Liebru Ewropew

Liebru Ewropew jew Liebru kannella ta' l-Ewropa
Liebru Ewropew jew Liebru kannella ta' l-Ewropa Lepus europaeus
Klassifikazzjoni xjentifika
Renju:	Animalia
Phylum:	Chordata
Klassi:	Mammalia
Sottoklassi:	Theria
Infraklassi:	Eutheria
Superordni:	Euarchontoglires
Ordni:	Lagomorpha
Familja:	Leporidae
Ġeneru:	Lepus
Speċi:	L. europaeus
Isem binominali
Lepus europaeus (Pallas, 1778)
Sottospeċi
Lepus europaeus caspicus Lepus europaeus connori Lepus europaeus creticus Lepus europaeus cyprius Lepus europaeus cyrensis Lepus europaeus europaeus Lepus europaeus hybridus Lepus europaeus judeae Lepus europaeus karpathorum Lepus europaeus medius Lepus europaeus occidentalis Lepus europaeus parnassius Lepus europaeus ponticus Lepus europaeus rhodius Lepus europaeus syriacus Lepus europaeus transsylvanicus

Stampa:Marki ta' lokomozjoni tal-Liepru Ewropew.gif

Marki tal-lokomozzjoni tal-Liebru Ewropew Lepus europaeus a-Jimxi, b-Jaqbeż, c-Jiġri.

Il-Liebru Ewropew jissejjaħ b' ħafna ismijiet komuni fosthom, Liebru kannella ta' l-Ewropa, Liebru komuni u Fenek ħmar tal-Lvant. Xjentifikament magħruf bħala Lepus europaeus u huwa speċi ta' mammiferu plaċentat tal-familja Leporidae (leporidu), fl-ordni Lagomorpha (lagomorfu), nattiv tal-kontinenti ta' l-Ewropa u l-Asja.

Liebru Ewropew Lepus europaeus jiġri.

Il-Liebru Ewropew huwa mammiferu ta' ħeffa kbira u kapaċi jilħaq veloċità ta' 70 kilometru jew 45 mil fis-siegħa. Dan jikber bejn 50 u 70 ċentimetru eskluż id-denb li ġeneralment ikun bejn 7 u 11-il ċentimetru ieħor u l-piż ta' liebru adult jista jvarja minn sottospeċi għal oħra bejn 2.5 u 6.5 kilogrammi.

Għalkemm normalment il-Liebru Ewropew Lepus europaeus huwa mammiferu ta' natura mistħijja u jgħix ħajja solitarja jew bħala par, dan jibdel l-attitudni tiegħu lejn ir-Rebbiegħa fejn dawn jibdew jiġru wara xulxin matul il-ġurnata fid-dawl tax-xemx f'nofs il-kampanja. Din l-imġieba hija xejn aktar ħlief kompetizjoni bejn l-irġiel biex jakkwistaw id-dominanza u b'hekk aċċess għal aktar nisa biex jirriproduċu magħhom. Waqt dan iż-żmien ta' freneżija fost il-liebri, wieħed jista' jarahom jagħtu u jiġġieldu bl-idejn. Għal żmien twil ħafna kienu jaħsbu li dan kien ikun ġlied ta' kompetizzjoni bejn l-irġiel, iżda minn osservazzjonijiet aktar fil-qrib irrisulta li dan ma kienx ħlief ġlied bejn in-nisa u l-irġiel, biex in-nisa juru jew li għadhom m'humiex lesti għat-tgħammir jew biex jaraw id-determinazzjoni ta' l-irġiel.

Ras ta' skeletru ta' Lepus europaeus jiġri.

Il-Liebru Ewropew, ma jgħix bħal biċċa l-kbira tal-fniek f' bejta taħt l-art u dan lanqas meta jasal iż-żmien taż-żrameġ. It-twelid taż-żgħar isir ġo bejta magħmulha minn ħofra baxxa magħrufa bħala "il-forma" jew fil-ħaxix mirfus u mgħaffeġ mill-omm. Din m'hijiex problema għaż-żrameġ għax huma addattati għan-nuqqas ta' protezjoni fisika billi jitwieldu miksijjin bil-pil u b'għajnejhom miftuħa, b'hekk ftit żmien wara t-twelid dawn ikunu kapaċi jaħsbu għalihom infushom.

Distribuzzjoni

Dan il-liebru mifrux mit-Tramuntana, għall-Punent, sa ċ-Centru ta' l-Ewropa u fil-Punent ta' l-Asja għalkemm illum il-ġurnata id-distribuzzjoni ta' dan il-liebru kibret billi ġie ntrodott mill-bniedem fil-Lvant tal-kontinent ta' l-Amerika ta' fuq fejn jissejjaħ Fenek ħmar tal-Lvant, fil-Lbiċċ lejn in-Nofs in-nhar tal-kontinent ta' l-Amerika ta' isfel, fil-Lvant tal-kontinent ta' l-Awstralja u f' New Zealand.

Klassifikazzjoni

Dan il-liebru huwa 1 minn 10 speċi li qegħdin ikklassifikati fis-sottoġeneru Eulagos u l-ispeċi maqsuma minn ta' linqas f' 16-il sottospeċi.

• Ordni Lagomorpha
  • Familja Leporidae
    • Sottofamilja Leporinae
      • Tribù Leporini
        • Ġeneru Lepus
          • Sottoġeneru Eulagos
            • Liebru Ewropew jew Liebru kannella ta' l-Ewropa Lepus europaeus
              • Sottospeċi
              • Lepus europaeus caspicus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
              • Lepus europaeus connori (Robinson, 1918)
              • Lepus europaeus creticus (Barrett-Hamilton, 1903)
              • Lepus europaeus cyprius (Barrett-Hamilton, 1903)
              • Lepus europaeus cyrensis (Satunin, 1905)
              • Lepus europaeus europaeus (Pallas, 1778)
              • Lepus europaeus hybridus (Desmarest, 1822)
              • Lepus europaeus judeae (Gray, 1867)
              • Lepus europaeus karpathorum (Hilzheimer, 1906)
              • Lepus europaeus medius (Nilsson, 1820)
              • Lepus europaeus occidentalis (de Winton, 1898)
              • Lepus europaeus parnassius (Miller, 1903)
              • Lepus europaeus ponticus (Ognev, 1929)
              • Lepus europaeus rhodius (Festa, 1914)
              • Lepus europaeus syriacus (Hemprich & Ehrenberg, 1832)
              • Lepus europaeus transsylvanicus (Matschie, 1901)

Gallarija

• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew
• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew imgezzez fil-forma
• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew fil-forma
• 
  Żarmuġ ta' Liebru Ewropew moħbi qalb il-ħaxix

Referenzi

• Hoffmann, Robert S.; Andrew T. Smith (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds): Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press. ISBN 0-801-88221-4.
• Lagomorph Specialist Group (1996).Lepus europaeus. 2006 IUCN Red List of Threatened Species.
• The Paleobiology Database.
• Tassonomija tal-Mammiferi.

Ħoloq jew Linkijiet Esterni

• Il-Proġett tat-3 Liepri "The Three Hares Project"