Ahron Daum
| Ahron Daum | |
|---|---|
 | |
| Ħajja | |
| Twelid | Bnei Brak, 6 Jannar 1951 |
| Nazzjonalità |
Iżrael Belġju |
| Mewt | Anversa, 27 Ġunju 2018 |
| Edukazzjoni | |
| Alma mater |
Rabbi Isaac Elchanan Theological Seminary (en)  Yeshivat Hekhal Eliyahu (en) London School of Jewish Studies (en) Yeshiva University (en) |
| Livell tal-edukazzjoni | Dottorat fid-Divinità |
| Lingwi |
Franċiż Ebrajk Ġermaniż |
| Okkupazzjoni | |
| Okkupazzjoni |
kittieb skular Ġudajk rabbi |
Ahron Daum (bil-Lhudi: אהרן דאום; twieled nhar is-6 ta’ Jannar tal-1951 - miet f'Anversa fis-27 ta' Ġunju 2018) kien rabbi Modern-Ortodoss imwieled f’Iżrael, hu wkoll edukatur, awtur. Huwa kien ukoll Rabbi ta’ Frankfurt am Main u għamel perjodu minn ħajtu jgħix f’Antwerp fil-Belġju.
Il-Ħajja Personali u l-Edukazzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]Ahron Daum twieled nhar is-6 ta’ Jannar tal-1951 fi Bnei Brak,f’Iżrael. Twieled f’familja reliġjuża Ashkenazi. Missieru, Schmuel Daum kien edukatur importanti, kittieb, u figura fil-komunità, ġej minn familja Rabbinika prominenti mill-Polonja u mill-Bohemia. Ommu Rivka Gina Daum ġejja minn familja ta’ negozjanti ta’ prospetti tajbin minn Sopron, l-Ungerija. Għandu tliet ħutu subien iżgħar minnu. It-taħriġ intensiv reliġjuż tiegħu beda fl-età ta’ 13-il sena fil-magħrufa Chassidic tal-Litwanja “Ruzhin” Yeshiva fi Bnei Brak. Fl-età ta’ 14–il sena, telaq lejn il-Gran Brittanja fejn kompla l-istudji tiegħu fil-Yeshiva Ha-Rama u aktar ’il quddiem mar lejn il-magħrufa Zionistic Yeshiva Etz Chaim f’Montreux, l-Iżvizzera . Fl-1975, wara li kiseb il-Grad ta’ Baccalaureate mill-Iżvizzera, hu mar jistudja fil-Kulleġġ tal-Lhud tal-Università ta’ Londra minn fejn kiseb Grad ta’ Bachelor fl-Istudji Lhud (bl-Unuri).[1] Mill-1978 hu attenda s-Seminarju Teoloġiku Rabbi Isaac Elchanan(RIETS '82) tal-Università Yeshiva fi New York minn fejn kiseb il-grad ta’ Master fl-Istudji Bibbliċi (bl-Unuri)[2] u l-ordinazzjoni Rabbinika tiegħu ġiet iffirmata u mogħtija personalment lilu minn Prof. Rabbi Joseph Soloveitchik. Wara li m’aċċettax l-offerta biex ikompli jistudja biex jikseb it-titlu ta’ Dayan, hu ġie lura lejn l-Ewropa fejn iżżewweġ lil Francine Frenkel u magħha għandu tlett ibniet. Hu jitkellem l-Ebrajk, l-Ingliż, il-Ġermaniż, il-Franċiż, l-Olandiż u l-Yiddish u għandu għarfien passiv tal-Aramajk u tal-Latin.
