Lili Boulanger

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa
Lili Boulanger
Ħajja
Twelid Pariġi, 21 Awwissu 1893
Nazzjonalità Franza
Mewt Mézy-sur-Seine (en) Translate, 15 Marzu 1918
Post tad-dfin Ċimiterju ta' Montmartre
Kawża tal-mewt kawżi naturali (Crohn's disease (en) Translate)
Familja
Missier Ernest Boulanger
Aħwa
uri
Edukazzjoni
Alma mater Conservatoire de Paris
Lingwi Franċiż
Għalliema Nadia Boulanger (en) Translate
Paul Vidal (en) Translate
Gabriel Fauré (en) Translate
Okkupazzjoni
Okkupazzjoni kompożitur
Premjijiet
List
Moviment impressjoniżmu fil-mużika
Moviment artistiku mużika klassika
Strument/i tal-mużika pjanu
orgni
vjolinċell
arpa

Marie-Juliette Olga " Lili " Boulanger (Franċiż: [maʁi ʒyljɛt ɔlɡa lili bulɑ̃ʒe] (21 ta’ Awwissu 1893 – 15 ta’ Marzu 1918) kienet kompożitur Franċiża u l-ewwel mara rebbieħa tal-premju għall-kompożizzjoni Prix de Rome. Oħtha l-kbira, Nadia Boulanger, kienet il-kompożitur u għalliem tal-kompożizzjoni magħrufa.

Bijografija[immodifika | immodifika s-sors]

Snin bikrin[immodifika | immodifika s-sors]

Bħala tifla prodiġja li twieled Pariġi, it-talent ta' Boulanger kien evidenti mill-età ta' sentejn, meta Gabriel Fauré, ħabib tal-familja, skopra li kellha intonazzjoni perfetta. Il-ġenituri tagħha, it-tnejn li huma mużiċisti, ħeġġew l-edukazzjoni mużikali ta’ binthom. Ommha, Raissa Myshetskaya (Mischetzky), kienet prinċipessa Russa li żżewġet lill-għalliem tagħha tal-Konservatorju ta’ Pariġi, Ernest Boulanger (1815–1900), li rebaħ il-Prix de Rome fl-1835. Missierha kellu 77 sena meta twieldet u kienet marbuta ħafna miegħu għall-kumplament ta' ħajtu. Nannuha Frédéric Boulanger kien violoncellist magħruf u n-nanna tagħha Juliette kienet kantanta.

Boulanger akkumpanjat lil oħtha Nadia ta' għaxar snin għal klassijiet fil-Konservatorju ta' Pariġi qabel ma kien għad kellha ħames snin, u ftit wara ħadet il-klassijiet dwar it-teorija tal-mużika u studjat l-orgni ma' Louis Vierne. Hija kantat u daqqet il-pjanu, il-vjolin, il-cello u l-arpa. L-għalliema tagħha kienu jinkludu Marcel Tournier u Alphonse Hasselmans għall-arpa, Mme Hélène Chaumont għall-pjanu u Fernand Luquin għall-vjolin.

Karriera[immodifika | immodifika s-sors]

Fl-1912, Boulanger ikkompetiet fil-Prix de Rome iżda waqt il-parteċipazzjoni tagħha ħassha ħażin minħabba li kienet marida. Fl-1913, fl-età ta’ 19-il sena, ikkompetiet mill-ġdid u rebħet il-premju tal-kompożizzjoni bill-kantata tagħha Faust et Hélène, u saret l-ewwel mara li rebħet il-premju. It-test inkiteb minn Eugene Adenis ibbażat fuq Faust ta' Goethe.[1] Il-kantata indaqqet bosta drabi matul ħajjitha.[2] Bis-saħħa tal-premju, hija kisbet kuntratt mal-pubblikatur Ricordi.

