Aqbeż għall-kontentut

Tumbati Monumentali tal-Ħamrija ta' Poverty Point

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
It-Tumbata A.

It-Tumbati Monumentali tal-Ħamrija ta' Poverty Point, uffiċjalment is-Sit Storiku Statali ta' Poverty Point jew il-Monument Nazzjonali ta' Poverty Point, u fil-qosor sempliċement is-sit ta' Poverty Point (bil-Franċiż: Pointe de Pauvreté), huma tumbati preistoriċi tal-ħamrija li nbnew mill-kultura ta' Poverty Point, li llum il-ġurnata jinsabu fil-Grigal ta' Louisiana, l-Istati Uniti. L-evidenza tal-kultura ta' Poverty Point hija estiża fil-biċċa l-kbira tal-Boskijiet tax-Xlokk tan-Nofsinhar tal-Istati Uniti. Il-kultura kienet estiża fuq 100 mil (160 kilometru) mid-Delta ta' Mississippi u fin-Nofsinhar tal-Kosta tal-Golf.

Is-sit ta' Poverty Point ġie ddeżinjat bħala Sit Storiku Statali, Għeliem Storiku Nazzjonali tal-Istati Uniti u Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[1][2] Is-sit jinsab 15.5-il mil (24.9 kilometru) mill-fluss attwali tax-xmara Mississippi, fit-tarf ta' Macon Ridge.[3] Il-villaġġ ta' Epps żviluppa fil-perjodu storiku fil-Parroċċa tal-Punent ta' Carroll, Louisiana.

Is-sit ta' Poverty Point fih tumbati żgħar u tumbati mdaqqsin tal-ħamrija, li nbnew minn poplu inġenjuż bejn l-1700 u l-1100 Q.K. matul il-perjodu Arkajku Aħħari fl-Amerka ta' Fuq.[4] L-arkeologi pproponew varjetà ta' funzjonijiet li s-sit jaf kellu, inkluż bħala insedjament, ċentru kummerċjali u/jew kumpless reliġjuż ċerimonjali.

Is-sit ta' 402 akri (163 ettari) issa operat bħala s-Sit Storiku Statali ta' Poverty Point fih "l-ikbar u l-iżjed sit ċerimonjali tal-ħamrija u ta' okkupazzjoni umana tal-perjodu Arkajku Aħħari fl-Amerka ta' Fuq".[5] L-Amerikani Ewropej iddeskrivew is-sit fis-seklu 19. Mis-snin 50 tas-seklu 20, fis-sit ta' Poverty Point saru diversi skavi arkeoloġiċi professjonali. It-tumbati tal-ħamrija ngħataw isem żona bil-pjantaġġuni tas-seklu 19.

Deskrizzjoni tas-sit

[immodifika | immodifika s-sors]
Mappa tat-Tumbati Monumentali tal-Ħamrija ta' Poverty Point.

It-tumbati monumentali tal-ħamrija ta' Poverty Point jikkonsistu minn sensiela ta' tumbati żgħar u tumbati mdaqqsin tal-ħamrija u spazju miftuħ ċentrali. Il-qalba tas-sit fiha madwar 345 akru (140 ettaru), għalkemm l-investigazzjonijiet arkeoloġiċi wrew li ż-żona totali tal-okkupazzjoni kienet estiża fuq iktar minn 3 mili (5 kilometri) tul il-Bayou Macon. Fost it-tumbati hemm sitt tumbati konċentriċi żgħar b'għamla ta' Ċ, li huma estiżi sat-tarf ta' Macon Ridge u diversi tumbati oħra 'l barra u 'l ġewwa mit-tumbati ż-żgħar. Dawn it-tumbati konċentriċi żgħar huma uniċi għas-sit ta' Poverty Point.

Sitt tumbati żgħar b'għamla ta' Ċ

[immodifika | immodifika s-sors]

Il-parti prinċipali tal-monument tinkludi s-sitt tumbati żgħar b'għamla ta' Ċ. Kull tumbata minn dawn hija sseparata minn dik ta' ħdejha b'qisu ħandaq jew gandott. It-tumbati huma maqsuma b'erba' korsiji li jiffurmaw setturi tal-ħamrija. Tliet tumbati lineari addizzjonali jikkollegaw strutturi tal-ħamrija fin-nofs tan-Nofsinhar tat-tumbati. Illum il-ġurnata t-tumbati għandhom għoli li jvarja minn 0.3 sa 6 piedi (10 –185 ċentimetri). L-arkeologi jemmnu li f'xi postijiet dawn kienu ogħla fl-imgħoddi, iżda wara madwar 150 sena ta' ħart agrikolu d-daqs tagħhom ċkien. Il-wisa' tad-dawra ta' kull tumbata żgħira tvarja bejn 50 u 80 pied (15-25 metru) filwaqt li l-wisa' tal-istrutturi ta' warajhom tvarja bejn 65 u 100 pied (20–30 metru). Bejn wieħed u ieħor id-dijametru tat-tumbata l-iktar fuq barra hu ta' tliet kwarti ta' mil (1.2 kilometru), filwaqt li d-dijametru tal-iktar tumbata fuq ġewwa hu ta' madwar tliet fuq tmienja ta' mil (0.6 kilometri). L-iskala tat-tumbati tant hi kbira li r-riċerkaturi rnexxielhom jagħrfu d-disinn ġeometriku tagħhom wara li eżaminaw ir-ritratti tas-sit mill-ajru. Id-datazzjoni bir-radjukarbonju tissuġġerixxi li l-biċċa l-kbira tat-tumbati ż-żgħar tal-ħamrija nbnew bejn l-1600 u l-1300 Q.K.

