Igor' Stravinskij

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Igor' Stravinskij
Ħajja
Twelid Lomonosov (en) Translateu San Pietruburgu, 17 Ġunju 1882
Nazzjonalità Franza
Imperu Russu
Stati Uniti tal-Amerka
Residenza Pariġi
Pariġi
Biarritz (en) Translate
Nizza
Belt ta' New York
Belt ta' New York
Voreppe (en) Translate
West Hollywood (en) Translate
San Pietruburgu
Morges District (en) Translate
Żvizzera
Ruma
Mewt Belt ta' New York, 6 April 1971
Post tad-dfin Ċimiterju ta' San Mikiel
Kawża tal-mewt kawżi naturali (attakk tal-qalb)
Familja
Missier Fyodor Stravinsky
Konjuga/i Yekaterina Nosenko (en) Translate  (11 Jannar 1906 (Julian) -  2 Marzu 1939)
Vera de Bosset (en) Translate  (9 Marzu 1940 -  6 April 1971)
Ulied
Aħwa
uri
Tribù Q63440281 Translate
Edukazzjoni
Alma mater The Second Saint Petersburg Gymnasium (en) Translate
Università Statali ta' San Pietruburgu
(1901 - : liġi
Lingwi Russu
Franċiż
Ingliż
Għalliema Nikolai Rimsky-Korsakov (en) Translate
Vasily Kalafati (en) Translate
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni kompożitur
surmast tal-orkestra
pjanist
mużiċist
Xogħlijiet importanti The Rite of Spring (en) Translate
Movements for Piano and Orchestra (en) Translate
Symphony in E-flat (en) Translate
Scherzo fantastique (en) Translate
Petrushka (en) Translate
The Firebird (en) Translate
Premjijiet
Sħubija American Academy of Arts and Letters (en) Translate
Akkademja Amerikana tal-Arti u tax-Xjenzi
Akkademja Bavarjana tal-Belle Arti
L-Akkademja Żvediża tal-Mużika
Moviment artistiku opra
sinfonija
musica da camera
mużika klassika tas-seklu 20
Strument/i tal-mużika pjanu
Tikketta tar-reġistrazzjoni RCA Victor
Columbia Records
CBS (en) Translate

Igor' Fëdorovič Stravinskij[1] bir-Russu: Игорь Фёдорович Стравинский, (17 ta' Ġunju 1882 – 6 ta' April 1971) kien kompożitur, mużiċista, pjanista u surmast tal-orkestra Russu. Huwa meqjus bħala wieħed mill-iktar kompożituri importanti u influwenti tas-seklu għoxrin.

Il-karriera kompożizzjonali ta' Stravinskij kienet magħrufa għad-diversitá stilistika tagħha. Kiseb fama internazzjonali permezz ta' tlett balletti kummissjonati mill-impreżarju Sergej Djagilev, mtellgħa f'Pariġi mill-Ballets Russes. Dawn kienu L-Għasfur tan-Nar (1910), Petruška (1911) u Il-Konsagrazzjoni tar-Rebbiegħa (1913). L-aħħar waħda minn dawn ittrasformat kif il-kompożituri, li kienu jaħdmu fuq stil kanoniku, kienu jħarsu lejn l-istruttura ritmika. Kienet responsabbli wkoll għar-reputazzjoni twila li tat lil Stravinskij bħala rivoluzjonarju li wessa' l-fruntieri tad-disinn mużikali. Fl-1920 wara l-"Perijodu Russu" kellu perijodu fejn irritorna għall-mużika neoklassika. Ix-xogħlijiet ta' dan iż-żmien kellhom it-tendenza li jerġgħu jużaw forom tradizzjonali (concerto grosso, fuga u sinfonija). Ħafna drabi kienu omaġġ lill-mużika tal-kompożituri kbar ta qablu bħal Johann Sebastian Bach u Čajkovskij. Fil-ħamsinijiet, Stravinskij beda jirritorna ghall-prinċipji li kien uża fil-kompożizzjonijiet tal-bidu fosthom: l-enerġija ritmika, il-kostruzzjoni ta' idejat melodiċi mtawla minn ċelluli ta' żewġ jew tliet noti u l-importanza għall-kjarezza tal-forma, l-istrumentazzjoni u tal-enunċjazzjoni.

