Adam fl-Iżlam

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa

Adam (Għarbi: آدم, b'ittri Rumani: ʾĀdam) huwa maħsub li kien l-ewwel bniedem (il-kelma "bniedem" huwa litteralment tfisser "iben/ulied Adam" bl-Malti[1]) fid-Dinja u l-ewwel profeta (Għarbi: نبي, nabī ) tal-Islam.[2] Ir-rwol ta’ Adam bħala missier ir-razza bniedem huwa meqjus mill-Misilmin b’reverenza. Il-Misilmin jirreferu wkoll għal martu, Ħawwa (Għarbi: حَوَّاء, Ħawwā', ġieli Eva), bħala l-"Omm il-Bniedem". [3] Il-Misilmin jaraw lil Adam bħala l-ewwel Misilmin, peress li l-Koran jgħid li l-Profeti kollha ppriedkaw l-istess fidi tal-Islam.[4]

Skont it-twemmin Iżlamiku, Adam inħoloq mill-materjal tad-dinja u ħa l-ħajja minn Alla. Alla poġġa lil Adam fil-ġenna. Wara li Adam dineb billi jiekol mis-siġra projbita (s-siġra tal-immortalità), il-ġenna ġiet irrifjutata lilu, imma jista’ jirritorna jekk Adam għamel tewba mid-dnub tiegħu (billi jiddispjaċih u jitlob maħfra għal dnubietu). Din l-istorja hija meqjusa kemm bħala litterali kif ukoll bħala allegorija għar-relazzjoni tal-bniedem lejn Alla. L-Islam mhux bilfors jaderixxi mal-Krezzjoniżmu tad-dinja żagħżugħa, u huwa komunement meqjus li l-ħajja fuq l-art hija qabel Adam.

Koran, Aħadit u rakkonti[immodifika | immodifika s-sors]

Adam onorat mill-anġli – minjatura Persjani (c. 1560)

Il-Koran u l-Ħadit jagħtu xi rendikont tal-ħolqien u l-waqgħa ta' Adam. Is-sintetizzazzjoni tal-Koran b'interpretazzjonijiet Sunni tista' tipproduċi r-rakkont li ġej. Alla ħalaq Adam, skont il-Koran, mit-trab, it-tajn jew it-tafal u nefaħ ir-ruħ tiegħu (rūħ) fih. Il-Ħadit żid li kien jismu Adam wara t-tafal li kien magħmul minnu, jew il-ġilda (adim) tal-art. Xi tafsir (eseġeti Islamika) jirrapportaw li Alla bagħat lill-Anġlu tal-Mewt biex jiġbor it-trab mill-art. Id-diversi kuluri tal-ġilda tan-nies huma dovuti għall-kuluri differenti tal-ħamrija użati fil-ħolqien ta' Adam. Il-ħamrija kkontribwiet ukoll għall-idea li hemm nies tajbin u nies ħżiena u kollox bejniet fid-dinja. [5] Ħadit minn Saħiħ il-Bukħari narrat minn Abu Hurajra jgħid li Adam inħoloq 60 kubit għoli (madwar 30 metru), u li n-nies fil-ġenna se jidhru bħal Adam.[6]

Skont il-Qur'an, meta Allah għarraf lill-Malejka (anġli) li kien se jpoġġi suċċessur fil-art, huma staqsew għaliex Allah kien se jagħżel bniedem li jikkawża tixrid ta’ demm u ħsara. Allah mbagħad jgħallem lil Adam “l-ismijiet kollha” u jiġbor l-anġli quddiem Adam biex jurihom li l-anġli jafu biss “ħlief dak li għallimtna”,[7] imma Adam seta’ jgħid l-ismijiet kollha. Allah jikkmanda lill-Malejka biex jipprostraw quddiem Adam fejn kulħadd obdu ħlief Iblis (il-ewwel xitan),[8] li qal: “Jien aħjar minnu. Ħloqtni min-nar u ħloqtu mit-tajn.”[9] Id-diżubbidjenza tiegħu tal-kmand ta’ Allah segwit mill-attribuzzjoni ta’ inġustizzja lil Allah, wassal biex jaqa’ barra mill-favur ta’ Allah[10]: “U meta għidna lill-Malejka: “Isġodu (Prostatu) lil Adam” u hekk huma prostatu ħlief Iblis. Rrifjuta u kburi u kien mill-kefrin (dawk li ma jemmnux).” (Il-Qur'an 2:34)

