu Machu Picchu Cuzco, il-Perù imħallat: (i), (iii), (vii), (ix) 1983 Is-sit ta' Machu Picchu, f'għoli ta' 2,340 metru (7,680 pied) 'il fuq mil-livell tal-baħar, inbena fuq territorju muntanjuż estiż għall-ħabta ta' nofs is-seklu 15, u ġie abbandunat madwar 100 sena wara. Jinkludi ħitan, raba' mtarraġ, u binjiet mibnija minn blat reżistenti għat-terremoti. Il-belt kellha popolazzjoni ta' madwar 1,200 ruħ, l-iktar patrijiet, nisa, u tfal. Ġie abbandunat qabel il-wasla tal-Ispanjoli f'Cuzco x'aktarx minħabba tifqigħa ta' ġidri.[52]
Sit Arkeoloġiku ta' Chavín Chavín de Huantar Ancash, il-Perù kulturali: (iii) 1985 Il-kultura ta' Chavín żviluppat fl-artijiet għoljin tal-Andes bejn l-1500 u t-300 Q.K. Is-sit issa huwa magħruf bħala Chavín de Huantar, li serva bħal ċ-ċentru. Is-sit jikkonsisti minn kumpless ta' raba' mtarraġ u rqajja' kwadri mħaffra fil-blat. Huwa maħsub li l-kultura ta' Chavín primarjament kienet soċjetà bbażata fuq ir-reliġjon, iktar milli fuq it-tkabbir aggressiv.[53]
Park Nazzjonali ta' Huascarán Taulliraju Mountain in Huascarán National Park Ancash, il-Perù naturali: (vii), (viii) 1985 Il-Park Nazzjonali ta' Huascarán jinsab fil-katina muntanjuża tal-Cordillera Blanca tal-Andes. Jinsab madwar Huascarán, l-ogħla quċċata fil-Perù. L-ambjent fiżiku jinkludi glaċieri, irdumijiet u lagi, filwaqt li fil-park jgħixu diversi speċijiet ta' annimali reġjonali. Il-park nazzjonali mhux abitat, għalkemm għadd ta' llama u alpaka jirgħu fl-artijiet baxxi.[54]
Żona Arkeoloġika ta' Chan Chan Chan Chan La Libertad, il-Perù kulturali: (i), (iii) 1986 Il-belt ta' Chan Chan kienet il-belt kapitali tal-kultura ta' Chimú. Ir-Renju ta' Chimú żviluppa tul il-kosta tat-Tramuntana tal-Perù. Chan Chan hija maqsuma f'disa' unitajiet imdawra bil-ħitan li jindikaw diviżjoni politika u soċjali. Il-poplu Chimú nħakem mill-Inka Fl-1470. Is-sit tniżżel fil-lista tas-siti fil-periklu malli tniżżel bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, peress li l-kostruzzjonijiet tat-tajn u tal-brikks iġarrbu ħsarat faċilment bix-xita qliel u bl-erożjoni.[55]
Park Nazzjonali ta' Manú Manú National Park Cuzco, il-Perù naturali: (ix), (x) 1987 Il-park huwa mifrux fuq 1,500,000 ettaru (5,800 mil kwadru) u fuq għoli minn 150 metru (490 pied) sa 4,200 metru (13,800 pied) 'il fuq mil-livell tal-baħar. Fil-Park Nazzjonali ta' Manú jgħixu 1,000 speċi ta' għasafar, iktar minn 200 speċi ta' mammiferu (100 minnhom huma friefet il-lejl), u iktar minn 15,000 speċi ta' pjanti li jarmu l-fjuri. Madwar il-park nazzjonali kollu ntlemħu l-ġagwari. Il-lontra u l-armadillo ġganteski huma biss uħud mill-ispeċijiet rari preżenti fil-park nazzjonali. Qabel ma ġie rikonoxxut bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1987, il-park ġie ddeżinjat bħala riżerva ta' bijosfera fl-1977.[56]