Il-Karriera Rabbinika
[immodifika | immodifika s-sors]Fl-1982 huwa beda l-karriera rabbinika tiegħu fl-Iżvizzera bħala Rabbi tal-komunità bil-belt żgħira ta’ Biel, belt żgħira bilingwi fil-Franċiż u l-Ġermaniż.[3] Hu ħalla dan ix-xogħol fl-1986 biex sar doctoral fellow fil-Christlich-Jüdische Institut f’Lucerne, dan hu affiljat mal-Fakultà tat-Teoloġija tal-Università ta’ Lucerne, fl-Iżvizzera. Fl-1987 hu aċċetta l-post ta’ Rabbi Ewlieni tal-komunità Lhudija ta’ Frankfurt am Main,[4][5] fil-Ġermanja li f’dak iż-żmien din kienet l-akbar u l-aktar komunità Lhudija prestiġjuża fil-Ġermanja tal-Punent.Waqt iż-żmien tiegħu bħala Rabbi Ewlieni ta’ Frankfurt kien hemm mewġa kbira ta’ immigranti Lhud Russi, ġejjin minn eksUnjoni Sovjetika lejn il-Ġermanja u partikularment lejn Frankfurt. L-ewwel għajnuna għal dawn in-nies – li kellhom kundizzjoni ekonomika inċerta – kienet li dawn jiġu integrati fil-komunità Lhudija. Din kienet il-prijorità prinċipali ta’ Rabbi Daum, li jintegra lil dawn in-nies li kienu ilhom maqtugħa mill-għeruq Lhud tagħhom għal aktar minn 90 sena. Ħafna drabi din kienet ħaġa kumplessa ħafna, għax fl-Unjoni Sovjetika ftit li xejn sar sforz biex dawn isaħħu l-identità Lhudija tagħhom, b’hekk kienet diffiċli ħafna li wieħed jara fiċ-ċar l-istatus Lhudi ta’ dawn in-nies. Uħud minn dawn l-immigranti ma taw l-edba kas u wrew apatija kbira lejn il-ħajja Lhudija.
B’hekk, waħda mill-ewwel biċċiet xogħol bħala Rabbi tal-komunità fi Frankfurt am Main kien li jsolvi l-problema kbira li jikkjarifika l-istatus Lhudi ta’ dawn li ġew mill-eks Unjoni Sovjetika. Minbarra dan, Rabbi Daum kien ukoll dak li mexxa l-komunità fejn jidħlu attivitajiet reliġjużi u kulturali, mhux biss, imma speċjalment għall-membri l-ġodda tal-Komunità Lhudija ġejjin mill-EksUnjoni Sovjetika. Hu organizza jiem iddedikati lill-Kultura Lhudija, li fost l-oħrajn kien hemm il-mużika Lhudija Klezmer u kien hemm kelliema li jispeċjalizzaw fil-kuntatt reliġjuż, li addattaw għall-bżonnijiet tal-membri l-ġodda tal-komunità mill-Eks Unjoni Sovjetika. Hu organizza wkoll viżti f’siti ta’ patrimonju u f’postijiet ta’ vulur storiku kbir Lhudi, pereżempju bliet bħal Worms, Mainz, u Michelstadt.
Waqt il-ħames snin bħala Rabbi tal-komunità fi Frankfurt, ir-Rabbi Ahron Daum kien l-uniku Rabbi. Huwa għamel ix-xogħol kollu għall-komunità fi Frankfurt, li f’dak iż-żmien kienet tgħodd bejn 6000 u 7000 ruħ. Huwa għamel ix-xogħol waqt is-servizzi nhar ta’ Sibt (Shabbat) u waqt festi oħra, inkluż prietki fuq kwistjonijiet kontemporanji. Minbarra li għallem lezzjonijiet fuq it-Torah regolarment nhar ta’ Sibt (Shabbat) u fost il-ġimgħa lill-membri tal-komunità, hu kien iżur l-erba’ sinagogi eżistenti regolarment u żar ukoll liż-żewġt idjar tal-anzjani Lhud b’mod regolari għall-okkażjonijiet tal-Festi Importanti, iċ-Chanukkah (il-festa tad-dawl) u fl-Għid tal-Lhud. Hu ta sehmu wkoll f’funerali b’mod regolari u għamel viżti fiż-żmien tal-viżtu, minkejja l-istat tal-membru l-mejjet; jekk hux magħruf jew le, fqir jew sinjur. Hu kien imexxi wkoll il-liġi fuq