Fortizza ta' Hwaseong

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Il-Fortizza ta' Hwaseong.

Il-Fortizza ta' Hwaseong jew is-Suwon Hwaseong hija fortifikazzjoni madwar iċ-ċentru ta' Suwon, il-belt kapitali provinċjali ta' Gyeonggi-do, fil-Korea t'Isfel. Inbniet mill-1794 sal-1796 mir-Re Jeongjo tad-dinastija Joseon sabiex tospita u tagħti ġieħ lill-fdalijiet ta' missieru, il-Prinċep Sado. Sado kien ġie ġustizzjat billi ġie msakkar ħaj ġo senduq tar-ross minn missieru stess ir-Re Yeongjo wara li ma obdiex kmand li jikkommetti s-suwiċidju. Tinsab 30 kilometru (19-il mil) fin-Nofsinhar ta' Seoul u tinkludi l-biċċa l-kbira ta' Suwon ċentrali. Il-fortizza tinkludi l-palazz tar-Re Jeongjo, Haenggung. Il-fortizza u l-palazz ta' ġo fiha ġew iddeżinjati bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1997.[1] Flimkien ma' bosta karatteristiċi oħra, is-sit jinkludi l-palazz, il-ħajt tal-perimetru, l-erba' daħliet prinċipali u ż-żewġ daħliet tas-sieqja fuq is-Suwoncheon, in-nixxiegħa prinċipali ta' Suwon, li tnixxi miċ-ċentru tal-fortizza.

Sfond[immodifika | immodifika s-sors]

Ir-Re Jeongjo milli jidher bena l-Fortizza ta' Hwaseong biex jipprepara għat-trasferiment tal-belt kapitali minn Seoul għal Suwon. Suwon kien maħsub li kienet ippożizzjonata strateġikament sabiex tikkollega lil Seoul mal-Baħar tal-Punent (il-Baħar l-Isfar) u maċ-Ċina. Ir-re ried jitlaq mit-taqbid tal-fazzjonijiet tal-qorti sabiex iwettaq ir-riformi u kien jemmen li Suwon kellha l-potenzjal li tikber f'belt kapitali ġdida u prosperuża. Sabiex iħeġġeġ it-tkabbir, huwa ordna lin-nies jittrasferixxu ruħhom lejn Suwon bi spiża konsiderevoli u eżentahom mit-taxxi għal għaxar snin bħala kumpens. Ir-Re Jeongjo ordna wkoll ix-xogħlijiet pubbliċi, bħall-bini ta' faċilitajiet edukattivi sabiex il-belt tiġi ffaċilitata iktar bħala belt kapitali.

Il-Fortizza ta' Hwaseong f'Suwon ġiet irrestawrata abbażi tal-Hwaseong Seongyeok Uigwe, tpinġija tad-disinn ta' 200 sena ilu. Il-Hwaseong Seongyeok Uigwe hija tpinġija li turi d-dehra li kellha l-Fortizza ta' Hwaseong f'Suwon, l-għodod li kienu ntużaw biex tinbena, u l-pożizzjoni tal-fortizza.

Peress li ġiet irrestawrata abbażi ta' din it-tpinġija li ġiet ippreservata perfettament, irnexxielha titniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO minkejja li hija binja rrestawrata fl-era moderna.[1]

Meta ġiet ikkostruwita l-Fortizza ta' Hwaseong, ir-re nefaq ħafna flus, għaldaqstant ried jgħid lid-dixxendenti tiegħu kif kienet inbniet, u din kienet ir-raġuni għalfejn ħejja l-Hwaseong Sanctuary Uigwe, li eventwalment saret sors kbir ta' saħħa għad-dixxendenti tiegħu.

Kostruzzjoni[immodifika | immodifika s-sors]

Mappa tal-fortizza.

