Lake District
Il-Lake District (litteralment id-"Distrett tal-Lagi"), magħruf ukoll bħala the Lakes jew Lakeland, huwa reġjun muntanjuż u park nazzjonali fil-Majjistral tal-Ingilterra. Huwa famuż primarjament għax-xenarju tal-muntanji, tal-lagi u tal-kosti tiegħu, kif ukoll għar-rabtiet letterarji ma' William Wordsworth u ma' poeti oħra, fosthom Beatrix Potter u John Ruskin.
Il-Lake District jinsab kompletament f'Cumbria, u l-muntanji tiegħu (imsejħa wkoll fells) xi kultant jissejħu l-Muntanji ta' Cumbria. Storikament ġie maqsum bejn Cumberland, Westmorland u Lancashire. Il-Park Nazzjonali tal-Lake District ġie stabbilit fl-1951 u jkopri erja ta' 2,362 kilometru kwadru (912-il mil kwadru), jiġifieri l-biċċa l-kbira tar-reġjun.[1] Ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2017.[2][3]
L-art kollha fl-Ingilterra li hija ogħla minn 3,000 pied (914-il metru) 'il fuq mil-livell tal-baħar tinsab fi ħdan il-Lake District, inkluż Scafell Pike, li hija l-ogħla muntanja fl-Ingilterra b'għoli ta' 978 metru (3,209 piedi).[4] Il-park fih ukoll Windermere, l-ikbar lag fl-Ingilterra bħala tul (18-il kilometru jew 11-il mil) u bħala erja (14.73 km2 jew 5.69 mili kwadri), u Wast Water, l-iktar lag fond, b'fond ta' 79 metru (259 pied).[5][6][7]
Park Nazzjonali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Park Nazzjonali tal-Lake District jinkludi l-Lake District ċentrali kollu, għalkemm ir-raħal ta' Kendal, xi żoni kostali, u l-Peniżoli tal-Lakeland jinsabu barra mill-konfini tal-park. Iż-żona ġiet iddeżinjata bħala park nazzjonali fid-9 ta' Mejju 1951, xahar wara Peak District, l-ewwel park nazzjonali tar-Renju Unit. Il-konfini oriġinali tal-park inżammew sal-2016 meta ġie estiż bi 3 % fid-direzzjoni tal-Park Nazzjonali tal-Yorkshire Dales sabiex jiġu inkorporati ż-żoni tal-art ta' valur pajsaġġistiku għoli madwar il-Wied ta' Lune.[8]
Il-park nazzjonali tal-Lake District huwa l-iżjed wieħed li jżuruh nies fir-Renju Unit, bi 15.8-il miljun viżitatur fis-sena u b'iktar minn 23 miljun żjara ta' jum fis-sena. Huwa wkoll l-ikbar wieħed mit-tlettax-il park nazzjonali fl-Ingilterra u f'Wales u t-tieni l-ikbar fir-Renju Unit wara l-Park Nazzjonali ta' Cairngorms.[9] Il-park għandu l-għan li jipproteġi l-pajsaġġ billi jiġi ristrett kemm jista' jkun it-tibdil industrijali jew kummerċjali bla bżonn. Iż-żona tal-park nazzjonali, bl-eċċezzjoni tal-estensjoni tal-2016, ġiet iddeżinjata bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2017 bħala pajsaġġ kulturali. Dan seħħ wara r-raba' tentattiv li l-park jitniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO, wara żewġ tentattivi fis-snin 80 tas-seklu 20 u tentattiv fl-2012 li ma kinux irnexxew.[10]
Il-park huwa rregolat mill-Awtorità tal-Park Nazzjonali, li għandha l-uffiċċji tagħha f'Kendal. Għandha wkoll ċentru għall-viżitaturi qrib Windermere f'binja li qabel kienet tintuża bħala villeġjatura msejħa Brockhole[11], iċ-Ċentru tad-Dgħajjes ta' Coniston[12], u Ċentri ta' Informazzjoni. L-Awtorità tal-Park Nazzjonali għandha 20 membru: sitta maħtura mill-Kunsill ta' Westmorland u ta' Furness, erba' mill-Kunsill ta' Cumberland, u għaxra mis-Segretarju tal-Istat għall-Ambjent, l-Ikel u l-Affarijiet Rurali.
Ġeografija umana[immodifika | immodifika s-sors]
Ġenerali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-kobor preċiż tal-Lake District tradizzjonalment ma ġiex definit, iżda huwa kemxejn ikbar mill-kobor tal-Park Nazzjonali, li għandu erja totali ta' madwar 2,362 kilometru kwadru (912-il mil kwadru). Il-park huwa estiż fuq ftit iktar minn 51 kilometru (32 mil) mil-Lvant għall-Punent u kważi fuq 64 kilometru (40 mil) mit-Tramuntana għan-Nofsinhar[13], b'żoni bħall-Peniżoli tal-Lake District lejn in-Nofsinhar li jinsabu 'l barra mill-Park Nazzjonali.[14]
Insedjament[immodifika | immodifika s-sors]
Hemm ftit insedjamenti kbar f'din iż-żona muntanjuża, fosthom l-irħula ta' Keswick, Windermere, Ambleside u Bowness-on-Windermere, li huma l-ikbar erbgħa. Hemm insedjamenti sinifikanti qrib il-konfini tal-park nazzjonali, fosthom Carlisle, Barrow-in-Furness, Kendal, Ulverston, Dalton-in-Furness, Whitehaven, Workington, Cockermouth, Penrith, Millom u Grange-over-Sands. Kull wieħed minnhom għandu rabtiet ekonomiċi importanti mal-inħawi. Villaġġi oħra huma Coniston, Threlkeld, Glenridding, Pooley Bridge, Broughton-in-Furness, Grasmere, Newby Bridge, Staveley, Lindale, Gosforth u Hawkshead. L-ekonomiji ta' kważi l-irħula u l-villaġġi kollha huma marbuta ferm mat-turiżmu. Lil hinn minnhom hemm xi ftit villaġġi oħra sparsi u bosta rziezet iżolati, uħud minnhom li għadhom marbuta mal-agrikoltura, filwaqt li oħrajn jintużaw biex jilqgħu lit-turisti.[15]
Komunikazzjoni[immodifika | immodifika s-sors]
Toroq[immodifika | immodifika s-sors]
Il-kobor tal-Lake District huwa kważi miżmum fi ħdan network ta' rotot u ta' toroq ewlenin tat-tip A. Fil-Lvant hemm it-triq A6, minn Kendal sa Penrith (li tgħaddi mill-estensjoni tal-Park Nazzjonali approvata fl-2015); fil-konfini tan-Nofsinhar hemm it-triq A590, li tikkollega mal-M6 sa Barrow-in-Furness, u t-triq A5092, u fil-konfini tat-Tramuntana hemm it-triq A66 bejn Penrith u Workington. It-triq A595 (li tikkollega t-triq A66 mat-triq A5092) tifforma konfini tal-park minn Calder Bridge sa Holmrook, u mbagħad taqsam il-pjanura kostali tal-park sa ma ddur internament fil-Wied ta' Whicham, u mill-ġdid tifforma l-biċċa l-kbira mill-konfini tal-park sa ma tingħaqad mat-triq A5092 fi Grizebeck.
Minbarra dawn it-toroq, hemm għadd ta' toroq tat-tip A fl-inħawi, fosthom it-triq A591 fil-Majjistral minn Kendal sa Windermere u mbagħad sa Keswick. Din tkompli sejra san-naħa tal-Lvant tal-Lag ta' Bassenthwaite. L-"A591, Grasmere, il-Lake District" fl-2011 ġiet innominata għall-premjijiet ta' Google Street View fil-kategorija tal-Iżjed Triq Romantika. It-toroq A593 u A5084 jikkollegaw l-inħawi ta' Ambleside u ta' Coniston mat-triq A590 lejn in-Nofsinhar, filwaqt li t-toroq A592 u A5074 jikkollegaw lil Windermere mat-triq A590. It-triq A592 tkompli sejra wkoll lejn it-Tramuntana minn Windermere sa Ullswater u Penrith permezz tal-Mogħdija Muntanjuża ta' Kirkstone.
Xi widien mhumiex moqdija minn toroq tat-tip A iżda minn toroq tat-tip B. It-triq B5289 taqdi lil Lorton Vale u Buttermere u tikkollegahom permezz tal-Mogħdija Muntanjuża ta' Honister ma' Borrowdale. It-triq B5292 titla' l-Mogħdija Muntanjuża ta' Whinlatter minn Lorton Vale qabel ma tinżel sa Braithwaite qrib Keswick. It-triq B5322 taqdi l-Wied ta' San Ġwann f'Vale filwaqt li Great Langdale hija moqdija mit-triq B5343. Widien oħra bħal Little Langdale, Eskdale u Dunnerdale huma moqdija minn toroq minuri. Dan tal-aħħar huwa kkollegat mal-ewwel tnejn permezz tal-Mogħdija Muntanjużi ta' Wrynose u ta' Hardknott rispettivament; dawn iż-żewġ mogħdijiet muntanjużi huma magħrufa għall-pendil wieqaf tagħhom u flimkien huma fost l-iktar tlajja' popolari fir-Renju Unit fost iċ-ċiklisti.[16] Triq minuri li tgħaddi mill-Wied ta' Newlands tikkollega mat-triq B5289 f'Buttermere permezz ta' Newlands Hause. Wasdale hija moqdija minn sqaq minuri, l-istess bħal Longsleddale u l-widien f'Haweswater u f'Kentmere. Hemm networks ta' toroq minuri fil-parti l-baxxa tan-Nofsinhar tal-inħawi, li jikkollegaw bosta komunitajiet bejn Kendal, Windermere u Coniston.
