Fußball-Bundesliga

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Fußball-Bundesliga
Staġun jew kompetizzjoni attwali:
Fußball-Bundesliga 2013–14
Sport Futbol
Fundazzjoni 1963
Nru. ta' timijiet 18
Reġjun Bandiera tal-Ġermanja Ġermanja
Ċampjin attwali Bayern Munich (2018–19)
L-aktar rebħiet Bayern Munich (29 titlu)
Sit elettroniku www.bundesliga.de

Il-Bundesliga huwa kampjonat professjonali tal-futbol fil-Ġermanja. Fil-ġerarkija tal-futbol Ġermaniż dan huwa l-ogħla livell. Il-kampjonat jintlagħab minn tmintax-il tim abbażi ta' sistema ta' promozzjoni u relegazzjoni mas-2. Bundesliga. Mill-fundazzjoni tagħha, total ta' 50 klabb ikkompetew f'din id-diviżjoni. Mis-snin sebgħin, it-tim ta' Bayern Munich iddominaw għal diversi drabi r-rebħ tal-kampjonat, hekk kif rebħhuh għal 22 darba. Madanakollu, il-Bundesliga rat ukoll ċampjins oħra bħal Hamburger SV, Borussia Dortmund, Werder Bremen, Borussia Mönchengladbach u VfB Stuttgart fost l-ismijiet prominenti.

Il-Fußball-Bundesliga huwa wieħed mill-aqwa kampjonati nazzjonali, ikklassifikat bħala t-tielet fl-Ewropa skont il-koeffiċjenti tal-UEFA għall-kampjonati. Hu hu l-ewwel wieħed f'dak li għandu x'jaqsam mal-attendenza medja.[1]

Storja[immodifika | immodifika s-sors]

Oriġini[immodifika | immodifika s-sors]

Qabel il-formazzjoni tal-Bundesliga, il-futbol Ġermaniż kien jintlagħab taħt livell tad-dilettanti f'numru kbir ta' kampjonati reġjonali. Ir-rebbieħa ta' dawn il-kampjonati kienu jisfidaw lil xulxin għar-rebħ tat-titlu nazzjonali. Fit-28 ta' Jannar, 1900, assoċjazzjoni nazzjonali, id-Deutscher Fußball Bund (DFB) ġiet fundata f'Leipzig b'86 klabb. L-ewwel tim tal-kampjonat nazzjonali kien VfB Leipzig, li għeleb lil DFC Prague 7-2 f'logħba li ntlagħbet f'Amburgu fil-31 ta' Mejju, 1903.

Fis-snin ħamsinn, kien hemm talbiet għall-formazzjoni ta' kampjonat professjonista wieħed, speċjalment minħabba l-fatt li kampjonati professjonisti f'pajjiżi barranin kienu qed iġagħlu lill-aqwa plejers tal-Ġermanja biex jitilqu 'l mill-kampjonati semiprofessjonali. Fuq livell internazzjonali, il-logħba Ġermaniża bdiet titlef il-kunfidenza hekk kif klabbs Ġermaniżi naqsu li jwettqu prestazzjoni tajba kontra klabbs professjonisti ta' pajjiżi oħra. Il-kowċ tat-tim nazzjonali Sepp Herberger kien konxju mill-fatt li kien hemm bżonn ta' kampjonat uniku, u stqarr, "Jekk irridu li nibqgħu kompetittivi fuq livell internazzjonali, iridu ngħollu l-aspettattivi tagħna fuq il-livell nazzjonali."[2]

F'dak iż-żmien, fil-Lvant tal-Ġermanja, kampjonat separat kien stabbilit bil-formazzjoni tad-DS-Oberliga (Deutscher Sportausschuss Oberliga) fl-1950. L-isem tal-kampjonat tbiddel għal Football Oberliga DFV fl-1958 u kien ġeneralment riferut bħala sempliċiment DDR-Liga jew DDR-Oberliga. Dan il-kampjonat kellu erbatax-il tim b'żewġ postijiet ta' relegazzjoni.