Ċentru Storiku ta' Lima Plaza de Armas, Lima Provinċja ta' Lima, il-Perù kulturali: (iv) 1988 Lima ġiet stabbilita minn Francisco Pizarro fl-1535 bħala La Ciudad de los Reyes (il-Belt tar-Rejiet). Sa nofs is-seklu 18, kienet l-iżjed belt importanti fl-Amerka t'Isfel Spanjola. L-arkitettura u t-tiżjin jabbinaw l-istil kemm tal-popolazzjoni loali kif ukoll tal-Ewropa, pereżempju fil-Monasteru ta' San Franġisk. Inbnew ukoll sptarijiet, skejjel u universitajiet. L-Università ta' San Marcos inbniet fl-1551. Il-ħajja soċjali u kulturali tal-belt ġiet organizzata fi ħdan dawn il-postijiet, u b'hekk Lima kellha bixra ta' kunvent li kkaratterizzat il-profil urban tagħha sa nofs is-seklu 20.[57]
Park Nazzjonali ta' Rio Abiseo Cataratas del Breo San Martín, il-Perù imħallat: (iii), (vii), (ix), (x) 1990 Il-park inħoloq fl-1983 sabiex jiġi protett il-ħabitat tal-foresti tropikali tar-reġjun. Fil-park jgħixu ħafna speċijiet endemiċi bħax-xadini sufija ta' denbhom isfar, li kienu maħsuba li kienu estinti. Is-sit tniżżel ukoll abbażi ta' kriterji kulturali, peress li ġew skoperti iktar minn 30 sit Pre-Kolombjan mill-1985.[58]
Linji u Ġeoglifċi ta' Nazca u ta' Pampas de Jumana Nazca monkey Ica, il-Perù kulturali: (i), (iii), (iv) 1994 Huwa maħsub li d-disinni l-kbar fid-Deżert ta' Nazca nħolqu mill-kultura ta' Nazca bejn l-400 u s-650 W.K. Inħolqu billi ngirfu linji fuq wiċċ l-art. Fost id-disinni hemm annimali bħal xadina u kolibrì, pjanti, u għamliet ġeometriċi fuq skala kbira. Huwa maħsub li dawn kellhom skop ritwali.[59]
Ċentru Storiku tal-Belt ta' Arequipa Cathedral of Arequipa Arequipa, il-Perù kulturali: (i), (iv) 2000 Arequipa nbniet primarjament fuq il-blat tat-tip sillar, blat vulkaniku abjad, il-prodott tal-vulkan El Misti fil-qrib. L-arkitettura tal-belt hija magħrufa għat-taħlita ta' stili indiġeni tradizzjonali mat-tekniki ġodda tal-insedjaturi kolonjali Ewropej.[60]
Belt Sagra ta' Caral-Supe Caral Lima, il-Perù kulturali: (ii), (iii), (iv) 2009 Is-sit arkeoloġiku kien proprjetà taċ-ċivilizzazzjoni Chico tat-Tramuntana li abitat l-inħawi matul il-perjodu Arkajku Aħħari. Caral huwa wieħed minn 18-il insedjament urban kumpless fir-reġjun u fih bosta monumenti u piramidi. Caral huwa l-iżjed insedjament Amerikan bikri magħruf. Quipu rkuprat mis-sit juri l-influwenza tas-sit fuq il-kulturi tal-Andes li ġew wara.[61]
Kumpless Arkeoastronomiku ta' Chankillo Chankillo Ancash, il-Perù kulturali: (i), (iv) 2021 Il-Kumpless Arkeoastronomiku ta' Chankillo huwa sit preistoriku (250-200 Q.K.) li jinsab fil-Wied ta' Casma, u jinkludi sett ta' kostruzzjonijiet li kienu jiffunzjonaw bħala strument kalendarju. Possibbilment iddedikat lil setta li kienet tadura lix-xemx, is-sit kien jintuża biex jiġu ddefiniti d-dati matul is-sena bl-użu tax-xemx. Il-kumpless kapaċi jimmarka s-solstizji, l-ekwinozji, u d-dati kollha tas-sena bi preċiżjoni ta' jum-jumejn żmerċ.[62]
Belt ta' Potosí City of small simple houses in front of a large conical red mountain. Potosí, Dipartiment ta' Potosí,

