Aqbeż għall-kontentut

Messina

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Messina
 Italja
Amministrazzjoni
Pajjiż  Italja Italja
Reġjun Sqallija
Provinċja Provinċja ta' Messina
Isem uffiċjali Comune di Messina
Messina
Ismijiet oriġinali Messina
Kodiċi postali 98121–98168
Ġeografija
Koordinati 38°11′37″N 15°33′15″E / 38.1936°N 15.5542°E / 38.1936; 15.5542Koordinati: 38°11′37″N 15°33′15″E / 38.1936°N 15.5542°E / 38.1936; 15.5542
Messina is located in Italy
Messina
Messina
Messina (Italy)
Superfiċjenti 213.75 kilometru kwadru
Għoli 3 m
Fruntieri ma' Itala (mul) Translate, Monforte San Giorgio (en) Translate, Rometta (en) Translate, Saponara (en) Translate, Villafranca Tirrena (en) Translate, Fiumedinisi (en) Translateu Scaletta Zanclea (en) Translate
Demografija
Popolazzjoni 218,786 abitanti (1 Jannar 2023)
Informazzjoni oħra
Fondazzjoni 8 century "BCE"
Kodiċi tat-telefon 090
Żona tal-Ħin UTC+1u UTC+2
bliet ġemellati Kronstadt
comune.messina.it

Messina hija belt Taljana, kapitali tal-provinċja ta' Messina fi Sqallija.

Belt antika ħafna, Messina laħqet il-quċċata tagħha bejn tmiem il-Medju Evu u nofs Mudell:S- . Ġie meqrud diversi drabi : l-ewwel, fl-1678 minħabba rewwixta kontra l-Ispanjol, li ħassret il-klassi dominanti tagħha ; it-tieni darba minħabba t- terremoti ta’ Frar u Marzu 1783 fil-Kalabrija ; darba oħra, fl-1848, minħabba rewwixta oħra kontra l-Naplitana mmexxija kontra r-Re Ferdinandu II u fl-aħħar, minħabba terremot ieħor fl-1908, li qatgħetha kompletament. Mibnija mill-ġdid fl-1912, il-belt moderna tippreżenta serje ordinata u regolari ta 'toroq wesgħin u rettilinei f'assi tramuntana-nofsinhar. Messina għandha università importanti u storika, imwaqqfa fl-1548 minn Sant'Injazju ta' Loyola.

Messina tinsab fil-ponta tal-grigal ta’ Sqallija, fuq ix-xatt tal-punent tal-Istrett ta’ Messina, li jifred il-ponta tal-peniżola Taljana (Calabria) minn Sqallija (Cape Peloro). Il-belt testendi bejn il-kosta Jonika u l-Muntanji Peloritani u tħares lejn Reggio di Calabria, li tinsab fuq in-naħa l-oħra tad-daħla. Il-belt għandha port naturali li jospita attività kummerċjali u militari sinifikanti.

Il-belt testendi tul il-kosta minħabba l-għoljiet fil-qrib, li jillimitaw l-urbanizzazzjoni lejn l-intern. Dan jagħmilha l-"itwal" belt fl-Italja.

Messina tgawdi klima Mediterranja (klassifikazzjoni tal-klima ta' Köppen: Csa), ikkaratterizzata minn sjuf twal, sħan u niexfa u xtiewi qosra, ħfief u bix-xita b'varjazzjonijiet baxxi ħafna fit-temperatura. Għalhekk, fil-qalba tal-istaġun tax-xitwa, it-temperaturi ta' billejl spiss jibqgħu 'l fuq minn 10°C, u l-aħħar borra fil-belt tmur lura għas-7 ta' Jannar 2017, preċeduta mill-avveniment tat-30 ta' Jannar 1999. Is-sajf sħun mhuwiex partikolarment soffokanti grazzi għall-breezes tal-baħar, li għandhom it-tendenza li jżommu l-valuri massimi tat-temperatura; huwa biss fil-preżenza ta' rjieħ tan-nofsinhar (matul mewġiet ta' sħana kbar) li jista' jilħaq il-limitu ta' 40°C.