Spazju miftuħ

[immodifika | immodifika s-sors]
Is-sit ta' Poverty Point fl-1938 mill-ajru.

Bejn it-tumbata konċentrika l-iktar interna u t-tarf tal-Lvant ta' Macon Ridge hemm spazju miftuħ kbir ta' 37.5 akru (17.4-il ettaru) qisu pjazza. Għalkemm l-ispazju miftuħ jidher bħala żona naturali ċatta, dan ġie mmodifikat b'mod estensiv. Minbarra ħniedaq mimlijin, l-arkeologi sabu li l-ħamrija ġiet miżjuda sabiex jiġi olzat il-livell tal-art f'xi żoni b'saħansitra 3.3 piedi (metru). Fis-snin 70 tas-seklu 20, l-iskavi żvelaw evidenza ta' arbli enormi tal-injam fl-ispazju miftuħ tal-Punent. Stħarriġ ġeofiżiku li saru iktar 'il quddiem identifika diversi strutturi manjetiċi ċirkolari kumplessi, b'dijametru li jvarja minn madwar 82 pied (25 metru) sa 206 pied (63 metru), fin-nofs tan-Nofsinhar tal-ispazju miftuħ. Abbażi ta' data ġeofiżika, arkeologi flimkien mal-Università ta' Louisiana f'Monroe u mal-Università Statali ta' Mississippi wettqu skavi mmirati fir-rigward ta' wħud mill-istrutturi manjetiċi ċirkolari; huma sabu ħofor kbar fejn x'aktarx kien hemm l-arbli, li jindikaw li ċ-ċrieki manjetiċi fil-fatt kienu t-traċċi tal-arbli tal-injam. Id-datazzjoni bir-radjukarbonju tal-ħofor tal-arbli tal-injam u tal-istrutturi l-oħra tal-madwar tindika li ċ-ċrieki tal-arbli kienu parti mill-pajsaġġ li nbena mill-Amerikani Nattivi, saħansitra meta kienu għadhom qed jinbnew it-tumbati tal-ħamrija.

Taraġ (li issa tneħħa) sal-quċċata tat-Tumbata A.

It-tumbati tal-ħamrija huma l-iżjed strutturi viżibbli fis-sit. L-ikbar tumbata, it-Tumbata A, hija għolja 72 pied (22 metru) fl-ogħla punt tagħha u fiha madwar 705 pied b'660 pied (215-il metru b'200 metru) fil-bażi tagħha. It-Tumbata A tinsab fil-Punent tat-tumbati ż-żgħar, u għandha għamla bejn wieħed u ieħor ta' T meta wieħed iħares lejha mill-ajru. Uħud interpretaw li t-Tumbata A għandha l-għamla ta' għasfur jew ta' "gżira dinjija" li tirrappreżenta ċ-ċentru kożmoloġiku tas-sit.

Ir-riċerkaturi skoprew li t-Tumbata A kienet inbniet malajr, x'aktarx f'perjodu ta' inqas minn tliet xhur. Qabel il-kostruzzjoni, il-veġetazzjoni li kienet tiksi s-sit tat-Tumbata A ngħatat in-nar. Skont analiżi bir-radjukarbonju, dan il-ħruq seħħ bejn l-1450 u l-1250 Q.K. Il-bennejja preistoriċi għattew iż-żona maħruqa minnufih b'saff ta' sedimenti, u mbagħad bnew l-istruttura prinċipali malajr. Ma hemm l-ebda sinjal ta' fażijiet ta' kostruzzjoni jew ta' erożjoni tar-radam tat-tumbata, lanqas fil-livelli mikroskopiċi, u dan jindika li l-kostruzzjoni saret fi sforz kbir uniku matul perjodu qasir ta' żmien. Bħala volum totali, it-Tumbata A hija magħmula minn madwar 8,400,000 pied kubu (238,000 metru kubu) ta' radam tal-ħamrija, u b'hekk hija t-tieni l-ikbar tumbata tal-ħamrija (bħala volum) fil-Lvant tal-Amerka ta' Fuq. Barra minn hekk, hija t-tieni l-ikbar bħala daqs wara t-Tumbata tal-Patrijiet tal-kultura ta' Mississippi li ġiet wara f'Cahokia, li nbniet għall-ħabta tad-950 u l-1000 W.K. f'dik li llum il-ġurnata hija Illinois qrib ix-xmara Mississippi.

Qrib it-Tumbata A hemm fosos baxxi minn fejn kienu jġibu r-radam. X'aktarx li l-poplu ta' Poverty Point ġarr ir-radam minn dawn il-fosos baxxi u minn postijiet oħra fis-sit biex bena t-tumbata.

It-Tumbata B.