Il-Fortizza ta' Hwaseong inbniet fi żmien sentejn u nofs, mill-1794 sal-1796, skont id-disinni tal-arkitett Jeong Yakyong, li iktar 'il quddiem sar mexxej rinomat tal-moviment tas-Silhak. Il-moviment tas-Silhak, li tfisser apprendiment prattiku, ħeġġeġ l-użu tax-xjenza u tal-industrija, u Jeong inkorpora d-disinni ta' fortizzi mill-Korea u miċ-Ċina flimkien max-xjenza kontemporanja fil-pjanti tiegħu tal-bini. L-użu tal-brikks bħala materjal tal-bini għall-fortizza u l-użu ta' taljoli u krejnijiet effiċjenti kienu wkoll frott l-influwenza tal-moviment tas-Silhak.[2]

Il-kostruzzjoni tal-fortizza kienet ukoll rispons għall-kollass tal-front Korean matul il-Gwerra ta' Imjin. Dak iż-żmien, il-mudell dominanti għall-kostruzzjoni tal-fortizzi fil-Korea kien li jinbena sur sempliċi għall-belt jew għar-raħal u mbagħad tinbena fortizza separata fil-muntanji li fiha n-nies setgħu jevakwaw fiż-żminijiet ta' gwerra. Madankollu, din il-fortizza nbniet sabiex tinkludi l-elementi kollha: swar, fortizza difensiva, ċentru ta' raħal jew belt, u erba' daħliet prinċipali li ntużaw ukoll bħala daħliet għall-belt. Il-pjattaformi tal-isparar tal-vleġeġ li nbnew tul is-swar bil-parapetti qishom bil-pizzi u bil-battaljuni kienu elementi difensivi tal-fortizza, filwaqt li s-swar kellhom ukoll daħliet sigrieti għall-azzjonijiet offensivi.

Sabiex inbniet il-fortizza kellha bżonn 700,000 siegħa xogħol manwali u swiet 870,000 nyang (il-munita ta' dak iż-żmien) lit-teżor nazzjonali, u 1,500 xkora ross biex jitħallsu l-ħaddiema. Fl-imgħoddi, ix-xogħol tal-gvern kien jitwettaq permezz tax-xogħol tat-tip corvée, iżda f'dan il-każ il-ħaddiema tħallsu mill-gvern, li fih innifsu huwa sinjal ieħor tal-influwenza tal-moviment tas-Silhak.

Rekords dwar il-Kostruzzjoni tal-Fortizza ta' Hwaseong[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1801 ġiet ippubblikata white paper, il-Hwaseong Seongyeok Uigwe (ir-Rekords dwar il-Kostruzzjoni tal-Fortizza ta' Hwaseong), ftit wara l-mewt tar-Re Jeongjo. Fiha għaxar volumi u kienet imprezzabbli għall-isforz ta' rikostruzzjoni tal-1970 wara li l-fortizza kienet ġarrbet ħsarat estensivi matul il-Gwerra Koreana. Il-volumi kienu maqsuma skont is-suġġett, bl-ewwel wieħed ikopri l-pjanti tal-bini, inkluż id-disinni u lista ta' superviżuri. Is-sitt volumi ta' wara jispjegaw fid-dettall l-implimentazzjoni effettiva tal-kostruzzjoni, bħall-ordnijiet irjali u r-rekords tal-pagi tal-ħaddiema. L-aħħar tliet volumi huma supplimenti u jispjegaw fid-dettall il-kostruzzjoni tal-palazz ta' Haenggung, inkorporat fil-fortizza. Il-ħaddiema ġew allokati skont l-ispeċjalità tagħhom u skont is-sengħa tagħhom, u b'hekk ġew kategorizzati bħala kapijiet tax-xogħlijiet, bennejja, ħaddiema manwali, eċċ. Ir-rekords jispjegaw fid-dettall ukoll l-ammonti ta' materjali differenti li ntużaw.

Traduzzjoni mqassra bil-Franċiż ġiet ippubblikata fl-1898 minn Henry Chevalier, li kien il-konslu ta' Franza fil-Korea[3], filwaqt li traduzzjoni sħiħa bil-Ġermaniż, flimkien ma' kummentarju, ġiet ipprovduta f'teżi minn Doo Won Cho fl-Università ta' Bamberg, il-Ġermanja.[4]