Munita tal-bronż Rumana antika maħduma f'Messina, fis-sena 264 QK


Imwaqqfa minn kolonisti Griegi ta' Magna Graecia fit-8 seklu QK, Messina oriġinarjament kienet tissejjaħ Zancle (Grieg Antik: Ζάγκλη), mill-Grieg ζάγκλον li tfisser "falċa" minħabba l-għamla tal-port naturali tagħha (għalkemm leġġenda tattribwixxi l-isem lir-Re Zanclus). Komun tal-Belt Metropolitana tagħha, li jinsab fid-daħla tan-nofsinhar tal-Istrett ta' Messina, sal-lum jissejjaħ 'Scaletta Zanclea'. Solinus kiteb li l-belt ta' Metauros twaqqfet minn nies minn Zancle[1].

Fil-bidu tas-seklu 5 QK, Anaxilas ta’ Rhegium semmieha Messene (Μεσσήνη) ad unur il-belt Griega Messene (Ara wkoll il-Lista ta’ ismijiet tradizzjonali ta’ postijiet Griegi). Aktar tard, Micythus kien il-ħakkiem ta’ Rhegium u Zancle, u waqqaf ukoll il-belt ta’ Pyxus. Il-belt ġiet imħarbta fis-sena 397 QK mill-Kartaġiniżi u mbagħad reġgħet inħatret minn Dionysius I ta’ Sirakuża.

Fis-sena 288 QK, il-Mamertini ħatfu l-belt bi tradiment, qatlu l-irġiel kollha u ħadu lin-nisa bħala nisa tagħhom. Il-belt saret bażi minn fejn ħarbtu l-kampanja, u wassal għal kunflitt mal-imperu reġjonali li kien qed jespandi ta’ Sirakuża. Hiero II, tirann ta’ Sirakuża, għeleb lill-Mamertini ħdejn Mylae fuq ix-Xmara Longanus u assedja lil Messina. Kartaġni għenet lill-Mamertini minħabba kunflitt li kien ilu għaddej ma’ Sirakuża dwar id-dominanza fi Sqallija. Meta Hiero attakka għat-tieni darba fis-sena 264 QK, il-Mamertini talbu lir-Repubblika Rumana għal alleanza, bit-tama għal protezzjoni aktar affidabbli. Għalkemm inizjalment kienu riluttanti li jgħinu biex ma jinkoraġġixxux gruppi merċenarji oħra biex jirribellaw, Ruma ma kinitx lesta li tara l-poter Kartaġiniż jinfirex aktar fuq Sqallija u jidħol fl-Italja. Għalhekk, Ruma daħlet f’alleanza mal-Mamertini. Fis-sena 264 QK, truppi Rumani ġew skjerati fi Sqallija, l-ewwel darba li armata Rumana aġixxiet barra l-Peniżola Taljana. Fi tmiem l-Ewwel Gwerra Punika kienet belt ħielsa alleata ma’ Ruma. Fi żmien ir-Rumani Messina, magħrufa dak iż-żmien bħala Messana, kellha pharos (fanal) importanti. Messana kienet il-bażi ta’ Sextus Pompeius, matul il-gwerra tiegħu kontra Ottavian[2].

Wara l-waqgħa tal-Imperu Ruman tal-Punent, il-belt ġiet immexxija suċċessivament mill-Goti mill-476, imbagħad mill-Imperu Biżantin fil-535, mill-Għarab fit-842, u fl-1061 mill-aħwa Normanni Robert Guiscard u Roger Guiscard (aktar tard il-konti Roger I ta’ Sqallija). Fl-1189 ir-Re Ingliż Richard I (“The Lionheart”) waqaf f’Messina fi triqtu lejn l-Art Imqaddsa għat-Tielet Kruċjata u okkupa l-belt għal żmien qasir wara tilwima dwar id-dota ta’ oħtu, li kienet miżżewġa lil William it-Tajjeb, Re ta’ Sqallija.