il-Bolivja 19°35′1″S 65°45′11″W / 19.58361°S 65.75306°W / -19.58361; -65.75306 (City of Potosí)

kulturali:

(ii), (iv), (vi)

130 (320) 1987 Wara l-iskoperta tal-ikbar riżervi tal-fidda tad-Dinja l-Ġdida f'nofs is-seklu 16, Potosí bdiet titqies bħala l-ikbar kumpless industrijali fid-dinja ta' dak iż-żmien. Is-sit jinkludi l-faċilitajiet industrijali ta' Cerro Rico, flimkien ma' arkitettura pubblika u residenzjali kolonjali.[63]
Fuerte de Samaipata Large rock with symbols cut into it and foundations of buildings. Provinċja ta' Florida, Dipartiment ta' Santa Cruz,

il-Bolivja 18°10′S 63°49′W / 18.167°S 63.817°W / -18.167; -63.817 (Fuerte de Samaipata)

kulturali:

(ii), (iii)

1998 Il-Forti ta' Samaipata jikkonsisti mill-fdalijiet ta' raħal, u b'mod iktar prominenti blata kbira skolpita (tas-sekli 14 sa 16) li hija maħsuba li kienet iċ-ċentru ċerimonjali ta' kultura pre-Ispanika.[64]
Belt Storika ta' Sucre View through an arch onto a paved square with a fountain in the center and a white church on the far side Provinċja ta' Oropeza, Dipartiment ta' Chuquisaca,

il-Bolivja 19°2′35″S 65°15′33″W / 19.04306°S 65.25917°W / -19.04306; -65.25917 (Historic City of Sucre)

kulturali:

(iv)

114 (280) 1991 Founded by the Spanish in 1538, Sucre has retained many of its 16th century religious buildings showing the fusion of local and European architectural styles.[65]
Missjonijiet tal-Ġiżwiti ta' Chiquitos A wooden bell-tower and a church in three-quarter view. The bell-tower consists of a roof-covered platform supported by four columns with twisted fluting. Clocks are attached to the platform and a spiral staircase leads to it. The facade of the church is white and decorated with orange paintings. The church roof is rather large. Dipartiment ta' Santa Cruz,

il-Bolivja 16°0′S 60°30′W / 16°S 60.5°W / -16; -60.5 (Jesuit Missions of Chiquitos)

kulturali:

(iv), (v)

1990 Sitt insedjamenti f'Chiquitania ġew ippreservati bħala wirt ħaj tal-imgħoddi bħala missjonijiet tal-Ġiżwiti tas-sekli 17 u 18. Il-knejjes tagħhom ġew rinnovati sew fl-aħħar tas-seklu 20 u huma fużjoni ta' tradizzjonijiet arkitettoniċi indiġeni u Ewropej.[66]
Tiwanaku: Ċentru Spiritwali u Politiku tal-Kultura ta' Tiwanaku Simple stone gate decorated with a flat repeating checkered pattern of small figures and a larger figure in relief at the center top. Provinċja ta' Ingavi, Dipartiment ta' La Paz,

il-Bolivja 16°33′30″S 68°40′40″W / 16.55833°S 68.67778°W / -16.55833; -68.67778 (Tiwanaku: Spiritual and Political Centre of the Tiwanaku Culture)

kulturali:

(iii), (iv)

2000 [67]
Park Nazzjonali ta' Noel Kempff Mercado Large waterfall among rocks covered with vegetation. Dipartiment ta' Santa Cruz,

il-Bolivja 14°16′S 60°52′W / 14.267°S 60.867°W / -14.267; -60.867 (Noel Kempff Mercado National Park)

naturali:

(ix), (x)

1,523,446 (3,764,520) 2000 [68]
Belt ta' Quito A square with a large white church with one tower and several cuppolas. Quito, Kanton ta' Quito, Provinċja ta' Pichincha,

l-Ekwador 0°0′14″N 78°30′0″W / 0.00389°N 78.5°W / 0.00389; -78.5 (City of Quito)

kulturali:

(ii), (iv)

320 (790) 1978 Mibnija bi stil kolonjali Spanjol, il-belt kapitali attwali kienet l-eks belt kapitali tal-Audiencia Rjali ta' Quito. Iċ-Ċentru Storiku ta' Quito huwa l-iżjed ċentru storiku oriġinali u ppreservat sew ta' dan it-tip fl-Amerka Latina.[69]
Ċentru Storiku ta' Santa Ana de los Ríos de Cuenca Roofs and towers of a small white church and a larger brown brick church with three large white-blue cuppolas. Provinċja ta' Azuay,

l-Ekwador 2°53′0″S 78°59′0″W / 2.883333°S 78.983333°W / -2.883333; -78.983333 (Historic Centre of Santa Ana de los Ríos de Cuenca)

kulturali:

(ii), (iv), (v)

