Aqbeż għall-kontentut

Lista ta' Siti ta' Wirt Dinji fil-Kenja

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Il-Muntanja tal-Kenja, f'għoli ta' 3,600 metru.

Is-Siti ta' Wirt Dinji tal-Organizzazzjoni tan-Nazzjonijiet Uniti għall-Edukazzjoni, ix-Xjenza u l-Kultura (UNESCO) huma postijiet b'importanza kulturali jew naturali, kif deskritt fil-Konvenzjoni tal-Wirt Dinji tal-UNESCO, li ġiet stabbilita fl-1972.[1] Il-wirt kulturali jikkonsisti minn monumenti (bħal xogħlijiet arkitettoniċi, skulturi monumentali, jew inċiżjonijiet), gruppi ta' binjiet, u siti (fosthom siti arkeoloġiċi). Il-wirt naturali jinkludi karatteristiċi naturali (li jikkonsistu minn formazzjonijiet fiżiċi u bijoloġiċi), ġeoloġiċi u fiżjografiċi (inkluż il-ħabitats ta' speċijiet mhedda ta' annimali u pjanti), u siti naturali li huma importanti mill-puntdivista tax-xjenza, tal-konservazzjoni jew tas-sbuħija naturali.[2] Il-Kenja rratifikat il-Konvenzjoni fil-5 ta' Ġunju 1991, u b'hekk is-siti indikattivi tagħha setgħu jitqiesu biex jiżdiedu mal-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO.[3]

L-ewwel Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO li tniżżlu mill-Kenja kienu l-Parks Nazzjonali tal-Lag ta' Turkana u l-Park Nazzjonali/Foresta Naturali tal-Muntanja tal-Kenja fl-1997. Mill-2024, il-Kenja b'kollox għandha tmien Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, ħamsa kulturali u tlieta naturali.

Siti ta' Wirt Dinji

[immodifika | immodifika s-sors]

L-UNESCO tiddeżinja s-siti abbażi ta' għaxar kriterji tal-għażla; kull sit irid jissodisfa mill-inqas wieħed mill-għaxar kriterji. Il-kriterji (i) sa (vi) huma kulturali, filwaqt li l-kriterji (vii) sa (x) huma naturali.[4]

NB: * Siti transnazzjonali (bl-ikħal)

Sit Ritratt Post Kriterji tal-Għażla Erja

f'ettari (akri)

Sena tad-deżinjazzjoni Deskrizzjoni
Forti ta' Ġesù, Mombasa A fortified, but badly-faded yellow-coloured wall looks off into distant sea to the left. Mombasa

4°03′46″S 39°40′46″E / 4.062778°S 39.679444°E / -4.062778; 39.679444 (Fort Jesus, Mombasa)

kulturali:

(i), (iv)

161,485 (399,040) 2011 Il-Forti ta' Ġesù huwa forti Portugiż li nbena mill-1593 sal-1596 fuq il-Gżira ta' Mombasa biex jiddefendi l-port antik ta' Mombasa, il-Kenja. Il-konfigurazzjoni tas-sit issegwi l-ideal Rinaxximentali li l-ġisem tal-bniedem huwa perfettament proporzjonat.[5]
Sistema tal-Lagi tal-Kenja fil-Wied tal-Fondoq il-Kbir An aerial view of a large, grassy plain by the water. A small road zigzags through the field. Provinċja tal-Wied tal-Fondoq

0°26′33″N 36°14′24″E / 0.442500°N 36.240000°E / 0.442500; 36.240000 (Kenya Lake System in the Great Rift Valley)

naturali:

(viii), (x)

161,485 (399,040) 2011 Is-sit jinsab fil-Wied tal-Fondoq il-Kbir, il-Kenja, u jinkludi tliet lagi: il-Lag ta' Bogoria, il-Lag ta' Nakuru u l-Lag ta' Elementaita. Popolazzjoni kbira b'diversità kbira ta' għasafar, inkluż tlettax-il speċi mhedda, jgħixu fl-inħawi.[6]
Parks Nazzjonali tal-Lag ta' Turkana A view of a wide river separating two landmasses, on the left and right. Lag ta' Turkana

3°03′05″N 36°30′13″E / 3.051306°N 36.503667°E / 3.051306; 36.503667 (Lake Turkana National Parks)

naturali:

(viii), (x)