Linji ferrovjarji u laneċ[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Linja Ferrovjarja Prinċipali tal-Kosta tal-Punent tgħaddi mat-tarf tal-Lvant tal-Lake District, filwaqt li l-Linja Ferrovjarja tal-Kosta ta' Cumbria tgħaddi mill-periferiji tan-Nofsinhar u tal-Punent tal-inħawi. Linja ferrovjarja unika, il-Linja Ferrovjarja tal-Fergħa ta' Windermere, tgħaddi minn Kendal sa Windermere minn Staveley. Il-linji ferrovjarji fl-imgħoddi kienu jaqdu lil Broughton-in-Furness u lil Coniston (ingħalqu għat-trasport tal-passiġġieri fl-1958) u linja ferrovjarja oħra kienet topera minn Penrith sa Cockermouth minn Keswick (ingħalqet fil-Punent ta' Keswick fl-1966 u għalkollox fl-1972). Parti mill-binarji ta' din tal-aħħar jintużaw mit-triq sekondarja mtejba A66.
Il-Linja Ferrovjarja tal-Kosta ta' Cumbria għandha tliet stazzjonijiet fi ħdan il-konfini tal-park nazzjonali (kif ukoll Drigg, madwar terz ta' mil mill-konfini tal-park). Il-linja ferrovjarja tagħti ħjiel lil dawk li jħobbi l-linji ferrovjarji u lil oħrajn ta' linja ferrovjarja antika, b'karatteristiċi bħal xatbiet operati manwalment fil-passaġġi invell, kif ukoll toffri kollegament tajjeb mal-linja ferrovjarja li taħdem bl-istim sa Eskdale u tagħti aċċess liċ-ċiklisti u lil nies oħra li jmorru jimxu fil-Muntanji tal-Punent.[17]
Il-linja ferrovjarja bil-binarji dojoq ta' Ravenglass u l-linja ferrovjarja ta' Eskdale joperaw minn Ravenglass fil-kosta tal-Punent sa Eskdale saħansitra sal-Istazzjon ta' Dalegarth qrib il-villaġġ ta' Boot, sabiex it-turisti jkunu moqdija. Linja ferrovjarja antika oħra, il-Linja Ferrovjarja ta' Lakeside u Haverthwaite, topera bejn il-Lag ta' Windermere u Haverthwaite, u t-turisti jistgħu jużawha f'Lakeside u jibqgħu sejrin bid-dgħajjes fuq il-lag sa Bowness.
Lanċa operata bil-kejbils li ġġorr il-vetturi, magħrufa bħala l-Lanċa ta' Windermere, topera servizzi frekwenti minn naħa għall-oħra ta' Windermere. Hemm ukoll dgħajjes staġonali tal-passiġġieri f'Coniston Water, f'Derwent Water u f'Ullswater.
Mogħdijiet għall-mixi u mogħdijiet għaż-żwiemel[immodifika | immodifika s-sors]
Hemm bosta mogħdijiet fejn il-pubbliku jkollu d-dritta, u dawn kollha għandhom sinjali apposta. Fi ħdan il-Park Nazzjonali fl-2012 hemm 2,159 kilometru (1,342 mil) ta' mogħdijiet pubbliċi għall-mixi, 875 kilometru (544 mil) ta' mogħdijiet pubbliċi għaż-żwiemel, 15-il km (9 mili) ta' mogħdijiet ristretti u 30 kilometru (19-il mil) ta' mogħdijiet sekondarji miftuħa għal kull tip ta' traffiku. Barra minn hekk, hemm ukoll "dritt ġenerali li wieħed jimraħ" fil-kampanja ta' kważi 50 % tal-park nazzjonali.[18]
Bosta minn dawn il-mogħdijiet inbnew sekli ilu u kienu jintużaw jew bħala awtostradi fl-irdumijiet (bħal tul High Street) jew bħala mogħdijiet muntanjużi għall-ivvjaġġar tul l-irdumijiet bejn l-insedjamenti fil-widien. Storikament dawn il-mogħdijiet ma kinux maħsuba biex jilħqu l-qċaċet, iżda iktar reċentement saru jintużaw min-nies li jmorru jimxu fil-muntanji għal dak l-iskop.[19] Il-Mogħdija minn Kosta sa Kosta, li taqsam it-Tramuntana tal-Ingilterra mill-Baħar Irlandiż sal-Baħar tat-Tramuntana, u taqsam il-park nazzjonali mill-Punent sal-Lvant.[20]
Iċ-ċikliżmu u l-irkib taż-żwiemel huwa permess fuq il-mogħdijiet għaż-żwiemel, iżda ċ-ċiklisti jridu jagħtu d-dritta lill-utenti l-oħra kollha. Il-vetturi bil-mutur jitħallew biss fit-"toroq sekondarji miftuħa għal kull tip ta' traffiku" (korsiji ħodor) iżda fil-prattika tressqu Ordnijiet tar-Regolamentazzjoni tat-Traffiku għal diversi toroq minnhom li jipprojbixxu t-traffiku ta' vetturi bil-mutur, minkejja li hemm sistema ta' permessi għall-Mogħdija Muntanjuża ta' Gatesgarth.
Sjieda tal-art[immodifika | immodifika s-sors]
Il-biċċa l-kbira tal-art fil-park nazzjonali għandha sjieda privata, u madwar 55 % hija rreġistrata bħala art agrikola. Fost is-sidien tal-art hemm:
- Bdiewa individwali u sidien privati oħra tal-art, b'iktar minn nofs l-art agrikola kkultivata mis-sidien stess;
- In-National Trust għandha madwar 25 % tal-erja totali (inkluż xi lagi u art ta' valur pajsaġġistiku sinifikanti);
- Il-Kummissjoni tal-Forestrija u investituri oħra fil-foresti u fil-boskijiet;
- il-United Utilities (li għandha 8 %);
- l-Awtorità tal-Park Nazzjonali tal-Lake District (għandha 3.9 %).
Ġeografija fiżika[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Lake District huwa magħmul minn art muntanjuża għolja bejn wieħed u ieħor ċirkolari, miżgħuda b'firxa wiesgħa radjali ta' widien kbar li fil-biċċa l-kbira huma r-riżultat ta' glaċjazzjonijiet ripetuti tul l-aħħar 2 miljun sena. Il-firxa radjali ma tinbitx minn għamla sferika ċentrali, iżda minn punt assjali estiż minn St Bees Head fil-Punent sa Shap fil-Lvant. Il-maġġoranza ta' dawn il-widien għandhom għamla trasversali tal-ittra U, li hija karatteristika tal-oriġini glaċjali u sikwit fihom lagi twal u dojoq, b'meded ta' art relattivament ċatta f'partijiet minnhom, jew fejn jinqasmu minn tributarji laterali (minn Buttermere sa Crummock Water; u minn Derwent Water sal-Lag ta' Bassenthwaite). Il-lagi iżgħar magħrufa bħala tarns jokkupaw il-meded glaċjali iktar fl-għoli. Hija l-abbundanza ta' dawn iż-żewġ elementi li wasslet biex l-inħawi jsiru magħrufa bħala l-Lake District.
Bosta mill-muntanji u mill-għoljiet l-iktar għoljin huma magħmula mill-blat, filwaqt li l-art moxa tiddomina iktar 'l isfel. Il-veġetazzjoni fl-inħawi bl-aħjar drenaġġ tinkludi l-felċi u ħaxixet il-mikinsa, għalkemm il-biċċa l-kbira tal-art fiha ħamrija mgerżma, minħabba l-ammont kbir ta' xita. Il-boskijiet nattivi bis-siġar ħorfija jinsabu f'bosta mix-xaqlibiet iktar weqfin, iżda l-ballut nattiv issupplimentat b'pjantaġġuni estensivi ta' siġar koniferi f'bosta inħawi, b'mod partikolari l-Foresta ta' Grizedale fil-parti tan-Nofsinhar ġeneralment iktar baxxa tal-inħawi. Il-Lake District jestendi sal-baħar lejn il-Punent u n-Nofsinhar.[21]
L-ogħla muntanja fl-Ingilterra, Scafell Pike (978 metru / 3,210 pied), toffri veduta panoramika f'jum b'viżibbiltà tajba, mill-Għoljiet ta' Galloway tal-Iskozja, il-Muntanji Mourne fl-Irlanda ta' Fuq, Isle of Man, u Snowdonia f'Wales.
Muntanji u għoljiet[immodifika | immodifika s-sors]
Il-muntanji (imsejħa fells) tal-Lake District huma magħrufa bħala l-"Muntanji (jew il-Fells) ta' Cumbria (jew ta' Lakeland)". L-ogħla erba' muntanji jaqbżu t-3,000 pied (914-il metru). Dawn huma:
- Scafell Pike, 978 metru (3,209 piedi)
- Scafell, 965 metru (3,166 pied)
- Helvellyn, 951 metru (3,120 pied)
- Skiddaw, 931 metru (3,054 pied)
Muntanji tat-Tramuntana[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanji tat-Tramuntana huma definiti sew b'firxa ta' għoljiet fi ħdan ċirku b'dijametru ta' 13-il kilometru (8 mili) bejn Keswick fil-Lbiċ u Caldbeck fil-Grigal. L-ogħla quċċata tagħhom hija l-quċċata ta' 931 metru (3,054 pied) ta' Skiddaw. Qċaċet notevoli oħra huma Blencathra (magħrufa wkoll bħala Saddleback; 868 metru (2,848 pied)) u Carrock Fell. Il-Lag ta' Bassenthwaite jokkupa l-wied bejn din il-katina muntanjuża u l-Muntanji tal-Majjistral.
Muntanji tal-Majjistral[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanji tal-Majjistral jinsabu bejn Borrowdale u l-Lag ta' Bassenthwaite fil-Lvant u bejn Buttermere u Lorton Vale fil-Punent. L-iżjed punt fin-Nofsinhar tagħhom jinsab fil-Mogħdija Muntanjuża ta' Honister. Dawn l-inħawi jinkludu Derwent Fells fuq il-Wied ta' Newlands u l-għoljiet fit-Tramuntana ta' Dale Head, Robinson. Lejn it-Tramuntana hemm Grasmoor, l-ogħla b'altitudni ta' 852 metru (2,795 pied), Grisedale Pike u l-għoljiet madwar il-Wied ta' Coledale, u fil-Majjistral imbiegħed hemm il-Foresta ta' Thornthwaite u Lord's Seat. Il-muntanji u l-għoljiet f'dawn l-inħawi huma ttundjati u magħmulin minn lavanja ta' Skiddaw, bi ftit lagi żgħar jew tarns u ftit meded tal-blat.