  • Tpinġijiet ta' Hwaseong, ippubblikati fl-1801
  • Id-Daħla Sigrieta tan-Nofsinhar
    Id-Daħla Sigrieta tan-Nofsinhar
  • Il-Paviljun u l-Għadira tal-Grigal
    Il-Paviljun u l-Għadira tal-Grigal
  • It-Torri tal-Osservazzjoni tan-Nofsinhar
    It-Torri tal-Osservazzjoni tan-Nofsinhar
  • Id-Daħla tas-Sieqja tan-Nofsinhar
    Id-Daħla tas-Sieqja tan-Nofsinhar
  • It-Torri tal-Ħuġġieġa
    It-Torri tal-Ħuġġieġa

Ħarsa ġenerali lejn l-istrutturi[immodifika | immodifika s-sors]

Swar[immodifika | immodifika s-sors]

Is-swar huma twal 5.74 kilometri (3.57 mili) u l-għoli tagħhom ivarja bejn 4 u 6 metri (13-20 pied). Oriġinarjament kienu jinkorporaw 1.3 kilometru kwadru (0.5 mili kwadri) ta' art.[5] Fuq l-art ċatta ġeneralment is-swar huma ogħla minn dawk fuq iż-żewġ għoljiet li jgħaddu minn fuqhom, peress li s-swar għoljin tqiesu li kienu inqas meħtieġa tul il-qċaċet tal-għoljiet. Il-parapetti huma magħmula bil-ġebel u bil-brikks, bħall-biċċa l-kbira tal-fortizza, u huma għoljin 1.2 metru (4 piedi). Il-partijiet kollha huma miżmuma sew u wieħed jista' jimxi ċ-ċirkwit kollu fuq is-swar faċilment.

L-Erba' Daħliet Prinċipali[immodifika | immodifika s-sors]

Il-fortizza tal-1795 kellha erba' daħliet: Janganmun (id-daħla tat-Tramuntana), Hwaseomun (id-daħla tal-Punent), Paldalmun (id-daħla tan-Nofsinhar) u Changnyongmun (id-daħla tal-Lvant). Janganmun u Paldalmun huma l-ikbar fost l-erba' daħliet prinċipali u jixbhu lin-Namdaemun ta' Seoul bħala disinn tas-saqaf u xogħol bil-ġebel u bl-injam. Tabilħaqq, Janganmun hija l-ikbar daħla fil-Korea. Kemm fuq id-daħla tat-Tramuntana kif ukoll fuq id-daħla tan-Nofsinhar hemm paviljuni tal-injam għoljin żewġ sulari, filwaqt li fuq Hwaseomun u fuq Changyongmun, id-daħliet tal-Punent u tal-Lvant rispettivament, hemm sular wieħed biss. L-erba' daħliet prinċipali huma mdawrin b'fortizzi f'minjatura li kienu mgħassa. Sadanittant, Changyoungmun inqerdet kważi għalkollox matul il-Gwerra Koreana u ġiet restawrata fl-1978.

Id-Daħliet fl-Era Moderna[immodifika | immodifika s-sors]

Illum il-ġurnata, Suwon intra muros teħtieġ daħliet kbar għat-toroq moderni li jużaw il-viżitaturi u l-abitanti. Dawn it-toroq il-kbar inbnew matul il-perjodu meta s-swar kienu mkissrin, u fir-rikostruzzjoni tal-1975 ma seta' jsir xejn għajr li dawn it-toroq jinżammu. Fir-rigward ta' tlieta minnhom, is-swar inbnew bħala pont bejn żewġ strutturi qrib xulxin:

  • Id-Daħla tat-Tramuntana permezz ta' pont bejn id-Daħla tat-Tramuntana (Janganmun) u l-Pjattaforma tal-Għassa tad-Daħla tal-Lvant;
  • Id-Daħla tal-Lvant permezz ta' pont bejn il-Pjattaforma tal-Qwies tal-Grigal u t-Torri tal-Osservazzjoni tal-Grigal;
  • Id-Daħla tal-Punent permezz ta' pont bejn id-Daħla tal-Punent u l-Paviljun tal-Majjistral. Barra minn hekk, ġew ippreservati żewġ mogħdijiet żgħar taħthom b'rabta mal-Għolja ta' Paldal. Dawn jinsabu rispettivament ħdejn it-Turretta Nru 1 tal-Punent u t-Turretta tan-Nofsinhar.