Stabbiliment[immodifika | immodifika s-sors]

It-telfa tat-tim nazzjonali mal-Jugożlavja (0-1) fil-kwarti tal-finali tat-Tazza tad-Dinja 1962 fiċ-Ċili kienet ix-xoqqa f'moxtha (fost ħafna) sabiex jiġi mibni kampjonat nazzjonali. Taħt il-president il-ġdid tad-DFB Hermann Neuberger, il-Bundesliga ġiet ikkreata f'Dortmund fit-28 ta' Lulju, 1962, bl-ewwel staġun ikun dak tal-1962–64. Il-kampjonat professjonista Ġermaniż il-ġdid kien mudellat fuq dak Ingliż, li kien imur lura għall-1888.

F'dak iż-żmien, kien hemm ħames Oberligen, fejn kienu jirrapreżentaw it-Tramuntana, in-Nofsinhar, il-Punent, ix-Xlokk, il-Lbiċ tal-Lvant tal-Ġermanja u Berlin. Il-Ġermanja tal-Lvant, taħt okkupazzjoni Sovjetika, żammet l-istruttura tal-kampjonat tagħha. 46 klabb applikaw għall-ammissjoni għall-kampjonat il-ġdid. Sittax-il tim ġew magħżula skont is-suċċess fil-grawnd, il-kriterja tal-ekonomija u r-rappreżentazzjoni ta' diversi Oberligen.

L-ewwel logħob tal-Bundesliga ntlagħbu fl-24 ta' Awwissu, 1963. L-ewwel rebbieħa kienu l-favoriti 1. FC Köln, b'Meidericher SV u Eintracht Frankfurt jispiċċaw fit-tieni post bl-istess punti.

Struttura u kompetizzjoni[immodifika | immodifika s-sors]

Iċ-ċampjin tal-futbol Ġermaniż hu deċiż bil-logħob fil-Bundesliga. Kull klabb jilgħab klabb ieħor kemm f'daru u anki barra minn daru. Oriġinarjament, rebħa kienet tiswa 2 punti, pari kien jiswa punt u telfa xejn. Mill-istaġun 1995–96, saret bidla fejn rebħa bdiet tiswa 3 punti, awqt li l-pari u t-telfa żammew l-istess punti. Il-klabb bl-ikbar numru ta' punti fl-aħħar tal-istaġun isir ċampjin tal-Ġermanja. Preżentament, l-ewwel żewġ timijiet fil-klassifika jikkwalifikaw għall-fażi tal-gruppi tal-UEFA Champions League, waqt li dak tat-tielet post jikkwalifika għat-tielet rawnd preliminarju taċ-Champions League. Iż-żewġ timijiet min-naħa t'isfel tal-klassifika jiġu relegati fis-2. Bundesliga, waqt li l-aqwa żewġ timijiet mit-Tieni Diviżjoni jiġu promossi. It-tim li jispiċċa fis-sittax-il post (it-tielet mill-aħħar), u t-tielet tim fis-2. Bundesliga jilgħabu play-off fuq żewġ legs. Ir-rebbieħ ta' dik il-partita jilgħab fil-Bundesliga fl-istaġun li jmiss, u t-tellief fit-Tieni Diviżjoni.

Jekk timijiet huma l-istess fil-punti, jiġu applikati kriterji taħt din l-ordni:

  1. Id-differenza tal-gowls matul l-istaġun kollu
  2. It-total ta' gowls skrujati matul l-istaġun kollu
  3. Ir-riżultati ta' kontra xulxin (total ta' punti)
  4. Id-differenza ta' gowls ta' kontra xulxin
  5. Il-gowls skorjati barra minn dar xulxin
  6. Total ta' gowls skorjati barra minn darhom matul l-istaġun kollu

Jekk żewġ klabbs jibqgħu xorta bl-istess punti wara li ġew applikati dawn il-kriterji, issir partita waħda fi grawnd newtrali biex jiġi determinat il-pożizzjoni fil-klassifika. Madanakollu, din qatt ma kienet ta' użu fl-istorja tal-Bundesliga.