Waħda mill-ibliet ewlenin fi Sqallija, Messina kienet involuta ħafna fir-rivalità bejn id-dinastija Anjou f'Napli u d-Dar Aragonese ta' Barċellona. Inizjalment fortizza tal-appoġġ ta' Anjou fi Sqallija, fl-1282 il-belt ingħaqdet mar-rivolta tal-Għasar Sqallin, li rriżultat f'assedju kbir minn Karlu I ta' Anjou. Messina baqgħet bażi navali ewlenija għall-bqija tal-Gwerra tal-Għasar Sqallin ta' għoxrin sena li segwiet, u ġiet assedjata għat-tieni darba fl-1301.

Fl-1345 Orlando d'Aragona, l-iben illeġittimu ta' Federiku II ta' Sqallija kien l-istrategos ta' Messina.

Fl-1347 Messina kienet waħda mill-ewwel punti tad-dħul għall-mewt sewda fl-Ewropa tal-Punent. Il-galieri Ġenwini li kienu qed jivvjaġġaw mill-belt infettata ta’ Kaffa ġarrew il-pesta fil-portijiet ta’ Messina. Kaffa kienet ġiet infettata permezz ta’ rotot kummerċjali Asjatiċi u l-assedju ta’ Kaffa minn armati Mongoli infettati mmexxija minn Janibeg; kienet punt tat-tluq għal ħafna merkanti Taljani li ħarbu mill-belt lejn Sqallija. Rakkonti kontemporanji minn Messina jirrakkontaw il-wasla tal-“Bastimenti tal-Mewt” mil-Lvant, li telgħu lejn ix-xatt bil-passiġġieri kollha abbord diġà mejta jew imutu bil-pesta. Firien infettati bil-pesta probabbilment telgħu wkoll abbord dawn il-vapuri. Il-mewt sewda ħakmet lil Messina u nfirxet malajr lejn it-tramuntana fl-Italja kontinentali minn Sqallija fix-xhur ta’ wara[3].

Fl-1548 San Injazju waqqaf hemmhekk l-ewwel kulleġġ Ġiżwita fid-dinja, li aktar tard ta bidu għall-Istudium Generale (l-Università ta’ Messina attwali). Il-vapuri Kristjani li rebħu l-Battalja ta’ Lepanto (1571) telqu minn Messina: l-awtur Spanjol Miguel de Cervantes, li ħa sehem fil-battalja, irkupra għal xi żmien fl-Isptar il-Kbir. Il-belt laħqet il-quċċata tal-isplendur tagħha fil-bidu tas-seklu 17, taħt id-dominanza Spanjola: dak iż-żmien kienet waħda mill-għaxar l-akbar bliet fl-Ewropa[4].

Bandiera tal-minoranza Griega ta' Messina


Fl-1674 il-belt irribellat kontra l-gwarniġjon barrani. Irnexxielha tibqa' indipendenti għal xi żmien, grazzi għall-għajnuna tar-re Franċiż Louis XIV, iżda fl-1678, bil-Paċi ta' Nijmegen, ġiet konkwistata mill-ġdid mill-Ispanjoli u mħarbta: l-università, is-senat u l-privileġġi kollha tal-awtonomija li kienet tgawdi minn żmien ir-Rumani ġew aboliti. Fortizza massiva nbniet mill-okkupanti u Messina tmermer bil-mod il-mod.

Fl-1743, 48,000 mietu minn tieni mewġa ta' pesta fil-belt. Fl-1783 terremot qered ħafna mill-belt, u ħa għexieren ta' snin biex tinbena mill-ġdid u titqajjem mill-ġdid il-ħajja kulturali ta' Messina. Fl-1847 kienet waħda mill-ewwel bliet fl-Italja fejn faqqgħu l-irvellijiet tar-Risorgimento. Fl-1848 irribellat fil-miftuħ kontra l-Borboni li kienu qed jirrenjaw, iżda ġiet repressa ħafna mill-ġdid. Kien biss fl-1860, wara l-Battalja ta' Milazzo, li t-truppi Garibaldini okkupaw il-belt. Waħda mill-figuri ewlenin tal-unifikazzjoni tal-Italja, Giuseppe Mazzini, ġie elett deputat f'Messina fl-elezzjonijiet ġenerali tal-1866. Terremot ieħor ta' inqas intensità għamel ħsara lill-belt fis-16 ta' Novembru 1894. Il-belt inqerdet kważi għalkollox minn terremot u tsunami assoċjat filgħodu tat-28 ta' Diċembru 1908, li qatlu madwar 100,000 ruħ u qerdu l-biċċa l-kbira tal-arkitettura antika. Il-belt inbniet fil-biċċa l-kbira mill-ġdid fis-sena ta' wara. Madankollu, eluf ta' residenti spostati mit-terremot għexu fi bliet barra l-belt sal-aħħar tas-snin tletin, meta finalment bdiet aktar rikostruzzjoni.