Muntanji tal-Punent[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanji tal-Punent jinsabu bejn Buttermere u Wasdale, u Sty Head tifforma l-ponta ta' triangolu kbir. Ennerdale taqsam l-inħawi b'mod trasversali, bl-irdumijiet ta' High Stile fit-Tramuntana ta' Ennerdale, il-Loweswater Fells fil-Majjistral imbiegħed, Pillar Rock fil-Lbiċ, u Great Gable (899 metru (2,949 pied)) qrib Sty Head. Qċaċet oħra jinkludu Seatallan, Haystacks u Kirk Fell. Din iż-żona hija mimlija blat ippuntat u wieqfa, u l-quċċata ta' Pillar Rock hija l-iżjed quċċata impressjonanti. Wastwater, li jinsab f'dawn il-muntanji, huwa l-iżjed lag fond fl-Ingilterra.
Muntanji Ċentrali[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanji Ċentrali huma iktar baxxi bħala elevazzjoni mill-muntanji l-oħra tal-madwar, bl-ogħla quċċata ta' 762 metru (2,500 pied) f'High Raise. Jieħdu l-forma ta' rdum bejn Derwent Water fil-Punent u Thirlmere fil-Lvant, bejn Keswick fit-Tramuntana u Langdale Pikes fin-Nofsinhar. Medda art testendi lejn ix-Xlokk sa Loughrigg Fell 'il fuq minn Ambleside. L-irdum ċentrali tul it-Tramuntana 'l fuq minn High Seat huwa magħmula minn art tassew imgerżma.
Muntanji tal-Lvant[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanji tal-Lvant jikkonsistu minn irdum twil mit-Tramuntana għan-Nofsinhar, magħruf bħala l-katina muntanjuża ta' Helvellyn, minn Clough Head sa Seat Sandal, bl-ogħla punt ta' 950 metru (3,118-il pied) f'Helvellyn. Ix-xaqlibiet tal-Punent ta' dawn il-qċaċet normalment ikunu mimlijin ħaxix. Ix-xaqlibiet tal-Punent ta' dawn il-qċaċet spiss ikunu miksijin bil-ħaxix, u fuq in-naħa tal-Lvant fihom iktar xagħri u blat. Il-grupp muntanjuż ta' Fairfield jinsab lejn il-Nofsinhar u jifforma medda simili bi qċaċet tal-blat u widien moħbija li jagħtu għal ġol-Wied ta' Patterdale. L-ogħla quċċata jisimha Red Screes 'il fuq mill-Mogħdija Muntanjuża ta' Kirkstone.
Muntanji tal-Lvant Imbiegħed[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanji tal-Lvant Imbiegħed jirreferu għall-muntanji kollha ta' Lakeland fil-Lvant ta' Ullswater u t-triq A592 lejn in-Nofsinhar sa Windermere. Il-quċċata ta' 828 metru (2,717-il pied), magħrufa bħala High Street, hija l-ogħla punt f'irdum kumpless orjentat l-iktar mit-Tramuntana għan-Nofsinhar 'il fuq mill-wied moħbi ta' Haweswater lejn il-Lvant. Fit-Tramuntana ta' dawn l-inħawi hemm l-għoljiet iktar baxxi ta' Martindale Common u ta' Bampton Common, filwaqt li fin-Nofsinhar hemm l-għoljiet 'il fuq mill-Wied ta' Kentmere. Iktar lejn il-Lvant, lil hinn minn Mardale u Longsleddale hemm Shap Fell, li hija medda estensiva magħmula minn art moxa, iktar qisha art Pennina naturali mill-muntanji tal-Punent.
Muntanji tan-Nofsinhar[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanji tan-Nofsinhar jokkupaw il-kwart tal-Majjistral tal-Lake District. Jistgħu jitqiesu bħala grupp tat-Tramuntana bejn Wasdale, Eskdale, u ż-żewġ widien ta' Langdale, grupp tax-Xlokk fil-Lvant ta' Dunnerdale u fin-Nofsinhar ta' Little Langdale, u grupp tal-Lbiċ ikkonfinat minn Eskdale fit-Tramuntana u minn Dunnerdale fil-Lvant.
L-ewwel grupp jinkludi l-ogħla muntanji tal-Ingilterra: Scafell Pike fiċ-ċentru (978 metru jew 3,209 piedi) u Scafell mil (1.6 kilometru) lejn il-Lbiċ. Għalkemm hija kemxejn iktar baxxa, Scafell għandha naħa bil-blat ta' 700 pied (210 metri), Scafell Crag, fuq in-naħa tat-Tramuntana. Dan il-grupp jinkludi wkoll Wastwater Screes faċċata ta' Wasdale, l-irdum ta' Glaramara faċċata ta' Borrowdale, u t-tliet qċaċet ta' Crinkle Crags, Bowfell u Esk Pike. Id-drenaġġ tal-qalba tal-inħawi jsir permezz tax-xmara Esk. Flimkien dawn huma wħud mill-iżjed għoljiet bil-blat ippuntat fil-Lake District.
It-tieni grupp, magħruf ukoll bħala Furness Fells jew Coniston Fells, bħala l-konfini tat-Tramuntana tagħhom għandhom il-mogħdija muntanjużi weqfin u dojoq ta' Hardknott u ta' Wrynose. L-ogħla huma l-Old Man of Coniston u s-Swirl How li jaqbżu kemxejn it-800 metru (2,600 pied).
It-tielet grupp lejn il-Punent ta' Duddon jinkludi Harter Fell u l-irdum twil li jagħti fuq Whitfell sa Black Combe u l-baħar. In-Nofsinhar ta' dawn l-inħawi tikkonsisti minn foresti u għoljiet iktar fil-baxx, b'Kirkby Moor fil-konfini tan-Nofsinhar. In-naħat tal-Lbiċ tal-Lake District tintemm qrib il-peniżola ta' Furness u Barrow-in-Furness, raħal li bosta residenti tal-Lake District jiddependu fuqu għall-prodotti bażiċi.
Żona tax-Xlokk[immodifika | immodifika s-sors]
Iż-żona tax-Xlokk hija t-territorju bejn Coniston Water u Windermere u l-Lvant ta' Windermere lejn Kendal u n-Nofsinhar sa Lindale. Ma hemm l-ebda quċċata għolja f'dawn l-inħawi li fil-biċċa l-kbira huma għoljiet baxxi, għoljiet żgħar u meded tal-ġebla tal-ġir bħal Gummer's How u Whitbarrow. Tabilħaqq, l-elevazzjoni titla' sa mhux iktar minn 333 metru (1,093 pied) f'Top o' Selside fil-Lvant ta' Coniston Water; il-medda wiesgħa tal-Foresta ta' Grizedale tinsab bejn iż-żewġ lagi. Kendal u Morecambe Bay jinsabu fit-truf tal-Lvant u tan-Nofsinhar tal-inħawi.
,_near_Troutbeck,_Cumbria,_at_the_Lake_District_National_Park,_United_Kingdom,_Europe_(November_2008).jpg)
Widien[immodifika | immodifika s-sors]
Il-widien radjali prinċipali huma (fid-direzzjoni tal-arloġġ min-Nofsinhar) Dunnerdale, Eskdale, Wasdale, Ennerdale, Vale of Lorton, Buttermere, Derwent, Borrowdale, Ullswater, Haweswater, Longsleddale, Kentmere, dawk li jikkonverġu f'Windermere - Grasmere, Great Langdale u Little Langdale, u Coniston Water. Il-widien jaqsmu l-muntanji f'blokok, li ġew deskritti minn diversi awturi b'modi differenti. L-iżjed approċċ frekwenti huwa dak li sar popolari bis-saħħa ta' Alfred Wainwright li ppubblika seba' gwidi separati għall-muntanji tal-Lake District.
Lagi[immodifika | immodifika s-sors]
Wieħed biss mil-lagi fil-Lake District jissejjaħ lag, u dan huwa l-Lag ta' Bassenthwaite. L-oħrajn kollha bħal Windermere, Coniston Water, Ullswater u Buttermere f'isimhom jinkludu -mere (l-inqas komuni), -water (l-iktar komuni) jew huma tarns. L-ikbar lagi u ġibjuni fil-Park Nazzjonali huma dawn ta' hawn taħt:
- il-Lag ta' Bassenthwaite;
- Brotherswater;
- Buttermere;
- Coniston Water;
- Crummock Water;
- Derwent Water;
- Devoke Water;
- Elter Water;
- Ennerdale Water;
- Esthwaite Water;
- Grasmere;
- il-Ġibjun ta' Haweswater;
- Hayeswater;
- Loweswater;
- Rydal Water;
- Thirlmere;
- Ullswater;
- Wast Water;
- Windermere.
Boskijiet[immodifika | immodifika s-sors]
Fil-Lake District hemm inħawi bil-boskijiet, fosthom boskijiet bis-siġar Brittaniċi u Ewropej nattivi tal-ballut u pjantaġġuni introdotti tas-siġar tal-injam artab. Il-boskijiet jipprovdu l-ħabitats għall-organiżmi selvaġġi nattivi tal-Ingilterra. L-iskojjattlu aħmar nattiv jgħix fil-Lake District u fi ftit partijiet oħra tal-Ingilterra. F'partijiet mil-Lake District, tinżel iktar xita minn kwalunkwe parti oħra tal-Ingilterra. B'hekk il-muski Atlantiċi, il-felċi, il-likeni u l-markanzji jkollhom iċ-ċans li jikbru. Fil-Park Nazzjonali għad fadal xi boskijiet antiki. Il-ġestjoni tal-boskijiet tvarja: uħud jinqatgħu, uħud jinżabru, u wħud jitħallew jikbru b'mod naturali, filwaqt li oħrajn jipprovdu l-kenn u jintużaw għar-ragħa.