Nadia Boulanger kienet waqfet tikkompeti wara erba’ tentattivi bla suċċess u ffokat l-attenzjoni tagħha fuq ir-rwol tagħha bħala assistenta fil-klassi tal-orgni ta’ Henri Dallier fil-Konservatorju, fejn Lili studjat l-armonija, il-kontrapunt u l-kompożizzjoni ma’ Paul Vidal u Georges Caussade, taħt id-Direttur tal-Konservatorju Gabriel Fauré — id-direttur kien impressjonata ferm bit-talenti tagħha.

Boulanger kienet affettwata ħafna mill-mewt ta’ missierha fl-1900; ħafna mix-xogħlijiet tagħha wara dan iż-żmien jittrattaw temi ta’ niket u telfa. Ix-xogħol tagħha kien innutat għall-armonija u l-istrumentazzjoni ikkulurita u l-issettjar tat-test b'sengħa tajba. Aspetti ta’ Fauré u Claude Debussy jistgħu jinstemgħu fil-kompożizzjonijiet tagħha, filwaqt li Arthur Honegger kien influwenzat mix-xogħol innovattiv tagħha.

Skont Caroline Potter, “Iż-żewġt aħwa kienu influwenzati minn Debussy, u jidher li kellhom gosti letterarji simili għal dak il-kompożitur. Iż-żewġt aħwa ħadmu poeżiji ta' Maurice Maeterlinck, l-awtur tad-dramm Pelléas and Mélisande u tal-Prinċipessa Maleine; fi Frar 1916, Maeterlinck awtorizza lil Lili biex itella’ dan l-aħħar dramm bħala opra. Allegatament, Lili kienet kważi lestiet l-opra qabel mewtha, għalkemm baqgħu jeżistu biss il-partitura qasira tat-tieni xena mill-ewwel att, żewġ verżjonijiet tal-librett, u sketchbook.”[3]

Mard u mewt[immodifika | immodifika s-sors]

Hija sofriet minn mard kroniku, li beda b'każ ta' pnewmonja tal-bronki fl-età ta' sentejn li dgħajfet is-sistema immunitarja tagħha, u li wassal għat-tuberkulożi intestinali li temmitilha ħajjitha fl-età ta' 24.[4][a] Għalkemm kienet tħobb tivvjaġġa u ħadmet diversi xogħlijiet fl-Italja wara li rebħet il-Prix de Rome, saħħitha ġiegħlitha terġa’ lura d-dar, fejn hi u oħtha organizzaw appoġġ għas-suldati Franċiżi matul l-Ewwel Gwerra Dinjija. L-aħħar snin tagħha kienu wkoll żmien produttiv mużikalment hekk kif ħadmet biex tlesti diversi xogħlijiet. Ma' mewtha ħalliet mhux mitmuma l-opra La princesse Maleine, li fuqha kienet ħadmet ħafna fl-aħħar snin tagħha.

Boulanger mietet f'Mézy-sur-Seine u ġiet midfuna f'qabar fiċ- Cimetière de Montmartre, li jinsab fil-kantuniera tal-Lbiċ tat-taqsima 33 qrib fejn Avenue Saint-Charles jiltaqa' ma' Chemin Billaud. Fl-1979, oħtha Nadia Boulanger kienet midfuna fl-istess qabar. Fih ukoll hemm il-fdalijiet tal-ġenituri tagħhom.[5]

Xogħlijiet[immodifika | immodifika s-sors]

Les sirènes[immodifika | immodifika s-sors]

Dimostrazzjoni ta' l-ostinato f'Les sirènes

Les sirènes (1911) huwa miktub għal soprano solista u kor bi tliet partijiet. Is-suġġett, is-sireni, juża test ta ' Charles Grandmougin . Dan ix-xogħol inħareġ għall-ewwel darba f’wieħed mill-laqgħat mużikali esklussivi ta’ ommha. Auguste Mangeot, kritiku mill-ġurnal mużikali ta’ Pariġi Le Monde Musicale, irrapporta li kulħadd għoġbu x-xogħol, tant li kellu jiġi ripetut. Boulanger użat din il-biċċa bħala tħejjija għall-kompetizzjoni tal-Prix de Rome, u minnha wieħed jista’ jara l-bażi soda tagħha fit-teknika klassika mgħallma fil-Konservatorju. Hija tuża din it-teknika bħala punt tat-tluq u tinkludi ħafna ideat popolari dak iż-żmien biex toħloq stil personali u ċar.[6]