F'Ġunju tal-1955, Messina kienet il-post tal-Konferenza ta' Messina tal-ministri barranin tal-Ewropa tal-Punent li wasslet għall-ħolqien tal-Komunità Ekonomika Ewropea. Il-konferenza saret prinċipalment fil-bini tal-Muniċipju ta' Messina, u parzjalment f'Taormina fil-qrib[5].

Il-belt hija d-dar ta' minoranza żgħira li titkellem bil-Grieg, li waslet mill-Peloponnese bejn l-1533 u l-1534 meta ħarbet mill-espansjoni tal-Imperu Ottoman. Huma ġew rikonoxxuti uffiċjalment fl-2012.

Politika u l-amministrazzjoni

[immodifika | immodifika s-sors]
Palazzo Zanca, il-belt ta' Messina


Il-muniċipalità ta' Messina, vasta u estensiva ħafna, tinkludi l-irħula jew distretti li ġejjin:

Acqualadrone, Altolia, Bordonaro, Briga Marina, Briga Superiore, Castanea delle Furie, Cumia, Curcuraci, Faro Superiore, Ganzirri, Gesso, Giampilieri Marina, Giampilieri Superiore, Larderia, Massa San Giorgio, Massa San Giovanni, Massa San Nicola, Massa Santa Lucia, Mili San Marco, Mili San Pietro, Molino, Orto, San Pietro, Molino, Orto, San Pietro San Filippu Superiore, San Saba, Santa Lucia sopra Contesse, Santo Stefano di Briga, Santo Stefano Medio, Spartà, Tipoldo, Torre Faro, Tremestieri, Zafferia.

Messina tinsab fil-qalba ta’ reġjun agrikolu ħafna, fejn id-dwieli (faro u mamertino) u l-frott taċ-ċitru (speċjalment il-mandarini) huma partikolarment mifruxa. Il-port ta’ Messina fih arsenal militari kif ukoll tarzni ċivili.

Il-bosta shuttles (karozzi u ferroviji fuq dgħajjes) li jgħaqqdu Messina ma’ Calabria (Reggio di Calabria u Villa San Giovanni) jikkontribwixxu wkoll għall-ekonomija lokali[6].

Toroq

Ir-ring road tal-awtostrada ta' Messina hija parti mill-Autostrada A20 Messina-Palermo li taqsam iż-żona urbana min-nofsinhar saż-żona ċentrali-tramuntana. Hemm 7 junctions: Messina sud Tremestieri, Messina San Filippo, Messina Gazzi, Messina Centro, Messina Boccetta, Messina Giostra-Annunziata, Messina nord Villafranca. Il-belt hija moqdija wkoll mill-Autostrada A18 Messina-Catania.

Ferrovija

Stazzjon Ċentrali ta' Messina

Il-bini l-ġdid tal-istazzjon ta' Messina Centrale ġie pproġettat skont il-kriterji moderni tal-arkitett futurista Angiolo Mazzoni, u huwa estiż mill-pjazza tal-istazzjon. Huwa kważi kontigwu mal-istazzjon ta' Messina Marittima, li jinsab ħdejn il-port u jikkostitwixxi trasport bil-lanċa fl-Istrett ta' Messina għall-istazzjon ta' Villa San Giovanni tul l-Istrett ta' Messina. Fl-2021 il-port ta' Messina kien l-aktar port traffikuż tal-passiġġieri fl-Ewropa b'aktar minn 8,232,000 qsim tal-passiġġieri f'sena waħda.