It-Tumbata B tinsab fit-Tramuntana u fil-Punent tas-sitt tumbati konċentriċi ż-żgħar u 2,050 pied (625 metru) fit-Tramuntana tat-Tumbata A. It-tumbata għandha għamla bejn wieħed u ieħor konika u hija għolja madwar 21 pied (6.5 metri) b'dijametru fil-bażi ta' 180 pied (55 metru). It-Tumbata B tmur lura għal wara l-1700 Q.K. u kienet l-ewwel struttura tal-ħamrija li nbniet f'Poverty Point. Peress li nbniet f'diversi stadji, instabu fosos tan-nirien, faħam maħruq, u x'aktarx ħofor tal-arbli tal-injam f'diversi saffi fit-tumbata tal-ħamrija. L-impronti ta' qfief minsuġa ġew ippreservati fir-radam ta' saff lejn in-naħa ta' fuq tat-tumbata. L-istadju finali tal-kostruzzjoni tat-tumbata kien jinvolvi kisja konika bis-sedimenti fuq wiċċ it-tumbata kollha. Waqt l-iskavi f'nofs is-snin 50 tas-seklu 20, ġiet irrapportata għadma umana f'saff bl-irmied fil-bażi tat-tumbata. Dak iż-żmien, din is-sejba ġiet irrapportata bħala evidenza ta' kremazzjoni. Madankollu, riċerka reċenti ma rnexxilhiex issib evidenza ulterjuri tas-saff bl-irmied. Ir-riċerkaturi minflok issuġġerew li s-saff irrapportat jirrappreżenta sedimenti griżi fini li huma komuni għall-ħamrija tal-orizzont E ta' Macon Ridge u li spiss jinstabu taħt it-tumbati. L-identifikazzjoni tal-għadma (irrapportata bħala biċċa mit-tarf tal-għadma tal-koxxa ta' tarbija) ġiet ikkontestata wkoll u mhix inkluża f'xi kollezzjoni magħrufa mis-sit.

It-Tumbata Ċ tinsab fi ħdan l-ispazju miftuħ qrib it-tarf tal-Lvant ta' Macon Ridge. It-Tumbata Ċ hija għolja 6.5 piedi (2 metri), twila madwar 260 pied (80 metru), u llum il-ġurnata wiesgħa 80 pied (25 metru). Il-wisa' bl-erożjoni ttieklet tul it-tarf tan-naħa tal-Lvant. Hemm depressjoni li taqsam it-tumbata, li hija maħsuba li nħolqot minn triq għall-karrijiet tas-seklu 19 li kienet tibqa' sejra lejn it-Trumantana lejn ir-raħal antik ta' Floyd, Louisiana. Diversi dati bir-radjukarbonju għat-Tumbata Ċ urew l-okkupazzjoni sħiħa tas-sit, iżda riżultat partikolari ta' analiżi bir-radjukarbonju minn taħt il-bażi tat-tumbata jissuġġerixxi li t-Tumbata Ċ hija waħda mill-iżjed kostruzzjonijiet bikrin fis-sit. It-Tumbata Ċ hija magħmula minn diversi saffi rqaq ta' ħamrija distinta b'ammonti żgħar ta' detriti akkumulati bejniethom, u dan jindika li żdiedu maż-żmien. Is-saff l-iktar ta' fuq ta l-għamla konika finali lit-tumbata.

It-Tumbata D hija struttura rettangolari tal-ħamrija b'quċċata ċatta li llum il-ġurnata fiha ċimiterju storiku assoċjat mal-Pjantaġġun ta' Poverty Point. Din it-tumbata hija għolja madwar 4 piedi (1.2 metru) u fiha 100 pied b'130 pied (30 metru b'40 metru) fil-bażi tagħha; barra minn hekk tinsab fuq waħda mit-tumbati konċentriċi ż-żgħar. Diversi linji ta' evidenza jissuġġerixxu li t-Tumbata D inbniet, mill-inqas parzjalment, mill-kultura ta' Coles Creek kważi 2,000 sena wara l-okkupazzjoni tas-sit mill-kultura ta' Poverty Point. L-ewwel instabu bċejjeċ taċ-ċeramika tal-kultura ta' Coles Creek qrib it-Tumbata D. Imbagħad instabu bċejjeċ taċ-ċeramika tal-kultura ta' Coles Creek 40 ċentimetru taħt wiċċ l-art qrib it-Tumbata D. Fl-aħħar nett, saru analiżijiet tal-luminixxenza stimulata ottikament fuq il-ħamrija taħt u fi ħdan it-tumbata, li permezz tagħhom ġiet datata l-ħamrija li ġiet esposta l-aħħar għad-dawl tax-xemx, u nstab li kienet konsistenti ma' dik ta' tumbata tal-kultura ta' Coles Creek li nbniet fuq tumbata żgħira ta' Poverty Point.

It-Tumbata E xi kultant tissejjaħ ukoll bħala t-Tumbata tal-Logħba tal-Ballun. Dan l-isem ġej mir-referenza għal "żewġ depressjonijiet baxxi fuq il-quċċata ċċattjata tagħha li fakkru lil xi arkeologi f'postijiet tal-logħob, mhux minħabba xi attivitajiet tal-logħob reali f'Poverty Point".

It-Tumbata E tinsab 1,330 pied (405 metri) fin-Nofsinhar tat-Tumbata A u hija struttura rettangolari b'quċċata ċatta bit-truf ittundjati u rampa estiża mir-rokna tal-Grigal. It-Tumbata E hija għolja 13.4-il pied (4 metri) u fiha 360 pied b'295 pied (110 metri b'90 metru) fil-bażi tagħha. Il-profil ta' unità tal-iskavi fit-tarf tat-Tumbata E żvela ħames stadji ta' kostruzzjoni li ġew ikkorroborati ma' sensiela ta' kampjuni tal-ħamrija tul wiċċ it-tumbata. Ma ġiet irreġistrata l-ebda karatteristika fl-iskavi u nstabu għadd żgħir ta' artefatti. Bosta mill-artefatti li nstabu kienu ta' materjal mhux lokali, pereżempju tan-novakulit, karatteristika tal-materja prima tas-sit ta' Poverty Point. Sa reċentement, id-datazzjoni tat-Tumbata E ddependiet fuq similarità mal-kostruzzjoni tat-Tumbata B u l-iżvilupp simili tal-ħamrija. Fl-2017 ġiet irkurprata biċċa faħam maħruqa żgħira f'kampjun tal-ħamrija li ttieħed mill-bażi tar-rampa tat-tumbata. Dan il-faħam maħruq mill-bażi tat-tumbata pprovda datazzjoni bir-radjukarbonju li tissuġġerixxi li l-kostruzzjoni seħħet xi żmien wara l-1500 Q.K.