Fir-rigward tad-Daħla tan-Nofsinhar, jiġifieri l-ikbar daħla, intużat soluzzjoni iktar radikali. Erba' strutturi li ma għadhomx jeżistu (il-Pjattaformi tal-Għassa tal-Lbiċ u tax-Xlokk, id-Daħla Sigrieta tan-Nofsinhar u t-Torri tal-Osservazzjoni tan-Nofsinhar) ma ġewx rikostruwiti u issa d-Daħla tan-Nofsinhar (Paldalmun) hija iżolata minn kwalunkwe struttura, maqtugħa għaliha qalb it-traffiku.

Strutturi oħra[immodifika | immodifika s-sors]

Fost l-istrutturi kollha tul is-swar (ara d-deskrizzjonijiet hawn taħt), l-iżjed li jispikkaw huma:

  • id-daħliet tas-sieqja;
  • iż-żewġ torrijiet tal-għassa l-oħra, it-tnejn li huma għoljin żewġ sulari u b'paviljuni tal-injam fuq nett u amberżuni għall-ixkubetti u għall-osservazzjoni.
  • it-torri tal-ħuġġieġa, b'ħames ċmieni biex ikunu jistgħu jsiru sinjali differenti bid-duħħan jew bin-nar. Meta kienet tinxtegħel ċumnija waħda kienet sinjal ta' paċi, żewġ ċmieni kienu sinjal li l-għadu kien ġie osservat, tliet ċmieni kienu sinjal li l-għadu kien riesaq fil-qrib, erba' ċmieni kienu sinjal li l-għadu kien wasal fil-belt, u ħames ċmieni kienu sinjal li l-ġlied kien beda.

Poru 砲樓 vs Poru 鋪樓[immodifika | immodifika s-sors]

Għal raġuni mhux magħrufa, it-termini oriġinali biċ-Ċiniż 砲樓 (pào lóu, "torri ffortifikat") u 鋪樓 (pù lóu, "pjattaforma") ġew alfabetizzati bl-istess simboli tal-Hangul 포루, u dan ħoloq ħafna taħwid. F'konformità mal-Hwaseong Seongyeok Uigwe awtorevoli tal-1801, huwa konvenjenti li jinżammu ismijiet differenti għat-tipi differenti ta' strutturi tal-fortifikazzjoni. Dan iwassal għall-alfabetizzazzjoni ta' 砲樓 bħala t-"Torri tal-Isparar" u ta' 鋪樓 bħala "Post tal-Għassiesa". Il-gallerija ta' stampi li ġejja turi dawn l-istrutturi kemm huma differenti minn xulxin kemm fid-disinn tagħhom kif ukoll fl-użu tagħhom.

  • It-Torri tal-Isparar tal-Lvant (東砲樓)
    It-Torri tal-Isparar tal-Lvant (東砲樓)
  • It-Torri tal-Isparar tal-Grigal (北東砲樓)
    It-Torri tal-Isparar tal-Grigal (北東砲樓)
  • It-Torri tal-Isparar tal-Majjistral (北西砲樓)
    It-Torri tal-Isparar tal-Majjistral (北西砲樓)
  • It-Torri tal-Isparar tal-Punent (西砲樓)
    It-Torri tal-Isparar tal-Punent (西砲樓)
  • It-Torri tal-Isparar tan-Nofsinhar (南砲樓)
    It-Torri tal-Isparar tan-Nofsinhar (南砲樓)
  • It-Torri tal-Għassiesa tal-Lvant (東二鋪樓)
    It-Torri tal-Għassiesa tal-Lvant (東二鋪樓)
  • It-Torri tal-Għassiesa tal-Lvant (東一鋪樓)
    It-Torri tal-Għassiesa tal-Lvant (東一鋪樓)
  • It-Torri tal-Għassiesa ta' Lvant u tat-Tramuntana (東北鋪樓)
    It-Torri tal-Għassiesa ta' Lvant u tat-Tramuntana (東北鋪樓)
  • It-Torri tal-Għassiesa tat-Tramuntana (北鋪樓)
    It-Torri tal-Għassiesa tat-Tramuntana (北鋪樓)
  • It-Torri tal-Għassiesa tal-Punent (西鋪樓)
    It-Torri tal-Għassiesa tal-Punent (西鋪樓)

Karatteristiċi tas-Swar[immodifika | immodifika s-sors]

Mappa tal-Fortizza ta' Hwaseong, ippubblikata fil-Hwaseong Seongyeok Uigwe (1801).

