Arkata Trijonfali ta' Orange
L-Arkata Trijonfali ta' Orange (bil-Franċiż: Arc de triomphe d'Orange) hija arkata trijonfali li tinsab fir-raħal ta' Orange fix-Xlokk ta' Franza. Ma hemmx qbil dwar meta nbniet l-arkata[1], iżda hemm riċerka attwali li taċċetta l-kitba mnaqqxa bħala evidenza ta' data matul ir-renju tal-Imperatur Awgustu (27 Q.K.-14 W.K.).[2][3] Inbniet fl-eks via Agrippa sabiex tagħti ġieħ lill-veterani tal-Gwerer Galliċi u lil-Legio II Augusta. Iktar 'il quddiem ġiet rikostruwita mill-Imperatur Tiberju biex jiċċelebra r-rebħiet ta' Germanicus kontra t-tribujiet Ġermaniżi fir-Rheinland.[4] L-arkata fiha kitba mnaqqxa ddedikata lill-Imperatur Tiberju fis-27 W.K.[5] Flimkien mat-Teatru Ruman ta' Orange, l-Arkata Trijonfali tniżżlet fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1981 minħabba l-preservazzjoni eċċezzjonali tagħha.[6]
Deskrizzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]
L-arkata nbniet fis-swar tar-raħal matul il-Medju Evu sabiex tiddefendi l-punti ta' dħul tat-Tramuntana tar-raħal. L-arkitett Auguste Caristie studja l-arkata u wettaq xogħol ta' restawr fl-aħħar tas-snin 20 tas-seklu 19. Oriġinarjament l-arkata nbniet bl-użu ta' blokok kbar tal-ġebla tal-ġir mingħajr tkaħħil. Fiha tliet ħnejjiet, dik ċentrali ikbar mit-tnejn tal-ġnub. L-istruttura sħiħa hija twila 19.57-il metru, wiesgħa 8.40 metri, u għolja 19.21-il metru. Kull faċċata għandha erba' kolonni Korinzji. L-arkata hija l-eqdem eżempju eżistenti ta' disinn li ntuża iktar 'il quddiem f'Ruma stess, għall-Arkata ta' Septimius Severus u għall-Arkata ta' Kostantinu. It-toqob viżibbli x'aktarx tħallew mill-prattika tas-suldati Medjevali bil-qaws u l-vleġeġ, bi ftit apprezzament għall-arti jew għall-istorja.[7]
Fil-faċċata tat-Tramuntana (li tħares 'il barra), l-arċitravu u l-gwarniċ tal-arkata qegħdin iktar lura biex tħalli spazju għal kitba tal-bronż li ntilfet; tentattivi ta' rikostruzzjoni tat-test mit-tqegħid tal-grampuni għaż-żamma tal-ittri ma rnexxewx.[8] L-arkata hija mżejna b'diversi riljievi ta' temi militari, inkluż battalji navali, oġġetti misruqa fil-gwerra u r-Rumani fil-battalja kontra l-Ġermaniċi u l-Galli. Suldat Ruman b'tarka tal-Legio II Augusta ġie mnaqqax bħala parti mir-riljiev fin-naħa tal-faċċata tat-Tramuntana.[5]
Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]
It-Teatru Ruman ta' Orange u l-inħawi tiegħu flimkien mal-Arkata Trijonfali ta' Orange ġew iddeżinjati bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1981. Fl-2007 saret modifika minuri fiż-żona ta' lqugħ tas-sit.[6]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' żewġ kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".[6]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ James C. Anderson, Jr., "Anachronism in the Roman Architecture of Gaul: The Date of the Maison Carrée at Nîmes" The Journal of the Society of Architectural Historians 60,1, p. 71.
- ^ Pierre Gros, "Pour une chronologie des arcs de triomphe de Gaule narbonnaise", Gallia 37 (1979), pp. 55-83.
- ^ Cleere, Henry (2001). Southern France: An Oxford Archaeological Guide. Oxford University Press. pp. 122–123. ISBN 0-19-288006-3.
- ^ Cleere, Henry (May 14, 2001). Southern France: An Oxford Archaeological Guide. Oxford University Press. pp. 122–123. ISBN 0-19-288006-3.
- ^ a b Bromwich, James (1993). The Roman Remains of Southern France: A Guidebook. Routledge. pp. 183–186. ISBN 0-415-14358-6.
- ^ a b ċ Centre, UNESCO World Heritage. "Roman Theatre and its Surroundings and the "Triumphal Arch" of Orange". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2022-08-21.
- ^ "Images of the Roman Triumphal Arch at Orange, France". homepages.bluffton.edu. Miġbur 2022-08-21.
- ^ R. Amy, P.-M. Duval, J. Formigé, Ch. Picard, and A. Piganiol, L'Arc d'Orange (Pariġi, 1962).