Is-sitt tumbata ġiet skoperta fis-sit ta' Poverty Point fl-2013. Magħrufa bħala t-Tumbata F, din tinsab 'il barra u fil-Grigal tat-tumbati konċentriċi ż-żgħar. It-Tumbata F hija għolja madwar 5 piedi (1.5 metru) u fiha 80 pied b'100 pied (24 metru bi 30 metru) fil-bażi tagħha. Id-datazzjoni bir-radjukarbonju tal-fdalijiet ta' biċċa injam maħruqa mill-bażi tat-tumbata tindika li t-tumbata nbniet xi żmien wara l-1280 Q.K., u b'hekk hija l-aħħar tumbata tal-ħamrija tal-perjodu Arkajku li żdiedet fis-sit ta' Poverty Point.

Tumbati ta' Lower Jackson u ta' Motley

[immodifika | immodifika s-sors]
Ħarsa ġenerali lejn is-sit ta' Poverty Point fejn jidhru l-pożizzjonijiet tat-tumbati ta' Lower Jackson u ta' Motley. Ta' min jinnota li t-Tramuntana tinsab lejn il-lemin.

Bejn wieħed u ieħor 1.8 mil (2.9 kilometri) fin-Nofsinhar taċ-ċentru tas-sit ta' Poverty Point hemm it-Tumbata ta' Lower Jackson (16WC10), li hija struttura konika għolja 10 piedi (3 metri), b'dijametru ta' 115-il pied (35 metru) fil-bażi tagħha. Għal bosta snin, l-arkeologi kienu jemmnu li t-Tumbata ta' Lower Jackson inbniet fl-istess żmien bħas-sit ta' Poverty Point. Madankollu, id-datazzjoni moderna bir-radjukarbonju mill-bażi tat-tumbata turi li t-Tumbata ta' Lower Jackson inbniet għall-ħabta tat-3900 sat-3600 Q.K., jiġifieri qabel it-tumbati tas-sit ta' Poverty Point b'madwar 1,500 sena. Qrib it-tumbata nstabu artefatti tipiċi tad-data iktar bikrija, bħal blokok imbaskta fil-fran u ponot tal-perjodu ta' Evans. It-Tumbata ta' Lower Jackson tinsab fuq l-istess orjentazzjoni mit-Tramuntana għan-Nofsinhar bħat-Tumbati tal-Ħamrija E, A u B ta' Poverty Point.

Madwar 1.2 mil (2.2 kilometri) lejn it-Tramuntana tat-tumbati tal-ħamrija ta' Poverty Point hemm it-Tumbata ta' Motley (16WC7), li hija għolja 52 pied (16-il metru) b'bażi ta' 560 pied b'410 piedi (170 metru b'125 metru). It-Tumbata ta' Motley tixbah ftit lit-Tumbata A bħala għamla, madankollu, l-affiljazzjoni kulturali ta' din it-tumbata tal-ħamrija għadha spekulattiva.

Strutturi ċirkolari bojod juru l-kontorn tal-ispazju miftuħ ta' 37.5 akru (17.4-il ettaru) fis-sit ta' Poverty Point.

Is-sit ta' Poverty Point ma nbeniex kollu f'daqqa. Il-konfigurazzjoni finali milli jidher kienet frott ix-xogħol ta' ġenerazzjonijiet suċċessivi tul perjodu konsiderevoli ta' żmien. Is-sekwenza eżatta u l-kronoloġija tal-kostruzzjoni tat-tumbati tal-ħamrija mhumiex magħrufa b'mod preċiż. Id-datazzjoni bir-radjukarbonju tas-sit tat varjetà wiesgħa ta' riżultati, iżda sinteżijiet reċenti jissuġġerixxu li l-kostruzzjoni tat-tumbati tal-ħamrija bdiet diġà mill-1800 Q.K. u baqgħet għaddejja sal-1200 Q.K.

L-iskavi arkeoloġiċi ddeterminaw li qabel il-kostruzzjoni tat-tumbati tal-ħamrija, il-ħaddiema preistoriċi wittew l-art ta' madwar is-sit u melew bir-radam diversi gandotti u postijiet baxxi biex joħolqu l-ispazju miftuħ ċatt ċentrali u wċuħ li fuqhom setgħu jibnu t-tumbati l-kbar u ż-żgħar. Il-materjal prinċipali tal-kostruzzjoni kien il-loess, li huwa tip ta' ħamrija bis-sedimenti li faċli titħaffer iżda li tittiekel meta tiġi esposta għall-ilma. Għal din ir-raġuni, jaf intuża t-tafal biex jiksi l-kostruzzjonijiet bil-loess sabiex b'hekk l-uċuħ jiġu protetti mill-erożjoni. It-tumbati tal-ħamrija nbnew bit-tfigħ ta' qfief sħaħ tar-radam u mbagħad kienu jimtlew l-ispazji vojta ta' bejniethom. Il-qfief, skont id-daqs ta' min iġorrhom, setgħu jifilħu bejn 30–50 libbra (13.6–22.7 kilogramma) ta' radam, u b'hekk x'aktarx li l-irġiel, in-nisa u t-tfal ipparteċipaw fil-kostruzzjoni.

