Ras'ken' Ozks

Iċ-ċelebrazzjoni ta' Ras'ken' Ozks tal-2007.

Ras'ken' Ozks (bir-Russu u bl-Erżjan: Раськень Озкс) jew Rasjken Ozks hija btala Erżjana tradizzjonali li ssir kull tliet snin, u huwa jum nazzjonali statali tal-folklor fil-Mordovja. Il-btala ilha tiġi ċċelebrata mill-1999 fil-villaġġ ta' Chukaly. Qabel din id-data, kienet ġiet iċċelebrata fil-25 ta' Settembru 1629, u mbagħad ġiet ipprojbita.

L-avveniment tal-1999

L-ewwel Ras'ken' Ozks fi 370 sena ġiet iċċelebrata fis-17 ta' Lulju 1999, fil-villaġġ ta' Chukaly, il-Mordavja, ir-Russja. Bosta viżitaturi żaru Chukaly: mill-Finlandja, mit-Tatarstan, minn Moska, minn Samara, minn Penza, minn Ulyanovsk, rappreżentanti tal-Krasnoyarsk Krai, mill-Oblast ta' Murmansk, minn Novosibirsk, mid-diaspora Erżjana tal-Estonja, studenti mill-universitajiet Finno-Ugriċi; b'kollox żaruh madwar 2,000 ruħ. Ix-xtatol tar-Ras'ken' inxtegħlet minn Eryush Vezhay mill-Oblast ta' Murmansk.

L-avveniment tal-2022

L-avveniment tal-2022 kien differenti minn avvenimenti oħrajn peress li l-ebda bandiera Erżjana ma tħalliet, u d-diskorsi kollha saru bir-Russu.

Kronoloġija tal-avveniment

Il-bidu tal-avveniment huwa ssinjalat bid-daqq qawwi ta' żaqq, qisha trumbetta ta' Tyushti, re Erżjan leġġendarju. Tyushti ordna li jekk ikun hemm żminijiet diffiċli, jeħtieġ li tindaqq it-toorama u, kif jisma' din is-sejħa, huwa jerġa' lura lejn il-poplu tiegħu biex jiddefendi l-libertà tiegħu. Imbagħad, grupp ta' nies lebsin ilbies Erżjan abjad jitfaċċaw mix-xmara Potmaley. It-toorama tindaqq b'mod qawwi bħala allarm, filwaqt li fin-nofs tal-grupp, mara ġġorr skutella yandawa u xtatol żgħira. Maġenbha, ikun hemm żewġ nisa oħra, waħda ġġorr l-għasel, u l-oħra ġġorr ħobża, bħala simboli tas-saħħa u tal-lonġevità. Bil-mod il-mod jaslu sax-xemgħa prinċipali, ix-xtatol tar-Ras'ken', li hija xemgħa li tirrappreżenta r-rabta ma' Alla, mal-antenati u mal-qofol tal-btala. Din tinxtegħel minn mara mdawra minn erbat irġiel u tingħad din it-talba mill-grupp:

Ознотано эрицянок кис,

Ознотано раськенек кис,

Энялдтано эйденек кис....

И как сотни лет назад, обращается к предкам:

...Весе тынь – седейсэнек,

Весе тынь – минек верьсэ,

Минь тынк эстэ лисинек,

Минь тыненк велявтано.

Садо, весе садо!...

B'ittri Rumani:

Oznotano Eritsyanok kitty,

Oznotano raskenek kis,

Enyaldtano eidenek kis....

U bħal mijiet ta' snin ilu, jindirizza lill-antenati tiegħu:

... Vese tyn - sedeysenek,

Vese tyn - minek verse,

Min tynk este lisinek,

Min tynenko velyavtano.

Sado, all sado!...