Park Nazzjonali ta' Alejandro de Humboldt
Il-Park Nazzjonali ta' Alejandro de Humboldt (bl-Ispanjol: Parque Nacional Alejandro de Humboldt) huwa park nazzjonali fil-provinċji Kubani ta' Holguín u ta' Guantánamo. Ingħata ismu f'ġieħ ix-xjenzat Ġermaniż Alexander von Humboldt li żar il-gżira fl-1800 u fl-1801. Il-park tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2001 għad-daqs, għall-firxa ta' altitudnijiet, għal-litoloġija kumplessa, għad-diversità tal-formazzjonijiet tal-art u għar-rikkezza ta' flora u fawna endemiċi.[1]
Ix-xmajjar li jnixxu mill-qċaċet tal-park huma fost l-ikbar fil-gżejjer tal-Karibew. Jingħad li l-park huwa l-iżjed post umduż f'Kuba u dan iwassal għar-rikkezza fil-bijodiversità. Il-park għandu erja ta' 711.38 km2 (274.67 mil kwadru), li minnhom 685.72 km2 (264.76 mil kwadru) erja tal-art u 22.63 km2 (8.74 mili kwadri) erja tal-baħar. L-elevazzjoni tvarja mil-livell tal-baħar sa 1,168 metru (3,832 pied) fil-Quċċata ta' El Toldo.
Ir-reġjun madwar il-Park Nazzjonali ta' Alejandro de Humboldt huwa ġeoloġikament kumpless, u fih pajsaġġi karstiċi li oriġinaw mill-qoxra oċeanika fil-perjodu Kretaċju. Xi ħaġa unika f'dan ir-reġjun hu l-pajsaġġ ultrabażiku, iddominat minn ħamrija serpentina u peridotiti.
Organiżmi Selvaġġi
[immodifika | immodifika s-sors]
Iż-żona li tinkludi l-park nazzjonali kienet refuġju tal-Plejstoċen, u ħaddnet klima relattivament stabbli permezz ta' diversi avvenimenti ripetuti ta' glaċjazzjoni. Dan wassal għal rati tassew għoljin ta' endemiżmu u ta' bijodiversità fil-park. Barra minn hekk, il-blat ultrabażiku huwa relattivament tossiku għall-pjanti, u b'hekk wassal għal speċjazzjoni rapida. 16 mit-28 speċi ta' pjanti endemiċi f'Kuba huma protetti fil-park, inkluż flora bħad-Dracaena cubensis u l-Podocarpus ekman. Il-fawna preżenti fil-park tinkludi diversi speċijiet ta' pappagalli, gremxul, kolibrì, is-solenodoni Kubani fil-periklu (endemiku), il-hutia u l-bebbux.
Iktar minn 900 speċi ta' pjanti ġew irreġistrati fil-park, flimkien ma' 45 speċi ta' rettili, 21 speċi ta' anfibji, u 10 speċijiet ta' mammiferi.
Żona Importanti tal-Għasafar
[immodifika | immodifika s-sors]Il-park ġie rrikonoxxut bħala Żona Importanti tal-Għasafar mill-BirdLife International minħabba li jsostni popolazzjonijiet ta' summien Kuban, ħamiem tal-kappa bajda u tal-pjanura, tuduni ta' wiċċhom griż u ta' rashom sewda, isqra tal-Antilli, buqrajq Kubani, ronduni tal-palm tal-Antilli, żmeraldi Kubani, kolibrì qerd in-naħal Kubani, daqquqiet wikkiela tal-gremxul, kokki żgħar Kubani, kokki ta' saqajhom bla rix, astuni Kubani, isqra ta' Gundlach, trogons u todies Kubani, il-bulebbieta tal-munqar lewn l-avorju, il-bulebbieta ħodor Kubani u l-bulebbieta tal-Indì tal-Punent, il-pappagalli kbar u żgħar Kubani, l-għasafar irjali Kubani, iż-żanżarelli ta' La Sagra, il-psiepes Kubani, il-vireos, iċ-ċawluni, il-wikkiela Poljoptilidi u s-solitarji, il-bgħula ta' Oriente, l-orioles Kubani, iċ-ċawliet Kubani u tal-mant, iċ-ċawliet primi tal-Antilli, western spindalises, l-isponsuni bumanqar Kubani, l-isindalises tal-Punent u l-grassquits.[2]
Il-Park Nazzjonali ta' Alejandro von Humboldt storikament kien żona ta' art li ma tantx intużat mill-bniedem, b'sit arkeoloġiku wieħed magħruf mill-perjodu pre-Kolombjan; dan jinsab fiż-żona kostali ta' Aguas Verdes. Matul is-sekli 18 u 19, xi postijiet periferiċi kienu ntużaw bħala refuġji jew kampijiet mill-maħrubin (maroons).
Il-park beda jiġi stabbilit fis-snin 60 tas-seklu 20, bid-dikjarazzjoni tar-riżervi naturali ta' Jaguani u ta' Cupeyal del Norte. Din baqgħet tapplika fis-snin 80 tas-seklu 20 meta ġie propost ir-Refuġju ta' Ojito del Agua, assoċjat mal-aħħar osservazzjoni tal-bulebbiet irjali, l-aħħar eżemplar ta' din l-ispeċi li diġà kienet estinta f'ħabitats oħra fl-Istati Uniti u fil-Messiku. Fl-1996 dawn iż-żoni protetti ġew magħqudin biex jiffurmaw park nazzjonali li ngħata isem Alexander von Humboldt. Peress li huwa waħda mill-iżjed bijosferi importanti fil-baċir tal-Karibew, il-park nazzjonali, flimkien ma' Cuchillas del Toa, ġie ddikjarat bħala Sit ta' Wirt Dinji Naturali tal-UNESCO fl-2001.
F'dan il-park nazzjonali hemm elementi ta' flora u ta' fawna uniċi f'ekosistema unika, b'fost l-ogħla indiċijiet ta' endemiċità fl-arċipelagu.
Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Park Nazzjonali ta' Alejandro von Humboldt ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2001.[1]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ix) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta proċessi ekoloġiċi u bijoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-evoluzzjoni u fl-iżvilupp ta' ekosistemi u ta' komunitajiet ta' pjanti u ta' annimali terrestri, tal-ilma ħelu, kostali u tal-baħar"; u l-kriterju (x) "Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta' valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni".[1]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ a b ċ "Alejandro de Humboldt National Park - UNESCO". whc.unesco.org. Miġbur 2024-11-28.
- ^ "Alejandro de Humboldt (Cuba) - BirdLife IBA factsheet". datazone.birdlife.org. Miġbur 2024-11-28.