L-għadd ta' individwi involuti fil-kostruzzjoni tas-sit ta' Poverty Point mhuwiex magħruf, għalkemm l-arkeologu Jon L. Gibson jipprovdi diversi xenarji dwar kemm x'aktarx kienu jdumu biex jibnu t-tumbati tal-ħamrija skont l-għadd u l-intensità tal-isforzi individwali. Pereżempju, huwa stima li t-tumbati tal-ħamrija jaf ġew prodotti f'seklu minn tliet ġenerazzjonijiet jekk xi mitt individwu qatta' sitt jew sebat ijiem fix-xahar fuq il-proġett tal-kostruzzjoni. Gibson jissuġġerixxi wkoll li l-ħaddiema kienu jgħixu fis-sit matul il-kostruzzjoni, u x'aktarx kienu jarmaw djar temporanji fil-quċċata tat-tumbati tal-ħamrija stess li kienu jkunu qed jibnu. Il-biċċa l-kbira tal-iskavi arkeoloġiċi tat-tumbati ż-żgħar fis-sit ta' Poverty Point jikkonsistu f'unitajiet żgħar ta' 3.3 piedi bi 3.3 piedi (metru b'metru) li ma jistgħux jiżvelaw il-kobor ta' unità domestika sħiħa. Eċċezzjoni huma l-iskavi tal-1980–1982 tal-Università Statali ta' Louisiana li esploraw trunċiera ta' 16-il pied bi 98 pied (4.9 metri b'29.9 metri) fl-inħawi tat-Tumbata ż-Żgħira Nru 1 tal-Majjistral. L-iskavi tat-trunċiera żvelaw diversi livelli sekwenzjali ta' attivitajiet domestiċi tul iż-żmien. L-arkeologi interpretaw din iż-żona bħala evidenza possibbli għal iktar abitazzjoni fit-tul fis-sit.

Xi bidliet fit-temperatura u fil-preċipitazzjoni, kif ukoll żieda fl-għargħar, jaf ikkawżaw żbilanċ ekoloġiku li wassal għall-abbandun ta' Poverty Point. L-arkeologi jużaw dawn il-bidliet bħala konfini taż-żmien bejn il-perjodu Arkajku u l-perjodu ta' wara tal-Boskijiet.

Xbieha artistika tal-kostruzzjoni kompluta tas-sit.

L-arkeologi ilhom jiddibattu l-funzjonijiet tas-sit ta' Poverty Point. Waħda mid-domandi prinċipali kienet jekk intużax għal insedjament jew għal avvenimenti perjodiċi biss. L-arkeologi jsostnu li d-djar inbnew fil-quċċata tat-tumbati konċentriċi ż-żgħar. Il-ħofor tal-arbli tal-injam flimkien mal-fdalijiet ta' ħuġġiġiet u fran fil-ħamrija nstabu fuq it-tumbati ż-żgħar, u b'hekk jindikaw il-preżenza ta' binjiet u attivitajiet assoċjati. Arkeologi oħra jemmnu li kieku kien hemm residenza regolari, kien ikun hemm iktar ħofor tal-arbli tal-injam. Gibson u oħrajn jinnotaw li xi ħofor tal-arbli tal-injam jaf inqerdu bil-ħart storiku li seħħ f'parti kbir mis-sit u jinnotaw ukoll l-iskavi limitati li żvelaw il-mudelli tal-ħofor tal-arbli tal-injam tad-djar.

Arkeologi bħal Sherwood Gagliano u Edwin Jackson jappoġġaw l-interpretazzjoni li Poverty Point kien sit fejn diversi gruppi kienu jiltaqgħu u jagħmlu kummerċ fuq bażi okkażjonali. Gibson jemmen li hemm evidenza li tħalla wisq skart mill-abitanti oriġinali biex jiġġustifika abitazzjoni okkażjonali biss, u li ma kienx ikun plawżibbli li jinbnew tumbati tal-ħamrija daqstant kbar biex jintużaw biss bħala ċentru kummerċjali.

Xi arkeologi jinterpretaw is-sit ta' Poverty Point bħala post ta' importanza reliġjuża u ta' importanza għas-simboliżmu. L-arkeologu William Haag, li skava s-sit fis-snin 70 tas-seklu 20, interpreta li l-korsiji li jiddividu s-setturi tat-tumbati ż-żgħar għandhom importanza astronomika u li huma allinjati mas-solstizji. L-astronomu Robert Purrington jemmen li t-tumbati ż-żgħar fis-sit ta' Poverty Point kienu allinjati ġeometrikament iktar milli astronomikament. Id-diskrepanza bejn il-konklużjonijiet ta' Haag u ta' Purrington tirriżulta mill-għażla ta' ċentri differenti tas-sit, u b'hekk dan wassal għal angoli differenti għall-korsiji. Ir-riċerkaturi studjaw ukoll it-twemmin reliġjuż storiku u kontemporanju tal-Amerikani Nattivi biex jixtarru xi punti paralleli. Gibson jemmen li t-tumbati ż-żgħar inbnew bl-arkijiet tagħhom il-kontra tal-Punent biex l-ispirti l-ħżiena tad-deni u tal-mewt jinżammu barra mill-kumpless.

Poplu ta' Poverty Point

[immodifika | immodifika s-sors]
Oġġetti dekorattiva magħmula mil-loess, u mbagħad impoġġija fil-fran, li nstabu fis-sit ta' Poverty Point.

