Iva Despić-Simonović
| Iva Despić-Simonović | |
|---|---|
 | |
| Ħajja | |
| Twelid |
Hrastovica, Petrinja (en)  , 15 Awwissu 1891 |
| Nazzjonalità | Kroazja |
| Mewt | 12 Lulju 1961 |
| Edukazzjoni | |
| Lingwi | Kroat |
| Okkupazzjoni | |
| Okkupazzjoni | skultur |
Ivana Despić (née Simonović, Serbian Cyrillic :Ива Деспић;15 ta’ Awwissu 1891 - 12 ta’ Lulju 1961) kienet skulturiċi Jugoslava. Imwielda fil-Kroazja, Despić-Simonović kienet edukata f'Żagreb, Pariġi u Munich. Mill-1920 sal-mewt tagħha għexet l-aktar f'Sarajevo, iżda serviet ukoll bħala l-iskultur tal-qorti f'Belgrad. Hija kienet l-ewwel skultur fil-Bożnja u Ħerzegovina tal-lum u l-unika waħda fil-perjodu ta' bejn il-gwerer, iżda sfumat fl-oskurità wara t-Tieni Gwerra Dinjija .
Edukazzjoni u familja
[immodifika | immodifika s-sors]Iva Simonović twieldet Hrastovica [ bs ] ħdejn Petrinja fil-Kroazja-Slavonja, l-Awstrija-Ungerija, fil-15 ta' Awwissu 1891. Il-familja Simonović kienet sinjura. Missierha, ġeneral fl- Armata Awstro-Ungeriża, għaraf it-talent tagħha u pprovdilha edukazzjoni artistika.[1] Kienet imħarrġa mill-iskulturi Robert Frangeš-Mihanović u Rudolf Valdec . L-ewwel wirja tagħha, parti mill-wirja individwali u ma' Ljubo Babić, saret meta kienet għadha studenta. Babić kien interessat fiha b’mod romantiku u pinġa ritratt tagħha. Iva Simonović kompliet l-edukazzjoni tagħha f'Pariġi u f'Munich, titħarreġ bħala plaquette u medallion artist, u kellha wirja f'Pariġi fl-1914.
Iva Despić-Simonović kienet miżżewġa darbtejn. L-ewwel żwieġ tagħha, ma' Aleksandar Zarevski, ġie annullat. Hi ltaqgħet ma' Aleksandar "Aco" Despić f'Żagreb lejn tmiem l-Ewwel Gwerra Dinjija, li kienet segwita mill-ħolqien tal-Jugoslavja. Il-koppja żżewġet fl-1920, u Despić-Simonović marret toqgħod fil-belt twelidha ta’ żewġha Sarajevo. Huma kellhom tifla, Gospava "Cica", u tifel, Bato. Il-kunjati tagħha, il-familja Despić, kienu negozjanti prominenti u sinjuri, u ħassitha mrażżna bl-attitudni patrijarkali tagħhom. Dan huwa rifless minn bust awto-ritratt bl-isem Constrained, li issa jinsab fil-Gallerija Nazzjonali tal-Bożnja u Ħerzegovina . Despić-Simonović xtaqet għal spazju tagħha stess. Sal-1931, id-domanda għax-xogħol artistiku tagħha kibret tant li setgħet taffordja li jkollha dar tas-sajf mibnija għaliha nnifisha f'Vasin Han qrib Sarajevo. Hija daħlet kmieni wisq fil-bini, fejn dan kien għadu niedi, b'hekk hija qabdet marda kronika li ħakmitha għal snin sħaħ.[1]
Karriera
[immodifika | immodifika s-sors]Despić-Simonović kellha żewġ wirjiet individwali, f'Londra u Belgrad fl-1927, u rċieva kritika favorevoli. Ħadet sehem f’wirjiet kollettivi f’Londra, Belgrad, Barċellona, Żagreb, Ljubljana, Praga, Brno u Bratislava. Is-suċċess internazzjonali tagħha ġabha l-fama fil-Jugoslavja wkoll, sal-punt li tiġi kkuntattjata mir- Re Alessandru .Kellha atelier personali fil-qorti rjali f'Belgrad, fejn ipinġiet nies ta 'livell għoli. Despić-Simonović fakkret li l-ħila tagħha saret it-taħdita tal-qorti meta l-Prinċep tal-Kuruna Peter, dak iż-żmien tifel żgħir, daħal fl-atelier tagħha u rrikonoxxa l-bust li kienet qed taħdem fih bħala li juri lill-Ġeneral Stevan Hadžić. Hija saret skultur tal-qorti kif ukoll l-istruttur tal-iskultura tar-Reġina Maria, li magħha saret partikolarment qrib.[1]
Matul il-qagħda tagħha f’Belgrad, Despić-Simonović ipinġret lir-Re, ir-Reġina, il-ġenerali, u nies oħra ta ’grad għoli, inkluż ir-Re Ferdinand tar-Rumanija u l-Prinċep Kiril tal-Bulgarija.[1] Xogħlijiet oħra magħrufa jinkludu l-iskulturi Children in the Snow (1923), Good Friends (1923), u Bato is Playing (1925), kif ukoll il-plakka Consolation (1927). Fil-karriera bikrija tagħha, Despić-Simonović kienet influwenzata mill-ideali tar -Rinaxximent bikri, iżda wara adottat approċċ impressjonista.
Despić-Simonović kienet l-ewwel skultur fil-Bosnja-Ħerzegovina tal-lum, u baqagħt l-unika wieħed matul il-perjodu ta' bejn il -gwerer. In-nisa Bosnjakki dak iż-żmien kienu l-aktar illitterati u ma ħadu l-ebda sehem fil-ħajja pubblika, iżda l-karriera ta’ Despić-Simonović iffjorixxiet u kienet magħrufa sew fis-soċjetà. F'intervista tal-1937, hija lmentat dwar it-trattament ta' artisti nisa, u qalet: "Jiena impressjonata li l-artisti rġiel ma jivvalutawx ix-xogħol artistiku tan-nisa. Għandhom faċli. . . Meta tifel ta' artist raġel ikun marid, huwa jibqa' jagħmel xogħolu. Meta binti kellha tifu, jien ma impurtanix mill-iskultura."[1] Despić-Simonović kienet ispirata mill-maternità u spiss kienet tpinġi lil uliedha. Hija kienet partikolarment ħerqana li tagħmel monument lill-ommijiet, simili għall- Qabar tas-Suldat Mhux Magħruf, li kien qed isir mifrux mad-dinja kollha. L-idea tagħha ma ġietx sostnuta, u sostniet li ġiet ikkupjata u wara realizzata fl-Istati Uniti.
Ħajja aktar tard
[immodifika | immodifika s-sors]Matul it- Tieni Gwerra Dinjija, Despić-Simonović qagħdet fil-propjetà tagħha ħdejn Sarajevo. L-iskarsezza fil-gwerra ġiegħlitha tixtri baqra biex issostni l-familja. Skond bintha, il-familja kellha taħbi l-baqra mis-suldati fl-atelier tagħha, u l-annimal f'diffikultà għamel ħsara f'numru ta' skulturi.
Despić-Simonović mietet fit-12 ta' Lulju 1961 fl-atelier tagħha f'Vasin Han.[1] Pjanijiet biex jipproteġu d-dar tagħha u jibdluha f'kolonja ta' artisti ħarġu ftit snin wara mewtha iżda qatt ma ġew realizzati. Id-dar ġiet restawrata fl-2005 minn sid ġdid, u dak iż-żmien instabu numru ta’ busti tal-ġibs li qabel ma kienux magħrufa wara bibien moħbija tal-kantina.