Kosta[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Lake District huwa estiż sal-kosta tal-Baħar Irlandiż minn Drigg fit-Tramuntana sa Silecroft fin-Nofsinhar, u jinkludi l-estwarji tax-xmara Esk u t-tributarji tagħha, ix-xmara Irt u x-xmara Mite. Iż-żona intermareali tal-estwarji kollha f'daqqa tinkludi r-ramel, iċ-ċagħaq, l-artijiet imtajna u l-bwar salmastri. Is-sistemi tal-għaram fuq iż-żewġ naħat tal-estwarju huma protetti bħala riżervi naturali; l-Għaram ta' Drigg u ta' Gullery lejn it-Tramuntana u l-Għaram ta' Eskmeals lejn in-Nofsinhar. Fin-Nofsinhar tal-estwarju, il-kosta hija ffurmata taħt irdumijiet baxxi ta' raba', ramel u żrar glaċjali.
Il-Lake District huwa estiż ukoll sal-ilmijiet mareali ta' Morecambe Bay u diversi mill-estwarji tagħha tul il-Peniżola ta' Furness u ta' Cartmel, iddeżinjati fuq is-sinjali tal-awtostrada M6 bħala l-"Peniżoli tal-Lake District", u l-porzjonijiet tan-Nofsinhar li jinsabu 'l barra mill-park. Dawn huma l-Estwarju ta' Duddon, l-Estwarju ta' Leven, u x-xtut u l-meded mareali tal-Punent tal-Estwarju ta' Kent. Dawn l-inħawi huma kkaratterizzati kollha mir-ramel u mill-artijiet imtajna ta' interess xeniku u għall-organiżmi selvaġġi. Il-kosta hija sostnuta minn artijiet ċatti estensivi magħmula minn depożiti marini olzati li tħallew meta l-livell tal-baħar relattiv kien ogħla.
Ġeoloġija[immodifika | immodifika s-sors]
Il-ġeoloġija tal-Lake District hija kumplessa ħafna iżda ġiet studjata sew. Batolit tal-granit taħt l-art kollha tal-Lake District huwa responsabbli għall-ġeoloġija tal-park. Id-densità relattivament baxxa tiegħu kkawżat l-inħawi jiġu "olzati". Il-granit jidher fil-wiċċ bħala l-granit ta' Ennerdale, Skiddaw, Carrock Fell, Eskdale u Shap.
Inġenerali l-art tal-inħawi tista' tinqasam fi tliet partijiet, mil-Lbiċ għall-Grigal. B'mod ġenerali, il-blat għandu età iżgħar mill-Majjistral sax-Xlokk. Il-parti tal-Majjistral hija magħmula minn blat sedimentarju bikri sa nofs l-era Ordoviċjan, l-iktar ġebel tat-tajn u tad-depożiti sedimentarji ta' oriġini marina. Flimkien jiffurmaw il-Grupp ta' Skiddaw u jinkludu l-blat li tradizzjonalment huwa magħruf bħala Skiddaw Slates. Il-frijabbiltà tagħhom ġeneralment twassal biex il-muntanji jkollhom xaqlibiet lixxi bħal Skiddaw stess.
Il-parti ċentrali hija taħlita ta' blat vulkaniku u sedimentarju tal-era Ordoviċjana nofsana u aħħarija, li jinkludi l-lava u t-tufu tal-Grupp Vulkaniku ta' Borrowdale, li żbroffa meta l-eks Oċean Iapetus niżel taħt dik li issa hija l-fruntiera Skoċċiża matul l-oroġenija Kaledonjana. Il-qċaċet ċentrali tat-Tramuntana, bħal Great Rigg, ġew prodotti minn fluss konsiderevoli tal-lava. Dan l-iżbroffar bil-lava ġie segwit minn sensiela ta' żbroffar piroklastiku li pproduċew sensiela ta' caldera, u waħda minnhom tinkludi Scafell Pike. Dan il-blat piroklastiku wassal għall-pajsaġġi bil-blat ippuntat tipiku tal-muntanji ċentrali.
.JPG)
Il-parti tax-Xlokk tinkludi ġebel tat-tajn u blat tas-Supergrupp ta' Windermere, li jinkludi (suċċessivament) il-blat tal-gruppi ta' Dent, Stockdale, Tranearth, Coniston u Kendal. Ġeneralment dan il-blat huwa ftit inqas reżistenti għall-erożjoni mis-sekwenza ta' blat lejn it-Tramuntana u jinsab taħt il-biċċa l-kbira tal-pajsaġġi iktar fil-baxx madwar Coniston u Windermere.
Intrużjonijiet iktar 'il quddiem iffurmaw meded individwali ta' blat igneu f'kull wieħed minn dawn il-gruppi. Madwar it-truf ta' dan il-blat tal-era Ordoviċjana u Silurjana fit-truf tat-Tramuntana, tal-Lvant u tan-Nofsinhar tal-inħawi hemm medda semikontinwa ta' ġebla tal-ġir karbonifera li tispikka b'mod spettakolari f'postijiet bħal Whitbarrow Scar u Scout Scar.
Klima[immodifika | immodifika s-sors]
Il-pożizzjoni tal-Lake District fil-kosta tal-Majjistral tal-Ingilterra, flimkien mal-ġeografija muntanjuża tal-park, iwasslu biex huwa l-iżjed parti tal-Ingilterra li tara xita. L-Uffiċċju Meteoroloġiku tar-Renju Unit jirrapporta preċipitazzjoni annwali medja ta' iktar minn 2,000 mm (80 pulzier), iżda b'varjazzjoni lokali konsiderevoli.
Għalkemm ir-reġjun kollu jkollu xita iktar mill-medja, hemm divarju kbir bejn l-ammont ta' xita fil-lagi tal-Punent u tal-Lvant, peress li l-Lake District jesperjenza xita li tvarja. Seathwaite, Borrowdale huwa l-iżjed post abitat li jkollu xita fl-Ingilterra, b'medja ta' 3,300 mm (130 pulzier) ta' xita kull sena, filwaqt li f'Sprinkling Tarn fil-qrib tinżel saħansitra iktar xita, fejn jiġu rreġistrati iktar minn 5,000 mm (200 pulzier) kull sena; bħala kuntrast, Keswick, fit-tarf ta' Borrowdale jkollha 1,470 mm (58 pulzier) kull sena, u Penrith (ftit 'il barra mil-Lake District) ikollha 870 mm (34 pulzier) biss. Marzu sa Ġunju spiss ikunu l-iktar xhur nexfin, filwaqt li Ottubru sa Jannar ikunu l-iktar bix-xita, iżda fil-baxx ikun hemm ftit differenza minn xahar għall-ieħor.
Minkejja li l-widien għall-kenn jesperjenzaw rwiefen fuq medja ta' ħamest ijiem fis-sena biss, il-Lake District ġeneralment ikun hemm ħafna riħ u ż-żoni kostali jkollhom 20 jum ta' rwiefen, u l-qċaċet tal-muntanji jkollhom madwar 100 jum ta' rwiefen fis-sena. Il-klima marittima twassal biex il-Lake District jesperjenza varjazzjonijiet relattivament moderati fit-temperatura matul is-sena. It-temperatura medja fil-widien tvarja minn madwar 3 °C (37 °F) f'Jannar għal madwar 15 °C (59 °F) f'Lulju.
L-għoli relattivament baxx tal-biċċa l-kbira tal-muntanji, ifisser li filwaqt li l-borra tkun mistennija li tinżel fix-xitwa, ġieli ma tinżilx borra s-sena kollha. Normalment, tinżel ħafna borra biss bejn Novembru u April. Bħala medja, il-borra tinżel f'Helvellyn f'67 jum fis-sena. Matul is-sena, il-widien tipikament jesperjenzaw 20 jum li fihom tinżel il-borra, 200 jum oħra meta tinżel ix-xita, u 145 jum mingħajr preċipitazzjoni. Iċ-ċpar fl-għoljiet huwa komuni fi kwalunkwe żmien tas-sena, u fil-muntanji bħala medja jkun hemm madwar sagħtejn u nofs ta' xemx kuljum, li titla' għal madwar 4.1 sigħat kuljum fil-pjanuri kostali.
| Data klimatika għal Keswick, Lake District | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
| Temp. għolja medja f'°C | 7.2 | 7.4 | 9.4 | 11.9 | 15.6 | 17.9 | 19.7 | 19.1 | 16.7 | 13.3 | 9.7 | 7.5 | 13.0 |
| Temp. baxxa medja f'°C | 1.6 | 1.4 | 2.8 | 4.2 | 6.4 | 9.3 | 11.5 | 11.1 | 9.0 | 6.7 | 3.9 | 1.5 | 5.8 |
| Preċipitazzjoni medja f'mm | 169.1 | 119.9 | 127.8 | 81.7 | 79.4 | 84.3 | 88.1 | 104.1 | 126.6 | 189.3 | 177.9 | 173.0 | 1,521 |
| Temp. għolja medja f'°F | 45.0 | 45.3 | 48.9 | 53.4 | 60.1 | 64.2 | 67.5 | 66.4 | 62.1 | 55.9 | 49.5 | 45.5 | 55.4 |
| Temp. baxxa medja f'°F | 34.9 | 34.5 | 37.0 | 39.6 | 43.5 | 48.7 | 52.7 | 52.0 | 48.2 | 44.1 | 39.0 | 34.7 | 42.4 |
| Preċipitazzjoni medja f'pulzieri | 6.66 | 4.72 | 5.03 | 3.22 | 3.13 | 3.32 | 3.47 | 4.10 | 4.98 | 7.45 | 7.00 | 6.81 | 59.88 |
| Medja ta' jiem bix-xita | 16.8 | 13.1 | 15.8 | 12.5 | 12.0 | 12.2 | 12.9 | 14.4 | 13.9 | 17.8 | 17.7 | 17.0 | 176.1 |
| Sors:[22] | |||||||||||||
Sit ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Lake District ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-2017.[3]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' tliet kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (v) "Eżempju straordinarju ta' insedjament uman tradizzjonali, ta' użu tal-art jew ta' użu tal-baħar, li jirrappreżenta kultura (jew kulturi), jew interazzjoni umana mal-ambjent, speċjalment meta jkun sar vulnerabbli minħabba l-impatt ta' bidla irreversibbli"; il-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".[3]
Organiżmi selvaġġi[immodifika | immodifika s-sors]
Fil-Lake District jgħixu bosta organiżmi selvaġġi differenti, minħabba t-topografija varjata, il-lagi u l-foresti tiegħu. Il-park jospita l-iskojjattlu aħmar u kolonji ta' xtieli tal-ispeċijiet Drosera u Pinguicula, li huma tnejn mill-ftit pjanti karnivori nattivi tar-Renju Unit. Il-Lake District huwa santwarju ewlieni tal-iskojjattlu aħmar u għandu l-ikbar popolazzjoni fl-Ingilterra (minn stima ta' 140,000 skojjattlu aħmar fir-Renju Unit, meta mqabbla mal-madwar 2.5 miljun skojjattlu griż).
