Pangolin

Pangolini
Klassifikazzjoni xjentifika
Renju:	Animalia;
Phylum:	Chordata;
Sottodiviżjoni:	*Manis crassicaudata Manis culionensis; Manis gigantea; Manis javanica; Manis temminckii; Manis tetradactyla; Manis tricuspis; Manis pentadactyla; ;
Klassi:	Mammalia;
Sottoklassi:	Theria;
Infraklassi:	Eutheria;
Superordni:	Laurasiatheria;
Ordni:	Pholidota; Weber, 1904
Familja:	Manidae; Gray, 1821
Ġeneru:	Manis; Linnaeus, 1758

Pangolin huwa mammiferu insettivoru ta' daqs żgħir u medju mifruxa fir-reġjuni tropikali tal-Afrika u l-Asja. Il-pangolini, jew kif inhuma imsejjħin ukoll bunemmiela tal-qxur u wikkilin in-nemel tal-qxur, għandhom 8 speċi. Dawn qegħdin ikklassifikati kollha kemm huma fil-ġeneru Manis, fis-sottofamilja Maninae, fil-familja Manidae u fl-ordni Pholidota. L-isem "pangolin" ġej minn kelma Malajana "pengguling" li tfisser imkebbeb.

Il-pangolini għandhom ġisimhom miksi bi qxur kbar u iebsin magħmulin minn ħafna strati ta' xagħar. Il-qxur tal-pangolini ż-żgħar ikunu rotob mat-twelid, iżda dawn jibbiesu bil-mod il-mod matul l-iżvilupp. Dawn il-qxur minn barra li jiffurmaw kurazza naturali, għandhom ix-xifer qisu xafra u b'hekk iservu ta' difiża doppja. Il-pangolini meta jħossuhom fil-periklu kapaċi jitkebbu f'forma ta' ballun.

Il-pangolini m'għandhomx snien, iżda minflok għandhom ilsien twil ħafna u glandola tal-bżieq enormi. Il-bżieq li joħroġ minn din il-glandola qisu kolla u flimkien mal-ilsien jintużaw mill-pangolini biex jaqbdu kwantita kbira ta' nemel u termiti.

Klassifikazzjoni

Il-pangolini xi darba kienu jagħmlu parti mill-ordni Edentata, dan kollu kien ibbażat fuq xebh li ma kienx ħlief evoluzzjoni konverġenti. Madankollu, l-aħħar studji tal-filoġenija molekulari wrew li dawn il-mammiferi għandhom jiġu kklassifikati għalihom fl-ordni Pholidota, bil-membri tal-ordni Carnivora bħala l-aktar mammiferi ħajjin li huma relatati ġenetikament fil-qrib tagħhom.

Ordni Pholidota
- Familja Manidae
  - Sottofamilja Maninae
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Manis
        Pangolin Indjan, Manis crassicaudata
        
        Pangolin Ċiniż, Manis pentadactyla
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Paramanis
        Pangolin Malajan, Manis javanica
        
        Pangolin ta' Palaw, Manis culionensis
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Smutsia
        Pangolin Ġgant, Manis gigantea
        
        Pangolin ta' Temminck, Manis temminckii
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Phataginus
        Pangolin tas-siġar, Manis tricuspis
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Uromanis
        Pangolin ta' denbu twil, Manis tetradactyla

Xi paleontoloġisti jikklassifikaw il-pangolini fl-ordni Cimolesta bħala sottordni, flimkien ma' bosta sottordnijiet ta' mammiferi estinti. F'dan il-każ il-pangolini huma l-aħħar rappreżentanti ħajjin tal-ordni Cimolesta.

