Martin Luther King Jr.

Martin Luther King Jr.
	; Vuċi
Ħajja
Isem propju	Michael King Jr.
Twelid	Atlanta, 15 Jannar 1929
Nazzjonalità	Stati Uniti tal-Amerka
Grupp etniku	Afro-Amerikani
Mewt	Memphis, 4 April 1968
Post tad-dfin	Martin Luther King Jr. National Historical Park (en)
Kawża tal-mewt	omiċidju (ferita b'tir ta' arma tan-nar)
Mudell:P	James Earl Ray (mul)
Familja
Missier	Martin Luther King Sr.
Omm	Alberta Williams King
Konjuga/i	Coretta Scott King (mul) (18 Ġunju 1953 - 4 April 1968)
Ulied	uri Yolanda King (mul) ; Martin Luther King III (mul) ; Dexter Scott King (mul) ; Bernice King (en) ;
Aħwa	uri Christine King Farris (en) ; A. D. King (en) ;
Familja	uri Alveda King (mul) (niece (en) );
Edukazzjoni
Alma mater	Candler School of Theology (en) ; Boston University School of Theology (en) ; David T. Howard High School (en) ; Washington High School (en) ; Morehouse College (en) ; (1944 - 1948) Baċellerat tal-Arti : soċjoloġija; Crozer Theological Seminary (en) ; (1948 - 1951) Bachelor of Divinity (en) ; Università ta' Boston ; (1951 - 5 Ġunju 1955) PhD fil-filosofija : systematic theology (en)
Livell tal-edukazzjoni	PhD fil-filosofija
Direttur tat-teżi	Lotan Harold DeWolf (en)
Lingwi	Ingliż
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni	pastor; predikatur; attivist tad-drittijiet tal-bniedem; attivist għad-drittijet umani; attivist tal-paċi; paċifist; kittieb; politiku
Tul	168.9 cm
Impjegaturi	Dexter Avenue Baptist Church (en) ; Ebenezer Baptist Church (en) ; Free University of Amsterdam (en)
Premjijiet	List Premju Nobel tal-Paċi (1964) ; Jawaharlal Nehru Award for International Understanding (1966) ; United Nations Prize in the Field of Human Rights (1978) ; Gandhi Peace Award (1964) ; Pacem in Terris Award (1965) ; Anisfield-Wolf Book Awards (1959) : Stride Toward Freedom: The Montgomery Story (en) ; Margaret Sanger Awards (1966) ; Time Person of the Year (1963) ; Presidential Medal of Freedom (1977) ; Congressional Gold Medal (2004) ; Humanitarian of the Year (Jannar 1984) ; Order of the Companions of O. R. Tambo ; Fellow of the American Academy of Arts and Sciences ; Spingarn Medal (1957) ; honorary doctor of the Hofstra University ;
Nominat għal	uri Premju Nobel tal-Paċi ; (1964) ;
Influwenzat minn	Reinhold Niebuhr (en) ; Howard Thurman (en) ; Walter Rauschenbusch (en) ; Henry David Thoreau (mul) ; Mahatma Gandhi
Sħubija	Akkademja Amerikana tal-Arti u tax-Xjenzi; Southern Christian Leadership Conference (en) ; Alpha Phi Alpha (en) ; Progressive National Baptist Convention (en)
Moviment	civil rights movement (en) ; non-vjolenza; labor movement in the United States (en) ; civil rights movement (en)
Festa
	Martin Luther King Jr. Day (en)

Martin Luther King Jr (15 ta' Jannar 1929 – 4 ta' April 1968) kien qassis Amerikan, mexxej Afro-Amerikan fil-moviment għad-drittijiet ċivili, l-iktar vuċi importanti għall-Amerikani Afrikani skur tal-Istati Uniti tal-Amerika. King kien mexxej kariżmatiku, li jiġbed il-folol warajh bil-kelma mqanqla tiegħu. L-isforzi tiegħu għenu biex jitfassal is-"Civil Rights Acts" fl-1964 u l-"Voting Rights Act" sena wara. Fl-1964 ġie unurat bil-Premju Nobel għall-Paċi.

Tfulija

King twieled fil-15 ta' Jannar - mill-1983, dan il-jum sar Jum Nazzjonali fl-USA - tal-1929, f'Atlanta fl-Istati Uniti tal-Amerika. Missieru kien pastor Battista. Sa minn ċkunitu Martin beda jara l-inġustizzji kbar li kienu jeżistu kontra l-Amerikani Afrikani. Qabel ma beda jmur l-iskola hu u oħtu kienu jilagħbu ma' żewġt itfal bojod. Meta marru l-iskola għall-ewwel darba, iż-żewġt itfal bojod marru fi skola għall-bojod waqt li Martin u oħtu marru fi skola għas-suwed. Minn dakinhar omm it-tfal bojod ma ħallithomx jilagħbu iżjed magħhom għax suwed.