Ħajja u Karriera[immodifika | immodifika s-sors]

It-tfulija fl-imperu Russu[immodifika | immodifika s-sors]

Igor' Stravinskij, 1903

Stravinskij twieled fis-17 ta' Ġunju 1882 f'Oranienbaum (illum Lomonosov), subborg ta' San Pietruburgu, il-belt kapitali imperjali Russa[2] u trabba Pietruburgu. [3] Il-ġenituri tieghu kienu Fëdor Ignat'evič Stravinskij, kantant baxx fit-teatru Mariinskij f'San Pietruburgu, u Anna (imwielda Kholodovsky).[4] Missieru kien ġej minn razza nobbli pollakka magħrufa bħala l-familja Strawiński bl-istemma eraldika ta' Sulima.[5][6] Kien jiddeskrivi l-ħajja tal-iskola bħala waħda solitarja u iktar tard f'ħajtu stqarr li "qatt ma sibt lil xi hadd li kien miġbud lejja".[7] Stravinskij jmur għall-lezzjonijiet tal-pjanu minn mindu kien żgħir u fl-istess ħin kien jistudja t-teorija u jipprova jikkomponi. Fl-1890, ra rappreżentazzjoni tal-ballett ta' Čaikovskij: 'Is-Sbejħa Rieqda' fit-teatru Mariinski. Ta' ħmistax-il sena, rnexxielu jitgħallem il-kunċert għal pjanu u orkestra nru 1 fis-Sol minuri ta' Felix Mendelssohn u għamel riduzzjoni għall-pjanu ta' kwartett għall-arki ta' Glazunov, li jgħidu li kien iqis lil Stravinskij bla talent mużikali u ma kellux opinjoni tajba tal-ħila tiegħu.[8]

Minkejja l-entużjażmu tiegħu għall-mużika, il-ġenituri riduh jistudja l-liġi. Stravinsky inkiteb fl-Università ta'bSan Pietruburgu fl-1901, iżda matul dawn l-erba' snin ta’ studju, attenda inqas minn ħamsin lezzjoni. Fis-sajf tal-1902 Stravinsky għex għand il-kompożitur Nikolaj Rimskij-Korsakov u l-familja tiegħu fil-belt Ġermaniża ta' Heidelberg. Rimsky-Korsakov, forsi l-kompożitur Russu l-iktar mfittex ta' dak iż-żmien, suġġerixxa lil Stravinsky li ma jidħolx fil-konservatorju ta' San Pietruburgu, u minflok jibda jistudja l-kompożizzjoni billi jieħu l-lezzjonijiet privati miegħu. Missier Stravinsky miet dik is-sena stess b’kanċer, fiż-żmien meta ibnu kien diġà beda jiddedika aktar ħin fuq l-istudju mużikali milli fuq il-liġi. Fl-1905 l-università għalqet xagħrejn minħabba l-konsegwenzi tal-"Ħadd imdemmi". Stravinsky ma tħalliex jagħmel l-aħħar eżamijiet tal-liġi iżda aktar tard ingħata diploma ta' nofs kors f'April tal-1906 . B'hekk beda jikkonċentra iżjed fuq l-istudju tal-mużika u fl-1905, beda jattendi darbtejn fil-ġimgħa lezzjonijiet privati ta’ Rimskij-Korsakov, li sar iqisu bħala t-tieni missier. Dawn il-lezzjonijiet komplew sal-mewt ta’ Rimskij-Korsakov fl-1908.

Fl-1905 tgħarras lil kuġintu, Yekaterina Gavrilovna Nosenko (imsejħa "Katya"), li kien ilu jaf minn tfulitu. Minkejja l-oppożizzjoni tal-Knisja Ortodossa għaż-żwieġ bejn kuġini, il-koppja żżewġet fit-23 ta’ Jannar 1906: l-ewwel żewġ ulied, Fyodor (Theodore) u Ludmila, twieldu fl-1907 u 1908 rispettivament.

Fi Frar tal-1909, żewġ xogħlijiet orkestrali: lis-‘Scherzo Fantastique’ u il-‘Feu d'artifice’ (Logħob Tan-Nar), ittellgħu f’kunċert f’San Pietruburgu fejn kien hemm ukoll l-impreżarju Sergei Djagilev, li dak iż-żmien kien involut fl-ippjanar tar-rappreżentazzjoni tal-opera u l-ballett Russi f'Pariġi. Djagilev baqa' tant impressjonat li ddeċieda li jikkummissjona 'l Stravinsky sabiex iwettaq xi orkestrazzjonijiet u mbaghad biex jikkomponi ballett sħiħ "L-Għasfur tan-Nar".