L-istazzjon huwa elettrifikat u servut minn ferroviji reġjonali. Għat-trasport fuq distanzi twal, għandu xi ferroviji ta' billejl InterCity u ICN lejn Ruma, li jgħaqqduh ukoll ma' Milan, Turin, Venezja, Ġenova, Bolonja, Firenze, u bliet oħra. Huwa wkoll parti mill-assi ferrovjarju pproġettat ta' Berlin-Palermo.

Mill-2010, sar servizz ferrovjarju suburbani tul il-ferrovija Messina-Catania-Sirakusa b'rotot li jaqdu l-istazzjonijiet ta' Fiumara Gazzi, Contesse, Tremestieri, Mili Marina, Galati, Ponte Santo Stefano, Ponte Schiavo, San Paolo u Giampilieri.

Xarabank u tramm

Tram ta' Messina

Is-sistema pubblika tal-karozzi tal-linja ta’ Messina hija mħaddma minn ATM Messina: mit-8 ta’ Ottubru 2018, ġiet organizzata mill-ġdid l-offerta tat-trasport pubbliku, billi introduċiet linja tal-karozzi tal-linja (linja 1 - Shuttle 100) li bi frekwenza ta’ madwar 15-il minuta, taqsam 38 mit-total ta’ 50 km tal-kosta tal-Belt ta’ Messina. B’hekk, inħoloq servizz ta’ kombinazzjoni, b’waqfiet ta’ skambju fejn jispiċċaw il-karozzi tal-linja lejn u mill-irħula, u bit-tram li jilħaq frekwenza ta’ madwar 20 minuta. Madwar 36 rotta differenti jilħqu kull parti tal-belt u wkoll it-tramm moderna ta’ Messina (fil-waqfa “Repubblica”, fil-pjazza tal-istazzjon), li nfetħet fl-2003. Din il-linja hija twila 7.7 km (4.8 mi) u tgħaqqad l-istazzjon ċentrali tal-ferrovija tal-belt maċ-ċentru tal-belt u l-port.

Pont tal-Istrett ta' Messina

Il-Pont tal-Istrett ta’ Messina huwa pont sospiż ta’ 3.6 km propost fuq l-Istrett ta’ Messina, li jgħaqqad Torre Faro fi Sqallija ma’ Villa San Giovanni fil-peniżola Taljana[7].

Filwaqt li pont fuq l-Istrett ta’ Messina kien ġie propost sa minn żminijiet antiki, l-ewwel pjan dettaljat sar fis-snin disgħin għal pont sospiż. Il-proġett ġie kkanċellat fl-2006 taħt il-prim ministru Romano Prodi. Fis-6 ta’ Marzu 2009, bħala parti minn programm ġdid ta’ xogħlijiet pubbliċi massivi, il-gvern tal-prim ministru Silvio Berlusconi ħabbar li l-kostruzzjoni tal-Pont ta’ Messina fil-fatt kienet se titkompla, u wiegħed €1.3 biljun bħala kontribuzzjoni għall-ispiża totali, stmata għal €6.1 biljun. Il-proġett ġie kkanċellat mill-ġdid fis-26 ta’ Frar 2013, mill-gvern tal-prim ministru Mario Monti, minħabba restrizzjonijiet baġitarji. Għaxar snin wara, il-proġett reġa’ tqajjem b’digriet mill-gvern ta’ Giorgia Meloni, fis-16 ta’ Marzu 2023, li rċieva l-approvazzjoni presidenzjali fil-31 ta’ Marzu 2023. Jekk jiġi approvat u mibni bis-sħiħ, se jkun l-itwal pont sospiż fid-dinja[8].

Il-pont ikun parti mill-assi ferrovjarju Berlin-Palermo (Linja 1) tan-Netwerks Trans-Ewropej tat-Trasport (TEN-T). Il-kostruzzjoni mistennija tibda f’April 2025, bit-tlestija mistennija fl-2032.

San Pawl minn Peter Paul Rubens (1611)


Skont it-tradizzjoni Kattolika, San Pawl, waqt il-vjaġġi tiegħu madwar il-Mediterran lejn Ruma biex ixerred l-Aħbar it-Tajba, niżel fis-sena 41 WK f’Messina, belt li diġà kienet prospera ħafna mill-aspett ekonomiku grazzi għall-port tagħha.

