Torri tal-għassa

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Torri tal-għassa fuq il-Ħajt il-Kbir taċ-Ċina
It-Torri ta' San Tumas f'Marsaskala, Malta

Torri tal-għassa huwa tip ta' fortifikazzjoni użata f'ħafna partijiet tad-dinja. Huwa differenti minn torri regolari peress li l-użu primarju tiegħu huwa militari u minn turretta peress li ġeneralment tkun struttura sparata minn bini ieħor. L-iskop ewlieni tiegħu huwa li jipprovdi post għoli u sigur li minnu sentinella jew għassiesa jistgħu josservaw iż-żona tal-madwar. F'xi każijiet, torrijiet mhux militari, bħal torrijiet reliġjużi, jistgħu jintużaw ukoll bħala torrijiet tal-għassa.

Storja[immodifika | immodifika s-sors]

Torrijiet tal-għassa militari[immodifika | immodifika s-sors]

Rikostruzzjoni taʼ Torri tal- Għassa Ruman fil- Ġermanja

Ir-Rumani bnew bosta torrijiet bħala parti minn sistema ta’ komunikazzjonijiet,[1] eżempju wieħed huma t-torrijiet tul il-Ħajt ta’ Ħadrijan fil-Gran Brittanja.[2] Ir-Rumani bnew ħafna fanali,[3] bħat-Torri ta’ Erkole fit-Tramuntana ta' Spanja, li għadu jiffunzjona sal-lum,[4] u l-fanal daqstant ieħor famuż fil-Kastell ta’ Dover, li llum huwa madwar nofs l-għoli oriġinali tiegħu u jissopravivi bħala fdal storiku.[5]

Fl-Ewropa medjevali, ħafna kastelli u djar kbar sew, jew bini fortifikat simili, kienu mgħammra b'torrijiet tal-għassa.[6] F'uħud mid-djar tal-Punent ta' Franza, it-torri tal-għassa mgħammar b'lakuni għall-vleġeġ jew armi tan-nar kien wieħed mill-mezzi prinċipali ta' difiża. Sid fewdali seta' jżomm għassa fuq id-dominju tiegħu mill-quċċata tat-torri tiegħu.

Fin-Nofsinhar tal-Għarabja Sawdija u l-Jemen, torrijiet żgħar tal-ġebel u tat-tajn imsejħa "qasba" (kasbah) inbnew jew bħala torrijiet tal-għassa jew imħażen fil-muntanji Asir. [7] Barra minn hekk, fin-Najd, torri tal-għassa, imsejjaħ "margab", kien jintuża biex l-għedewwa jintlemħu mill-bogħod u għajta ta' twissijja toħroġ minn fuqu għal dawk qribu.[8]

L-Iskozja rat il-bini ta’ torrijiet Peel[9] li għaqqdu l-funzjoni ta’ torri tal-għassa ma’ dik ta’ maħżen [10] jew dar torri[11] li sservi bħala r-residenza għal familja notevoli lokali.

It-Torri tal-Għallis, wieħed mit-13- il torri ta’ Redin f’Malta

Il-pajjiżi tal-Mediterran, u l-Italja b'mod partikolari, raw il-bini ta' bosta torrijiet tal-għassa kostali mill-bidu tal-Medju Evu, konnessi mat-theddida tal-attakki Saraċeni mid-diversi stati Musulmani li kienu jeżistu f'dak iż-żmien (bħall- Gżejjer Baleariċi, Ifriqija jew Sqallija). Aktar tard (li jibda mis-seklu 16) ħafna ġew restawrati jew mibnija kontra l-pirati ta' Barbarija.[12]

It-Torri l-Kbir ta' Neuwerk mibni fl-1310 minn Hamburg, il-Ġermanja

Bl-istess mod, il-belt stat ta' Hamburg kisbet poter politiku fis-seklu 13 fuq gżira remota 150 kilometru 'l isfel mill-estwarju tax-xmara Elbe biex bniet it- Torri l-Kbir ta' Neuwerk sal-1310 biex jipproteġi r-rotot tal-kummerċ tiegħu. Stabbilew ukoll dwana fit-torri tal-għassa biex iħarsu l-passaġġ.

Torri tal-għassa tad-dinastija Han ħdejn Dunhuang, Gansu, iċ-Ċina

Xi eżempji notevoli ta' torrijiet militari tal-għassa Mediterranji jinkludu t-torrijiet li l-Kavallieri ta' Malta kienu bnew fuq il-kosta madwar Malta. Dawn it-torrijiet ivarjaw fid-daqs minn torrijiet tal-għassa żgħar sa strutturi kbar armati b’bosta kanuni. Dawn jinkludu t-torrijiet ta' Wignacourt,[13] de Redin, [14] u Lascaris, imsemmija għall-Gran Mastru rispetti, bħal Martin de Redin, li kkummissjona kull serje.