Il-poeżija ta’ din is-selezzjoni tittratta s-sirena mitoloġika, ħlejqa li tkanta biex tisseduċi lill-baħrin biex jersqu fil-qrib; u meta jagħmlu hekk, is-sireni jibilgħu lill-irġiel. Boulanger turi din ix-xena b'mod mill-aktar vivaċi. Hija tuża ton tal-pedala fuq Fa♯ flimkien ma' ottavi axxendenti Do♯ fil-bidu biex turi l-effett mesmerizzanti tas-sireni. Hija tuża dan l-effett għal tmienja u għoxrin miżura, u effettivament tħannen lis-semmiegħa lejn raqda fonda.[6]

Ix-xogħol huwa ddedikat lil Madame Jane Engel Bathori.[7] Bathori, sopran, kienet magħrufa għall-organizzazzjoni tal-kunċerti tagħha, u appoġġat ħafna artisti u kompożituri ġodda.[8]

Salmi[immodifika | immodifika s-sors]

Boulanger ikkompona tliet salmi: Salmi 24, 129 u 130.[9]

Salm 24[immodifika | immodifika s-sors]

Hi kkomponet Salm 24, bl-isem La terre appartient à l'Eternel (“L-art hi tal-Mulej”), fl-1916 waqt li kienet residenti Ruma. Ix-xogħol huwa ddedikat lil Monsieur Jules Griset, li kien id-direttur tal-Kor Guillot de Saint-Brice.[10] Durand ippubblika x-xogħol fl-1924. Ix-xogħol huwa maħdum għall-kor (magħmul minn soprano, alto, tenor u bass), akkumpanjat minn orgni u ensemble tar-ram (magħmul minn 4 qarni, 3 trombi, 4 trumbuni, 1 tuba), timpani u 2 arpi.[11] Il-partitura ta’ Boulanger tuża fanfarri tar-ram u siltiet korali omofoniċi: il-kuntrast tas-sezzjonijiet jikkuntrasta mal-istil tal-cantata rebbieħa tal-Prix de Rome tal-1912, Faust et Hélène, kif instema’ fir-reġistrazzjoni ta’ Yan Pascal Tortelier.[12]

Salm 129[immodifika | immodifika s-sors]

Salm 129 kien kompost ukoll fl-1916 f’Ruma. Dan is-salm huwa ħafna itwal minn Salm 24 u huwa maħdum għal orkestra sħiħa.[13] Il-premiere sar fis- Salle Pleyel fl-1921, immexxija minn Henri Busser.[14]

Salm 130[immodifika | immodifika s-sors]

Du fond de l'abîme (Salm 130 : De Profundis / "Mill-fond"), komposta għall-vuċi u l-orkestra, hija ddedikata għall-memorja ta' missierha, kif innotat fuq il-partitura.[15] Ix-xogħol, li tlesta meta Boulanger kellha tnejn u għoxrin sena, jinstema’ matur u jħaddan stil ta’ kompożizzjoni żviluppat.[16] Is-salmi ta’ Boulanger jikkommunikaw il-fidi Kattolika tagħha. Huwa maħsub li x-xogħol inkiteb b'reazzjoni għall-Ewwel Gwerra Dinjija.[17] Ix-xogħol huwa għal orkestra kbira inkluż sarrusofon.