Il-poplu tal-kultura ta' Poverty Point li bena t-tumbati tal-ħamrija kien poplu ta' kaċċaturi-sajjieda-ġemmiegħa iktar milli bdiewa. Huma eżempju ta' soċjetà kumplessa ta' kaċċaturi-ġemmiegħa li bnew monumenti fuq skala kbira. Il-maġġoranza l-kbira ta' monumenti preistoriċi oħra, minn Stonehenge fl-Ingilterra għall-Piramida l-Kbira ta' Khufu f'Giza, l-Eġittu, inbnew minn soċjetajiet agrikoli, li fihom l-għelejjel żejda kienu jippermettu densità ikbar tal-popolazzjoni u stratifikazzjoni tas-soċjetà.

Il-poplu li għex fis-sit ta' Poverty Point kien poplu ta' Amerikani Nattivi, dixxendenti tal-immigranti li waslu fl-Amerka ta' Fuq billi qasmu l-Istrett ta' Bering bejn wieħed u ieħor 20,000 sa 23,000 sena ilu. Il-poplu identifikat mal-kultura ta' Poverty Point żviluppa sett distint ta' karatteristiċi kulturali differenti minn abitanti kontemporanji oħra fil-Wied tan-Naħa t'Isfel ta' Mississippi. Iż-żmien, il-bidla kulturali u n-nuqqas ta' dokumenti bil-miktub jipprevjenu lir-riċerkaturi milli jidentifikaw il-poplu ta' Poverty Point bħala antenati ta' xi tribù storika jew moderna speċifika.

Is-sorsi tal-ikel tal-poplu fis-sit ta' Poverty Point kienu l-annimali u l-pjanti lokali fir-reġjun. L-ikel tal-poplu tas-sit ta' Poverty Point kien jinkiseb permezz tas-sajjieda, tal-ġemmiegħa u tal-kaċċaturi. L-għajxien tal-poplu tas-sit ta' Poverty Point kien mifrux b'mod wiesa' minħabba l-ikel staġonali differenti li kien disponibbli. Id-dieta tal-poplu kienet tikkonsisti minn mammiferi kbar bħal ċriev, mammiferi żgħar bħall-possum, diversi tipi ta' ħut u fkieren tal-ilma, molluski, lewż, frott, frott artab tal-bosk u għeruq akkwatiċi.

Il-Mużew ta' Poverty Point.

Il-maġġoranza l-kbira tal-artefatti li nstabu mis-sit ta' Poverty Point huma oġġetti żgħar tal-loess, b'diversità kbira ta' għamliet u magħrufa bħala l-"Oġġetti ta' Poverty Point". Għajr għall-għamliet uniċi speċjalizzati, l-arkeologi ġeneralment ikkonkludew li l-oġġetti kienu jintużaw għat-tisjir, abbażi tal-kuntest li fihom instabu l-artefatti u tal-arkeoloġija sperimentali. Meta tpoġġew fil-fran, instab li l-oġġetti kienu jżommu l-affarijiet ta' ġo fihom sħan u kienu jintużaw fit-tisjir.

L-abitanti tas-sit ta' Poverty Point ipproduċew ftit bċejjeċ tal-fuħħar u ħolqu varjetà ta' tipi b'diversi stili ta' disinni bħala dekorazzjoni. Madankollu, spiss kienu jimportaw reċipjenti tal-ġebel minn popli oħra, magħmula mis-steatit mill-għoljiet ta' qabel il-Muntanji Appalakkjani.

Il-biċċa l-kbira tal-għodod tal-poplu tas-sit ta' Poverty Point milli jidher inħolqu fil-post, peress li hemm evidenza ta' detriti mill-proċess tal-manifattura tagħhom qrib it-tumbati ż-żgħar. Analiżi tal-artefatti li nstabu fit-tumbati ż-żgħar turi li t-tumbati individwali u s-setturi tal-kumpless tat-tumbati tal-ħamrija kienu jintużaw għal attivitajiet speċjalizzati. Pereżempju, abbażi tal-analiżi tal-ponot li jaqtgħu u tad-detriti tal-produzzjoni, instab li s-settur tat-Tramuntana tat-tumbati tal-ħamrija kien l-iktar post fejn kienu jiġu mmanifatturati l-għodod u li fis-setturi tan-Nofsinhar kienu jiġu mmanifatturati l-ponot li jaqtgħu u kienu jintużaw bħala għodod. Instabu żibeġ, pendenti u oġġetti lapidarji oħra primarjament fis-settur tal-Punent. Madankollu, instabu figurini tat-tafal mifruxa b'mod indaqs qalb it-tumbati ż-żgħar. Abbażi tal-analiżi tal-artefatti li nstabu fl-istati suċċessivi tal-kostruzzjoni tat-tumbati, kien hemm bidliet ċari fl-istili tal-artefatti tul iż-żmien. Pereżempju, l-Oġġetti ta' Poverty Point b'inċiżjonijiet ċilindriċi huma l-iżjed forma bikrija prodotta ta' artefatti u l-forom bikoniċi ġew prodotti wara.