l-ikel (il-Kashrut) tal-istituzzjonijiet tal-komunità, bħal ristoranti, il-ħwienet tal-laħam, l-ikel kosher tal-Lufthansa u ċelebrazzjonijiet f’okkażjonijiet, bħall-Bar-/Bat Mitzvahs u żwiġijiet f’lukandi kbar. Minbarra dan, kien importanti ħafna għal Rabbi Daum li jibda l-bidla fil-banjijiet li jintużaw mil-Lhud għar-ritwali (il-Mikvah) skont l-istandards għoljin tal-Liġi Lhudija (il-Halacha). Bl-għajnuna ta’ Rabbi Meir Posen, li fl-Ewropa ta’ dak iż-żmien kien l-ogħla awtorità tal-Liġi Lhudija fuq il-bini ta’ dawn l-imsemmija banjijiet li l-Lhud jużaw għar-ritwali, huwa assigura li l-istandards għoljin tal-Liġi Lhudija u li l-liġi fuq l-ikel tal-Lhud (il-Kashrut) u fuq il-banjijiet li l-Lhud jużaw għar-ritwali (il-Mikvah) fi Frankfurt jiġu milħuqa. Hu ma mexxiex biss l-Ikliet tal-Għid tal-komunità ta’ kull sena, b’mijiet ta’ parteċipanti, hu organizza wkoll komunità tas-Sukkah għall-membri tal-komunità u żar ta’ spiss lill-membri tal-komunità u stedinhom fuq il-mejda tiegħu nħar ta’ Sibt (ix-Shabbat), mingħajr ma għamel l-ebda distinzjoni bejn membri mill-qalba jew mill-periferija tal-komunità. Flimkien ma’ missieru, Shmuel Daum, huwa organizza b’mod regolari it-talb Kabbalat Shabbat Minyanim għaż-żgħażagħ fis-Sinagoga ta’ Baumweg u waqt iż-żmien li kien inkarigat kien ukoll l-Av Beth Din ta’ Frankfurt.B’hekk huwa kellu x’jaqsam b’mod attiv ma’ kwistjonijiet ta’ dawk li xtaqu jikkonvertu għar-reliġjon Lhudija (Giyurim), kwistjonijiet li jikkonċernaw il-liġi tal-ikel tal-Lhud (il-Kashrut), mal-Liġi Lhudija (id-Dinei Torah) u ma’ divorzji reliġjużi (Gittin). Rigward dawk li riedu jikkonvertu għar-reliġjon Lhudija (il-Giyurim), Rabbi Daum għandu esperjenza kemm mill-perspettiva ta’ mħallef Rabbinku reliġjuż (Beth Din), kif ukoll bħala għalliem u gwida. Hu għandu aktar minn 15-il sena esperjenza fil-preparazzjoni fil-Liġi Lhudija biex jiġu rikonoxxuti dawk li mhumiex oriġinarjament Lhud li jixtiequ jikkonvertu għar-reliġjon Lhudija.
Fl-1993, għal raġunijiet familjari, huwa rriżenja minn xogħlu ta’ Rabbi Ewlieni u mar jgħix f’Antwerp, il-Belġju, fejn il-biċċa l-kbira tal-familja tiegħu kienet tgħix diġà. Hemmhekk huwa beda jgħallem ir-reliġjon Lhudija fis-sistema tal-iskejjel tal-istat u fl-iskejjel Lhud ta’ matul il-jum. Fl-1995 huwa aċċetta l-pożizzjoni ta’ lekċerer tal-Liġi Lhudija fil-Fakultà tar-Reliġjon Komparattiva f’Wilrijk (Antwerp), fil-Belġju.[6] Bħala rikonoxximent tat-tagħlim tiegħu hemmhekk, u tax-xogħol tiegħu fuq il-Liġi Lhudija, il-Fakultà għamlitu Professur b’ Honoris Causa fil-Liġi Lhudija. Mill-2001, flimkien ma’ martu, hu beda wkoll numru ta’ proġetti biex jilħaq aktar nies għall-indiema (il-Baalei Tshuva), għal persuni li mhumiex Lhud li huma interessati fl-Istudji Lhud u għal dawk li jixtiequ li jikkonvertu għar-Reliġjon Lhudija. Illum, dan jieħu l-maġġoranza tal-ħin u tax-xogħol tiegħu u bħala parti mill-attivitajiet biex jilħaq aktar nies, jorganizza regolarment, f’koperazzjoni maċ-Ċentru Shalom tal-Olanda, jiem ta’ studju fuq suġġetti varji li huma relatati mal-Istudji Lhud.