Il-Lake District jospita firxa ta' speċijiet ta' għasafar, u l-RSPB jieħdu ħsieb riżerva f'Haweswater. L-aħħar par ta' ajkli rjali li jbejtu fl-Ingilterra nstab fil-Lake District; l-ajkla femminili ntlemħet l-aħħar fl-2004 u l-ajkla maskili ntlemaħ l-aħħar fl-2015. Wara tentattivi ta' kolonizzazzjoni mill-ġdid, par arpi bejtu fil-Lake District għall-ewwel darba f'iktar minn 150 sena qrib il-Lag ta' Bassenthwaite fl-2001. L-arpi issa jpassu spiss mit-Tramuntana tal-Afrika fir-rebbiegħa biex ibejtu fil-Lake District, u total ta' 23 fellus faqqsu fl-inħawi mill-2001. Għasfur ieħor tal-priża li sarulu tentattivi ta' kolonizzazzjoni mill-ġdid huwa l-astun aħmar, li mill-2012, għandu popolazzjoni ta' madwar 90 eżemplar fl-inħawi b'foresti densi qrib Grizedale u tnissel b'suċċess fl-2014, li kien l-ewwel suċċess ta' tnissil f'Cumbria f'iktar minn 200 sena. Il-konservazzjonisti jittamaw li l-introduzzjoni mill-ġdid twassal għal popolazzjoni kbira fil-Lake District u fil-Majjistral tal-Ingilterra fejn attwalment l-għadd ta' astuni ħomor huwa baxx. Speċijiet oħra ta' għasafar li huma residenti fil-Lake District jinkludu l-kuċċarda, l-għasfur tax-xmajjar, il-bies u l-għarab. Fost l-għasafar staġonali hemm il-malvizz tas-sidra bajda u l-kudirross.
Il-lagi tal-Lake District isostnu tliet speċijiet ta' ħut rari u fil-periklu. Il-koregun abjad jinstab biss f'Derwent Water, u sal-2008 fil-Lag ta' Bassenthwaite. Il-koregun abjad batta f'dawn l-aħħar snin minħabba l-algi naturali li saru theddida u t-temperatura tal-lagi li gradwalment qed togħla. Il-koregun abjad ġiet ittrasferit lejn lagi iktar fl-għoli diversi drabi biex l-ispeċi tiġi ppreservata, l-iktar fl-2005 u fl-2011. Il-Lake District jospita żewġ speċijiet rari oħra: il-koregun tat-tikek, li jgħix f'Brothers Water, f'Haweswater, f'Red Tarn u f'Ullswater, u t-trota tal-Artiku, li tista' tinstab f'Buttermere, f'Coniston Water, f'Crummock Water, f'Ennerdale Water, f'Haweswater, f'Loweswater, f'Thirlmere, f'Wast Water u f'Windermere.
F'dawn l-aħħar snin, saru bidliet importanti fir-rigward tal-liġijiet sekondarji dwar is-sajd li jkopru r-reġjun tal-Majjistral tal-Ingilterra, sabiex jiġu protetti wħud mill-iktar speċijiet ta' ħut rari. Fl-2002, l-Aġenzija għall-Ambjent introduċiet liġi sekondarja ġdida dwar is-sajd, li tipprojbixxi l-użu tal-ħut kollu tal-ilma ħelu bħala lixka ħajja jew mejta f'14-il lag tal-Lake District: Bassenthwaite Lake, Brothers Water, Buttermere, Coniston Water, Crummock Water, Derwent Water, Ennerdale Water, Haweswater, Loweswater, Red Tarn, Thirlmere, Ullswater, Wast Water u Windermere. Is-sajjieda rikreattivi li ma jikkonformawx ma' din il-liġi sekondarja jistgħu jingħataw ċitazzjoni sa £2,500.
Il-lagi u l-ilmijiet tal-Lake District ma jsostnux b'mod naturali daqstant speċijiet ta' ħut bħal ħabitats simili oħra fin-Nofsinhar tal-pajjiż u f'inħawi oħra fl-Ewropa. Xi ħut li ma tantx joktru hemmhekk jinsabu f'riskju partikolarment mill-introduzzjoni ta' speċijiet ġodda. L-introduzzjoni ta' ħut mhux nattiv jista' jwassal biex il-ħut nattiv jiġi mikul mill-ispeċijiet il-ġodda jew jispiċċaw jikkompetu ma' xulxin għall-ikel. Hemm ukoll ir-riskju li jiġi introdott il-mard, li jista' jkompli jhedded iktar lill-popolazzjonijiet nattivi. F'xi każijiet, l-ispeċijiet introdotti jistgħu tant jiddisturbaw l-ambjent li jsir mhux adattat għal ħut partikolari. Pereżempju, problema ewlenija nstabet fost l-aċerina. Dan il-ħut mhux nattiv issa ġie introdott f'diversi lagi f'dawn l-aħħar snin. Huwa magħruf li l-aċerina tiekol il-bajd tal-koregun abjad, li huwa partikolarment vulnerabbli minħabba l-perjodu twil ta' inkubazzjoni. Dan ifisser li huma suxxettibbli għall-predaturi saħansitra sa 120 jum. Il-bajd ta' ħut ieħor, pereżempju l-laska, ikunu f'riskju sa tlett ijiem biss.
Ekonomija[immodifika | immodifika s-sors]
Agrikoltura u forestrija[immodifika | immodifika s-sors]
It-trobbija tal-annimali, u b'mod partikolari tan-nagħaġ, ilha industrija ewlenija fir-reġjun minn żmien ir-Rumani. L-iżjed nisel assoċjat mill-qrib mal-inħawi hija l-ispeċi Herdwick, flimkien mal-ispeċijiet Rough Fell u Swaledale. It-trobbija tan-nagħaġ għadha importanti kemm għall-ekonomija tar-reġjun kif ukoll għall-preservazzjoni tal-pajsaġġ li jiġu jaraw bosta viżitaturi. Karatteristiċi bħall-ħitan tas-sejjieħ, pereżempju, huma frott it-trobbija tan-nagħaġ. Xi raba' jintuża wkoll għas-silaġġ u għat-trobbija tal-bhejjem tal-ifrat għall-prodotti tal-ħalib.
Ir-reġjun ġie affettwat ħafna mit-tifqigħa tal-marda tal-ilsien u d-dwiefer fir-Renju Unit fl-2001. It-tifqigħa bdiet f'Surrey fi Frar iżda nfirxet lejn Cumbria sal-aħħar ta' Marzu. Eluf ta' nagħaġ, inkluż l-ispeċijiet Herdwick nattivi li jirgħu fuq ix-xaqlibiet laterali tal-muntanji tal-Lake District, ġew meqruda. Meta n-nagħaġ ġie sostitwit, problema partikolari li kellha tiġi megħluba kienet li bosta min-nagħaġ meqrud kien jaf l-akkwati tiegħu u ma kienx jitbiegħed mill-mergħa allokata għalih, u dan l-għarfien kien ingħadda minn ġenerazzjoni għall-oħra. Meta dan in-nagħaġ ġie meqrud kollu f'daqqa, dan l-għarfien kellu jerġa' jindera u għaldaqstant uħud mill-muntanji ġew mgħammra b'xatbiet elettriċi diskreti għal perjodu ta' ħames snin, sabiex in-nagħaġ jilħaq jidra. Meta kien hemm it-tifqigħa, kien hemm tħassib dwar il-ġejjieni ta' ċerti speċijiet ta' nagħaġ bħar-Ryeland u l-Herdwick tal-Lake District, madankollu dan il-biża' ttaffa u issa hemm abbundanza ta' nagħaġ.
Il-forestrija sar għandha importanza kbira wkoll speċjalment matul dan l-aħħar seklu bl-istabbiliment ta' pjantaġġuni estensivi ta' siġar koniferi madwar il-Mogħdija Muntanjuża ta' Whinlatter, f'Ennerdale, u fil-Foresta ta' Grizedale fost postijiet oħra. Hemm pjantaġġuni estensivi ta' siġar taż-żnuber mhux nattivi.
Industrija[immodifika | immodifika s-sors]
Permezz tar-rikkezza ta' tipi ta' blat u l-abbundanza tagħhom fil-pajsaġġ, l-estrazzjoni u l-barrieri ilhom attivitajiet sinifikanti fl-ekonomija tal-Lake District. Fin-Neolitiku, il-Lake District kien sors ewlieni ta' mnanar tal-ġebel, u nstabu eżempji tagħhom mar-Renju Unit kollu. Is-sit primarju, max-xaqlibiet tal-Langdale Pikes, xi kultant jiġi deskritt bħala "fabbrika tal-imnanar tal-ġebel" tal-industrija tal-imnanar ta' Langdale. Uħud mill-iżjed ċrieki tal-ġebel bikrin fir-Renju Unit huma kkollegati ma' din l-industrija.