L-isem tat-tieni l-akbar belt tat-Tuneżija, Sfax, huwa t-traduzzjoni berber - punika mill- Grieg "Taphroúria" ( Ταφρούρια) li tfisser torri tal-għassa, li jista' jfisser li l-belt Musulmana tad-9 seklu nbniet bħala estensjoni ta' dak li bħalissa huwa magħruf bħala. il- Kasbah, waħda mill-kantunieri tal-swar komplet superstiti tal- medina . [15]

Fiċ-Channel Islands, il-Jersey Round Towers [16] u t-torrijiet tal-Guernsey loophole [17] huma mill-aħħar parti tas-seklu 18. Inbnew biex jagħtu twissija ta’ attakki mill-Franċiżi.

It-Torrijiet Martello [18] li l-Ingliżi bnew fir-Renju Unit u bnadi oħra fi żmien l-Imperu Brittaniku kienu fortifikazzjonijiet difensivi li kienu armati bil-kanuni u li ħafna drabi kienu fil-linja tal-vista ta’ xulxin. Wieħed mill-aħħar torrijiet Martello li nbnew kien Fort Denison fil-port ta' Sydney.[19]

Torrijiet tal-għassa mhux militari[immodifika | immodifika s-sors]

Torri tal-għassa mhux militari, użat bħala lampa biex idawwal matul il-lejl, fit-tempju ta' Banashankari, Karnataka, l-Indja

Eżempju tat-torri tal-għassa mhux militari fl-istorja huwa dak ta’ Ġerusalem. Għalkemm l-Ebrej użawha biex jgħassu għall-armati li joqorbu lejn il-belt, l- awtoritajiet reliġjużi pprojbixxew l-użu tal-armi minn fuq it-torri peress li dan kien jeħtieġ li jigħaddu l-armi minn ġewwa t-tempju. Meta nbena mill-ġdid mir-Re Erodi, dan it-torri tal-għassa issemma Marku Antonju, ħabib tiegħu li ġġieled kontra Gaius Julius Caesar Octavianus (aktar tard Awgustu) u tilef.[bżonn referenza]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ Sagona, Claudia (2015), 'Melita and Gaulos during the Punic Period, in "The Archeology of Malta", Cambridge University Press, ISBN 9781107006690, p. 239.
  2. ^ "obituary:Brian Dobson". DailY Telegraph. 21 September 2012. Miġbur 22 September 2012.
  3. ^ "Sunken Ruins of Alexandria Will Be World's First Underwater Museum". Earthables. Arkivjat minn l-oriġinal fl-March 10, 2016. Miġbur March 27, 2016.
  4. ^ Baldwin, Thomas (17 August 2017). "A Universal Pronouncing Gazetteer: Containing Topographical, Statistical, and Other Information, of All the More Important Places in the Known World, from the Most Recent and Authentic Sources". Lindsay & Blakiston – via Google Books.
  5. ^ Cathcart King, David J. (1983). Catellarium Anglicanum: An Index and Bibliography of the Castles in England, Wales and the Islands. Volume I: Anglesey–Montgomery. Kraus International Publications. p. 230.
  6. ^ Timelines TV Interactive video timeline of British history with section on medieval manors.
  7. ^ The New Encyclopædia Britannica. 1998. "Asir." 15th edition. Volume 1, "Micropedia". p. 635.
  8. ^ Folda, Jaroslav (5 September 2005). Crusader Art in the Holy Land, From the Third Crusade to the Fall of Acre. Cambridge University Press. ISBN 9780521835831 – via Google Books.
  9. ^ "Peel Towers, the name given to fortresses of the moss-troopers on the Scottish border". p. 490.
  10. ^ Dixon, Philip. (2002) "The Myth of the Keep," in Meirion-Jones, Impey and Jones (ed) (2002). p. 9.
  11. ^ Toy, Sidney (1985). Castles: Their construction and history. New York: Dover Publ.
  12. ^ Salvatore Mazzarella, Renato Zanca, Il libro delle Torri, le torri costiere di Sicilia nei secoli XVI-XX , Palermo: Sellerio, 1985. ISBN 978-88-389-0089-1
  13. ^ Debono, Charles. "Coastal Towers". Mellieha.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-10 May 2015. Miġbur 22 April 2015.
  14. ^ "Malta's coastal watch towers". MaltaUncovered.com. 4 December 2009. Miġbur 31 May 2015.
  15. ^ "سر تسمية صفاقس". تاريخ صفاقس (in Arabic). Retrieved 2020-11-14.
  16. ^ "Jersey Round Tower number 1:: Grid WV7046 :: Geograph Channel Islands - photograph every grid square!". Channel-islands.geographs.org. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2013-12-26. Miġbur 2012-10-03.
  17. ^ Clements, William H. (1998) Towers of Strength: Martello Towers Worldwide. (London: Pen & Sword). ISBN 978-0-85052-679-0. pp. 83-87.
  18. ^ Abram, David (2003) The Rough Guide to Corsica Rough Guides. p. 103.
  19. ^ "About Fort Denison - Fort Denison". web.archive.org. 2014-08-25. Arkivjat mill-oriġinal fl-2014-08-25. Miġbur 2023-08-21.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Torri tal-għassa (Watch towers)
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Torri_tal-għassa&oldid=299916"