Fi tmiem l-ewwel sena tal-iskola, is-surmast ħadhom ħarġa. Dak iż-żmien l-Amerikani Afrikani kien ikollhom iċedu posthom fuq il-karozza tal-linja. King jgħid li qatt ma ħass qalbu sewda daqs dakinhar. Fi tfulitu kien iħobb jisma' l-mużika sewda, l-iktar dik tal-kantanta Bessie Smith. Din il-kantanta sewda mietet wara inċident tat-traffiku għax ma ridux jagħtuha kura fi sptar tal-bojod. Dak li King kien qed jara madwaru kien l-iskjavitu tal-Amerikani Afrikani. Il-faqar kien mifrux ħafna fosthom. Kienu jiġu mċaħħda minn impjiegi mħallsa tajjeb, edukazzjoni xierqa u djar tajbin. Ma kinux jitħallew jidħlu f'ġonna pubbliċi, ħotels jew ristoranti.

Pastor Battista

Gradwa mill-MoreHouse College u ta' 26 sena ħa d-Dottorat fit-Teoloġija mill-Università ta' Boston. Ta' 18-il sena kien diġà ġie ordnat ministru Battista u sar assistant pastor fil-knisja ta' missieru f'Atlanta. F'waħda mill-ewwel priedki tiegħu qal hekk:

"Alla huwa l-Missier ħanin tal-popli kollha, fosthom l-Amerikani Afrikani. Għalhekk, aħna lkoll, Bojod u Suwed, aħna aħwa. La l-kulur tal-ġilda tiegħek, lanqas ir-reliġjon tiegħek mhuma qatt ħa jkissru din il-fraternita. Għax is-Suwed għandhom ġilda skura, m'għandhomx jiġu mċaħħda mid-drittijiet fundamentali tagħhom, l-aspirazzjonijiet ġusti tagħhom, l-opportunitajiet. Dan la jagħmel ġieħ lil nazzjon kbir bħal tagħna u lanqas lil Fidi Nisranija tal-Amerikani."

Mill-1954 sa l-1960 serva bħala pastor tal-Knisja Battista ta' Montgomery. Fl-1960 reġa' mar ma' missieru bħala co-pastor, servizz li baqa' jagħti sakemm miet.

Il-Moviment għad-Drittijiet Ċivili

King kien beda jinvolvi ruħu fil-moviment għad-drittijiet ċivili fl-1955 meta mexxa l-bojkott tal-karozzi tal-linja ta' Montgomery. B'dan il-bojkott spiċċat is-segregazzjoni fuq il-karozzi tal-linja ta' dak il-post, jiġifieri spiċċaw is-seats għall-bojod u seats għal-Amerikani Afrikani. Wara dan, King ħeġġeġ lill-Amerikani Afrikani biex jimxu fuq l-eżempju ta' Montgomery u jirbħu d-drittijiet tagħhom mingħajr vjolenza.

Bħala mexxej tas-Southern Christian Leadership Conference li għen biex titwaqqaf fl-1957, King mexxa dimostrazzjonijiet, marċijiet, sit-ins, u bojkotts f'ħafna bliet kemm fis-sud kif ukoll fin-nord tal-Amerika, fejn ħafna drabi kien jiltaqa' ma' tgħajjar u xi drabi vjolenza. Tefgħuh il-ħabs bosta drabi għall-attivitajiet tiegħu fis-sud. Fl-1967 sar ukoll mexxej tal-moviment paċifista li ħadem biex iġib fi tmiem il-Gwerra twila tal-Vjetnam.

"I Have a Dream"

King organizza l-Marċ kbir ta’ l-1963 f'Washington, għax-xogħol u għad-drittijiet ċivili. Fit-28 ta' Awwissu 1963, King għamel id-diskors famuż "I Have a Dream", quddiem 200,000 ruħ:

"Jien għandi ħolma. Għandi ħolma li xi darba fuq l-għoljiet ħomor tal-Georgia it-tfal tal-iskjavi u t-tfal tas-sidien ikunu jistgħu jpoġġu bil-qiegħda fuq l-istess mejda bħall-aħwa. Għandi ħolma li meta aħna nikbru u jkollna t-tfal tagħna, dawn ikunu jistgħu jgħixu f’pajjiż li fih ma jiġux iġġudikati mill-kulur tal-ġilda tagħhom imma mill-kwalità tal-karattru tagħhom. Iva hekk noħlom."

Maqtul

Fl-4 t'April 1968, meta kien qiegħed Memphis, Tennessee, fejn mar biex jappoġġja lill-kenniesa li kienu qed jistrajkjaw, James Earl Ray, ħabsi maħrub, sparalu tir meta King kien f'gallarija u qatlu. King kien għad kellu biss 39 sena.