Alphonse Daudet

Alphonse Daudet
Ħajja
Isem propju	Louis Marie Alphonse Daudet
Twelid	Nîmes, 13 Mejju 1840, 1840
Nazzjonalità	Franza
Residenza	Clamart (en)
L-ewwel lingwa	Franċiż
Mewt	Pariġi, 16 Diċembru 1897
Post tad-dfin	Iċ-Ċimiterju Père Lachaise; Grave of Alphonse Daudet (en)
Kawża tal-mewt	kawżi naturali (sifilide)
Familja
Missier	Vincent Daudet
Omm	Adeline Daudet
Konjuga/i	Julia Daudet (en)
Ulied	uri Léon Daudet (en) ; Lucien Daudet (en) ; Edmée Daudet (en) ;
Aħwa	uri Anna Daudet (en) ; Ernest Daudet (en) ; Henri Daudet (en) ;
Edukazzjoni
Lingwi	Franċiż; Oċċitan
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	kittieb; drammaturgu; poeta; rumanzier; awtobijografu; xeneġġatur; prożatur
Xogħlijiet importanti	Tartarin ta' Tarascon; Ittri mill-Mitħna Tiegħi; Le Petit Chose; Il-Mogħża ta' Monsieur Seguin; L-Arleżjana
Premjijiet	List Kavallier tal-Leġjun tal-Unur (9 Awwissu 1870) ; Officer of the Legion of Honour (29 Diċembru 1886) ; Jouy Prize (1875) ;
Influwenzat minn	Émile Zola; Edmond de Goncourt (en)
Sħubija	Académie de Nîmes (en)
Psewdonomu	Piccolo
Moviment artistiku	rumanz; poeżija; ħrafa; dramma; novella

Alphonse Daudet (Franċiż: [dodɛ]; 13 ta' Mejju 1840 – 16 ta' Diċembru 1897) kien rumanzier Franċiż. Kien żewġ il-kittieba Julia Daudet u missier Edmée Daudet, u l-kittieba Léon Daudet u Lucien Daudet.

Żgħożija[immodifika | immodifika s-sors]

Daudet twieled Nîmes, Franza.^[1] Niesu, miż-żewġ naħat, kienu membri tal-bourgeoisie. Missieru, Vincent Daudet, kien produttur tal-ħarir — bniedem li ħajtu kienet mimlija sfortuna u falliment. Alphonse kien jiskarta ħafna mill-iskola u kellu tfulija mimlija dwejjaq. Fl-1856 ħalla Lyon, fejn għex matul il-parti l-kbira tas-snin tal-iskola, u beda karriera bħala għalliem tal-iskola f'Alès, Gard, fin-nofsinhar ta' Franza. Daudet sab dan l-impjieg intollerabbli u aktar tard kien jgħid li kien jistenbaħ imwerwer, jaħseb li għadu fil-klassi qalb l-istudenti bla dixxiplina li kellu.^[2] Insibu dawn l-esperjenzi riflessi fir-rumanz tiegħu Le Petit Chose.

Fl-1 ta' Novembru 1857, abbanduna t-tagħlim u mar joqgħod ma' ħuh Ernest Daudet, xi tliet snin akbar minnu, li kien qiegħed jipprova jagħmel karriera bħala ġurnalista Pariġi. Alphonse beda jikteb u ppubblika l-poeżiji tiegħu f'volum żgħir, Les Amoureuses (1858), li intlaqa' tajjeb mhux ħażin. Sab impjieg ma' Le Figaro, li dak iż-żmien kienet taħt Cartier de Villemessant, editur enerġetiku, kiteb tnejn jew tliet drammi, u beda jsir magħruf fil-kommunitajiet letterarji bħala bniedem ta' distinzjoni li jipprometti. Id-Duka ta' Morny, il-ministru ta' qawwa kbira ta' Napuljun III, ħatru bħala wieħed mis-segretarji tiegħu — impjieg li żamm sal-mewt tad-duka fl-1865.^[2]

Karriera Letterarja[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1866, il-kollezzjoni ta' novelli ta' Daudet's Lettres de mon moulin (Ittri mill-Mitħna tiegħi), li kiteb Clamart, qrib Pariġi, li fiha jalludi għal mitħna f'Fontvieille, Provenza, ġibdet l-attenzjoni ta' ħafna qarrejja. L-ewwel mill-kotba tiegħu aktar fit-tul, Le Petit Chose (1868), però, ma' tantx kien popolari. Fil-parti l-kbira kien l-istorja taż-żgħożija tiegħu, irrakkontata b'ħafna ħlewwa u ħniena. Fl-1872 ħareġ il-famuż Aventures prodigieuses de Tartarin de Tarascon, u dramm fi tliet atti L'Arlésienne. Imma Fromont jeune et Risler aîné (1874) kien suċċess kbir. Il-kreatività tiegħu irriżultat f'karattri realistiċi u tipiċi.^[2]