Hawnhekk, billi ppriedka d-duttrina Nisranija, huwa immedjatament ħeġġeġ il-qlub ta’ ħafna nies minn Messina u, fosthom, is-Senaturi tal-belt ta’ dak iż-żmien, li, wara li saru jafu mill-Appostlu tal-Ġentili dwar l-eżistenza tal-Omm il-Mulej f’Ġerusalemm, immedjatament iddeċidew li jmorru hemm biex jitolbu l-barka tagħha fuq il-Belt[9].

Il-Madonna kitbet b’idejha stess u wasslet Ittra lill-ambaxxaturi minn Messina, li fiha bierket lill-Belt u lill-abitanti tagħha u stabbilixxiet ruħha bħala l-Protettriċi perpetwa tagħha. Fit-8 ta’ Settembru tas-sena 42 AD il-vapur ġab l-ambaxxaturi fil-belt tal-Istrett bl-Ittra ta’ Marija, li l-istess mittenti Celeste kienet irromblat u rabtet b’xi ftit minn xagħarha. Din l-ittra jingħad li hija ppreservata fil-Mużewijiet tal-Vatikan f’Ruma. Skont leġġenda, Marija għażlet li tkun il-qaddisa patruna tan-nies ta’ Messina u mhux bil-kontra. Din it-tradizzjoni kkontribwiet bil-kbir biex l-għerq tal-kult Marjan fil-belt ikun jista’ jinbena[10][11].

Minn dakinhar 'l hawn, Messina saret belt Marjana per eċċellenza għall-Kattoliċi, tiftaħar bħala kredenzjali li kienet intgħażlet "direttament mill-Qaddis Patrun tagħha". Din l-għażla tkun attestata minn stqarrija ta' Nummius Aemilianus Dexter, mit-tieni seklu. Il-Katidral fih ir-relikwa tax-xagħar tal-Madonna, li tinġarr f'purċissjoni fuq bastiment tal-fidda artistiku f'jum Corpus Domini. Jingħad li wara pesta, il-popolazzjoni ta' Palmi tnaqqset b'mod sinifikanti u s-Senat ta' Messina ddeċieda li jġorr parti mix-Xagħar f'purċissjoni lejn Palmi, meta waslu fil-bibien tal-belt Kalabriż il-pesta ntemmet immedjatament. B'ringrazzjament, il-Ħadd wara l-15 ta' Awwissu, il-purċissjoni tal-Vara (l-Assunzjoni ta' Marija fis-Sema) tiġi ripetuta f'Palmi.

Il-Kattoliċi jiċċelebraw il-festa tal-Madonna della Lettera fit-3 ta’ Ġunju, b’purċissjoni popolari tal-fercolo tal-fidda mnaqqxa bl-istatwa tal-fidda tal-Madonna, immudellata minn Lio Gangeri fl-1902 u r-relikwa tax-Xagħar ta’ Marija li tinsab f’ostensorju prezzjuż (l-Ittra ntilfet f’wieħed mill-ħafna nirien li qerdu l-Katidral matul l-istorja mħarbta tiegħu).

Il-belt ta’ Messina hija dar għal ħafna minoranzi reliġjużi: il-Pentekostali huma l-aktar numerużi, hemm ukoll ix-Xhieda ta’ Jehovah, il-Mormoni, il-Valdensi u konċentrazzjoni Islamika qawwija minħabba immigrazzjoni qawwija.

