Kolokolo: Differenza bejn il-verżjonijiet

Mudell:Isem taxbox
Klassifikazzjoni xjentifika

Esplora l-kronoloġija b'mod interattiv

← Differenza preċedenti Differenza suċċessiva →

Content deleted Content added

VisualWikitext

Inline

Reviżjoni ta' 08:29, 19 Settembru 2006

Il-kolokolo jew kif isibuħ ukoll monito del monte li jfisser "xadina żgħira tal-muntanji", huwa mammiferu marsupjali karnivoru ta' l-Amerika t'isfel. Jinstab biss fuq il-muntanji bejn iċ-Ċili u l-Arġentina u jippreferi foresti umdi, partikolarment fejn jikber il-bambu jew qasab ċilen u huwa pjuttost komuni fl-arja ristretta li jgħix fiha.

Il-kolokolo huwa marsupjal notturnu u għandu abilita kbira biex jitla' mas-siġar fejn jgħinu ħafna denbu, imma jsibu komdu tant ieħor fuq l-art. Huwa għandu kapaċità li jakkumula riserva kbira ta' xaħam f'denbu, u fi żmien ġimgħa jirdoppja l-piż ta' ġismu. Din ir-riserva tintuża matul il-ġranet kesħin tax-xitwa meta il-kolokolo jkun qiegħed fi stat ta' ibernazjoni.

Firxa tal-kolokolo *Dromiciops gliroides*

Deskrizjoni

Il-kolokolo huwa ftit akbar minn ġurdien, twil bejn 8 u 13-il cm, b'denb pjuttost oħxon fil-bidu, moderatament preħensili, ta' bejn wieħed u ieħor l-istess tul u jiżen bejn 17 u 31 gramma. Il-pil, qasir u folt fil-kanella b'xi ftit iswed fin-naħa ta' fuq għal mal-ġnub, ma' l-idejn u s-saqajn, b'xi tbajja fil-griż ċar 'l hemm u 'l hawn, b'wiċċu u żaqqu fil-bajdani. Il-kolokolo għandu par għajnejn kbar ftit imqabbżin 'il barra b'żewġt iċrieki suwed madwarhom u par widnejn qosra, żgħar u tondi.

Dieta

Il-parti l-kbira tad-dieta tal-kolokolo hija karnivora, magħmulha minn insetti u annimali vertebrati żgħar, għalkemm ammont żgħir ta' frott jittiekel ukoll.

Riproduzjoni

It-tgħammir isir matul ir-rebbiegħa u fil-bidu tas-sajf. Wara biss ftit ġranet jitwieldu minn 1 sa 5 frieħ taħt forma ta' embrjuni żgħar ħafna, li jiġu miżmuma ġewwa marsupju żviluppat sew li jiflaħ massimu ta' 4. Dawn ikomplu jiżviluppaw fil-marsupju ta' l-omm u joħorġu biss wara ftit ġimgħat, meta jkunu kapaċi jżommu it-temperatura ta' ġisimhom stabli. Wara jkomplu jikbru ġo bejta fis-siġar li tkun lestiet l-omm minn qabel. Ftit ġranet biss wara il-frieħ jibdew iduru ma' l-omm imqabdin ma' daharha, dan sakemm jkunu kapaċi jżommu waħedhom fis-siġar. Il-kolokolo jilħqu l-maturità sesswali tagħhom fit-tieni sena ta' ħajja.

Klassifikazjoni

Il-kolokolo jew monito del monte huwa l-uniku membru tal-familja Microbiotheriidae u l-unika speċi ħajja mill-ordni antik Microbiotheria, li ilu miż-żminijiet ta' l-Oligocene u Miocene ta' l-Amerika t'isfel. Għalkemm darba kien maħsub li huwa membru ta' l-ordni Didelphimorphia, ħafna evidenzi anatomiċi u ġenetiċi fi żmienijiet reċenti wasslu għall-konklużjoni li dan il-mammiferu marsupjali ċkejken ta' l-Amerika t'isfel huwa relatat l-aktar fil-qrib mal-marsupjali tal-kontinent Awstraljan. Huwa maħsub ukoll li l-antenati fil-bogħod tal-kolokolo, jew baqgħu fil-kontinent ta' l-Amerika t'isfel waqt li oħrajn daħlu fil-kontinent Antartiku w eventwalment f'dak Awstraljan matul iż-żmien li t-3 kontinenti kienu magħqudin f'kontinent wieħed bl-isem ta' Gondwana jew kienu parti mil-fawna marsupjali Awstraljana li reġgħu invadew lura il-kontinent ta' l-Amerika t'isfel.