Jack, rumanz dwar tifel illeġittmu, martri tal-egoiżmu ta' ommu, li ħareġ sentejn wara, serva biex isaħħaħ l-istess impressjoni. Minn hemm 'il quddiem kellu karriera letterarja, il-parti l-kbira jikteb ir-rumanzi: Le Nabab (1877), Les Rois en exil (1879), Numa Roumestan (1881), Sapho (1884), L'Immortel (1888), jikteb għall-palk u jikteb ir-reminixxenzi: Trente ans de Paris (1887) u Souvenirs d'un homme de lettres (1888). Dawn, mat-tliet Tartarins^[3] - Tartarin de Tarascon, Tartarin sur les Alpes, Port-Tarascon - u n-novelli, il-parti l-kbira miktubin qabel kisib il-fama, jifformaw il-korp tax-xogħlijiet ta' ħajtu.^[2]

L'Immortel hu attakk aċituż kontra l-Académie Française, organizzazzjoni prestiġjuża li Daudet qatt ma kien membru tagħha. Daudet kiteb ukoll xi stejjer għat-tfal, fosthom La Belle Nivernaise, storja dwar dgħajsa qadima u l-ekwipaġġ tagħha, fl-1867 Daudet iżżewweġ lil Julia Allard, l-awtur ta' Impressions de nature et d'art (1879), L'Enfance d'une Parisienne (1883), u xi studji letterarji oħra miktubin taħt l-isem tal-pinna ta' "Karl Steen".^[2]

Daudet ma kien bl-ebda mod fidil fiż-żwieġ, u kien wieħed minn ġenerazzjoni ta' kittieba sifilitiċi Franċiżi. ^[4] Matul iż-żwieġ kollu kellu relazzjonijiet sesswali ma' ħafna mill-maħbubin ta' sħabu. Daudet kellu jsofri bosta kuri u operazzjonijet ta' wġiegħ kbir għall-marda paralizzanti. L-entrati fid-djarju tiegħu dwar l-uġiegħ li bata mill-marda tabes dorsalis ġabarhom fil-volum La Doulou (La Douleur). Daudet miet Pariġi fis-16 ta' Diċembru 1897, u ndifen fiċ-Ċimiterju Père Lachaise tal-stess belt.

Opinjonijiet politiċi u soċjali, kontroversji u wirt[immodifika | immodifika s-sors]

Daudet kien monarkista u oppona r-Repubblika Franċiża b'ħerqa kbira. Daudet kien ukoll kontra 'l-Lhud, però ma kienx magħruf għalhekk daqs ibnu Léon. Il-karattru prinċipali ta' Le Nabab kien ispirat minn politiku Lhudi li ġie elett bħala deputat għal Nîmes.^[5] Daudet ħareġ kontra tiegħu imma tilef. Daudet kellu ħafna nies letterarji fost ħbiebu, fosthom Edouard Drumont, li waqqaf il-Lega antisemitika ta' Franza u beda u kien jedidta il-gazzetta antisemitika La Libre Parole. Daudet kellu wkoll xi korrispondenza antisemitika ma' Richard Wagner.

Hemm min jgħid li Daudet kien jesaġera apposta r-rabta tiegħu ma' Provenza biex jippromwovi l-karriera letterarja u s-suċċess soċjali tiegħu (wara s-suċċess ta' Frederic Mistral), u anki ġibeb lil martu qabel iżżewġu dwar l-oriġni Provenzali tiegħu.^[6]

Franza hemm ħafna kulleġġi u skejjel imsemmijin għalih u l-kotba tiegħu għadhom jinqraw u jiġu stampati.

Xogħlijiet[immodifika | immodifika s-sors]

Din lista tax-xogħlijiet ewlenin ta' Daudet.

Les Amoureuses (1858; poeżiji, l-ewwel xogħol ippubblikat).
Le Petit Chose (1868).
Lettres de Mon Moulin (1869).
Tartarin de Tarascon (1872).
L'Arlésienne (1872; novella oriġinarjament parti minn Lettres de Mon Moulin magħmula fi dramm) Tradotta għall-Malti minn Prof. Anthony Aquilina (L-Arlesjana, Faraxa Publishing 1993)
Contes du Lundi (1873, novelli).
Les Femmes d'Artistes (1874).
Robert Helmont (1874).
Fromont jeune et Risler aîné (1874).
Jack (1876).
Le Nabab (1877).
Les Rois en Exil (1879).
Numa Roumestan (1880)
Il-qabar ta' Daudet fiċ-Ċimiterju Pere Lachaise, Pariġi
L'Evangéliste (1883).
Sapho (1884).
Tartarin sur les Alpes (1885).
La Belle Nivernaise (1886).
L'Immortel (1888).
Port-Tarascon (1890).
Rose and Ninette (1892).
La Doulou (1930).

