Giosuè Carducci

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Giosuè Carducci
Senatur tar-Renju tal-Italja

13 Diċembru 1890 -
Membru tal-Kamra tad-Deputati tar-Renju tal-Italja

20 Novembru 1876 - 2 Mejju 1880
Ħajja
Isem propju Giosuè Alessandro Giuseppe Carducci
Twelid Valdicastello Carducciu Pietrasanta, 27 Lulju 1835, 28 Lulju 1835, 1835
Nazzjonalità Renju tal-Italja
Residenza Casa Carducci
Mewt Bolonjau Pietrasanta, 16 Frar 1907
Post tad-dfin Certosa di Bologna
Familja
Missier Michele Carducci
Omm Ildegonda Celli
Konjuga/i Elvira Menicucci (en) Translate
Ulied
Edukazzjoni
Alma mater convent of Scolopi (en) Translate
(1849 -
Scuola Normale Superiore. Classe di Lettere e Filosofia (en) Translate
(1853 - 1856) diploma di licenza della Scuola Normale Superiore (en) Translate
Livell tal-edukazzjoni lawrija
Lingwi Taljan
Għalliema Geremia Barsottini
Celestino Zini
Studenti
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni kittieb
poeta
ġurnalist
politiku
għalliem fl-università
kritiku letterarju
filologu
Impjegaturi Q116455515 Translate  (1856 -  1857)
Liceo Statale Niccolò Forteguerri (en) Translate  (1859 -  1860)
Università ta' Bologna  (1860 -  1904)
Premjijiet
Nominat għal
uri
  • [[Premju Nobel għal-Letteratura]]
    (1902)
    [[Premju Nobel għal-Letteratura]]
    (1903)
    [[Premju Nobel għal-Letteratura]]
    (1905)
    [[Premju Nobel għal-Letteratura]]
    (1906)
Sħubija Accademia della Crusca
Accademia dei Lincei
Società reale di Napoli (en) Translate
Deputazione di Storia Patria per le Venezie (en) Translate
Lombard Institute Academy of Science and Letters (en) Translate
Società dantesca italiana (en) Translate
Deputazione di storia patria per l'Umbria (en) Translate
Psewdonomu Enotrio Romano

Giosuè Alessandro Giuseppe Carducci ([dʒozuˈɛ kkarˈduttʃi] twieled fis-27 ta' Lulju 1835 – miet fis-16 ta' Frar 1907) kien poeta, kittieb, kritiku letterarju u għalliem Taljan. Kien influwenti ħafna[1] u kien meqjus bħala l-poeta nazzjonali uffiċjali tal-Italja moderna.[2] Fl-1906 huwa sar l-ewwel Taljan li rċieva l-Premju Nobel għal-Letteratura[3] "mhux biss bħala rikonoxximent tat-tagħlim u r-riċerka kritika profondi tiegħu, iżda fuq kollox biex jingħata ġieħ għall-enerġija kreattiva, għall-freskezza tal-istil, u għall-forza lirika tal-kapulavuri poetiċi tiegħu".[4]

Bijografija[immodifika | immodifika s-sors]

Huwa twieled f'Valdicastello (parti minn Pietrasanta), raħal żgħir fil-Provinċja ta' Lucca fil-Majjistral tar-reġjun tat-Toskana. Missieru, tabib, kien strumentali għall-unifikazzjoni tal-Italja u kien involut mal-Carbonari. Minħabba l-politika tiegħu, il-familja kellha tiċċaqlaq minn post għall-ieħor diversi drabi matul it-tfulija ta' Carducci, u eventwalment stabbilew ruħhom għal ftit snin f'Firenze.[5]

Minn mindu kien imur l-iskola, huwa kien affaxxinat bl-istil imrażżan tal-Griegi u tar-Rumani tal-Qedem, u x-xgħol matur tiegħu jirrifletti stil klassiku mrażżan, fejn spiss juża l-metrika klassika ta' poeti Latini bħal Orazju u Virġilju. Huwa ttraduċa l-Ktieb Nru 9 tal-Ilijade ta' Omeru bit-Taljan.

Giosuè Carducci

Carducci ngħata borża ta' studju biex jistudja fl-Iskola Superjuri Normali prestiġjuża ta' Pisa. Wara li ggradwa fl-1856, huwa beda jgħallem fl-iskola. Is-sena ta' wara, huwa ppubblika l-ewwel ġabra ta' poeżiji tiegħu, Rime. Dawn kienu snin diffiċli għal Carducci: missieru miet, u ħuh neħħa ruħu b'idejh.

Fl-1859, huwa żżewweġ lil Elvira Menicucci, u kellhom erbat itfal. Għal żmien qasir huwa għallem il-Grieg fi skola postsekondarja f'Pistoia, u mbagħad ġie ddeżinjat bħala Professur tal-Letteratura Taljana fl-Università ta' Bologna. Hawnhekk, wieħed mill-istudenti tiegħu kien Giovanni Pascoli, li sar poeta eminenti wkoll u iktar 'il quddiem kien is-suċċessur tiegħu fl-università.