Pie Jesu[immodifika | immodifika s-sors]

Lili Boulanger temmet dan il-Pie Jesu (1918) lejn l-aħħar ta’ ħajjitha, iżda “l-ewwel skizzi ta’ Lili Boulanger għall-Pie Jesu jinsabu fi ktieb ta’ kompożizzjoni li użat bejn l-1909 u l-1913”.[18] Kif innutat minn oħtha, Nadia, dan ix-xogħol kien iddettat lilha għax Lili kienet marida wisq.[19] Skulari bħall-bijografu Léonie Rosenstiel[6] u Olivia Mattis[20] jispekulaw li Boulanger kellha l-intenzjoni li tikteb Quddiesa tar-Requiem sħiħa iżda ma għexitx biżżejjed biex taħdimha kollha. Miktuba għal vuċi għolja, kwartett tal-kordi, arpa u orgni, ix-xogħol ta' Boulanger huwa minimali.[21] Pie Jesu huwa l-uniku xogħol eżistenti ta’ Boulanger li juża test espliċitament Kristjan.[22]

Vieille prière bouddhique[immodifika | immodifika s-sors]

Dan ix-xogħol, “Talba qadima Buddista”, huwa miktub għal tenur u kor (soprano, alto, tenor u bass), akkumpanjatii minn orkestra kbira li tikkonsisti minn: 2 flawtijiet, 2 obwe, qarn Ingliż, 2 klarinitti (Si♭), bass. klarinett (Si♭), 2 fagots, sarrusofonu + 4 qrun (F), 3 trombi, 4 tromboni, tuba + timpani, ċimbali, bass drum + celesta + 2 arpi, kordi.[23] Maħdum matul bejn l-1914 u l-1917, bħal ħafna mix-xogħlijiet tagħha, ma ndaqx qabel intemmet l-Ewwel Gwerra Dinjija, eżattament fl-1921. Dan ix-xogħol mhuwiex ibbażat fuq testi tal-Kattoliċiżmu, kif kienu s-salmi tagħha. Pjuttost, jistabbilixxi talb Buddista ta' kuljum.[24] James Briscoe jinnota li dan ix-xogħol juri xebh ma' Stravinsky iżda wkoll mal-ġenerazzjoni li ġiet warajha.[25]

D'un soir triste[immodifika | immodifika s-sors]

Din il-poeżija sinfonika kienet l-aħħar xogħol li Boulanger setgħet tikkomponi b'idejha, mingħajr għajnuna fil-kitba.[26]

D'un matin de printemps[immodifika | immodifika s-sors]

Dan ix-xogħol strumentali huwa wieħed mill-aħħar biċċiet li lestiet Lili Boulanger. Ġew prodotti arranġamenti differenti fosthom verżjoni għall-vjolin, għall-flawt, u għall-pjanu, oħra għat-trio tal-pjanu, u oħra għall-orkestra. Għalkemm spiċċat dawn iż-żewġ xogħlijiet strumentali, oħtha Nadia allegatament editjat ix-xogħlijiet biex iżżid id-dinamika u d-direzzjonijiet tal-interpretazzjoni.[27]

Lista skond is-sena[immodifika | immodifika s-sors]

Titolu Sena Strumentazzjoni Test minn
Sous-Bois 1911 Kor (SATB) u pjanu Philippe Gille
Notturn 1911 Vjolin u pjanu N/A
Renouveau 1911 Kwartett vokali (SATT) u pjanu/orkestra Armand Silvestre
Les Sirènes 1911 Sopran, kor u pjanu Charles Grandmougin
Reflets 1911 Vuċi u pjanu Maurice Maeterlinck
Preludju f'D Flat 1911 Piano N/A
Attente 1912 Vuċi u pjanu/orkestra Maurice Maeterlinck
Hymne au Soleil 1912 Kontralto, kor u pjanu Casimir Delavigne
Le Retour 1912 Vuċi u pjanu Georges Delaquys
Ferra les Funérailles 1912 Baritonu, kor u pjanu Alfred de Musset
Soir sur la Plaine 1913 Sopran, tenur u orkestra Albert Samain
Faust et Hélène 1913 Mezzo-soprano, tenur, baritonu, kor u orkestra Eugène Adenis
D'un Jardin Clair 1914 Piano N/A
D'un Vieux Jardin 1914 Piano N/A
Cortège 1914 Vjolin u pjanu N/A
Clairières dans le Ciel 1914 Vuċi u pjanu Francis Jammes
Psaume 24 1916 Kor, orgni u orkestra N/A
Psaume 129 1916 Baritonu u orkestra N/A
Dans l'immense Tristesse 1916 Vuċi u pjanu Bertha Galeron de Calonne [ fr ]
Psaume 130 1917 2 vuċijiet solisti, kor, orgni u orkestra N/A
Vieille Prière bouddhique 1917 Tenur, kor u orkestra
D'un Matin de Printemps 1918 Vjolin u pjanu N/A
Pie Jesu 1918 Vuċi, kwartett tal-kordi, arpa u orgni
D'un Soir Triste 1918 Orkestra