Ma hemm l-ebda ġebel li jokkorri b'mod naturali fis-sit ta' Poverty Point. Abbażi tas-sorsi ġeoloġiċi tal-qedem ta' tipi differenti ta' ġebel li ntużaw għall-produzzjoni tal-artefatti tal-ġebel li nstabu fis-sit ta' Poverty Point, l-arkeologi kkonkludew li l-abitanti tas-sit ta' Poverty Point kienu jagħmlu kummerċ ma' Amerikani Nattivi oħra. Pereżempju, għadd sproporzjonat ta' ponot li jaqtgħu kienu magħmula minn materja prima li kienet tokkorri b'mod naturali fil-muntanji ta' Ouachita u ta' Ozark, u fil-widien tax-xmajjar ta' Ohio u ta' Tennessee. Materjali oħra li rriżultaw mill-kummerċ kienu jinkludu l-ġebla tas-sapun min-Nofsinhar tal-Muntanji Appalakkjani ta' Alabama u ta' Georgia, u l-galena minn Missouri u Iowa. L-arkeologi assumew li l-preżenza tal-artefatti tar-ram kienet tindika li kien isir kummerċ ma' tribujiet li kienu jipproduċu r-ram fin-naħa ta' fuq tar-reġjun tal-Lagi l-Kbar. Madankollu, analiżijiet xjentifiċi moderni juru li mill-inqas uħud mill-artefatti tar-ram li nstabu fis-sit ta' Poverty Point kienu magħmula minn materjali disponibbli fin-Nofsinhar tal-Muntanji Appalakkjani, li kienu wkoll is-sors tar-reċipjenti tal-ġebla tas-sapun jew tal-isteatit fis-sit ta' Poverty Point.

Skoperta, skavi u turiżmu

[immodifika | immodifika s-sors]

Skoperta u skavi arkeoloġiċi

[immodifika | immodifika s-sors]
Veduta mill-ajru tat-tumbati tal-ħamrija tas-sit ta' Poverty Point fl-1960.

Fis-snin 30 tas-seklu 19, Jacob Walter, esploratur Amerikan li kien qed ifittex għall-minerali taċ-ċomb fl-inħawi, sab is-sit ta' Poverty Point u kiteb dwaru fid-djarju tiegħu:[6]

Mal-wasla fid-destinazzjoni tiegħi, f'bayou Mason fejn ġejt infurmat li kienu nstabu l-minerali taċ-ċomb, mill-ewwel skoprejt kif il-minerali taċ-ċomb spiċċaw f'dan il-post. B'din l-iskoperta, għebet it-tama li kelli li nsib xi minjiera ta' minerali taċ-ċomb. Minflok minjiera taċ-ċomb, sibt ruħi fis-sit ta' raħal Indjan tal-qedem. F'dan il-post, il-wiċċ tal-ħamrija ġiet imqallba bil-ħart għal diversi akri, u nstabu bosta frammenti ta' reċipjenti Indjani. Instabu wkoll għadd kbir ta' reċipjenti tal-ikel magħmula mill-Indjani, li jindikaw il-fatt li l-abitanti ta' dan ir-raħal kienu parti minn tribù li kienet tiekol minn dawn ir-reċipjenti. Il-blalen tat-tafal (parti mill-Oġġetti ta' Poverty Point) kienu daqs ġewża ħadra u kienu ġew prodotti fuq in-nar. Għaldaqstant, iddiżappuntat li ma skoprejtx minjiera taċ-ċomb, irkibt iż-żiemel tiegħi u mort 'il barra biex nara kif kienu l-inħawi qrib dan is-sit. Malajr skoprejt tumbata ta' daqs kolossali (it-Tumbata A). L-għamla tal-bażi ta' din l-istruttura kbira kienet rettangolari b'tul id-doppju tal-wisgħa tagħha, u kienet twila 1,000 pied, wiesgħa 500 pied u għolja 150 pied sal-quċċata ...

L-ewwel rendikont ippubblikat dwar is-sit kien fl-1873 minn Samuel Lockett, li serva bħala uffiċjal fl-Armata Konfederattiva matul il-Gwerra Ċivili Amerikana. Matul il-bidu tas-seklu 20, l-arkeologi bdew jinteressaw ruħhom fis-sit. Is-sit ta' Poverty Point ġie investigat u deskritt minn Clarence B. Moore fl-1913, minn Gerard Fowke tal-iSmithsonian Institution fl-1926, minn Clarence H. Webb fl-1935, u minn Michael Beckman fl-1946. Saru tliet staġuni ta' skavi fl-1952, fl-1953 u fl-1955 minn James A. Ford u Clarence Webb, li wasslu għall-pubblikazzjoni ta' Poverty Point, a Late Archaic Site in Louisiana (Poverty Point, Sit Arkajku Aħħari f'Louisiana) fl-1956.

L-iskavi komplew fis-sit fis-seklu 21 ukoll. Fost l-isforzi tar-riċerka kien hemm it-trunċiera tal-iskavi ta' Sharon Goad (1980–1982) fit-Tumbata ż-Żgħira Nru 1 tal-Majjistral, l-iskavi ta' Jon Gibson (1983–1995) f'diversi tumbati żgħar fis-sit, ir-riċerka ta' Glen Greene (1983–1992) dwar l-iżvilupp tal-ħamrija u t-tiswir tal-pajsaġġ kulturali tas-sit, u r-riċerka limitata ta' arkeologi oħra. Fil-bidu tas-seklu 21, T.R. Kidder u Anthony Ortmann wettqu riċerka rigward diversi tumbati tal-ħamrija fis-sit u lestew stħarriġ topografiku tas-sit ta' Poverty Point. Michael Hargrave u Berle Clay wettqu stħarriġ ġeofiżiku fuq roqgħa kbira tas-sit mill-2006 sal-2012, bl-użu tal-gradjometrija manjetika u r-reżistenza manjetika sabiex jinvestigaw is-sistema tat-tumbati żgħar u l-ispazju miftuħ. Id-Diviżjoni tal-Arkeoloġija ta' Louisiana stabbiliet il-Programm tal-Istazzjon tal-Arkeoloġija fis-sit ta' Poverty Point fl-1996 sabiex tissorvelja, tikkoordina u twettaq ir-riċerka fis-sit. Il-programm għadu attiv u permezz tiegħu saru bosta skavi fis-sit, flimkien maż-żamma u mal-analiżi tal-kollezzjonijiet minn skavi preċedenti fis-sit ta' Poverty Point.