Ordni Microbiotheria
- Familja Microbiotheriidae
  - Ġeneru Dromiciops
    - Kolokolo jew Monito del monte Dromiciops gliroides

Sinonimi

L-isem Dromiciops australis huwa sinonimu ta' Dromiciops gliroides

Referenzi

Gardner, Alfred (November 16, 2005). Wilson, D. E., and Reeder, D. M. (eds) Mammal Species of the World, 3rd edition, Johns Hopkins University Press, 21. ISBN 0-801-88221-4.

Links Esterni

@@ Linja 23: / Linja 23: @@
 }}
-Il-[[kolokolo]] jew kif isibuħ ukoll '''[[monito del monte]]''' li jfisser "xadina żigħra tal-muntanji", huwa [[mammiferu]] [[marsupjali]] [[karnivoru]] ta' l-[[Amerika]] ta' taħt. Jinstab biss fuq il-muntanji bejn iċ-[[Ċili]] u l-[[Arġentina]] u jippreferi foresti umdi, partikolarment fejn jikber il-[[bambu]] jew qasab ċilen, u huwa pjutost komuni fl-areja ristretta li jigħx fhija.
+Il-[[kolokolo]] jew kif isibuħ ukoll '''[[monito del monte]]''' li jfisser "xadina żgħira tal-muntanji", huwa [[mammiferu]] [[marsupjali]] [[karnivoru]] ta' l-[[Amerika]] t'isfel. Jinstab biss fuq il-muntanji bejn iċ-[[Ċili]] u l-[[Arġentina]] u jippreferi foresti umdi, partikolarment fejn jikber il-[[bambu]] jew qasab ċilen u huwa pjuttost komuni fl-arja ristretta li jgħix fiha.
-Il-[[kolokolo]] huwa marsupjal [[noturnu]] u għandu abilita kbira biex jitla ma' s-siġar fejn jigħnu ħafna denbu, imma jsibu komdu tant ieħor fuq l-art. Huwa għandu kapaċita li jakkumula riserva kbira ta' xaħam f'denbu, u fiż-żmien ġigħma jirdoppja il-piż ta' ġismu. Din ir-riserva tintuża matul il-ġranet kesħin tax-xitwa meta il-[[kolokolo]] jkun qiegħed fi stat ta' ibernazjoni.
+Il-[[kolokolo]] huwa marsupjal [[notturnu]] u għandu abilita kbira biex jitla' mas-siġar fejn jgħinu ħafna denbu, imma jsibu komdu tant ieħor fuq l-art. Huwa għandu kapaċità li jakkumula riserva kbira ta' xaħam f'denbu, u fi żmien ġimgħa jirdoppja l-piż ta' ġismu. Din ir-riserva tintuża matul il-ġranet kesħin tax-xitwa meta il-[[kolokolo]] jkun qiegħed fi stat ta' ibernazjoni.
 [[Image:Kolokolodistributionmap2.PNG|thumb|190px|left|Firxa tal-[[kolokolo]] ''[[Dromiciops gliroides]]'']]
 ==Deskrizjoni==
-Il-[[kolokolo]] huwa ftit akbar min ġurdien, twil bejn 8 u 13-il ċm, b'denb pjutost oħxon fil-bidu moderatament preħensili, ta' bejn wieħed u ieħor l'istess tul u jiżen bejn 17 u 31 gramma. Il-pil, qasir u folt fil-kanella b'xi ftit iswed fin-naħa ta' fuq għal mal-ġnub, ma' l-idejn u s-saqajn, b'xi tbajja fil-griż ċar l'hemm u l'hawn, b'wiċċu w ż-żaqqu fil-bajdani. Il-[[kolokolo]] għandu par għajnejn kbar ftit imqabżin il-barra b'2 iċriki suwed madwarhom u par widnejn qosra, żgħar u tondi.
+Il-[[kolokolo]] huwa ftit akbar minn ġurdien, twil bejn 8 u 13-il cm, b'denb pjuttost oħxon fil-bidu, moderatament preħensili, ta' bejn wieħed u ieħor l-istess tul u jiżen bejn 17 u 31 gramma. Il-pil, qasir u folt fil-kanella b'xi ftit iswed fin-naħa ta' fuq għal mal-ġnub, ma' l-idejn u s-saqajn, b'xi tbajja fil-griż ċar 'l hemm u 'l hawn, b'wiċċu u żaqqu fil-bajdani. Il-[[kolokolo]] għandu par għajnejn kbar ftit imqabbżin 'il barra b'żewġt iċrieki suwed madwarhom u par widnejn qosra, żgħar u tondi.
 ==Dieta==
-Il-parti l-kbira tad-dieta tal-[[kolokolo]] hija [[karnivora]], magħmula minn insetti u [[annimali]] [[vertebrati]] żgħar, għalkemm ammont żgħir ta' [[frott]] jintiekel ukoll.
