Gösta Mittag-Leffler

Gösta Mittag-Leffler
Ħajja
Isem propju	Magnus Gustaf Mittag-Leffler
Twelid	Stokkolmau Parroċċa tal-Knisja ta’ Klara, 16 Marzu 1846
Nazzjonalità	Żvezja
Mewt	Djursholm, 7 Lulju 1927
Post tad-dfin	Djursholms Begravningsplats (en)
Familja
Missier	Olof Leffler
Omm	Gustava Wilhelmina Mittag
Konjuga/i	Signe Mittag Leffler (en)
Aħwa	uri Anne Charlotte Leffler (en) Frits Läffler (en) Artur Leffler (en)
Familja	uri Gaetano Gösta Del Pezzo Leffler (en) (neputi) Pasquale del Pezzo (brother-in-law (en) )
Edukazzjoni
Alma mater	Università ta’ Uppsala
Livell tal-edukazzjoni	professur
Teżi	Om skiljandet af rötterna till en synektisk funktion af en variabel
Direttur tat-teżi	Göran Dillner (en)
Studenti dottorali	Erik Ivar Fredholm (mul) Axel Johannes Malmquist (en) Helge von Koch (en) Emil Stenberg (en) Hjalmar Mellin (en)
Lingwi	Żvediż Franċiż Ġermaniż
Studenti	uri Ivar Otto Bendixson (en) Lars Edvard Phragmén (en)
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	matematiku għalliem fl-università xjenzat editur imprenditur
Post tax-xogħol	Djursholm Stokkolma Uppsala Pariġi Berlin
Impjegaturi	Università ta’ Stokkolma
Xogħlijiet importanti	Mittag-Leffler function (en) Mittag-Leffler's theorem (en) Mittag-Leffler distribution (en)
Premjijiet	List Foreign Member of the Royal Society  (26 Novembru 1896)
Sħubija	Soċjetà Rjali Akkademja Rjali Żvediża tax-Xjenzi Akkademja Franċiża tax-Xjenzi Akkademja tax-Xjenzi tal-URSS Akkademja tax-Xjenzi ta' San Pietruburgu Akkademja Ungeriża tax-Xjenzi Accademia dei Lincei Akkademja Russa tax-Xjenzi Akkademja Ġermaniża tax-Xjenzi Leopoldina Accademia Nazionale delle Scienze detta dei XL Akkademja tax-Xjenzi ta’ Torino

Magnus Gustaf (Gösta) Mittag-Leffler jew Gösta Mittag-Leffler (twieled fis-16 ta’ Marzu 1846 – miet fis-7 ta’ Lulju 1927) kien matematiku Żvediż. Il-kontributi matematiċi tiegħu huma marbuta l-iktar mat-teorija tal-funzjonijiet, li llum il-ġurnata tissejjaħ analiżi kumplessa.

Bijografija

Mittag-Leffler twieled fi Stokkolma, iben il-prinċipal tal-iskola John Olof Leffler u Gustava Wilhelmina Mittag; iktar ’il quddiem żied kunjom ommu meta kienet xebba flimkien ma’ kunjom missieru. Oħtu kienet il-kittieba Anne Charlotte Leffler. Huwa beda jattendi l-Università ta’ Uppsala fl-1865, lesta d-dottorat fl-1872 u beda jgħallem fl-univertsità f’dik l-istess sena. Huwa kien ukoll kuratur (1872–1873). Wara vvjaġġa lejn Pariġi, Göttingen u Berlin, u studja taħt Weierstrass f’Berlin. Imbagħad ingħata l-kariga ta’ professur tal-matematika (bħala s-suċċessur ta’ Lorenz Lindelöf) fl-Università ta’ Helsinki mill-1877 sal-1881 u mbagħad il-kariga tal-ewwel professur tal-matematika fil-Kulleġġ Universitarju ta’ Stokkolma (li wara saret l-Università ta’ Stokkolma); huwa kien il-President tal-kulleġġ mill-1891 sal-1892 u rtira mill-Presidenza fl-1911. Mittag-Leffler daħal fin-negozju u sar negozjant għal rasu ta’ suċċess, iżda fl-1922 tilef ġidu kollu minħabba kriżi ekonomika li affettwat lill-Ewropa.

Huwa kien membru tal-Akkademja Żvediża Rjali tax-Xjenzi (1883), tas-Soċjetà Finlandiża tax-Xjenzi u l-Arti (1878, u iktar ’il quddiem membru onorarju), tas-Soċjetà Żvediża Rjali tax-Xjenzi f’Uppsala, tas-Soċjetà Fiżjografika Rjali f’Lund (1906) u ta’ madwar 30 soċjetà barranija oħra, fosthom is-Soċjetà Rjali ta’ Londra (1896) u l-Académie des sciences f’Pariġi. Huwa ngħata dottorati onorarji mill-Università ta’ Oxford u minn diversi universitajiet oħra.

Mittag-Leffler kien avukat konvint tad-drittijiet tan-nisa u kien strumentali biex Sofia Kovalevskaya ssir professur full-time tal-matematika fi Stokkolma, li kienet l-ewwel mara fid-dinja b’dik il-kariga. Bħala membru tal-Kumitat tal-Premju Nobel fl-1903, huwa kien strumentali biex il-kumitat rilevanti jagħti l-premju għall-fiżika b’mod konġunt lil Marie Curie u lil Pierre Curie, minflok lil Pierre biss.

Mittag-Leffler stabbilixxa l-ġurnal matematiku Acta Mathematica (1882), bl-għajnuna tar-Re Oscar li sponsorjah, u ħallas għalih parzjalment bir-rikkezzi tal-mara tiegħu Signe Lindfors, li kienet ġejja minn familja Finlandiża sinjura ħafna. Huwa kellu librerija matematika kbira fil-villa tiegħu fis-subborg ta’ Djursholm fi Stokkolma. Id-dar u l-kontenti tagħha ngħataw b’donazzjoni lill-Akkademja tax-Xjenzi fl-Istitut Mittag-Leffler.

Referenzi

Portal Matematika