Carducci kien lettur popolari u kritiku aħrax tal-letteratura u tas-soċjetà. Fiż-żgħożija tiegħu huwa kien ateu[6], u l-fehmiet politiċi tiegħu kienu ostili ferm għall-Knisja Kattolika. Matul ħajtu l-fehmiet tiegħu dwar ir-reliġjon inbidlu għal teiżmu orjentat soċjalment li huwa espona fid-diskors famuż tiegħu Discorso sulla libertà perpetua di San Marino (Diskors fuq il-Libertà Perpetwa ta' San Marino), li għamel fit-30 ta' Settembru 1894 quddiem l-awtoritajiet u n-nies ta' dik ir-repubblika antika u ċċelebra "l-Alla Universali tal-Popli, l-Alla ta' Mazzini u ta' Washington".[7]

Il-qawwa rivoluzzjonarja tiegħu kontra l-kleru toħroġ fid-dieher fil-poeżija famuża tiegħu, Inno a Satana (Innu lil Satana), li kienet blasfemika u provokattiva apposta. "Satana"/"Luċifru" kien ikkunsidrat mill-esponenti Taljani tax-Xellug ta' dak iż-żmien bħala metafora tal-ispirtu ribelluż u ħieles. Il-poeżija tfasslet fl-1863 bħala awgurju għal waqt festin ta' filgħaxija, ġiet ippubblikata fl-1865, u mbagħad ġiet ippubblikata mill-ġdid fl-1869 mill-gazzetta radikali ta' Bologna, Il Popolo, bħala provokazzjoni ppjanata biex taħbat mal-Ewwel Konċilju tal-Vatikan, żmien meta l-qawwa rivoluzzjonarja diretta kontra l-Papat kienet qed tissaħħaħ, filwaqt li r-Repubblikani kienu qed jagħfsu politikament u militarment għal tmiem tad-dominju tal-Vatikan fuq l-istati Papali.[8]

Filwaqt li Inno a Satana kellha impatt rivoluzzjonarju konsiderevoli, l-ifjen poeżiji ta' Carducci ġew fis-snin ta' wara. Il-ġabriet tiegħu Rime Nuove (Rimi Ġodda) u Odi Barbare (Odi Barbari) fihom l-ikbar xogħlijiet.[9]

Huwa kien l-ewwel Taljan li ngħata Premju Nobel għal-Letteratura, fl-1906. Huwa ġie maħtur ukoll bħala senatur mir-Re tal-Italja fl-1890.[10] Fil-politika huwa baqa' Liberali b'saħħtu tul ħajtu kollha; tul is-snin progressivament evolva għal qisu appoġġ favur il-monarkija.[11] Għalkemm ir-reputazzjoni tiegħu sserraħ primarjament fuq il-poeżija, huwa pproduċa wkoll għadd kbir ta' xogħlijiet ta' proża.[12] Tabilħaqq, fost ix-xogħlijiet ta' proża tiegħu hemm kritika letterarja, bijoigrafiji, diskorsi u saġġi, li jimlew xi 20 volum.[13] Carducci kien ukoll traduttur eċċellenti u ttraduċa xi xogħlijiet ta' Goethe u Heine bit-Taljan.

Il-Mużew tar-Risorgimento f'Bologna huwa ospitat f'Casa Carducci, id-dar fejn huwa miet meta kellu 71 sena, u fiha wirja dwar l-awtur. Bħala awtur tal-innu A Satana, huwa ddaħħal fit-33 u l-ogħla livell tar-Rit tal-Mażuni Skoċċiżi bħala membru fuq perjodu twil tal-Orjent il-Kbir tal-Italja li fejn jissemma bħala wieħed mill-iktar membri notevoli.[14]

Legat[immodifika | immodifika s-sors]

Carducci qerr dnubietu u rrikonċilja mal-Knisja Kattolika fl-1895.[15] Fil-11 ta' Settembru 1978, il-Papa Ġwanni Pawlu II semmieh bħala "mudell" għall-professuri universitarji u għall-għalliema tal-Latin.[16]

Xogħlijiet[immodifika | immodifika s-sors]

Mhux dejjem faċli ssegwi l-iżvilupp tal-poeżiji ta' Carducci permezz tal-ġabriet li huwa wettaq l-editjar fuqhom. Il-poeta fil-fatt organizza l-kompożizzjonijiet tiegħu diversi drabi u b'modi differenti, u ta arranġament definittiv biss iktar 'il quddiem fl-edizzjoni tal-Opere tiegħu li ġiet ippubblikata għal Zanichelli bejn l-1889 u l-1909. Din li ġejja hija lista tax-xogħlijiet poetiċi ppubblikati f'volum wieħed, li mbagħad ġew arranġati mill-ġdid f'20 volum fl-Opere tiegħu:

  • Rime, San Miniato, 1857.
  • Levia Gravia, 1868.
  • Poesie, Firenze, Barbera, 1871.
  • Primavere elleniche, 1872.
  • Nuove poesie, 1873.
  • Odi barbare, 1877.
  • Juvenilia, 1880.
  • Levia Gravia, 1881.
  • Giambi ed Epodi, 1882.
  • Nuove odi barbare, 1882.
  • Rime nuove, 1887.
  • Terze odi barbare, 1889.
  • Delle Odi barbare. Libri II ordinati e corretti, 1893.
  • Rime e ritmi, 1899.
  • Poesie. MDCCCL-MCM, 1901.