+Il-parti l-kbira tad-dieta tal-[[kolokolo]] hija [[karnivora]], magħmulha minn insetti u [[annimal]]i [[vertebrati]] żgħar, għalkemm ammont żgħir ta' [[frott]] jittiekel ukoll.
 ==Riproduzjoni==
-It-tammir isir matul ir-rebbiegħa u fil-bidu tas-sajf. Wara biss ftit ġranet jitwieldu minn 1 sa 5 ifrieħ taħt forma ta' embrjuni żgħar ħafna, li jiġu miżmuma ġewwa marsupju żviluppat sew li jiflaħ massimu ta' 4. Dawn ikomplu jiżżviluppaw fil-marsupju ta' l-omm u joħorġu biss wara ftit ġigħmat, meta jkunu kapaċi jżommu it-temperatura ta' ġisimhom stabli, wara jkomplu jikbru ġo bejta fis-siġar li tkun lestit l-omm minn qabel. Ftit ġranet biss wara il-frieħ jibdew iduru ma' l-omm imqabdin ma' darha, dan sakemm jkunu kapaċi jżommu weħidhom fis-siġar. Il-[[kolokolo]]jilħqu Il-maturita sesswali tagħhom fit-tieni sena ta' ħajja.
+It-tgħammir isir matul ir-rebbiegħa u fil-bidu tas-sajf. Wara biss ftit ġranet jitwieldu minn 1 sa 5 frieħ taħt forma ta' embrjuni żgħar ħafna, li jiġu miżmuma ġewwa marsupju żviluppat sew li jiflaħ massimu ta' 4. Dawn ikomplu jiżviluppaw fil-marsupju ta' l-omm u joħorġu biss wara ftit ġimgħat, meta jkunu kapaċi jżommu it-temperatura ta' ġisimhom stabli. Wara jkomplu jikbru ġo bejta fis-siġar li tkun lestiet l-omm minn qabel. Ftit ġranet biss wara il-frieħ jibdew iduru ma' l-omm imqabdin ma' daharha, dan sakemm jkunu kapaċi jżommu waħedhom fis-siġar. Il-[[kolokolo]] jilħqu l-maturità sesswali tagħhom fit-tieni sena ta' ħajja.
 ==Klassifikazjoni==
-Il-[[kolokolo]] jew [[monito del monte]] huwa l'uniku membru tal-[[familja]] [[Microbiotheriidae]] u l'unika speċi ħajja mill-[[ordni]] antik [[Microbiotheria]], li ilu miż-żminijiet ta' l-[[Oligocene]] u [[Miocene]] ta' l-[[Amerika]] ta' taħt. Għalkemm darba kien maħsub li huwa membru ta' l-[[ordni]] [[Didelphimorphia]], ħafna evidenzi anatomiċi u ġenetiċi fi żmienijiet reċenti wasslu għal konklużjoni li dan il-[[mammiferu]] [[marsupjali]] ċkejken ta' l-[[Amerika]] ta' taħt huwa relatat l'aktar fil-qrib mal-marsupjali tal-kontinent [[Awstralja]]n. Huwa maħsub ukoll li l-antenati fil-bogħod tal-[[kolokolo]], jew baqaw fil-kontinet ta' l-[[Amerika]] ta' taħt waqt li oħrajn daħlu fil-kontinent Antartiku w eventwalment f'dak [[Awstralja]]n matul iż-żmien li it-3 kontinenti kienu maqudin f'kontinent wieħed bl-isem ta' [[Gondwana]] jew kienu parti mil-fawna marsupjali [[Awstralja]]na li reġu invadew lura il-kontinent ta' l-[[Amerika]] ta' taħt.
+Il-[[kolokolo]] jew [[monito del monte]] huwa l-uniku membru tal-[[familja]] [[Microbiotheriidae]] u l-unika speċi ħajja mill-[[ordni]] antik [[Microbiotheria]], li ilu miż-żminijiet ta' l-[[Oligocene]] u [[Miocene]] ta' l-[[Amerika]] t'isfel. Għalkemm darba kien maħsub li huwa membru ta' l-[[ordni]] [[Didelphimorphia]], ħafna evidenzi anatomiċi u ġenetiċi fi żmienijiet reċenti wasslu għall-konklużjoni li dan il-[[mammiferu]] [[marsupjali]] ċkejken ta' l-Amerika t'isfel huwa relatat l-aktar fil-qrib mal-marsupjali tal-kontinent [[Awstralja]]n. Huwa maħsub ukoll li l-antenati fil-bogħod tal-[[kolokolo]], jew baqgħu fil-kontinent ta' l-Amerika t'isfel waqt li oħrajn daħlu fil-kontinent Antartiku w eventwalment f'dak Awstraljan matul iż-żmien li t-3 kontinenti kienu magħqudin f'kontinent wieħed bl-isem ta' [[Gondwana]] jew kienu parti mil-fawna marsupjali Awstraljana li reġgħu invadew lura il-kontinent ta' l-Amerika t'isfel.
 *[[Ordni]] [[Microbiotheria]]