Raymond Caruana
| Raymond Caruana | |
|---|---|
| Ħajja | |
| Twelid | 9 Mejju 1960 |
| Nazzjonalità | Malta |
| Mewt | 5 Diċembru 1986 |
| Kawża tal-mewt | mewta aċċidentali (ferita b'tir ta' arma tan-nar) |
| Okkupazzjoni | |
| Okkupazzjoni | mastrudaxxa |
 |
Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
Raymond Caruana (9 ta' Mejju 1960 - 5 ta' Diċembru, 1986) kien żagħżugħ li nqatel fil-Każin Nazzjonalista tal-Gudja wara tiri sparati fid-direzzjoni tal-Każin.
Kuntest storiku
[immodifika | immodifika s-sors]Fl-elezzjonijiet ġenerali tal-1981, il-Partit Laburista ġab maġġoranza ta' siġġijiet iżda mhux ta' voti. Il-Partit Nazzjonalista ma aċċettax ir-riżultat u beda moviment ta' diżubbidjenza ċivili.
Il-qtil ta' Raymond Caruana kien il-qofol tal-vjolenza politika fit-tmeninijiet u kien qtil li seħħ f'katina ta' vjolenza politika li kkaratterizzat lil Malta fil-perjodu bejn it-30 ta' Novembru 1986 u t-12 ta' Diċembru 1986.
Fit-30 ta' Novembru, il-Partit Nazzjonalista ma kienx tħalla jagħmel Mass Meeting fiż-Żejtun, u kienet saret ġlieda mal-partitarji Laburisti u l-Pulizija.
Il-vjolenza kompliet fl-1 ta' Diċembru 1986 meta xi partitarji Laburisti f'carcade, waqfu quddiem il-Kazin Nazzjonalista ta' Ħal Tarxien u sparaw tiri ta' sub machine gun lejn il-bieb tal-Każin li kien maghluq.
Il-Qtil
[immodifika | immodifika s-sors]Nhar il-5 ta' Diċembru 1986 filgħaxija grupp ta’ partitarji Nazzjonalisti nġabru fil-Każin tal-Gudja għall-attività soċjali abbinata mal-inawgurazzjoni tal-Każin u l-bidu tal-istaġun tal-Festi tal-Milied.
Kien tard filgħaxija, fi tmiem l-attività li għaliha kellu jattendi wkoll il-Kap tal-Partit Nazzjonalista Eddie Fenech Adami, li mit-triq fil-11.15 p.m. għaddiet vettura misjuqa minn numru ta’ partitarji Laburisti u li minnha kienu sparati 13-il tir fi ftit sekondi minn sub-machine gun lejn il-Każin Nazzjonalista, li dak il-ħin kien miftuħ u bid-dawl mixgħul fuq ġewwa. Filwaqt li numru ta’ bullets weħlu fil-ħajt madwar il-bieb tal-Każin, waħda minnhom nifdet il-ħġieġa tal-bieb tal-Każin u laqtet lil Caruana ta' 25 sena, f'wiċċu. Hu miet żvinat fil-Każin.
Ir-Reazzjonijiet
[immodifika | immodifika s-sors]F’diskors li għamel l-għada tal-każ, il-Kap Nazzjonalista Eddie Fenech Adami qal li l-Partit jemmen li dawk li dakinhar sparaw fuq il-Każin tal-Gudja kienu wkoll involuti f’inċidenti oħrajn li seħħew fil-jiem ta' qabel fit-Triq tal-Barrani u fil-Każin Nazzjonalista ta’ Ħal Tarxien. Hu appella wkoll biex il-poplu jibqa’ magħqud u jaħdem għar-rikonċiljazzjoni nazzjonali.
Funeral
[immodifika | immodifika s-sors]Għall-aħħar tislima, li tmexxiet mill-Arċisqof Ġużeppi Mercieca, l-uniku deputat Laburista li kien ħa sehem kien Joe Brincat. Missieru, Ġużeppi, kien qal "Jekk il-mewt tat-tifel tiegħi isservi għall-paċi, aħjar miet hu biss inkella jmutu ħafna".
Frame-up
[immodifika | immodifika s-sors]Ftit jiem wara sar frame-up biex iwaħħlu fl-attivist Nazzjonalista Pietru Pawl Busuttil minn Ħal Safi, li mbagħad irriżulta fil-Qorti, li qatt ma kellu x’jaqsam mal-isparatura li biddlet l-istorja politika ta’ pajjiżna. Is-submachine gun li ntuża tpoġġa fir-razzett ta' Busuttil minn partitarji laburisti bl-għajnuna ta' uffiċjali korrotti tal-Pulizija. L-arma kienet instabet fi tfittxija suspettuża u kontroversjali li wettqu l-istess Pulizija fir-razzett tiegħu.
Fil-Qorti Pietru Pawl Busuttil kien liberat minn kull akkuza u l-Qorti kkonfermat li fil-konfront tiegħu kien sar frame-up.
Investigazzjonijiet
[immodifika | immodifika s-sors]Investigazzjonijiet li saru taħt Gvern Nazzjonalista wasslu biex fl-24 ta’ Diċembru tal-1990, Nicholas Ellul magħruf bħala “ċ-Ċaqwes” kien tressaq il-Qorti akkużat bil-qtil ta’ Caruana, wara li ġie identifikat bħala s-sid tas-submachine gun. Minkejja dan, ix-xhieda tiegħu qatt ma nstemgħet, għax qabel beda l-ġuri tiegħu, laħaq miet b’overdose ta’ droga fl-2001.
Fl-1997, Ġanni Psaila (il-Pupa), eks-bully tal-Partit Laburista xehed fil-Qorti li ex-sieħbu u bully, Karmenu Farrugia (il-Botom) kien fetaħ in-nar fil-każin tal-PN f’Ħal Tarxien. Dan kien inċident separat iżda relatat, li seħħ erbat ijiem qabel il-qtil ta’ Raymond Caruana; peress li investigazzjoni li saret aktar tard stabbilixxiet li t-tiri sparati lejn il-każin tal-PN f’Ħal Tarxien, ġew mill-istess submachine gun li kien intuża biex ġew sparati t-tiri lejn il-każin tal-PN fil-Gudja. Farrugia ċaħad l-allegazzjoni. Għaxar xhur wara, fis-sebħ tas-26 ta’ Novembru 1997 ta’ dik l-istess sena, Psaila miet wara li waqa’ minn fuq xaft ta’ bini waqt li allegatament kien qed jisraq bar f’Birżebbuġa.
Ġew investigati wkoll Anthony Carabott (It-Toto), Edwin Bartolo (il-Qaħbu) u Michael Spiteri (il-Qattus), iżda l-allegazzjonijiet kontrihom qatt ma ġew issustanzjati. Carabott li żamm l-innoċenza tiegħu matul is-snin, fl-2015 iddikjara li kien ikkunsidrat bħala suspettat minħabba l-fatt li l-Land Rover li kienet misjuqa waqt il-qtil kienet tiegħu.
Il-każ baqa' mhux solvut.
Tifkira
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Partit Nazzjonalista għadu jfakkar kull sena il-qtil ta' Caruana b'quddiesa u bi tqegħid ta' kuruni ta' fjuri fuq il-qabar tiegħu fiċ-ċimiterju tal-Gudja.
Partit Laburista
[immodifika | immodifika s-sors]Nhar it-3 ta'Diċembru 2016, il-Prim Ministru Laburista Joseph Muscat żar il-qabar ta' Caruana. Xi żmien qabel kien iltaqa' mal-qraba tiegħu.