200 (490) 1999 Stabbilita fl-1557 bi pjanta ortogonali, il-belt ta' Cuenca hija espressjoni tal-fużjoni ta' soċjetajiet differenti u toħroġ fid-dieher id-disinn urban Rinaxximentali tal-Amerka Latina.[70]
Park Nazzjonali ta' Sangay Forested mountain landscape. Morona Santiago, Provinċji ta' Chimborazo u ta' Tungurahua,

l-Ekwador 1°50′S 78°20′W / 1.833°S 78.333°W / -1.833; -78.333 (Sangay National Park)

naturali:

(vii), (viii), (ix), (x)

271,925 (671,940) 1983 Is-sit tniżżel fil-lista tas-siti fil-periklu bejn l-1992 u l-2005.[71]
Gżejjer Galápagos Landscape with little vegetation, rocks and an isthmus. Provinċja ta'Galápagos, l-Ekwador naturali:

(vii), (viii), (ix), (x)

14,066,514 (34,759,110) 1978 Dan l-arċipelagu remot ta' gżejjer vulkaniċi huwa magħruf għal livell għoli ta' endemiżmu u huwa assoċjat ma' Charles Darwin. L-osservazzjonijiet ta' Darwin hawnhekk taw kontribut għat-tfassil tat-teorija tal-evoluzzjoni ta' Darwin permezz tas-selezzjoni naturali. Is-sit kien tniżżel fil-lista tas-siti fil-periklu għal diversi raġunijiet bejn l-2007 u l-2010.[72]
Missjonijiet tal-Ġiżwiti ta' La Santísima Trinidad de Paraná u Jesús de Tavarangue Ruins of stone buildings. il-Paragwaj

27°8′S 55°42′W / 27.133°S 55.7°W / -27.133; -55.7 (Jesuit Missions of La Santísima Trinidad de Paraná and Jesús de Tavarangue)

kulturali:

(iv)

1993 Il-fdalijiet ta' dawn il-missjonijiet tal-Ġiżwiti huma xhieda tal-attivitajiet missjunarji, soċjali u ekonomiċi tal-Giżwiti fil-Baċir ta' Rio de la Plata fis-sekli 17 u 18.[73]
Ċentru Storiku ta' Paramaribo Street with two storied wooden houses. Many of the houses have a balcony along the street side. Distrett ta' Paramaribo,

is-Suriname 5°49′34″N 55°9′0″W / 5.82611°N 55.15°W / 5.82611; -55.15 (Historic Inner City of Paramaribo)

kulturali:

(ii), (iv)

30 (74) 2002 Stabbilita bħala raħal kolonjali Olandiż fis-seklu 17, Paramaribo ppreservat il-pjanta unika tat-toroq tagħha b'binjiet li juru l-influwenza gradwali tat-tradizzjonijiet arkitettoniċi Olandiżi.[74]
Riżerva Naturali tas-Suriname Ċentrali Densely wooded mountain landscape. Distrett ta' Sipaliwini,

is-Suriname 4°0′N 56°30′W / 4°N 56.5°W / 4; -56.5 (Central Suriname Nature Reserve)

naturali:

(ix), (x)

1,600,000 (4,000,000) 2000 Is-sit jinkludi medda kbira mhux mimsusa ta' foresti tropikali b'bijodiversità kbira u bosta speċijiet endemiċi u mhedda. Minħabba t-topografija u l-firxa ta' kundizzjonijiet differenti tal-ħamrija, fis-sit hemm diversi ekoreġjuni.[75]
Sit Arkeoloġiku ta' Jodensavanne: l-Insedjament ta' Jodensavanne u ċ-Ċimiterju tal-Qala ta' Cassipora
is-Suriname kulturali: (iii) 2023 [76]
Pajsaġġ Kulturali-Industrijali ta' Fray Bentos Aisle between sets of industrial machinery on a factory floor Dipartiment ta' Río Negro,

l-Urugwaj 33°07′04″S 58°19′54″W / 33.117778°S 58.331667°W / -33.117778; -58.331667 (Fray Bentos Cultural-Industrial Landscape)

kulturali:

(ii), (iv)

274 (680) 2015 [77]
Kwartier Storiku tal-Belt ta' Colonia del Sacramento Stone wall with gate and draw bridge. Dipartiment ta' Colonia,

l-Urugwaj 34°28′4″S 57°51′12″W / 34.46778°S 57.85333°W / -34.46778; -57.85333 (Historic Quarter of the City of Colonia del Sacramento)

kulturali:

(iv)