L-estrazzjoni, b'mod partikolari tar-ram, taċ-ċomb (spiss assoċjata ma' kwantitajiet ta' fidda), tal-barit, tal-grafit u tal-lavanja, kienet storikament industrija ewlenija tal-Lakeland, l-iktar mis-seklu 16 sas-seklu 19. Il-boskijiet bl-imsajġar kienu jintużaw b'mod estensiv għall-karbonju meħtieġ għat-tidwib. Illum il-ġurnata għad hemm attività tal-estrazzjoni; pereżempju l-estrazzjoni tal-lavanja għadha ssir fil-Minjieri ta' Honister, fil-quċċata tal-Mogħdija Muntanjuża ta' Honister. Hemm diversi impjanti abbandunati tal-estrazzjoni max-xaqlibiet laterali tal-muntanji fil-Lake District kollu. Il-grafit estratt lokalment wassal għall-iżvilupp tal-industrija tal-lapsijiet, speċjalment madwar Keswick.
F'nofs is-seklu 19, nofs il-provvista ta' rkiekel għall-industrija dinjija tat-tessuti kienet tiġi mill-inħawi tal-Lake District. Madankollu, matul l-aħħar seklu, it-turiżmu kiber b'mod rapidu u sar is-sors primarju ta' introjtu tal-inħawi.
Żvilupp tat-turiżmu[immodifika | immodifika s-sors]
Fost il-viżitaturi bikrin tal-Lake District, li kienu jivvjaġġaw għall-edukazzjoni u għall-pjaċir tal-ivvjaġġar, insibu lil Celia Fiennes li fl-1698 għamlet vjaġġ għat-tul kollu tal-Ingilterra, u rikbet iż-żiemel minn Kendal u l-Mogħdija Muntanjuża ta' Kirkstone sa Patterdale. L-esperjenzi u l-impressjonijiet tagħha ġew ippubblikati fil-ktieb tagħha Great Journey to Newcastle and Cornwall (Vjaġġ Kbir lejn Newcastle u Cornwall):
Jien u miexja f'dan il-post, fuq iż-żewġ naħat tiegħi kien hemm għoljiet bix-xagħri u bil-blat li kienu inaċċessibbli u xi kultant kienu donnhom jiċċirkondawk u jidhru tal-biża' fuqek; u minnhom kien hemm fawwariet b'bosta nixxigħat żgħar tal-ilma mix-xaqlibiet u mill-irdumijiet li jgelglu 'l isfel iktar fil-baxx minn fuq il-ġebel u jostakolaw il-passaġġ, iżda l-ħoss tal-ilma huwa pjaċevoli u kulma jmur jiżdied iktar ma jiżdiedu n-nixxigħat ma' kull naħa ta' dawk l-għoljiet, u f'xi postijiet l-ilma jinġabar u jifforma għadajjar u lagi.
Fl-1724, Daniel Defoe ppubblika l-ewwel volum ta' A Tour Thro' the Whole Island of Great Britain (Vjaġġ Madwar il-Gżira Kollha tar-Renju Unit. Huwa kkummenta dwar Westmorland li:
kienet l-iżjed art selvaġġa, bix-xagħri u tal-biża' li qatt għaddejt minnha fl-Ingilterra, u saħansitra f'Wales stess; in-naħa tal-Punent, li tikkonfina ma' Cumberland, tabilħaqq hija kkonfinata minn katina ta' muntanji li kważi impossibbli tgħaddi minnhom, li lokalment jissejħu fells.
Lejn l-aħħar tas-seklu 18, l-inħawi saru iktar popolari fost il-vjaġġaturi. Dan kien parzjalment minħabba l-gwerer fl-Ewropa kontinentali, li rrestrinġew il-possibbiltà ta' vvjaġġar hemmhekk. Fl-1778 Thomas West ipproduċa A Guide to the Lakes (Gwida għal-Lagi), li tat bidu għall-era tat-turiżmu modern. West elenka l-"istazzjonijiet" u l-punti fejn it-turisti setgħu jgawdu l-isbaħ veduti tal-pajsaġġ, sabiex iħeġġeġ lill-viżitaturi japprezzaw il-kwalitajiet formali tal-pajsaġġ u japplikaw valuri estetiċi. F'xi wħud minn dawn l-istazzjonijiet, inbnew binjiet biex jgħinu dan il-proċess ta' apprezzament. Illum il-ġurnata wieħed jista' jżur il-fdalijiet ta' Claife Station (max-xatt tal-Punent ta' Windermere taħt Claife Heights).
William Wordsworth ippubblika l-Guide to the Lakes tiegħu fl-1810, u sal-1835 ħareġ il-ħames edizzjoni tagħha, li issa tissejjaħ A Guide Through the District of the Lakes in the North of England. Dan il-ktieb kien partikolarment influwenti biex ir-reġjun isir daqstant popolari. Il-wied ippreferut ta' Wordsworth kien dak ta' Dunnerdale jew il-Wied ta' Duddon li jinsab fil-Lbiċ tal-Lake District.
Il-linji ferrovjarji komplew jespandu t-turiżmu. Il-Linja Ferrovjarja ta' Kendal u Windermere kienet l-ewwel linja ferrovjarja fil-Lake District, u laħqet Kendal fl-1846 u Windermere fl-1847. Il-linja ferrovjarja sa Coniston infetħet fl-1848 (għalkemm sal-1857 din kienet ikkollegata biss man-network nazzjonali permezz ta' laneċ bejn Fleetwood u Barrow-in-Furness); il-linja ferrovjarja minn Penrith u Keswick sa Cockermouth infetħet fl-1865; u l-linja ferrovjarja sa Lakeside taħt Windermere infetħet fl-1869. Il-linji ferrovjarji, li kienu maħsuba għall-industrija tradizzjonali, ġabu magħhom żieda enormi fl-għadd ta' viżitaturi, u b'hekk ikkontribwew għat-tkabbir tal-industrija tat-turiżmu. Is-servizzi ferrovjarji ġew issupplimentati minn dgħajjes li jaħdmu bl-istim fil-lagi ewlenin ta' Ullswater, ta' Windermere, ta' Coniston Water u ta' Derwent Water.
It-tkabbir fl-għadd ta' turisti kompla sa żmien il-karozzi meta bdew jingħalqu l-linji ferrovjarji. L-istabbiliment tal-Park Nazzjonali tal-Lake District fl-1951 irrikonoxxa l-ħtieġa li l-ambjent tal-Lake District jiġi protett mill-isfruttament kummerċjali jew industrijali eċċessiv, sabiex dak li l-viżitaturi jiġu jaraw jiġi ppreservat, mingħajr xi restrizzjoni fuq il-moviment tan-nies fil-Lake District jew fl-inħawi tal-madwar. L-awtostrada M6 għenet biex jiżdied it-traffiku lejn il-Lake District, speċjalment lejn in-naħa tal-Lvant tal-park. It-toroq dojoq huma sfida għall-fluss tat-traffiku, u mis-snin 60 tas-seklu 20, ċerti żoni jesperjenzaw konġestjoni kbira. Din il-problema hija preżenti wkoll fil-komunitajiet iż-żgħar fejn ukoll hemm konġestjoni tat-traffiku u problemi ta' parkeġġ. Bowness-on-Windermere indirizzat il-problema tal-parkeġġ billi nbena parkeġġ ġdid fit-tarf tal-komunità u bl-estensjoni tal-parkeġġ eżistenti. Il-Park Nazzjonali tal-Lake District jippubblika lista u mappa tal-parkeġġi għall-karozzi fi ħdan l-awtorità tiegħu, sabiex it-turisti jkunu jistgħu jippjanaw aħjar iż-żjarat tagħhom.
Filwaqt li t-toroq u l-linji ferrovjarji pprovdew aċċess iktar faċli għall-inħawi, bosta nies ġew attirati lejn il-Lakeland permezz tal-pubblikazzjoni tal-Pictorial Guide to the Lakeland Fells ta' Alfred Wainwright. Ippubblikati għall-ewwel darba bejn l-1955 u l-1966, dawn il-kotba pprovdew informazzjoni dettaljata dwar 214-il muntanja (fells) fl-inħawi, b'mapep u veduti panoramiċi mpinġijin bl-idejn, kif ukoll ġrajjiet u aneddoti dwar l-inħawi. Dawn għadhom jintużaw minn bosta viżitaturi bħala gwidi għall-mixjiet, bl-għan aħħari li jżuru l-lista sħiħa ta' Wainwright. Il-gwidi famużi ġew irreveduti minn Chris Jesty bejn l-2005 u l-2009 sabiex jiġu riflessi l-bidliet, l-iktar fl-aċċess u fil-mogħdijiet tal-widien, u ġew irreveduti minn Clive Hutchby, l-awtur ta' The Wainwright Companion. L-ewwel wieħed mill-volumi rreveduti, Ktieb Wieħed: Il-Muntanji tal-Lvant, ġie ppubblikat f'Marzu 2015; u l-iżjed wieħed reċenti, Ktieb Sitta: Il-Muntanji tal-Majjistral, ġie ppubblikat f'April 2019.
Mill-bidu tas-snin 60 tas-seklu 20, l-Awtorità tal-Park Nazzjonali impjegat rangers biex ilaħħqu maż-żieda fit-turiżmu u fl-iżvilupp. L-ewwel ranger kien John Wyatt, li minn dak iż-żmien kiteb diversi gwidi. Sentejn wara ngħaqad miegħu t-tieni ranger, u minn dak iż-żmien 'l hawn l-għadd ta' rangers kompla jiżdied.
L-inħawi ġew assoċjati wkoll mal-kittieba Beatrix Potter. Diversi turisti, b'mod partikolari mill-Ġappun, iżuru d-dar tal-familja tagħha.