Kien hemm 48 struttura b'kollox, inkluż dawk li ma għadhomx jeżistu iktar, li kienu jinsabu tul is-swar u li jistgħu jissemmew skont l-utilità relattiva tagħhom:

  • Id-Daħliet Prinċipali (4): tan-Nofsinhar, tal-Lvant, tat-Tramuntana u tal-Punent
  • Id-Daħliet tas-Sieqja: tan-Nofsinhar u tat-Tramuntana
  • Il-Ħuġġieġa (1): it-Torri tal-Ħuġġieġa
  • It-Torri Sekondarju (1): it-Torri Sekondarju tal-Lbiċ (용도)
  • Il-Postijiet tal-Kmand (2): tal-Lvant u tal-Punent
  • Il-Paviljuni (4): tax-Xlokk, tal-Grigal, tal-Majjistral u tal-Lbiċ
  • Il-Pjattaformi tal-Għassa (4): tax-Xlokk, tal-Grigal, tal-Majjistral u tal-Lbiċ
  • Id-Daħliet Sigrieti (5): tan-Nofsinhar, tal-Lvant, tat-Tramuntana, tal-Punent u tal-Lbiċ
  • It-Torrijiet tal-Osservazzjoni (3): tan-Nofsinhar, tal-Grigal u tal-Majjistral
  • Il-Postijiet tal-Għassiesa (5): tal-Lvant Nru 2, tal-Lvant Nru 1, tal-Grigal, tat-Tramuntana, tal-Punent
  • It-Torrijiet tal-Isparar (5): tal-Lvant, tal-Grigal, tal-Majjistral, tal-Punent, tan-Nofsinhar
  • Il-Pjattaformi tal-Qwies (2): tal-Grigal, tal-Punent
  • It-Turretti (10): tal-Lvant Nru 3, tal-Lvant Nru 2, tal-Lvant Nru 1, tal-Grigal, tal-Punent Nru 1, tal-Punent Nru 2, tal-Punent Nru 3, tal-Lbiċ Nru 1, tal-Lbiċ Nru 2, tan-Nofsinhar

Erba' mill-istrutturi oriġinali ma ġewx rikostruwiti; dawn kienu l-Pjattaforma tal-Għassa tad-Daħla tal-Lvant, id-Daħla Sigrieta tan-Nofsinhar, it-Torri tal-Osservazzjoni tan-Nofsinhar, u d-Daħla tas-Sieqja tan-Nofsinhar. L-erba' strutturi kollha kienu jinsabu qrib ħafna tad-Daħla tan-Nofsinhar u l-preżenza tat-toroq moderni meħtieġa għall-viżitaturi u għall-abitanti fl-inħawi ma ppermettietx li jiġu rikostruwiti.

L-istrutturi tas-swar jistgħu jiġu elenkati wkoll skont l-ordni ta' kif tarahom li kieku timxi t-tul kollu tas-swar, jekk jibda mid-Daħla tan-Nofsinhar jew mill-"Arkitettura Storika Asjatika". Hawn isfel dawn l-istrutturi huma elenkati f'ordni kontra l-arloġġ mid-Daħla tan-Nofsinhar (il-punt tal-aċċess jekk wieħed juża t-trasport pubbliku).