Legat[immodifika | immodifika s-sors]

Lili Boulanger, sors: Librerija tal-Kungress

F'Marzu 1939, Nadia Boulanger ħolqot il-Lili Boulanger Memorial Fund, bl-għajnuna ta' ħbieb Amerikani. Dan il-fond għandu żewġ għanijiet: li jipperpetwa l-mużika u l-memorja ta’ Lili Boulanger u jappoġġja finanzjarjament mużiċisti b’talent. Il-Lili Boulanger Memorial Fund ma jaċċettax applikazzjonijiet għall-kompetizzjoni annwali tiegħu iżda lista ta’ kandidati tiġi prodotta minn grupp ta’ nominazzjonijiet magħżula kull sena mill-membrii tal-Bord. Kull nominatur jista’ mbagħad jipproponi kandidat għall-premju. Il-Fond jagħti l-Prix Lili Boulanger lil wieħed minn dawn il-kandidati. L- Università ta' Massachusetts Boston tieħu ħsieb dan il-fond.[28] Ir-rebbieħa matul is-snin jinkludu lil Alexei Haieff (1942), Noël Lee (1953), Wojciech Kilar (1960), Robert D. Levin (1966, 1971) u Andy Akiho (2015).[29]

F'April 1965, inħolqot l-Assoċjazzjoni Ħbieb ta' Lili Boulanger f'Pariġi. Din l-organizzazzjoni saret iċ-Ċentru Internazzjonali Nadia u Lili Boulanger (CNLB) fl-2009.[30]

Joy-Leilani Garbutt u Laura Colgate, żewġ mużiċisti f'Washington DC, bdew l-Inizjattiva Boulanger fl-2018, f'ġieħ Lili u Nadia Boulanger, biex jappoġġjaw mużika komposta minn nisa.[31][32]

L-asteroid 1181 Lilith issemmiet f’ġieħ Boulanger.

Żewġ bijografiji huma The Life and Works of Lili Boulanger (ISBN 0-8386-1796-4 ) mill-mużikoloġista Amerikana Léonie Rosenstiel u À la recherche de Lili Boulanger mill-mużikologu u t-tenur Franċiż Jérôme Spycket. 

Noti[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ Il-madra ta' Crohn hija possibilità oħra għall-kawża tal-mewt. Din id-dijanjosi ma kienetx magħrufa f'dak iż-żmien.