It-turiżmu issa sar l-industrija ewlenija tal-park, b'madwar 12-il miljun viżitatur fis-sena, l-iktar mill-insedjamenti l-kbar tar-Renju Unit, miċ-Ċina, mill-Ġappun, minn Spanja, mill-Ġermanja u mill-Istati Uniti. Id-dgħajjes li jaħdmu bl-istim fil-lag ta' Windermere huma l-iżjed attrazzjoni turistika popolari, b'madwar 1.35 miljun klijent kull sena, u l-ekonomija lokali tiddependi fuq it-turisti. Madankollu, l-impatt negattiv tat-turiżmu huwa ċar. L-erożjoni tal-ħamrija mill-mixi issa hija problema sinifikanti, u jintefqu miljuni ta' sterlini biex il-mogħdijiet għall-mixi li ntużaw l-iktar jiġu protetti. Fl-2006, ingħalqu żewġ ċentri tal-informazzjoni għat-turisti fil-Park Nazzjonali.
Iċ-ċikliżmu sar popolari fil-Park Nazzjonali tal-Lake District. Għadd ta' rotot taċ-ċikliżmu fuq distanza twila jgħaddu mil-Lake District, inkluż ir-rotot taċ-ċikliżmu minn kosta sa kosta bħas-C2C, ir-Rotta taċ-Ċikliżmu ta' Adrijanu, ir-Rotta ta' Reivers u r-rotta minn Walney sa Wear. Diversi rħula saru wkoll ċentri għall-vaganzi taċ-ċikliżmu fit-toroq u taċ-ċikliżmu inġenerali, bħal Keswick u Ambleside. Iċ-ċiklisti tal-muntanji jużaw il-mogħdijiet apposta għalihom li nbnew fil-Foresta ta' Whinlatter u fil-Foresta ta' Grizedale. Barra minn hekk, hemm ukoll rotot iktar impenjattivi li huma disponibbli fil-mogħdijiet għaż-żwiemel.
It-turiżmu kulturali kulma jmur qed isir parti importanti mill-industrija usa' tat-turiżmu. Ir-rabtiet tal-Lake District ma' għadd kbir ta' artisti u ta' kittieba u l-istorja twila ta' spettakli teatrali fis-sajf li jittellgħu fit-teatru antik Blue Box of Century Theatre kollha jattiraw bosta turisti. It-tradizzjoni tat-teatru għadha ħajja bis-saħħa tat-Teatru mal-Lag f'Keswick fejn fl-istaġun tas-sajf jittellgħu sitt reċti tar-repertorju, fil-Milied u fl-Għid ikun hemm xi produzzjonijiet, kif ukoll bosta festivals letterarji, tal-films, tat-tixbit fil-muntanji, tal-jazz u tal-arti kreattiva, bħall-Festival tal-Muntanji ta' Kendal u l-Festival tal-Muntanji ta' Keswick. Barra minn hekk, hemm ukoll żewġ mużewijiet, The World of Beatrix Potter u Dove Cottage, kif ukoll il-Mużew ta' Wordsworth.
Gastronomija[immodifika | immodifika s-sors]
Il-laħam tan-nagħaġ u tal-ħaruf ilu jiġi prodott lokalment għal ġenerazzjonijiet sħaħ u tradizzjonalment ifforma l-bażi ta' bosta mill-ikliet rustiċi tar-reġjun, bħat-Tatie Pot, kazzola bil-laħam tan-nagħaġ u l-patata. Iz-zalzett tradizzjonali ta' Cumberland huwa zalzett imħawwar tal-laħam tal-majjal li ngħata Status Ġeografiku Protett. Il-Lake District issa għandu reputazzjoni għall-ikel fin għalkemm l-ikel standard mill-pubs u mill-kafetteriji għadu dominanti. Hemm ħames ristoranti b'stilla Michelin fi ħdan il-konfini tas-Sit ta' Wirt Dinji, u ieħor inqas minn mil 'il barra (L'Enclume). Dawn li jinsabu fi ħdan il-konfini huma: The Cottage in the Wood, Allium at Askham Hall, Old Stamp House (Ambleside), Forest Side u Hrishi, wieħed miż-żewġ ristoranti tal-Gilpin Hotel, Cumbria għandu bosta mikrobirreriji, li flimkien mal-Birrerija ta' Jennings jipprovdu varjetà ta' birer lill-pubs u lir-ristoranti fir-reġjun kollu.
Letteratura u l-arti[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Lake District ispira l-kreattività f'bosta oqsma.
Letteratura[immodifika | immodifika s-sors]
.jpg)
Il-Lake District huwa assoċjat ferm mal-letteratura Ingliża tas-sekli 18 u 19. Thomas Gray kien l-ewwel li attira l-attenzjoni lejn ir-reġjun, meta kiteb ġurnal dwar il-Vjaġġ Kbir tiegħu fl-1769, iżda l-iżjed influwenti kien William Wordsworth bil-poeżiji famużi tiegħu. Il-poeżija ta' Wordsworth "I Wandered Lonely as a Cloud", ispirata min-narċis li lemaħ fix-xtut ta' Ullswater, għadha waħda mill-iżjed famużi tal-lingwa Ingliża. Mill-ħajja twila tiegħu ta' tmenin sena, qatta' sittin sena fil-lagi u fil-muntanji tal-Lake District, l-ewwel meta kien għadu tifel tal-iskola f'Hawkshead, u iktar 'il quddiem meta għex f'Grasmere (1799-1813) u f'Rydal Mount (1813-1850). Wordsworth, Coleridge u Southey saru magħrufa bħala l-Poeti tal-Lake District.
Il-poeta u martu ndifnu fl-art tal-Knisja ta' Grasmere; qrib ħafna tagħhom hemm il-fdalijiet ta' Hartley Coleridge (iben il-poeta Samuel Taylor Coleridge), li kien għex għal bosta snin f'Keswick, f'Ambleside u f'Grasmere. Robert Southey, il-poeta u l-ħabib ta' Wordsworth, kien resident f'Keswick għal erbgħin sena (1803-1843), u ndifen fl-art tal-Knisja ta' Crosthwaite. Samuel Taylor Coleridge għex għal xi żmien f'Keswick, u anke mal-familja Wordsworth f'Grasmere.
Il-Lake District jissemma minn Jane Austen f'Pride and Prejudice; Elizabeth Bennet kienet ħerqana li tqatta' vaganza hemmhekk maz-zijiet tagħha u baqgħet "diżappuntata ferm" kif saret taf li ma setgħetx tivvjaġġa daqshekk 'il bogħod.
Il-ftuħ tar-rumanz ta' Charlotte Turner Smith, Ethelinde, permezz tad-deskrizzjoni atmosferika ta' Grasmere kompluta b'abbazija Gotika, x'aktarx li wasslet biex Wordsworth iqisha bħala l-post tar-residenza possibbli tiegħu.
Mill-1807 sal-1815 John Wilson għex f'Windermere. Thomas de Quincey qatta' l-biċċa l-kbira tas-snin mill-1809 sal-1828 f'Grasmere, fl-ewwel dar li kien għex fiha Wordsworth. Ambleside, jew l-inħawi tal-madwar, kienet ukoll ir-residenza ta' Thomas Arnold, li qatta' l-vaganzi tal-aħħar għaxar snin ta' ħajtu hemmhekk, u ta' Harriet Martineau, li bniet dar għaliha hemmhekk fl-1845. F'Keswick, twieldet is-Sinjura Lynn Linton (il-mara ta' William James Linton) fl-1822. Brantwood, dar qrib Coniston Water, kienet id-dar ta' John Ruskin matul l-aħħar snin ta' ħajtu. L-assistent tiegħu W. G. Collingwood, l-awtur, l-artist u l-antikwarju għex fil-qrib u kiteb Thorstein of the Mere, ambjentat fil-perjodu tal-Vikingi.
Minbarra dawn ir-residenti jew in-nattivi tal-Lake District, varjetà ta' poeti u ta' kitteba oħra żaru l-Lake District jew kellhom rabtiet ta' ħbiberija ma' dawk imsemmija hawn fuq. Dawn jinkludu Percy Bysshe Shelley, Sir Walter Scott, Nathaniel Hawthorne, Arthur Hugh Clough, Henry Crabb Robinson, "Conversation" Sharp, Thomas Carlyle, John Keats, Lord Tennyson, Matthew Arnold, Felicia Hemans u Gerald Massey.
Għalkemm x'aktarx li qatt marret hemmhekk, Letitia Elizabeth Landon ipproduċiet xejn inqas minn sittax-il poeżija dwar suġġetti fi ħdan il-Lake District u l-inħawi tal-madwar, kollha kemm huma assoċjati ma' inċiżjonijiet fi ħdan id-Drawing Room Scrap Books ta' Fisher, mill-1832 sal-1838. Inklużi hemmhekk ukoll (fl-1834) hemm Grasmere Lake (A Sketch by a Cockney), opra dwar kif issir "poeta tal-lagi".
Matul il-bidu tas-seklu 20, l-awtur tat-tfal Beatrix Potter kienet resident f'Hill Top Farm, fejn ambjentat bosta mill-kotba famużi tagħha ta' Peter Rabbit fil-Lake District. Il-ħajja tagħha ġiet irrakkontata f'film dokumentarju, b'Renée Zellweger u b'Ewan McGregor bħala protagonisti. L-awtur tat-tfal Arthur Ransome kien jgħix f'diversi żoni tal-Lake District, u ambjenta ħames kotba mis-sensiela tiegħu Swallows and Amazons, ippubblikati bejn l-1930 u l-1947, f'ambjent fittizju tal-Lake District. L-istess għamel Geoffrey Trease bil-ħames stejjer tiegħu ta' Black Banner (1949-1956), l-ewwel b'No Boats on Bannermere.
Ir-rumanzier Sir Hugh Walpole għex f'"Brackenburn" fix-xaqlibiet iktar baxxi ta' Catbells faċċata ta' Derwent Water mill-1924 sa ma miet fl-1941. Hu u jgħix f'"Brackenburn", huwa kiteb The Herries Chronicle fejn spjega l-istorja ta' familja fittizja minn Cumbria matul żewġ sekli. L-awtur u l-poeta rinomat Norman Nicholson oriġina mil-lagi tal-Lbiċ, u kiteb dwar Millom fis-seklu 20 – huwa kien magħruf bħala l-aħħar wieħed mill-Poeti tal-Lagi.