Fuq l-għażla tal-iskwadra, tim ma jistax ikollu aktar minn ħames plejers li mhumiex mill-UE. Seba' sostituti huma permessi biex jintagħżlu, fejn tlieta huma permessi li jiġu wżati matul il-partita.

Timijiet tal-istaġun 2010–11[immodifika | immodifika s-sors]

Biex tapprofondixxi, ara l-artiklu: Fußball-Bundesliga 2010–11.

Verdiente Meistervereine[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-2004, l-unur tal-"Verdiente Meisterverein" (litteralment "rikonoxximent għal timijiet rebbieħa") ġie introdott. L-idea, li twieldet l-Italja permezz tat-tim tal-Juventus, timmira biex tirrikonoxxi dawk it-timijiet li rebħu numru ta' kampjonati jew unuri oħra permezz ta' stilla tad-deheb fuq l-emblema tal-klabb u l-flokk tal-plejers tat-tim. L-użu hu differenti u uniku f'kull pajjiż, u fil-Ġermanja tingħata stilla waħda għal tliet titli, żewġ stilel għal ħames titli, tliet stilel għal għaxar titli u erba' stilel għal għoxrin titlu.

BFC Dynamo Berlin, preċedentament tim tal-Lvant tal-Ġermanja, talab li jkollu tliet stilel fuq l-emblema għar-rebħ ta' għaxar titli bejn l-1979 u l-1988. Minkejja li d-DFB ma tat l-ebda risposta, Dynamo Berlin ħadet ir-riedni f'idejha u qabbdet u għamlet tliet stilel fuq l-emblema. Din ikkawżat dibattitu, kemm minħabba li d-DFB kienet taf li t-titli mirbuħa mill-iskwadra fl-Oberliga kienu mirbuħa grazzi għall-patroċinju tal-iStasi, kif ukoll minħabba li timijiet oħra li rebħu aktar titli barra mill-Bundesliga għamlu l-istess rikjesta.

F'Novembru tal-2005, id-DFB ħalliet lil ċampjins juru stilla bin-numru ta' titli miktuba fiha, inklużi t-titli kollha maskili mill-1903, it-titli femminili mill-1974 u t-titli tal-Lvant tal-Ġermanja.[3] Madanakollu, ħafna timijiet ma rrispettawx din id-direttiva: per eżempju

Il-format impost mid-DFB japplika biss għal timijiet li jilgħabu l-isfel mill-Bundesliga (l-aqwa żewġ diviżjonijiet), minħabba li hemmhekk il-konvenzjonijiet tad-DFL jibqgħu imposti. BFC Dynamo Berlin ma segwewx din il-linjagwida u komplew jilbsu t-tliet stilel, minflokk stilla waħda bin-numru 10. Għalkemm mhux uffiċjali, Greuther Fürth juru tliet stilel tal-fidda għat-tliet titli mirbuħa qabel il-gwerra minkejja li jinsabu fit-tieni diviżjoni tal-Bundesliga.

Sa Ġunju 2009, il-klabbs segwenti huma ammessi li jilbsu stilel waqt li jilgħabu fil-Bundesliga. In-numru fil-parentesi jindika n-numru ta' titli tal-Bundesliga mirbuħa.

Sa Ġunju 2009, il-klabbs segwenti huma ammessi li jilbsu stilla waħda waqt li jilgħabu barra mill-Bundesliga. In-numru fil-parentesi jindika n-numru ta' titli tal-kampjonat nazzjonali mirbuħa matul il-kors tal-istorja tal-futbol Ġermaniż, u jkun inkluż fl-istilla.

Rebbieħa[immodifika | immodifika s-sors]

Total ta' 43 klabb rebħu l-kampjonat Ġermaniż. FC Bayern Munich għandhom 22 titlu, iktar minn kwalunkwe klabb ieħor.