Ordni Cimolesta
- Sottordni Pholidota
  - Familja Manidae
    - Sottofamilja Maninae
      - Ġeneru Manis
        Sottoġeneru Manis
        Pangolin Indjan, Manis crassicaudata
        
        Pangolin Ċiniż, Manis pentadactyla
      - Ġeneru Manis
        Sottoġeneru Paramanis
        Pangolin Malajan, Manis javanica
        
        Pangolin ta' Palaw, Manis culionensis
      - Ġeneru Manis
        Sottoġeneru Smutsia
        Pangolin Ġgant, Manis gigantea
        
        Pangolin ta' Temminck, Manis temminckii
      - Ġeneru Manis
        Sottoġeneru Phataginus
        Pangolin tas-siġar, Manis tricuspis
      - Ġeneru Manis
        Sottoġeneru Uromanis
        Pangolin ta' denbu twil, Manis tetradactyla

Tassonomija

Ordni Pholidota
- Familja incertae sedis
  - Ġeneru Arcticanodon (Rose et al, 2004)
    - Arcticanodon dawsonae (Rose et al, 2004)
  - Ġeneru Melaniella (Fox, 1984)
    - Melaniella timosa (Fox, 1984)
  - Ġeneru Tubulodon (Jepsen 1932) Estint
    - Tubulodon atopum (K.D.Rose et al. 1991)
    - Tubulodon pearcei (K.D.Rose et al. 1991)
    - Tubulodon taylori (Jepsen 1932)
    - Tubulodon woodi (K.D.Rose et al. 1991)
- Familja Epoicotheriidae Estinta
  - Ġeneru Amelotabes (Rose, 1978)
    - Amelotabes simpsoni (Rose, 1978)
  - Ġeneru Dipassalus
    - Dipassalus oryctes
  - Ġeneru Epoicotherium (Simpson,1927)
    - Epoicotherium unicum (Douglass,1905)
  - Ġeneru Tetrapassalus (Simpson,1959)
    - Tetrapassalus mckennai (Simpson,1959)
    - Tetrapassalus proius (West,1973)
  - Ġeneru Xenocranium
    - Xenocranium pileorivale
- Familja Escavadodontidae Estinta
  - Ġeneru Escavadodon (Lucas & Rose,2000)
    - Escavadodon zygus (Lucas & Rose,2000)
- Familja Metacheiromyidae Estinta
  - Ġeneru Brachianodon
    - Brachianodon westorum
  - Ġeneru Metacheiromys (Wortman,1903)
    - Metacheiromys marshi (Wortman,1903)
    - Metacheiromys tatusia (Osborn,1904)
    - Metacheiromys dasypus (Osborn,1904)
    - Metacheiromys osborni (Simpson,1931)
  - Ġeneru Mylanodon
    - Mylanodon rosei
  - Ġeneru Palaeanodon (Matthew,1918)
    - Palaeanodon parvulus (Matthew,1918)
    - Palaeanodon ignavus
    - Palaeanodon nievelti
  - Ġeneru Propalaeanodon (Rose,1979)
    - Propalaeanodon schaffi (Rose,1979)
- Familja Manidae
  - Sottofamilja Eurotamanduinae
    - Ġeneru Eurotamandua
      - Eurotamandua joresi
  - Sottofamilja Maninae
    - Ġeneru Eomanis
      - Eomanis krebsi (Storch & Martin, 1994)
      - Eomanis waldi (Storch, 1978)
    - Ġeneru Necromanis
    - Ġeneru Patriomanis (Emry, 1970)
      - Patriomanis americana (Emry, 1970)
    - Ġeneru Cryptomanis (Gaudin et al, 2006)
      - Cryptomanis gobiensis (Gaudin et al, 2006)
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Manis
        Manis crassicaudata
        
        Manis pentadactyla
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Paramanis
        Manis javanica
        
        Manis culionensis
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Smutsia
        Manis gigantea
        
        Manis temminckii
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Phataginus
        Manis tricuspis
    - Ġeneru Manis
      - Sottoġeneru Uromanis
        Manis tetradactyla

Ħoloq esterni

Wikimedia Commons għandha fajls multimedjali li għandhom x'jaqsmu ma': Pangolin

Fil-Wikispeċi hemm informazzjoni relatata ma': Pholidota

Pangolini

Klassifikazzjoni xjentifika
Renju:	Animalia
Phylum:	Chordata
Sottodiviżjoni:	*Manis crassicaudata Manis culionensis Manis gigantea Manis javanica Manis temminckii Manis tetradactyla Manis tricuspis Manis pentadactyla
Klassi:	Mammalia
Sottoklassi:	Theria
Infraklassi:	Eutheria
Superordni:	Laurasiatheria
Ordni:	Pholidota Weber, 1904
Familja:	Manidae Gray, 1821
Ġeneru:	Manis Linnaeus, 1758