Stadju San Filippo


Associazioni Calcio Riunite Messina huwa klabb tal-futbol ibbażat f'Messina, li jikkompeti fis-Serie C, it-tielet livell tas-sistema tal-kampjonat tal-futbol Taljan. L-oriġini tat-tim imorru lura għall-1900, meta Messina F.C. twaqqaf fil-belt. Il-klabb qatta' l-biċċa l-kbira tal-eżistenza tiegħu fil-kampjonati tal-futbol Taljani aktar baxxi. L-aħħar darba li kkompetew fis-Serie B kien fl-2007–08, li segwa tliet staġuni konsekuttivi fis-Serie A. F'Lulju 2008, Messina ġew esklużi mill-futbol professjonali minħabba kwistjonijiet finanzjarji, u aktar tard ġew irreġistrati fis-Serie D tad-dilettanti. L-aktar 'il bogħod li laħqu Messina fil-Coppa Italia huma l-aħħar 16. Dan inkiseb fid-deċennju tas-snin 2000. Fil-passat, laħqu wkoll is-semi-finali fil-Coppa Italia Serie C. Messina dehru fl-ogħla kampjonat tal-Italja, is-Serie A, għal total ta' ħames staġuni. L-ewwel perjodu tal-klabb fil-kampjonat kien fis-snin 60; it-tieni beda fid-deċennju tas-snin 2000. L-ogħla pożizzjoni li qatt spiċċaw hija s-7, li ġrat matul l-istaġun 2004–05[12].

Pallacanestro Messina kien tim professjonali tal-basketball Taljan ibbażat f'Messina. Imwaqqaf fl-1976, il-klabb ġie ammess fl-ewwel diviżjoni Serie A għall-istaġun 2003-04 wara li Virtus Bologna ġie eskluż minħabba irregolaritajiet finanzjarji. Messina tħabat fuq kull front matul dak l-istaġun, u spiċċa l-aħħar fil-kampjonat filwaqt li bata minn problemi finanzjarji u nuqqas ta' interess mill-pubbliku. B'dejn kbir wisq biex jippermetti lill-klabb jieħu sehem f'diviżjonijiet oħra u jbeżża' klabbs li riedu jixtru d-drittijiet sportivi tat-tim, Messina falliet ftit xhur wara l-istaġun.

L-International Rally of Messina kienet kompetizzjoni tar-rally li kienet issir f'Messina. L-avveniment sar għal 26 edizzjoni, mill-1979 sal-2004 u kien parti mill-iskeda tal-Kampjonat Ewropew tar-Rally u l-kampjonat nazzjonali Taljan tar-rally. Ħafna mill-aqwa sewwieqa Taljani għal diversi snin iġġieldu għat-titlu Taljan, għaliex ir-rally kien wieħed mill-aħħar tiġrijiet tal-istaġun, u spiss deċiżiv. Fost ir-rebbieħa hemm imfakkra Andrea Aghini, Franco Cunico u Piero Liatti.

Nies notevoli

[immodifika | immodifika s-sors]
  1. ^ Fiorentino, Gabriella (2023-01-13). "C'era una volta Messina: la storia della città raccontata da Franz Riccobono" (bit-Taljan). Miġbur 2025-08-17.
  2. ^ "La Storia della Città di Messina" (bil-Franċiż). Miġbur 2025-08-17.
  3. ^ "La Storia della Città di Messina" (bil-Franċiż). Miġbur 2025-08-17.
  4. ^ Fiorentino, Gabriella (2023-01-13). "C'era una volta Messina: la storia della città raccontata da Franz Riccobono" (bit-Taljan). Miġbur 2025-08-17.
  5. ^ "Apocalisse a Messina, il terremoto più drammatico nella storia d'Italia". Focus.it. Miġbur 2025-08-17.
  6. ^ "Dipartimento di Economia | Dipartimento di Economia". economia.unime.it. Miġbur 2025-08-17.
  7. ^ https://one.com.mt/approvat-l-itwal-pont-sospiz-fid-dinja-li-se-jghaqqad-sqallija-mal-italja/. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
  8. ^ Newsroom, N. E. T. (2016-09-28). "Jiġġedded il-pjan ta' pont bejn Sqallija u l-bqija tal-Italja" (bl-Ingliż). Miġbur 2025-08-17.
  9. ^ https://mt.italiani.it/il-katidral-ta-messina-kapolavur-tal-arti-normanna/. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
  10. ^ "Knisja ta' Kristu Re (Santwarju Militari ta' Messina) - Sqallija online" (bil-Malti). Miġbur 2025-08-17.
  11. ^ https://mt.italiani.it/il-katidral-ta-messina-kapolavur-tal-arti-Normanna/amp/. |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
  12. ^ "ACR MESSINA - Sito ufficiale del Messina Calcio" (bit-Taljan). 2022-08-13. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2025-08-13. Miġbur 2025-08-17.