161,485 (399,040) 1997 Il-Lag ta' Turkana, l-ikbar lag salmastru fl-Afrika, huwa żona importanti għall-istudju tal-fawna u tal-flora. Fih jitnisslu l-kukkudrilli tan-Nil, l-ippopotami u diversi sriep velenużi. Is-sit tqiegħed fil-lista tas-siti fil-periklu fl-2018, primarjament minħabba l-impatt potenzjali tad-Diga ta' Gilgel Gibe III fl-Etjopja.[7]
Ċentru Storiku ta' Lamu An aerial view of a path (that doubles as a wharf) along the coast of a large body of water. Lamu

2°16′05″S 40°54′07″E / 2.268°S 40.902°E / -2.268; 40.902 (Lamu Old Town)

kulturali:

(ii), (iv), (vi)

16 (40) 2001 Ir-raħal huwa l-eqdem insedjament tas-Swaħili, u nbena bil-ġebel tal-qroll u bl-injam tal-mangrovji. Jinkludi btieħi interni, verandi u bibien elaborati tal-injam.[8]
Park Nazzjonali/Foresta Naturali tal-Muntanja tal-Kenja A view of a very slanted and lengthy hill leading to a very foggy top. Provinċja Ċentrali u Provinċja tal-Lvant

0°09′18″N 37°18′56″E / 0.155000°N 37.315556°E / 0.155000; 37.315556 (Mount Kenya National Park/Natural Forest)

naturali:

(vii), (ix)

142,020 (350,900) 1997 Il-park jinkludi l-inħawi ta' madwar il-Muntanja tal-Kenja għolja 5,199 metru (17,057 pied) u fih tnax-il glaċier.[9]
Foresti Sagri ta' Kaya tal-Mijikenda Two women discuss beside two very long tree roots in a forest. Provinċja tal-Kosta

3°55′55″S 39°35′46″E / 3.931944°S 39.596111°E / -3.931944; 39.596111 (Sacred Mijikenda Kaya Forests)

kulturali:

(iii), (v), (vi)

1,538 (3,800) 2008 Is-sit jinkludi ħdax-il foresta mifruxa fuq 200 kilometru (120 mil) tul il-kosta tal-KenjaThe site comprises eleven forests spread. Fihom hemm il-fdalijiet ta' villaġġi li nbnew matul is-seklu 16 mill-Mijikenda, u li issa jitqiesu bħala siti sagri.[10]
Sit Arkeoloġiku ta' Thimlich Ohinga A picture of a stone wall with a gate. Kontea ta' Migori

0°58′23″S 34°15′30″E / 0.9731°S 34.2583°E / -0.9731; 34.2583 (Thimlich Ohinga)

kulturali:

(iii), (iv), (v)

21 (52) 2018 L-insedjament imdawwar b'ħitan tas-sejjieħ imur lura għas-seklu 16 W.K. u huwa l-ikbar wieħed u l-iżjed wieħed ippreservat tax-xorta tiegħu.[11]
Raħal Storiku u Sit Arkeoloġiku ta' Gedi Kontea ta' Kilifi 3°18′11″S 40°01′01″E / 3.303°S 40.017°E / -3.303; 40.017 (The Historic Town of Gedi)

kulturali: (ii), (iii), (iv) 20.81 (51.42) 2024 Is-sit jinkludi l-fdalijiet ta' ċentru kummerċjali kostali Swahili tas-seklu 15. Ir-raħal kellu swar interni u interni; ġew skavati wkoll oqbra, palazz u moskea kbira. Il-fdalijiet tal-binjiet huma magħmula mill-qroll mill-Oċean Indjan.[12]
  1. ^ "UNESCO World Heritage Centre - The World Heritage Convention". web.archive.org. 2016-08-27. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-08-27. Miġbur 2022-03-17.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  2. ^ "UNESCO World Heritage Centre - Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". web.archive.org. 2021-02-01. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-02-01. Miġbur 2022-03-17.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  3. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Kenya - UNESCO World Heritage Convention". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  4. ^ "UNESCO World Heritage Centre - The Criteria for Selection". web.archive.org. 2016-06-12. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-06-12. Miġbur 2023-08-14.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
  5. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Fort Jesus, Mombasa". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  6. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Kenya Lake System in the Great Rift Valley". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  7. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lake Turkana National Parks". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  8. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Lamu Old Town". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  9. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Mount Kenya National Park/Natural Forest". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  10. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Sacred Mijikenda Kaya Forests". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  11. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Thimlich Ohinga Archaeological Site". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-09-08.
  12. ^ "The Historic Town and Archaeological Site of Gedi". whc.unesco.org. Miġbur 2024-07-29.