Xogħol u Pubblikazzjonijiet
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Prof. Rabbi Ahron Daum huwa awtur prolifiku li kiteb fuq ħafna suġġetti relatati mal-Istudji Lhud. Waqt li kien jgħix fl-Iżvizzera, huwa kien jikkontribwixxi b’mod regolari artikli fuq il-Liġi Lhudija fir-rivista ta’ kull ġimgħa Lhudija Svizzera-Ġermaniża msejħa "Jüdische Rundschau".[7] Waqt iż-żmien tiegħu bħala Rabbi Ewlieni ta’ Frankfurt am Main, huwa regolarment kiteb artikli fid-"Die Jüdische Allgemeine" u fir-rivista ta’ kull xahrejn "Die Gemeinde". Ilu mill- 2010 jikteb artiklu ta’ kull xahar għar-rivista Joods Actueel, l-aktar pubblikazzjoni Lhudija li timxi fil-Belġju. F’dawn l-artikli, huwa jikteb fuq kull aspett tal-Istudji Lhud, pereżempju, is-serje tiegħu li ntgħoġbot ferm fuq l-istorja tar-Reliġjon Lhudija mill-Illumiżmu. Huwa awtur ta’ żewġ kotba. L-ewwel ktieb tiegħu "Halacha aktuell"[8][9][10][11] huwa xogħol ta’ żewġ volumi, miktub bil-Ġermaniż, li jittratta problemi tal-Liġi Lhudija u kwistjonijiet ta’ interess kurrenti kif jidhru fil-letteratura tal-Liġi Lhudija u speċifikament ir-Responsa. Dan ix-xogħol huwa uniku għaliex huwa l-ewwel ktieb li nkiteb bil-Ġermaniż fil-perjodu ta’ wara l-gwerra li jittratta b’mod komprensiv fuq kwistjonijiet tal-Liġi Lhudija fil-letteratura Responsa. B’hekk dan ġie milqugħ b’ħafna entużjażmu fid-dinja tal-Liġi Lhudija u ngħata titli minn ħafna awtoritajiet distinti tal-Liġi Lhudija. Ċerti artikli minn dan il-ktieb ġew miktuba bl-Ebrajk Rabbiniku u ġew ippubblikati separatament taħt it-titlu "Iyunim b’Halacha". It-tieni ktieb tiegħu huwa "Die Jüdische Feiertage in Sicht der Tradition" (Il-Festi Lhud fit-Tradizzjoni). Din hi antoloġija ta’ żewġ volumi li tgħaqqad artikli fuq il-Liġi Lhudija, prietki, rimarki liturġiċi, ħsibijiet ta’ omeliji u stejjer folkloristiċi u umoristiċi li huma relatati ma’ festi Lhud u mal-jum tas-Sibt (Shabbat). Bħalissa huwa qiegħed jaħdem fuq numru ta’ kotba bl-Olandiż fuq diversi suġġetti bħall-Kabbalah, l-Istorja Lhudija, id-Dinja Kontemporanja Lhudija u l-affiljazzjonijiet differenti tagħha u kwistjonijiet oħra.
Xogħlijiet Ippubblikati
[immodifika | immodifika s-sors]Kotba
- Halacha aktuell, Jüdische Religionsgestze und Bräuche im modernen Alltag (Haag und Herchen Verlag, Frankfurt am Main, 1992, 2 Vol., p. 387 – p. 773)
- Iyunim b’Halacha (Haag und Herchen Verlag, Frankfurt am Main, 1992, p. 93)
- Die Feiertage Israels, Die jüdischen Feiertage in er Sicht der Tradition (Herchen Verlag, Frankfurt am Main, vol. I, 1993, p. 556, vol. II, 1994, p. 557)
- "Das aschkenasische Rabbinat: Studien über Glaube und Schicksal" (Julius Carlebach) / Die Rolle des Rabbiners in Deutschland heute (Ahron Daum)
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ Levine, Frank (1977) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Charlop, Rabbi Zevulun (1982) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Gefter, J. (1985) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Sjazak, S. (1993) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Schmidt, Martin (1992) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Vonck Ph.D., Prof. J.G. (1996) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Bollag, Peter (1991) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Jakobovits, Chief Rabbi (1991) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Diamant, Adolf (1992) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Ahren, Yizhak (1993) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum
- ^ Avraham Cahana Shapiro, Chief Rabbi of Israel (1991) Is-sit elettroniku uffiċjali ta’ Rabbi Daum