  1. Id-Daħla tan-Nofsinhar (팔달문)
  2. Il-Pjattaforma tal-Għassa tad-Daħla tax-Xlokk (남동적대)
  3. Id-Daħla Sigrieta tan-Nofsinhar (남암문)
  4. It-Torri tal-Osservazzjoni tan-Nofsinhar (남공심돈)
  5. Namsumun (남수문)
  6. Il-Paviljun tax-Xlokk (동남각루)
  7. It-Turretta Nru 3 tal-Lvant (동삼치)
  8. Il-Post tal-Għassiesa tal-Lvant Nru 2 (동이포루)
  9. It-Torri tal-Ħuġġieġa (봉돈)
  10. It-Turretta Nru 2 tal-Lvant (동이치)
  11. It-Torri tal-Isparar tal-Lvant (동포루)
  12. It-Turretta Nru 1 tal-Lvant (동일치)
  13. Il-Post tal-Għassiesa Nru 1 tal-Lvant (동일포루)
  14. Id-Daħla tal-Lvant (창룡문)
  15. Il-Pjattaforma tal-Qwies tal-Grigal (동북노대)
  16. It-Torri tal-Osservazzjoni tal-Grigal (동북공심돈)
  17. Il-Post tal-Kmand tal-Lvant (동장대)
  18. Id-Daħla Sigrieta tal-Lvant (동암문)
  19. Il-Post tal-Għassiesa tal-Lvant u tat-Tramuntana (동북포루)
  20. Id-Daħla Sigriet tat-Tramuntana (북암문)
  21. Il-Paviljun tal-Grigal (동북각루)
  22. Hwahongmun (화홍문)
  23. It-Torri tal-Isparat tal-Grigal (북동포루)
  24. It-Turretta tal-Grigal (북동치)
  25. Il-Pjattaforma tal-Għassa tad-Daħla tal-Grigal (북동적대)
  26. Id-Daħla tat-Tramuntana (장안문)
  27. Il-Pjattaforma tal-Għassa tad-Daħla tal-Majjistral (북서적대)
  28. It-Torri tal-Isparar tal-Majjistral (북서포루)
  29. Il-Post tal-Għassiesa tat-Tramuntana (북포루)
  30. It-Torri tal-Osservazzjoni tal-Majjistral (서북공심돈)
  31. Id-Daħla tal-Punent (화서문)
  32. Il-Paviljun tal-Majjistral (서북각루)
  33. It-Turretta Nru 1 tal-Punent (서일치)
  34. It-Torri tal-Isparar tal-Punent (서포루)
  35. It-Turretta Nru 2 tal-Punent (서이치)
  36. Il-Pjattaforma tal-Qwies tal-Punent (서노대)
  37. Il-Post tal-Kmand tal-Punent (서장대)
  38. Id-Daħla Sigrieta tal-Punent (서암문)
  39. Il-Post tal-Għassiesa tal-Punent (서포루)
  40. It-Turretta Nru 3 tal-Punent (서삼치)
  41. Id-Daħla Sigrieta tal-Lbiċ (서남암문)
  42. It-Torri Sekondarju tal-Lbiċ (용도)
  43. It-Turretta Nru 1 tal-Lbiċ (용도서치)
  44. Il-Paviljun tal-Lbiċ (서남각루)
  45. It-Turretta Nru 2 tal-Lbiċ (용도동치)
  46. It-Torri tal-Isparar tan-Nofsinhar (남포루)
  47. It-Turretta tan-Nofsinhar (남치)
  48. Il-Pjattaforma tal-Għassa tal-Lbiċ (남서적대)
Tpinġija oħra tal-Fortizza ta' Hwaseong (qabel ir-rikostruzzjoni ta' Namsumun)

Sit ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Fortizza ta' Hwaseong ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1997.[1]

Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; u l-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet".[1]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ a b ċ d Centre, UNESCO World Heritage. "Hwaseong Fortress". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-04.
  2. ^ Setton, Mark (1997). Chŏng Yagyong: Korea's Challenge to Orthodox Neo-Confucianism. SUNY series in Korean studies. SUNY Press. p. 232. ISBN 9780791431733.
  3. ^ Chevalier, Henri (1898). Cérémonial de l'achèvement des travaux de Hoa Syeng (Corée) 1800. Toung Pao (bil-Franċiż). Vol. 9. E. J. Brill. pp. 384–396.
  4. ^ Doo Won Cho (2010). The Korean fortress City Suwon: History; Conservation Heritage; Documentation "Hwaseong Seongyeok Uigwe"; National and International Relations (teżi tad-dottorat) (bil-Ġermaniż). University of Bamberg, Inaugural Dissertation. pp. I, 82-214.
  5. ^ Pratt, Keith (2006). Everlasting Flower. Reaktion Book Ldt, Londra. p. 142.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Fortizza_ta%27_Hwaseong&oldid=295239"