Staġun Rebbieħ Staġun Rebbieħ Staġun Rebbieħ Staġun Rebbieħ
63–64 1. FC Köln 76–77 Borussia Mönchengladbach 89–90 FC Bayern Munich 02–03 FC Bayern Munich
64–65 SV Werder Bremen 77–78 1. FC Köln 90–91 1. FC Kaiserslautern 03–04 SV Werder Bremen
65–66 TSV 1860 München 78–79 Hamburger SV 91–92 VfB Stuttgart 04–05 FC Bayern Munich
66–67 Eintracht Braunschweig 79–80 FC Bayern Munich 92–93 SV Werder Bremen 05–06 FC Bayern Munich
67–68 1. FC Nuremberg 80–81 FC Bayern Munich 93–94 FC Bayern Munich 06–07 VfB Stuttgart
68–69 FC Bayern Munich 81–82 Hamburger SV 94–95 Borussia Dortmund 07–08 FC Bayern Munich
69–70 Borussia Mönchengladbach 82–83 Hamburger SV 95–96 Borussia Dortmund 08–09 VfL Wolfsburg
70–71 Borussia Mönchengladbach 83–84 VfB Stuttgart 96–97 FC Bayern Munich 09–10 FC Bayern Munich
71–72 FC Bayern Munich 84–85 FC Bayern Munich 97–98 1. FC Kaiserslautern 10–11 Borussia Dortmund
72–73 FC Bayern Munich 85–86 FC Bayern Munich 98–99 FC Bayern Munich 11–12 Borussia Dortmund
73–74 FC Bayern Munich 86–87 FC Bayern Munich 99–00 FC Bayern Munich 12–13 FC Bayern Munich
74–75 Borussia Mönchengladbach 87–88 SV Werder Bremen 00–01 FC Bayern Munich
75–76 Borussia Mönchengladbach 88–89 FC Bayern Munich 01–02 Borussia Dortmund

FC Bayern Munich huma ċ-ċampjins kurrenti.

Rekords[immodifika | immodifika s-sors]

Charly Körbel
Gerd Müller
L-aktar preżenzi[4]
Plejer Perjodu Klabb[5] Logħbiet
1 Karl-Heinz Körbel 1972–1991 Eintracht Frankfurt 602
2 Manfred Kaltz 1971–1991 Hamburger SV 581
3 Oliver Kahn 1987–2008 FC Bayern Munich 557
4 Klaus Fichtel 1965–1988 FC Schalke 04 552
5 Miroslav Votava 1976–1996 SV Werder Bremen 546
6 Klaus Fischer 1968–1988 FC Schalke 04 535
7 Eike Immel 1978–1995 VfB Stuttgart 534
8 Willi Neuberger 1966–1983 Eintracht Frankfurt 520
9 Michael Lameck 1972–1988 VfL Bochum 518
10 Uli Stein 1978–1997 Hamburger SV 512
L-aktar gowls[6]
Plejer Perjodu Klabb[5] Gowls
1 Gerd Müller 1965–1979 FC Bayern Munich 365
2 Klaus Fischer 1968–1988 FC Schalke 04 268
3 Jupp Heynckes 1965–1978 Borussia Mönchengladbach 220
4 Manfred Burgsmüller 1969–1990 Borussia Dortmund 213
5 Ulf Kirsten 1990–2003 Bayer 04 Leverkusen 181
6 Stefan Kuntz 1983–1999 1. FC Kaiserslautern 179
7 Dieter Müller 1973–1986 1. FC Köln 177
8 Klaus Allofs 1975–1993 1. FC Köln 177
9 Hannes Löhr 1964–1977 1. FC Köln 166
10 Karl-Heinz Rummenigge 1974–1984 FC Bayern Munich 162

Ara wkoll[immodifika | immodifika s-sors]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ http://www.xs4all.nl/~kassiesa/bert/uefa/data/method4/crank2011.html
  2. ^ Tradotti minn: "If we want to remain competitive internationally, we have to raise our expectations at the national level."
  3. ^ "DFB clothing instructions (paġna 54)" (PDF) (bil-Ġermaniż).
  4. ^ Klassifika tal-preżenzi fil-Bundesliga, mill-arkivju RSSSF
  5. ^ a b Fejn il-plejer lagħab l-aktar logħbiet.
  6. ^ Klassifika tal-aqwa skorers fil-Bundesliga, mill-arkivju RSSSF

Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]