Carlo Manché
| Carlo Manché | |
|---|---|
 Il-monument ta' Carlo Manchè li jinsab fit-triq ta' maġenb il-Knisja Parrokkjali | |
| Ħajja | |
| Twelid | 22 Settembru 1905 |
| Nazzjonalità | Malta |
| Mewt | 28 Settembru 1950 |
| Okkupazzjoni | |
Carlo Manché (twieled fit-22 Settembru 1905 – miet fit-28 ta' Settembru 1950) kien kappillan Kattoliku Ruman Malti. Twieled fil-Belt Valletta, Malta, fit-22 ta' Settembru, 1905. Hu kien wieħed mis-sebat itfal tal-kirurgu Charles Manché, Kurunell Logutenent fl-armata Ingliża, u l-ewwel mara tiegħu Giuseppina Falzon. Meta mietet Giuseppina, Charles Manché żżewweġ lit-tieni mara tiegħu Lucrezia Tanti li flimkien kellhom tmint itfal. [1]
Carlo Manché ġie ordnat bħala saċerdot Kattoliku fit-22 ta' Settembru, 1928. L-għada ċċelebra l-ewwel quddiesa tiegħu fil-Knisja Parrokkjali tal-Gżira., Manché kellu għarfien tajjeb ta’ lingwi differenti u kien kapaċi jitkellem bl-Ingliż, bit-Taljan, bil-Franċiż u bil-Ġermaniż. Huwa kellu wkoll għarfien akkademiku tal-Latin, l-Ebrajk u l-Grieg Bibliku.[2]
Fl-1 t’Ottubru 1928, Carlo Manché ggradwa fit-Teoloġija u Baċellerat fil-Liġi Kanonika mill-Università ta’ Malta. Hekk kif Dun Carlo ġie l-ewwel fil-kors, ingħata boroż ta 'studju ma' università barranija tal-għażla tiegħu. Carlo Manché studja fl-Università Gregorjana f'Ruma għal sentejn, fejn ġie mogħti l-grad ta’ dottorat fil-Filosofija. [3]
Bejn l-1935 u l-1950 kien il-Kappillan tal-Gżira.
Fil-ktieb tal-istoriku Henry Frendo “Europe and Empire:Culture, Politics and Identity in Malta and the Mediterranean ", jgħid li matul it-Tieni Gwerra Dinjija, il-kappillan Manché għen lin-nies tiegħu mhux biss bit-talb, imma b'azzjoni kuraġġuża lill-vittmi fil-paroċċa tiegħu, li kienu qed jaħarbu mill-Gżira għal diversi rħula aktar siguri f’Malta. Dun Manché ħadem lejl u nhar, waqt li bħal ġeneral veru huwa ma abbandunax il-parroċċa. Huwa għen lil dawk bla dar, il-feruti u pprovda ikel għan-nies, u serva wkoll fil-Victory Kitchens. [4]
F'Malta, matul it-Tieni Gwerra Dinjija, kien hemm domanda kbira għal xelters tal-blat. B’hekk, bosta organizzazzjonijiet volontarji ġew iffurmati biex jgħinu fil-bini ta’ dawn ix-xelters. Probabbilment, l-ewwel grupp li ġie organizzat kien fil-Gżira. Fl-20 ta ’Jannar 1941, il-Kumitat Distrettwali tal-Gżira-Msida għaqqad il-voluntiera flimkien. Irġiel li qatt ma ħadmu f’xogħol iebes u manwali, bdew iħaffru fil-ġebel biex jipprovdu protezzjoni lin-nies tad-distrett. L-ewwel minaturi ġodda kienu r-Rev. Manché, D.D. il-Kappillan tal-Gżira, u Dr A.F. Colombo M.D.[5]
Manché biddel il-parroċċa tiegħu minn abitat ta 'prostituzzjoni għal post ta' reputazzjoni tajba. Hu għex bħal wieħed mill-ifqar fost il-parruċċani tiegħu.[6]