16 (40) 1995 Stabbilit fl-1680 mill-Portugiżi, ir-raħal għadda minn taħt ir-riedni tal-Ispanjoli u tal-Portugiżi bosta drabi matul is-sekli 17 u 18 u finalment spiċċa għand l-Ispanjoli. Il-pajsaġġ ippreservat sew tiegħu huwa xhieda tal-fużjoni tal-istili kolonjali Spanjoli u Portugiżi.[78]
Ix-Xogħol tal-Inġinier Eladio Dieste: il-Knisja ta' Atlántida
l-Urugwaj kulturali: (iv) 2021 [79]
Belt Universitarja ta' Caracas Abstract sculpture in front of a 20th-century tall building partially painted red. Muniċipalità ta' Libertador, Caracas,

il-Venezwela 10°29′27″N 66°53′26″W / 10.49083°N 66.89056°W / 10.49083; -66.89056 (Ciudad Universitaria de Caracas)

kulturali:

(i), (iv)

2000 Iddisinjat minn Carlos Raúl Villanueva, il-kampus tal-università jitqies bħala kapulavur tal-arkitettura u tal-ippjanar urban tal-bidu tas-seklu 20. Jispira ruħu mit-tradizzjonijiet kolonjali, u jipprovdi soluzzjoni tajba għaċ-ċirkolazzjoni tal-arja li hija adattata sew għall-klima tropikali.[80]
Coro u l-Port tiegħu A street with single-storied colorful houses. Falcón, il-Venezwela

11°24′N 69°41′W / 11.4°N 69.683°W / 11.4; -69.683 (Coro and its Port)

kulturali:

(iv), (v)

107 (260) 1993 Stabbilit fl-1527, Coro kien wieħed mill-iżjed irħula kolonjali bikrin fl-Amerki. Il-kostruzzjonijiet tal-brikks tiegħu huma l-unika eżempju eżistenti ta' fużjoni bejn l-arkitettura tal-Karibew u l-arkitettura Olandiża u Mudéjar Spanjola. Is-sit tqiegħed fil-lista tas-siti fil-periklu mill-2005 wara l-ħsara mġarrba mix-xita qliel u l-kostruzzjoni ta' diversi strutturi fiż-żona ta' lqugħ.[81]
Park Nazzjonali ta' Canaima Table mountain, grassland and forest. Bolívar,

il-Venezwela

5°20′N 61°30′W / 5.333°N 61.5°W / 5.333; -61.5 (Canaima National Park)

naturali:

(vii), (viii), (ix), (x)

3,000,000 (7,400,000) 1994 Il-park huwa kkaratterizzat minn muntanji bi qċaċet ċatti (tepui) li jkopru 65 % tal-park u huma ta' interess ġeoloġiku u bijoloġiku. Fihom jgħixu għadd kbir ta' speċijiet endemiċi. Il-Kaskati tal-Anġli, l-ogħla kaskati fid-dinja, jinsabu f'dan il-park.[82]
Mużew u s-Sit tal-Memorja tal-ESMA – l-Eks Ċentru Klandestin ta' Detenzjoni, Tortura u Sterminju White building with the inscription Navy school of mechanics in Spanish Buenos Aires, l-Arġentina kulturali:

(vi)