Il-kittieb u l-awtur Melvyn Bragg trabba fir-reġjun u użat il-Lake District biex ambjentat uħud mix-xogħlijiet tagħha, bħar-rumanz tagħha A Time to Dance, li iktar 'il quddiem ġie kkonvertit f'dramm televiżiv.
Ir-rumanz ta' Richard Adams tal-1977, The Plague Dogs, ġie ambjentat fil-Lake District. L-għarfien ta' Adams dwar ir-reġjun joffri lill-qarrej ħarsa preċiża lejn is-sbuħija naturali tal-Lake District. L-istorja hija bbażata fuq verżjoni fittizja tal-proprjetà remota ta' Lawson Park, faċċata ta' Coniston Water.
Il-Lake District intuża għar-rumanzi kriminali ta' Reginald Hill, ta' Val McDermid u ta' Martin Edwards. Ir-reġjun huwa tema rikorrenti fin-novella tal-1926 ta' Ernest Hemingway, The Torrents of Spring, u tidher b'mod prominenti f'Amsterdam ta' Ian McEwan, li rebaħ il-Premju Booker tal-1998. Ir-rumanz grafiku rebbieħ tal-Premju Eisner tal-1996, The Tale of One Bad Rat, ta' Bryan Talbot, huwa dwar il-vjaġġ ta' tifla żgħira u s-soġġorn sussegwenti tagħha fil-Lake District. Ir-rumanz misterjuż ta' Sophie Jackson, The Woman Died Thrice, ġie ambjentat ukoll fil-Lake District. Ġie ppubblikat fl-2016 bil-psewdonimu Evelyn James.
Il-kittieb tal-memorji u tan-natura James Rebanks ippubblika diversi kotba dwar il-Lake District, inkluż żewġ kotba famużi li jiddeskrivu ħajtu bħala ragħaj li jrabbi n-nagħaġ: The Shepherd's Life: A Tale of the Lake District (2015) u English Pastoral: An Inheritance (2020).
Arti viżiva[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Lake District kien ispirazzjoni għal bosta artisti notevoli. Tnejn mill-iżjed artisti famużi li pinġew ir-reġjun fix-xogħlijiet tagħhom kienu Alfred Heaton Cooper u William Heaton Cooper.
L-artist Ġermaniż Kurt Schwitters żar il-Lake District meta kien fl-eżilju fir-Renju Unit u mar jgħix hemmhekk b'mod permanenti f'Ġunju 1945, u baqa' hemm għal għomru kollu.
Ir-reġista tal-films Ken Russell għex fl-inħawi ta' Keswick/Borrowdale mill-1975 sal-2007 u uża l-inħawi fil-films tiegħu Tommy u Mahler.
L-Iskola tal-Arti Industrijali ta' Keswick ġiet stabbilita fl-1884 minn Canon Rawnsley, ħabib ta' John Ruskin.
Il-bażi tal-kummissarju tal-arti kontemporanja u l-bażi residenzjali ta' Grizedale Arts mill-2007, Lawson Park, issa tospita r-residenzi tal-artisti, ġieli tiftaħ għall-pubbliku, u żviluppat ġnien sinifikanti li jinkludi l-opri tal-arti fi ħdan pjantaġġuni estensivi. Grizedale Arts ipproduċiet bosta proġetti kulturali sinifikanti fuq livell internazzjonali u kienet strumentali fil-karrieri ta' diversi artisti rebbieħa tal-Premju Turner, u ħejjiet l-installazzjoni rebbieħa ta' Laure Provoust "Wantee" f'Lawson Park, kif ukoll wasslet il-wirja fil-Mużew ta' Ruskin f'Coniston fl-2013. Appoġġat ukoll l-immodernizzar tal-Istitut storiku ta' Coniston u żviluppat Honest Shop hemmhekk (li fetaħ fl-2012), li huwa ħanut mingħajr persunal fejn jiġu esposti l-prodotti u l-artiġjanat lokali.
Mużiċisti[immodifika | immodifika s-sors]
Il-kompożitur Ingliż Sir Arthur Somervell (1863-1937) twieled f'Windermere.
Is-17-il diska tat-tmien album tal-kantanta-kantawtriċi Amerikana Taylor Swift, Folklore, li ġiet irrilaxxata fl-2020 bħala diska bonus disponibbli biss fil-kopji fiżiċi tal-album, jisimha "The Lakes", u tiddeskrivi l-esperjenza ta' Swift meta kienet tgħix fil-Lake District. Swift tagħmel referenza għall-poeta William Wordsworth b'ismu.
Nomenklatura[immodifika | immodifika s-sors]
Diversi kelmiet u frażijiet huma lokali u jintużaw fil-Lake District bħala parti mid-djalett ta' Cumbria, għalkemm bosta huma kondiviżi ma' djaletti oħra tat-Tramuntana. Dawn jinkludu:
- Fell – min-Norveġiż Antik fjallr, li nġabet l-Ingilterra mill-invażuri Vikingi u hija qrib il-kelma bin-Norveġiż modern fjell u bl-Iżvediż fjäll li tfisser "muntanja".
- Howe – isem post min-Norveġiż Antik haugr li tfisser għolja, għolja żgħira jew tumbata.
- Tarn – kelma li tfisser lag żgħir f'corrie (l-isem lokali għal "qala"), li tintuża lokalment b'referenza għal kwalunkwe għadira żgħira bl-ilma. Il-kelma ġejja min-Norveġiż Antik u hija qrib il-kelma bin-Norveġiż u bl-Iżvediż tjern/tjärn, li tfisser lag żgħir.
- Yan tan tethera – l-isem ta' sistema tal-għadd tan-nagħaġ li kienet tintuża tradizzjonalment fil-Lake District. Għalkemm rari issa, għadha tintuża minn uħud u tiġi mgħallma fl-iskejjel lokali.
- Heaf (varjant ta' heft) – it-"territorju domestiku" ta' merħla nagħaġ.
Iktar qari[immodifika | immodifika s-sors]
- Chilton, Steve (2013). It's a hill, get over it: fell running's history and characters. Dingwall: Sandstone Press. ISBN 978-1-908737-57-1.
- Gannon, P. Rock Trails Lakeland: A Hillwalker's Guide to the Geology and Scenery, 2008, Pesda Press, ISBN 978-1-906095-15-4.
- Hollingsworth, S. The Geology of the Lake District: a review, Proc. Geologists Assoc., 65 (Parti 4), 1954.
- Moseley, F. Geology of the Lake District, 1978, Yorkshire Geological Society.
- Lake District Tours, A Collection of Travel Writings and Guide Books in the Romantic Era in 6 vols., editjat minn Tomoya Oda, Eureka Press, 2008.
- Wilson PW and Jarman D (2015): Rock slope failure in the Lake District. In McDougall DA and Evans DJA (eds), The Quaternary of the Lake District - Field Guide. Quaternary Research Association, Londra, 83-95.
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ "Lake District facts and figures". Lake District National Park (bl-Ingliż). 2005-05-24. Miġbur 2023-08-05.
- ^ "UK National Commission for UNESCO - English Lake District welcomed into UK UNESCO family as 31st UK World Heritage Site". web.archive.org. 2018-08-07. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2017-07-29. Miġbur 2023-08-05.
- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "The English Lake District". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-05.
- ^ Cumbrian Mountains: Philips' Elementary Atlas and Geography, edited by John Francon Williams published by George Philip & Son Ltd., 1882.
- ^ "National Park facts and figures". web.archive.org. 2012-06-27. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-06-27. Miġbur 2023-08-05.
- ^ "Wastwater and The Lake District West Coast - Explore and Visit". web.archive.org. 2019-09-22. Arkivjat mill-oriġinal fl-2019-09-22. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Lake District National Park - Explore Windermere". web.archive.org. 2016-04-03. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2016-04-03. Miġbur 2023-08-05.
- ^ "Yorkshire Dales and Lake District national parks extend - BBC News". web.archive.org. 2017-01-15. Arkivjat mill-oriġinal fl-2017-01-15. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Lake District National Park - Home". web.archive.org. 2016-02-07. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-02-07. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Lake District misses its World Heritage status bid". The Westmorland Gazette (bl-Ingliż). 2012-06-07. Miġbur 2023-08-05.
- ^ Brockhole. "Welcome to Brockhole". Brockhole (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-05.
- ^ Centre, Coniston Boating. "Home". Home (bl-Ingliż). Miġbur 2023-08-05.
- ^ OS 1:50,000 scale mapping.
- ^ "South Lakeland District Council :: Search". web.archive.org. 2012-08-25. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2012-08-25. Miġbur 2023-08-05.
- ^ Ordnance Survey 1:50,000 scale Landranger map sheets 89, 90, 96 & 97.
- ^ "Britain's top 10 toughest cycle climbs | Travel | theguardian.com". web.archive.org. 2013-08-26. Arkivjat mill-oriġinal fl-2013-08-26. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "The Cumbrian Coast Railway - Visit Cumbria". web.archive.org. 2017-12-01. Arkivjat mill-oriġinal fl-2017-12-01. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Lake District National Park - Green Road driving". web.archive.org. 2016-05-19. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-05-19. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Roads | Industrial History of Cumbria". web.archive.org. 2016-05-25. Arkivjat mill-oriġinal fl-2016-05-25. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "A Coast to Coast Walk - Alfred Wainwright's classic walk across Northern England". www.coastto.co.uk. Miġbur 2023-08-05.
- ^ "Maps". web.archive.org. 2019-08-19. Arkivjat mill-oriġinal fl-2019-08-19. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ "Keswick climate - Met Office". web.archive.org. 2013-11-06. Arkivjat mill-oriġinal fl-2013-11-06. Miġbur 2023-08-05.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)