Kompożizzjonijiet[immodifika | immodifika s-sors]

Balletti[immodifika | immodifika s-sors]

  • L-għasfur tan-nar (1910)
  • Petruška (1911)
  • Il-konsagrazzjoni tar-rebbiegħa (1913)
  • Renard (balletto)|Renard (1916)
  • Pulcinella (balletto)|Pulcinella (1920)
  • Les Noces (1923)
  • Apollon musagète (1928)
  • Le baiser de la fée (1928)
  • Jeu de cartes (1936)
  • Orpheus (1947)
  • Agon (1957)

Opra/Teatru[immodifika | immodifika s-sors]

  • Le rossignol (1914)
  • Burleske għal 4 pantomimi u orkestra da camera (1916)
  • Histoire du soldat (1918)
  • Mavra (1922)
  • Oedipus rex (1927)
  • Perséphone (1933)
  • Babel (1944)
  • The Rake's Progress (1951)
  • The Flood (1962)

Musica da camera[immodifika | immodifika s-sors]

  • Tliet biċċiet għall-klarinett (1919)
  • Ottetto (1923)
  • Settimino (1953)
  • Monumentum pro Gesualdo di Venosa ad CD Annum, 3 madrigali rikomposti għall-istrumenti (1960)
  • Tliet biċċiet għal kwartett
  • Concertino għal kwartett tal-arki
  • Concertino għal 12-il strument
  • Ragtime
  • Pastorali għal 5 strumenti
  • Histoire du Soldat suite għal klarinett, vjolin u pjanu
  • Epitaffju għal klarinett, flawt u arpa (1964) fl-i Stadttheater ta' Donaueschingen dirett minn Pierre Boulez
  • Żewġ konċertanti għal vjolin u pianu

Mużika korali[immodifika | immodifika s-sors]

  • Le Roi des étoiles per coro maschile e orchestra (1912)
  • Pater Noster (1926)
  • Symphonie de psaumes (1930)
  • Quddiesa (1948)
  • Cantata għal sopran, tenur, vuċijiet femminili, 2 flawti, oboe, corno inglese, vjolinċell (1953-1954)
  • Canticum Sacrum (1955)
  • Threni (1958)
  • A Sermon, a Narrative and a Prayer (1961)
  • Abramo e Isacco (1963)
  • Introitus (1965)
  • Requiem Canticles (1966)

Kompożizzjonijiet għall-orkestra[immodifika | immodifika s-sors]

  • Sinfonia fil-Mi bemoll maġġuri op. 1 (1907)
  • Scherzo fantastique op. 3 (1908)
  • Feu d'artifice op. 4 (1908)
  • Le Chant du rossignol (1917)
  • Ragtime (1918)
  • Sinfoniji għal istrumenti tan-nifs (1920)
  • Kunċert għall-vjolin fir-Re (1931)
  • Kunċert fil-Mi (Dumbarton Oaks) għal orkestra da camera (1938)
  • Sinfonija fid-Do (Stravinskij) (1940)
  • Four Norwegian Moods (1942)
  • Ode (1943)
  • Ebony Concerto (1945)
  • Varjazzjonijiet (1963-1964)

Kompożizzjonijiet għall-pjanu[immodifika | immodifika s-sors]

  • Tarantella (1898)
  • Scherzo (1902)
  • Sonata fil-Fa djesis minuri (1904)
  • Piano Rag Music (1919)
  • Sonata (1924)
  • Capriccio għal pjanu u orkestra (1929)
  • Tango għal pjanu (1940)
  • Movimenti għal pjanu u orkestra (1958–1959)
  • Circus Polka (1942)

Kompożizzjonijet vokali da camera[immodifika | immodifika s-sors]

  • Sħab tal-maltemp, romanza għal vuċi u pjanu (1902)
  • Il-fungi jmorru għall-gwerra, għal baxx u pjanu (1904)
  • Pastorale, għal vuċi u pjanu (1907)
  • Deux poèmes de Paul Verlaine, għal baritonu u pjanu (1910)
  • Żewġ poeżiji ta' Konstantin Bal'mont, għal sopran, tenur u pjanu (1911)
  • Three Songs from William Shakespeare, għal mezzosopran, flawt, klarinett u vjola (1953)
  • Four Songs, għal vuċi u ensembe strumentali (1954)
  • In Memoriam Dylan Thomas, għal tenur, kwartett ta' arki u erba' trumbuni (1954)
  • Elegy for J.F.K., għal baritonu jew mezzosopran u tliet klarinetti (1964)
  • The Owl and the Pussy Cat, għal vuċi u pjanu (1966)

Noti u referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ Billi hemm ħafna verżjonijiet tat-trasliterazzjoni mir-Russu ta' dan l-isem: Stravinski, Strawinsky jew Stravinskii, qegħdin nużaw it-trasliterazzjoni xjentifika (International Scholarly System). F'din il-paġna nużaw din it-trasliterazzjoni għall-ismijiet Russi kollha.
  2. ^ Greene 1985, p. 1101.
  3. ^ White 1979, p. 4.
  4. ^ Walsh 2001.
  5. ^ Pisalnik, Andrzej: Polski pomnik za cerkiewnym murem at Rzeczpospolita, 10 November 2012.
  6. ^ Walsh, Stephen, Stravinsky: A Creative Spring (excerpt), www.nytimes.com. Retrieved 10 August 2013.
  7. ^ Stravinsky 1962, p. 8.
  8. ^ Dubal 2001, p. 564.