Hawn taħt hemm lista tal-volumi poetiċi tiegħu fl-Opere. Madankollu, il-volum ma jikkorrispondux mal-ordni kronoloġika tal-pubblikazzjoni tal-ewwel ġabriet tiegħu, iżda jirreferu iktar għad-distinzjonijiet tal-ġeneri u għaldaqstant hemm poeżiji tal-istess perjodu f'ġabriet differenti. Il-ġabriet li ġejjin isegwu din l-ordni:

  • Juvenilia, f'sitt kotba, 1850-1860
  • Levia Gravia, f'żewġ kotba, 1861-1871
  • Inno a Satana, 1863
  • Giambi ed Epodi, f'żewġ kotba, 1867-1879
  • Intermezzo, 1874-1887
  • Rime Nuove, f'disa' kotba, 1861-1887
  • Odi barbare, f'żewġ kotba, 1873-1889
  • Rime e Ritmi, 1889-1898
  • Della Canzone di Legnano, Parti I, 1879

Juvenilia[immodifika | immodifika s-sors]

L-ewwel ġabra ta' poeżiji liriċi, li Carducci ġabar u qasam f'sitt kotba bit-titlu Juvenilia (1850-1860), hija bla dubju ispirata mit-tradizzjoni klassika tal-grupp Amici pedanti li twaqqaf dak iż-żmien bl-għan li jikkuntrasta r-Romantiċiżmu tal-Fjorentini. Fil-versi tal-ġabra wieħed minnufih jista' jinduna l-imitazzjoni tiegħu tal-klassiċi tal-qedem, tal-istil magħruf bħala stilnovo, ta' Dante u Petrarka u, fost il-moderni, Vittorio Alfieri, Monti, Foscolo u Leopardi.

Iżda l-ispirtu ta' Carducci diġà jidher; l-imħabba tiegħu għas-sbuħija tal-istil, il-purità tas-sentimenti u ċ-ċelebrazzjoni tal-libertà, kif ukoll il-kapaċità li japprezza dak kollu li huwa ġenwin, u għaldaqstant anke il-lingwaġġ tan-nies komuni.[11][17]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ Baldi, Giusso, Razetti, Zaccaria, Dal testo alla storia. Dalla storia al testo, Torino, 2001, vol. 3/1B, p. 778.
  2. ^ Giulio Ferroni, Profilo storico della letteratura italiana, Torino, 1992, p. 780.
  3. ^ "Giosuè Carducci | Italian poet". Encyclopedia Britannica (bl-Ingliż). Miġbur 2021-07-27.
  4. ^ Beatrice (2014-06-13). "Vita, opere e poetica di Giosuè Carducci" (bit-Taljan). Miġbur 2021-07-27.
  5. ^ Carducci, Giosuè. 5. Miġbur 2021-07-27.
  6. ^ Biagini, Mario, Giosuè Carducci, Mursia, 1976, p. 208.
  7. ^ Carducci, Giosuè. "Libertà Perpetua" (PDF).
  8. ^ Carducci, Giosuè, Selected Verse/ Giosuè Carducci: edited with a translation, introduction and commentary by David H. Higgins, (Aris & Phillips; Warminster, England), 1994.
  9. ^ Dismukes, William Paul (March 1940). "The Barbarian Odes of Giosuè Carducci by William Fletcher Smith". Italica. 17 (1): 29–30.
  10. ^ Scalia, Samuel Eugene (1937). Carducci. New York: S.F. Vanni.
  11. ^ a b Bickersteth, Geoffrey Langdale (1913). Carducci. Londra: Longmans, Green. p. 14.
  12. ^ Tomasin, Lorenzo (2007). "Classica e odierna". Studi sulla lingua di Carducci. Firenze: Olschki.
  13. ^ Selections from Carducci; Prose and Poetry with introduction, notes and vocabulary by A. Marinoni. New York: William R. Jenkins. 1913. vii–ix.
  14. ^ "Massoni celebri - Grande Oriente d'Italia - Sito Ufficiale". archive.is. 2015-10-01. Miġbur 2021-07-27.
  15. ^ "Inside the secret conversion of Italy's Christopher Hitchens" (bl-Ingliż). 2021-05-14. Miġbur 2021-07-27.
  16. ^ "Pope John Paul I praises Satanist Carducci". www.traditioninaction.org. Miġbur 2021-07-27.
  17. ^ G. Bertoni, La lingua poetica di Giosue Carducci, in Regia Università di Bologna, cit., pp. 91-95.

Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]