Aċċess pubbliku u żamma tas-sit

[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1960, John Griffin, li dak iż-żmien kien l-Arkeologu Reġjonali tax-Xlokk tas-Servizz tal-Parks Nazzjonali, issuġġerixxa lill-Gvern Federali li s-sit ta' Poverty Point jiġi ddikjarat u stabbilit bħala monument nazzjonali. Għall-ewwel il-Kungress tal-Istati Uniti rrifjuta li jappoġġa l-protezzjoni, minħabba biża' li jitlef il-popolarità tas-sidien tal-art lokali. Madankollu, is-sit ġie ddeżinjat bħala Għeliem Storiku Nazzjonali fit-13 ta' Ġunju 1962.

Fl-1972, l-Istat ta' Louisiana xtara sezzjoni ta' 400 akru (1.6 km2) tas-sit. Fl-1976, l-istat fetaħ is-sit għall-pubbliku bħala ż-Żona Kommemorattiva Statali ta' Poverty Point. L-istat bena mużew iddedikat għall-interpretazzjoni tat-tumbati tal-ħamrija u tal-artefatti li nstabu hemmhekk. Fl-1988, il-Kungress iddeżinja s-sit bħala Monument Nazzjonali tal-Istati Uniti.

Illum il-ġurnata, il-Monument Nazzjonali ta' Poverty Point huwa miftuħ għall-viżitaturi kuljum mid-9:00 ta' filgħodu sal-5:00 ta' filgħaxija għajr f'Jum il-Ħajr, Jum il-Milied u fl-Ewwel tas-Sena. Peress li s-sit huwa ġestit mill-Uffiċċju tal-Parks Statali ta' Louisiana, il-biljett validu għall-Parks Nazzjonali kollha tal-Istati Uniti ma jiġix aċċettat għad-dħul fis-sit. Louisiana taħdem mad-diviżjoni tal-Korp tal-Inġiniera tal-Armata tal-Istati Uniti biex jiġu żviluppati pjanijiet għall-kontroll tal-erożjoni.

Fl-2013, il-Logutenent-Gvernatur Jay Dardenne, il-kap ex officio tad-Dipartiment tal-Kultura, tar-Rikreazzjoni u tat-Turiżmu ta' Louisiana, talab $750,000 ta' finanzjament għal stat ta' emerġenza biex tiġi limitata l-erożjoni fis-sit ta' Poverty Point. L-erożjoni li thedded it-tumbati preistoriċi tiġi kkawżata mill-Harlin Bayou fin-naħa tat-Tramuntana tas-sit. Il-finanzjament ġie approvat.

Sit ta' Wirt Dinji

[immodifika | immodifika s-sors]

F'Jannar 2013, id-Dipartiment tal-Intern tal-Istati Uniti nnomina s-sit ta' Poverty Point bħala sit indikattiv biex jitqies biex jitniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO. Is-Senatur tal-Istat Francis C. Thompson ta' Delhi fil-Parroċċa ta' Richland sostna li l-kwistjoni mhix "kwistjoni lokali jew anke statali biss, iżda ta' importanza internazzjonali. Il-prestiġju ta' Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fir-reġjun u fl-istat ikollu importanza kbira kemm kulturalment kif ukoll ekonomikament".

Fit-22 ta' Ġunju 2014, il-Kumitat tal-Wirt Dinji tal-UNESCO iddeżinja s-sit ta' Poverty Point bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fil-laqgħa tiegħu f'Doha, il-Qatar.[1] Il-Logutenent-Gvernatur Jay Dardenne bagħat delegazzjoni ta' żewġ persuni lejn il-Qatar biex jassistu lid-delegati mid-Dipartimenti tal-Intern u tal-Istat tal-Istati Uniti u pprovdew tagħrif dwar is-sit ta' Poverty Point lill-Kumitat tal-Wirt Dinji tal-UNESCO. Is-Sit ta' Poverty Point issa huwa elenkat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO flimkien ma' attrazzjonijiet kulturali oħra bħal Stonehenge fl-Ingilterra, il-Piramidi Eġizzjani f'Giza fl-Eġittu, u l-Ħajt il-Kbir taċ-Ċina. B'hekk is-Sit ta' Poverty Point sar l-ewwel Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO f'Louisiana u 22 Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-Istati Uniti.[1]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' kriterju wieħed tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet".[1]

  1. ^ a b ċ d "Poverty Point UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2024-07-14.
  2. ^ "A first for Louisiana: Poverty Point selected as World Heritage site …". archive.ph. 2014-06-22. Miġbur 2024-07-14.
  3. ^ Milner, George R. (2004). The Moundbuilders: Ancient Peoples of Eastern North America. Londra: Thames & Hudson Ltd.
  4. ^ "Poverty Point Nomination Dossier" (PDF).
  5. ^ U.S. Department of the Interior (2013). Monumental Earthworks of Poverty Point. Nomination to the World Heritage List by the United States of America. p. 106.
  6. ^ Connolly, Robert (1997). 1997 Annual Report: Station Archaeology Program at the Poverty Point State Commemorative Area. Report on file, Louisiana Division of Archaeology, Baton Rouge, Louisiana.