Manché saħansitra kien jipprova jikkonvinċi lill-prostituti biex ibiddlu l-istil tal-ħajja tagħhom. Dan il-fatt ma niżilx tajjeb ma min kien iħaddimhom, u minħabba f’hekk darba minnhom qala’ xebgħa sew. Jum fost l-oħrajn daħal raġel b’pistola fl-uffiċċju tiegħu, imma fortunatament ċerta Twanny Farrugia tfaċċa fl-uffiċċju, u r-raġel ħarab. Manché irrifjuta li jagħmel rapport lilll-pulizija.[7]
Carlo Manché miet fl-età żgħira ta’ 45 sena fit-28 ta' Settembru, 1950, fil-Gżira. Kienu eluf ta' nies, li ġejjin minn sfondi differenti, attendew il-funeral memorabbli tiegħu. Dan kien sinjal tar-rispett u l-ammirazzjoni li kellhom in-nies għalih.[8]
Carlo Manché ma ħalla l-ebda affarijiet, ħlief is-sodda tiegħu, is-saqqu u l-imħaded, xi kotba, par żarbun imqatta' u arloġġ. Dan għaliex dak kollu li kellu, qassmu lill-foqra jew użah għall-bżonnijiet tal-parroċċa. Carlo Manché ħa miegħu lejn is-sema eluf u eluf ta' xogħol tajjeb, li għalih Alla ppremjah.Dan ġie miktub mill-Monsinjur Arturo Bonnici fi ktejjeb ippubblikat minn Christus Rex tas-Soċjetà għall-Kleru. [9]
Charles Vella kiteb li kieku l-Knisja wettqet studju tal-virtujiet erojiċi ta’ dan is-saċerdot, kieku sa issa ġie ddikjarat bħala Qaddej ta' Alla.[10]
Fl-10 ta’ Mejju, 2017 il-komunità tal-Gżira inawgurat it-tisbiħ ta’ plakka tal-1975, u bust ta’ Carlo Manché mwaqqaf fl-2000, maġenb il-Knisja Parrokkjali ta’ Gżira. [11] Fis-snin ħamsin, it-triq fejn jinsab dan il-monument, magħrufa qabel bħala Triq l-Oratorju, ġiet imsemmija mill-ġdid għal Carlo Manché.
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ Mons. Profs Arturu Bonnici, “Il-Kappillan Karlu Manché, Nisrani Kbir” p1-2 , published in 1975 by Christus Rex, the Society for the Clergy
- ^ A Saintly Parish Priest by Lawrence Formosa. The Sunday Times, 12 November 2006, p.71
- ^ Mons. Profs Arturu Bonnici, “Il-Kappillan Karlu Manché, Nisrani Kbir” p11-12 , published in 1975 by Christus Rex, the Society for the Clergy
- ^ Fr Carlo Manché – Gżira’s saintly parish priest by Mgr. Charles Vella. The Sunday Times, November 11, 2012.
- ^ Joseph Micallef, When Malta Stood Alone, 1981.
- ^ Michael J. Schiavone, Louis J. Scerri, Maltese Biographies of The Twentieth Century, Malta 1997, p.382
- ^ Kappillan b’fama ta’ qdusija : Dun Karlu Manchè (1905-1950). by Lawrence Formosa. Il-Leħen, Il-Ħadd 12 ta’ Novembru 2017, Esperjenzi, page 21
- ^ A Saintly Parish Priest by Lawrence Formosa. The Sunday Times, 12 November 2006, p.71
- ^ Mons. Profs Arturu Bonnici, “Il-Kappillan Karlu Manché , Nisrani Kbir” p 21, published in 1975 by Christus Rex, the Society for the Clergy.
- ^ Fr Carlo Manché – Gżira’s saintly parish priest by Mgr. Charles Vella. The Sunday Times, November 11, 2012.
- ^ Il-Banda Ssellem lill-Kappillan Carlo Manché by Tony Micallef. Għaqda Mużikali Mt. Carmel Gżira, Programm tal-Festa 2017, p.67