2023 Matul id-dittatura militar bejn l-1976 u l-1983, il-binja tal-Iskola Navali tal-Mekkanika (ESMA) intużat bħala Ċentru Klandestin tad-Detenzjoni, tat-Tortura u tal-Isterminju. Iktar minn 5,000 raġel u mara ntefgħu l-ħabs, ġew ittorturati u nqatlu mill-Forza Navali. In-nisa tqal kienu jinżammu ħajjin sa ma jwelldu u t-trabi tagħhom kienu jinsterqulhom. Fil-2015, il-binja reġgħet infetħet bħala mużew. L-isforz biex jinstabu t-trabi li kienu nsterqu kkontribwixxa għall-iżvilupp tal-ittestjar ġenetiku biex jiġu identifikati n-nanniet.[83]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ "UNESCO World Heritage Centre - The Criteria for Selection". web.archive.org. 2016-06-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-06-12. Miġbur 2022-03-17.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  2. ^ "World Heritage List Nominations. UNESCO". web.archive.org (bl-Ingliż). Arkivjat mill-oriġinal fl-2010-06-27.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  3. ^ "UNESCO World Heritage Centre - World Heritage in Danger". web.archive.org. 2021-01-13. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-01-13. Miġbur 2023-08-28.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  4. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Atlantic Forest South-East Reserves". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  5. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Brasilia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  6. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Brazilian Atlantic Islands: Fernando de Noronha and Atol das Rocas Reserves". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  7. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Central Amazon Conservation Complex". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  8. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cerrado Protected Areas: Chapada dos Veadeiros and Emas National Parks". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  9. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Discovery Coast Atlantic Forest Reserves". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  10. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Salvador de Bahia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  11. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of São Luís". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  12. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of the Town of Diamantina". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  13. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of the Town of Goiás". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  14. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of the Town of Olinda". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  15. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Town of Ouro Preto". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  16. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Iguaçu National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  17. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Jesuit Missions of the Guaranis: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto and Santa Maria Mayor (Argentina), Ruins of Sao Miguel das Missoes (Brazil)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  18. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Pampulha Modern Ensemble". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  19. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Pantanal Conservation Area". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  20. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Paraty and Ilha Grande – Culture and Biodiversity". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  21. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Rio de Janeiro: Carioca Landscapes between the Mountain and the Sea". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  22. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sanctuary of Bom Jesus do Congonhas". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  23. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "São Francisco Square in the Town of São Cristóvão". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  24. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Serra da Capivara National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  25. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Valongo Wharf Archaeological Site". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  26. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sítio Roberto Burle Marx". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  27. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Los Glaciares National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  28. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Iguazu National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  29. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cueva de las Manos, Río Pinturas". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  30. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Península Valdés". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  31. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ischigualasto / Talampaya Natural Parks". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  32. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Jesuit Block and Estancias of Córdoba". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  33. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Quebrada de Humahuaca". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  34. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Qhapaq Ñan, Andean Road System". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-19.
  35. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-18.
  36. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Los Alerces National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  37. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Chiribiquete National Park – “The Maloca of the Jaguar”". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  38. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Coffee Cultural Landscape of Colombia". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  39. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Santa Cruz de Mompox". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  40. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Los Katíos National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  41. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Malpelo Fauna and Flora Sanctuary". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  42. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "National Archeological Park of Tierradentro". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  43. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Port, Fortresses and Group of Monuments, Cartagena". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  44. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "San Agustín Archaeological Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  45. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Rapa Nui National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-19.
  46. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Churches of Chiloé". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-19.
  47. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Quarter of the Seaport City of Valparaíso". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-19.
  48. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Humberstone and Santa Laura Saltpeter Works". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-19.
  49. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sewell Mining Town". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-19.
  50. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Settlement and Artificial Mummification of the Chinchorro Culture in the Arica and Parinacota Region". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-19.
  51. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "City of Cuzco". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  52. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Sanctuary of Machu Picchu". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  53. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Chavin (Archaeological Site)". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  54. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Huascarán National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  55. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Chan Chan Archaeological Zone". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  56. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Manú National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  57. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Lima". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  58. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Río Abiseo National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  59. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lines and Geoglyphs of Nasca and Palpa". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  60. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historical Centre of the City of Arequipa". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  61. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sacred City of Caral-Supe". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  62. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Chankillo Archaeoastronomical Complex". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-22.
  63. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "City of Potosí". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  64. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Fuerte de Samaipata". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  65. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic City of Sucre". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  66. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Jesuit Missions of the Chiquitos". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  67. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Tiwanaku: Spiritual and Political Centre of the Tiwanaku Culture". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  68. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Noel Kempff Mercado National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  69. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "City of Quito". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  70. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Centre of Santa Ana de los Ríos de Cuenca". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  71. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sangay National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  72. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Galápagos Islands". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  73. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Jesuit Missions of La Santísima Trinidad de Paraná and Jesús de Tavarangue". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  74. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Inner City of Paramaribo". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  75. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Central Suriname Nature Reserve". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  76. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Jodensavanne Archaeological Site: Jodensavanne Settlement and Cassipora Creek Cemetery". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  77. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Fray Bentos Industrial Landscape". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  78. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Historic Quarter of the City of Colonia del Sacramento". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  79. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The work of engineer Eladio Dieste: Church of Atlántida". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  80. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Ciudad Universitaria de Caracas". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  81. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Coro and its Port". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  82. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Canaima National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.
  83. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "ESMA Museum and Site of Memory – Former Clandestine Center of Detention, Torture and Extermination". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-23.