Ħoloq esterni[immodifika | immodifika s-sors]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ Rosenstiel, Léonie (1978). The life and works of Lili Boulanger. Rutherford, N.J.: Fairleigh Dickinson University Press.
  2. ^ Potter, Caroline (2006). Nadia and Lili Boulanger. Aldershot, England: Ashgate.
  3. ^ Potter, Caroline (1999). "Nada and Lili Boulanger: Sister Composers". Music Quarterly. . 83 (4): 536–556. Ċitazzjoni għandu parametr mhux magħruf u vojt: |iktar= (għajnuna)Manutenzjoni CS1: lingwa mhix magħrufa (link)
  4. ^ "Sunday, 19 August 2012 Lili Boulanger (1893 - 1918) Composer of the Week". RNZ (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  5. ^ "BOULANGER Nadia (1887-1979) et Lili (Juliette-Marie : 1893-1918) - Cimetières de France et d'ailleurs". www.landrucimetieres.fr. Miġbur 2022-04-17.
  6. ^ a b ċ Rosenstiel, Léonie. 1978. The Life and Works of Lili Boulanger. Associated UPs.
  7. ^ Boulanger (1893-1918), Lili (1911). Les sirènes (bil-Franċiż).
  8. ^ Kelly, Barbara L. (2013). Music and ultra-modernism in France : a fragile consensus, 1913-1939. Woodbridge, Suffolk. pp. 50–53.
  9. ^ "Boulanger, (Marie-Juliette Olga) Lili". Grove Music Online (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  10. ^ Potter, Caroline (2006). Nadia and Lili Boulanger. Aldershot, England: Ashgate. p. 94.
  11. ^ "Lili Boulanger | Psalm 24". repertoire-explorer.musikmph.de. Miġbur 2022-04-17.
  12. ^ Lili Boulanger, 'Faust et Hélène, D'un matin de printemps, D'un soir triste, Psaume 130, Psaume 24', [CD], cond. Yan Pascal Tortelier, BBC Philharmonic, City of Birmingham Symphony Chorus (1999) Chandos CHAN9745.
  13. ^ "Boulanger, Lili" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  14. ^ "Lili Boulanger | Psalm 129". repertoire-explorer.musikmph.de. Miġbur 2022-04-17.
  15. ^ "Boulanger, Lili" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  16. ^ Lili Boulanger: Psalm 130 (Du fond de l'abîme), Psalms 24 & 129, Vieille Priere bouddhique; Igor Stravinsky: Symphony of Psalms; London Symphony Orchestra, The Monteverdi Choir, Sally Bruce-Payne (mezzo soprano), Julian Podger (baritone), cond. John Eliot Gardiner; Deutsche Grammophon CD B000068PHA (2002).
  17. ^ Ristow, Gregory Carylton. (2011) "Contextualizing Lili Boulanger's Psalm 130: Du fond de l'abîme: Music, War and Politics with a re-orchestration for performance in halls without organ." DMA diss., University of Rochester.
  18. ^ Léonie Rosenstiel, The Life and Works of Lili Boulanger (Cranbury, NJ: Associated UPs 1978), 200.
  19. ^ "BOULANGER, Lili and Nadia: In Memoriam Lili Boulanger". www.naxos.com. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2018-10-13. Miġbur 2022-04-17.
  20. ^ Mattis, Olivia, 1993. "Lili Boulanger - Polytoniste." In Lili Boulanger-Tage 1993. Bremen zum 100. Geburtstag der Komponisten : Konzerte und Veranstaltungen, edited by Kathrin Mosler, 48-51. Callas/Zeichen und Spuren.
  21. ^ "Boulanger, Lili" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  22. ^ Gregory Carylton Ristow, ""Contextualizing Lili Boulanger's Psalm 130: Du fond de l'abîme: Music, War and Politics with a re-orchestration for performance in halls without organ" (DMA diss., University of Rochester, 2011), 55.
  23. ^ "Vieille prière bouddhique (Boulanger, Lili) - IMSLP". imslp.org. Miġbur 2022-04-17.
  24. ^ "Vieille Prière Bouddhique, for ... | Details". AllMusic (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  25. ^ New historical anthology of music by women. Bloomington. 2004. p. 278. ISBN 978-0253216830.
  26. ^ orchestrationonline (2013-09-21). "Lili Boulanger in Her Own Right" (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  27. ^ "D'un matin de printemps, for ... | Details". AllMusic (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
  28. ^ "The Lili Boulanger Memorial Fund - University of Massachusetts Boston". www.umb.edu. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-02-04. Miġbur 2022-04-17.
  29. ^ "Past Winners - University of Massachusetts Boston". www.umb.edu. Arkivjat minn l-oriġinal fl-2018-01-26. Miġbur 2022-04-17.
  30. ^ "CNLB". CNLB. Miġbur 2022-04-17.
  31. ^ "These Musicians Want To Introduce D.C. To Classical Female Composers" (bl-Ingliż). Arkivjat minn l-oriġinal fl-2022-04-17. Miġbur 2022-04-17.
  32. ^ "Boulanger Initiative". Boulanger Initiative (bl-Ingliż). Miġbur 2022-04-17.
Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Lili_Boulanger&oldid=306923"