Ophrys caucasica
L-Ophrys sphegodes tas-sottospeċi taurica, magħrufa b'bosta sinonimi, inkluż Ophrys caucasica, hija sottospeċi ta' orkidea li oriġinat mix-Xlokk tal-Ewropa mill-Kawkasu għall-Iran. L-Ophrys caucasica, ġiet irreġistrata f'bosta żoni fl-Armenja, fl-Ażerbajġan, fil-Georgia u fir-Russja.[1] Fost l-ismijiet lokali hemm: bl-Armen: Սարդակիր Մեղվակիր, b'ittri Rumani: Sardakir mexvakir, bl-Ażerbajġani: xarı-bülbül u bil-Georgian: ფუტკრის-დედა, b'ittri Rumani: put'k'ris-deda.
Skont il-Lista l-Ħamra tal-IUCN, il-kategorija u l-istatus tal-ispeċi hija kklassifikata bħala "fil-periklu" – EN B1ab(iii)+2ab(iii).
Deskrizzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]
Matul id-diversi stadji tat-tkabbir, il-petali bojod tal-Ophrys sphegodes tas-sottospeċi taurica jsiru roża, u diversi kuluri (aħdar, isfar, aħmar, eċċ.) joħolqu kuntrast flimkien. Fuq ix-xoffa tal-fjura jkun hemm ukoll diversi sfumaturi partikolari għal kull fjura.
Distribuzzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]
L-Ophrys sphegodes tas-sottospeċi taurica hija mifruxa b'mod wiesa'. Fix-Xlokk tal-Ewropa, il-fjura tinsab fl-Albanija, fil-Bulgarija, fil-Lvant tat-Traċja, il-Greċja, fil-Krimea, fir-Rumanija u fl-Eks Jugoslavja. Fil-Punent tal-Asja, il-fjura tinsab fi Kreta, f'Ċipru, fil-Gżejjer tal-Lvant tal-Eġew, fl-Iran, fl-Iraq, fil-Libanu, fis-Sirja, fir-reġjun tal-Palestina u fit-Turkija. Hija nattiva wkoll fit-Tramuntana tal-Kawkasu u fin-Nofsinhar tal-Kawkasu.[2]
Etimoloġija lokali
[immodifika | immodifika s-sors]Bl-Armen, l-isem nattiv tal-fjura (sardakir mexvakir) jirreferi għad-dakkara primarji tagħha, il-brimb (sard) u n-naħal (mexu) u l-ikel tagħhom (kir).
Khara bl-Ażerbajġani hija biċċa drapp ħoxna, li tleqq b'diversi mudelli, u tkanġi. Minħabba dawn il-karatteristiċi, il-fjura kisbet l-isem tagħha bl-Ażerbajġani, li jfisser "ronżinjol". L-ortografija tal-kelma khara ssir khari skont ir-regola tal-armonija fl-Ażerbajġani.
Kultura
[immodifika | immodifika s-sors]Fl-2014, wirja msejħa "Khari bulbul, fjura tal-paċi u tal-imħabba" ġiet organizzata mill-Organizzazzjoni tal-Awtonomija Kulturali Nazzjonali Federali tal-Ażerbajġan fir-Russja.[3] F'Marzu 2014, ċerimonja ta' preżentazzjoni bl-Ophrys sphegodes tas-sottospeċi taurica ġiet organizzata fil-Konservatorju tal-Ġnien Botaniku tal-Istati Uniti.[4]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ "biodiversity-georgia.net". biodiversity-georgia.net. Miġbur 2024-06-04.
- ^ "Ophrys sphegodes subsp. taurica (Aggeenko) Soó ex Niketić & Djordjevic | Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-04.
- ^ ""Khari Bulbul - a flower of peace and love" exhibition due in Moscow". www.today.az. Miġbur 2024-06-04.
- ^ "Karabakh's Khari Bulbul presented in U.S." Azernews.Az (bl-Ingliż). 2014-03-19. Miġbur 2024-06-04.