Batterija ta' Wied Musa
| Data meta beda | 1714  |
|---|---|
| Pajjiż | Malta |
| Entità amministrattiva territorjali fejn tinstab | Mellieħa |
| Triq fejn jinstab | Triq il-Marfa |
| Koordinati | 35°59′13″N 14°20′31″E |
| Propjetarju | Gvern ta' Malta |
| Ikkummissjonat minn | Ordni tal-Kavallieri Ospitalieri ta' San Ġwann |
| Heritage designation | Grad 1 |
| Indirizz stradali | Triq il-Marfa |
Il-Batterija ta' Wied Musa, magħrufa wkoll bħala l-Batterija tas-Swatar, hija eks-batterija tal-artillerija fil-Marfa, limiti tal-Mellieħa, Malta. Inbniet mill-Ordni ta’ San Ġwann fl-1714–1716 bħala waħda minn sensiela ta’ fortifikazzjonijiet kostali madwar il-Gżejjer Maltin.
Fis-seklu 19, il-batterija ġiet ikkonvertita fil-lukanda Marfa Palace Hotel, u hija magħrufa wkoll bħala l-Palazz l-Aħmar. L-istruttura ġiet modifikata b'mod estensiv fil-proċess, u l-blockhouse tagħha ġiet inkorporata f'bini ġdid. Minkejja dan, iz-zuntier għadu intatt u huwa fost l-aqwa pjattaformi tal-kanuni f’Malta.[1]
Storja
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Batterija ta' Wied Musa nbniet fl-1714–1716 bħala parti mill-ewwel programm ta’ bini ta’ fortifikazzjonijiet kostali f’Malta. Kienet parti minn katina ta’ fortifikazzjonijiet li kienu jiddefendu l-kosta tat-tramuntana ta’ Malta, li kienet tinkludi wkoll it-Torri tal-Aħrax, diversi batteriji, ridotti u skejjer. L-eqreb fortifikazzjoni għall-Batterija ta' Wied Musa hija r-Ridott tal-Bir lejn il-Lvant. Il-Batterija ta’ Wied Musa kienet tasses ukoll in-naħa tan-nofsinnarh tal-fliegu ta' Kemmuna flimkien mal-Batterija ta’ Santa Marija fil-gżira ta’ Kemmuna.[2]
Il-batterija oriġinarjament kienet tikkonsisti fi pjattaforma semi-ċirkolari tal-kanun b'parapett li kellu erba' imbrassi. Kellha blockhouse rettangolari li tagħlaq il-garġi tagħha, li kienet ukoll protetta minn salient.
Il-kostruzzjoni tal-batterija swiet 938 skud, li terz minnhom ġew mogħtija mill-Kmandant Mongontier. Fl-1785, l-armament tagħha kienu jikkonsistu f'erba' kanuni ta' 8 libbri. Il-munizzjon tiegħu kien maħżun fit-Torri ta' Sant' Agata fil-qrib.[3]
Fis-seklu 19, inbniet lukanda fuq wara tal-batterija. Il-blockhouse ġiet inkorporata fl-istruttura l-ġdida, u s-salient twaqqa'. Il-lukanda u l-batterija aktar tard intużaw bħala dar għall-irtiri u bħala għassa tal-pulizija. L-istruttura ma baqgħetx tintuża fis-snin 90 tas-seklu 20, u kienet okkupata illegalment minn squatters. Huma ġew żgumbrati wara li kien hemm nar fil-binja fl-2005, u l-lukanda u l-batterija baqgħu abbandunati minn dakinhar.[4]
Fil-preżent
[immodifika | immodifika s-sors]Peress li l-blockhouse ġiet inkorporata f'lukanda, il-kamra tax-xellug tagħha biss baqgħet xi ftit jew wisq intatta. Il-lakuni tal-musketterija tal-blockhouse għadhom viżibbli. Il-pjattaforma tal-kanuni tal-batterija tinsab fi stat tajjeb ta' preservazzjoni. Iż-żonqor oriġinali tiegħu u l-postijiet għall-istivar tal-blal tal-kanuni għadhom jeżistu ukoll.[1]
Il-bini huwa abbandunat, u jinsab fi stat pjuttost dilapidat għalkemm l-istruttura hija stabbli.
F’Ottubru 2013, il-gvern ħareġ sejħa għal espressjonijiet ta’ interess għar-restawr u l-iżvilupp tal-Palazz tal-Marfa u erba’ siti oħra. Daħlulu sitt espressjonijiet ta’ interess, iżda saret offerta waħda biss meta saret talba għal proposti formali. L-offerta saret minn Exclusivity Malta Ltd, li kienet beħsiebha tittrasformaha f’boutique hotel.[5]
Fl-2015, ir-rinnovamenti meħtieġa kienu stmati madwar €1.2 miljun, b'valur kummerċjali ta' €10 miljun jekk tinbiegħ privatatament.[4]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ a b Spiteri, Stephen C. (28 August 2012). "Campaigning for Rihama Battery". MilitaryArchitecture.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2 October 2017. Miġbur 22 June 2015.
- ^ Borg, Steve (2003). "The 1715 Santa Marija Battery". my-malta.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-22 June 2015. Miġbur 22 June 2015.
- ^ Debono, Charles. "Fortifications - Wied Musa Battery (Marfa)". Mellieha.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-4 March 2016. Miġbur 22 June 2015.
- ^ a b Carabott, Michael (5 January 2015). "Abandoned Palazz l-Ahmar worth 'many millions'". The Malta Independent. Miġbur 22 June 2015.
- ^ Cordina, John (16 April 2015). "Four dilapidated properties set to be restored for commercial purposes by private sector". The Malta Independent. Miġbur 22 June 2015.
Ħoloq esterni
[immodifika | immodifika s-sors] |
Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Batterija ta' Wied Musa (Wied Musa Battery) |