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

^ "Sketch of Alphonse Daudet," Review of Reviews, Vol. 17, Nru. 2, 1898, p. 161.
^ ^a ^b ^ċ ^d ^e Marzials, Frank Thomas (1911). "Daudet, Alphonse". Encyclopædia Britannica. 7 (11-il ed.). Cambridge University Press. p. 848.
^ Sachs, Murray (1966). "Alphonse Daudet's Tartarin Trilogy," The Modern Language Review, Vol. 61, No. 2, pp. 209–217.
^ "Alphonse Daudet's Illness," The British Medical Journal, Vol. 2, Nru. 3745, 1932, p. 722.
^ Mosse, Claude (2009). "Alphonse Daudet, Ecrivain Provencal?", Actualite de l'Histoire, No. 103, p. 71.
^ Mosse (2009), pp. 68–70.

Biblijografija[immodifika | immodifika s-sors]

Dobie, G. Vera (1949). Alphonse Daudet. Londra u New York: Nelson.
Roche, Alphonse V. (1976). Alphonse Daudet. Boston: Twayne Publishers.
Sachs, Murray (1965). The Career of Alphonse Daudet: A Critical Study. Harvard University Press.

Qari addizzjonali[immodifika | immodifika s-sors]

Burton, Richard (1898). "Björnson, Daudet, James: A Study in the Literary Time-spirit." In: Literary Likings. Boston: Copeland and Day, pp. 107–130.
Conrad, Joseph (1921). "Alphonse Daudet." In: Notes on Life & Letters. Londra: J.M. Dent & Sons Ltd., pp. 25–31.
Crawford, Virginia M. (1898). "Alphonse Daudet," The Contemporary Review, Vol. 73, pp. 182–192 (Rep. in Studies in Foreign Literature. Boston: L.C. Page & Company, 1899, pp. 49–77.)
Croce, Benedetto (1924). "Zola and Daudet." In: European Literature in the Nineteenth Century. Londra: Chapman & Hall, pp. 312–325.
Daudet, Léon (1898). Alphonse Daudet. Boston: Little, Brown and Company.
Doumic, René (1899). "Alphonse Daudet." In: Contemporary French Novelists. New York: Thomas Y. Crowell & Company, pp. 127–174.
Favreau, Alphonse R. (1937). "British Criticism of Daudet, 1872-97," PMLA, Vol. 52, No. 2, pp. 528–541.
Gosse, Edmund (1905). "Alphonse Daudet." In: French Profiles. New York : Dodd, Mead and company, pp. 108–128.
Hamilton, C.J. (1904). "The Early Struggles of Alphonse Daudet," The Gentleman's Magazine, Vol. CCXCVII, pp. 597–608.
Hemmings, F.W.J. (1974). "Alphonse Daudet." In: The Age of Realism. Harmondsworth: Penguin, pp. 194–200.
Henry, Stuart (1897). "M. Daudet." In: Hours with Famous Parisians. Chicago: Way & Williams, pp. 31–76.
James, Henry (1894). "Alphonse Daudet." In: Partial Portraits. Londra: Macmillan & Co., pp. 195–239.
Major, John C. (1966). "Henry James, Daudet and Oxford," Notes & Queries, Vol. 13, No. 2, pp. 69–70.
Matthews, Brander (1901). "Alphonse Daudet." In: The Historical Novel and Other Essays. New York: Charles Scribner's Sons, pp. 109–146.
Maurice, Arthur Bartlett (1901). "Daudet and the Making of the Novel," The Bookman, Vol. 13, pp. 42–47.
Mauris, Maurice (1880). "Alphonse Daudet." In: French Men of Letters. New York: D. Appleton and Company, pp. 219–244.
Moore, Olin H. (1916). "The Naturalism of Alphonse Daudet," Modern Philology, Vol. 14, No. 3, pp. 157–172.
Oliphant, Margaret (1879). "The Novels of Alphonse Daudet," Blackwood's Magazine, Vol. 125, pp. 93–111.
Powers, Lyall H. (1972). "James's Debt to Alphonse Daudet", Comparative Literature, Vol. 24, No. 2, pp. 150–162.
Ransome, Arthur (1913). "Alphonse Daudet." In: Portraits and Speculations. Londra: Macmillan & Co., pp. 57–70.
Raffaëlli, Jean François (1899). "Alphonse Daudet and his Intimates," Lippincott's Magazine, Vol. 64, pp. 952–960.
Sachs, Murray (1948). "The Role of Collaborators in the Career of Alphonse Daudet," PMLA, Vol. 73, No. 1, pp. 116–122.
Sachs, Murray (1964). "Alphonse Daudet and Paul Arène: Some Umpublished Letters," Romanic Review, Vol. 55, pp. 30–37.
Saylor, Guy Rufus (1940). Alphonse Daudet as a Dramatist. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Sherard, Robert Harborough (1894). "Alphonse Daudet at Home," McClure's Magazine, Vol. 3, pp. 137–149.
Sherard, Robert Harborough (1894). Alphonse Daudet: Biographical and Critical Study. Londra: Edward Arnold.
Taylor, Una A. (1913). "The Short Story in France," The Edinburgh Review, Vol. 218, No. 445, pp. 137–50.
Whibley, Charles (1898). "Alphonse Daudet," The Modern Quarterly of Language and Literature, Vol. 1, No. 1, pp. 16–21.