Adam u martu bla isem (tradizzjoni jidentifikaha bħala Ħawwa), fil-Ġenna tal-Għeden (il-Islamiku ġnien tal-Għeden). Fit-tradizzjonijiet Sunni, ibbażati fuq rapporti bibliċi (Israʼilijjiet), jingħad li, meta Adam kien jorqod, Alla ħa kustilja mingħandu u minnha ħalaq lil Eva. Filwaqt li l-ħolqien ta' Adam u Eva huwa msemmi fil-Koran, il-metodu eżatt tal-ħolqien mhuwiex speċifikat.[11] Alla jgħidilhom li huma ħielsa li jgawdu mill-frott tagħha ħlief li ma jersqux qrib is-“siġra tal-immortalità”, iżda Iblis seta’ jwemmenhom biex iduquha: “U qal (Iblis lil Adam u Ħawwa), “Ma ipprojbixxixkom Rabbkom (Mulej tagħkom) din is-siġra ħlief tkunu malejka (anġli) jew tkunu mill-immortali.”” (7:20) Meta Alla jibgħat lil Adam u martu fuq l-art, hemm huma fih biex “jgħixu u jmutu”, imma lest jaħfrilhom.[12] Meta Adam ġie mkeċċi mill-Ġenna tal-Għeden, Adam daret lejn Alla u talab għall-maħfra. Għalhekk, m'hemmx duttrina tad-dnub Oriġinali fit-teoloġija Islamika (Għaqida) u d-dnub ta' Adam ma jinġarrx minn uliedu kollha.[13]

Fil-Qisas il-Anbija (lit. bil-Malti Qsas in-Nubjien, jfisser narrazzjonijiet jew stejjer tal-profetiċi) Adam u Eva tkeċċew 'il bogħod minn xulxin, u għalhekk kellhom ifittxu lil xulxin u eventwalment iltaqgħu ma' xulxin fil-Muntanja Arafat.[11] Il-Ħadit jgħidu li ladarba Adam kien fuq l-art, Alla (xi kultant Gabrijel għas-servizz ta 'Alla) tgħallmu kif iħawwel iż-żerriegħa u jaħmi l-ħobż. Dan kellu jsir it-triq ta’ wlied Adam kollha.[14] Adam għex għal madwar 960 sena, għalkemm dan kien suġġett ta' dibattitu.[14] Il-​bniedem kienet titgħallem kollox mingħand Adam. Kien l-ewwel wieħed li tgħallem iħawwel, jaħsad, u jaħmi kif ukoll l-ewwel li qalilhom kif tagħmel l-tewba mid-dnub u kif tqabbar kif suppost.[11] Jingħad ukoll minn xi studjużi li Alla wera wkoll id-diversi restrizzjonijiet tal-ikel u l-alfabett lil Adam.[14] Huwa sar l-ewwel profeta u jingħad li ġie mgħallem 21 rombli u seta’ jiktebhom hu stess.[14]

Ħajja qabel Adam[immodifika | immodifika s-sors]

Huwa evidenti mill-Koran li Adam kien missier l-umanità kontemporanja, [15]: 21 imma jekk kien hemm ħajja senzjenti quddiemu huwa diskuss. Skont xi fehmiet, Alla ħalaq tletin darba Adam kull 1,000 sena. Wara l-waqgħa ta' kull umanità, Alla ħalla d-dinja diżabitata għal 50,000 sena, imbagħad 50,000 abitati, u mbagħad Adam ġdid ħoloq.[15] : 195  Il-maġġoranza tal-istudjużi, madankollu, jirrifjutaw din l-opinjoni, iżda jaqblu li l-ġinn u l-annimali għexu fuq l-art qabel. Skont il-Majallat Al Azhar, imkien fi ħdan it-testi Iżlamiċi huwa preskritt kemm ilhom jeżistu l-bnedmin u kull Misilmin huwa liberu li jaħseb li hu tajjeb, u li l-kunċett ta’ art żagħżugħa ġej minn rapporti bibliċi (Israʼilijjiet).[15]: 196 

Adam jew Muħammad bħala l- ewwel bniedem[immodifika | immodifika s-sors]

Għalkemm Adam huwa meqjus bħala l-ewwel bniedem, mhux bilfors huwa mpinġi bħala l-ewwel profeta. It-tradizzjonijiet Iżlamiċi jirrikonoxxu li qabel ma sar Adam, r-ruħ ta' Muħammad, magħruf ukoll bħala d-Dawl ta' Muħammad, diġà nħoloq.

Iben Sagħd attribwixxa li Qatada ibn Di'ama biex jikkwota lil Muhammad: "Jiena kont l-ewwel bniedem fil-ħolqien u jiena l-aħħar wieħed dwar il-qawmien".[16]

Skont tradizzjoni Xigħa, wara li l-anġli wrew ruħhom quddiem Adam, Alla ordna lil Adam biex iħares lejn it-Tron t’Alla. Imbagħad ra l-ġisem radjanti ta' Muhammad u l-familja tiegħu.[17]

Din it-tradizzjoni daħlet ukoll fid-diskors Sunni permezz tal-Aħadit kif irrakkontat minn It-Tirmidi, meta Muħammad kien mistoqsi allura beda l-profetazju tiegħu, kien iwieġeb: "Meta Adam kien bejn r-ruħ u l-ġisem."[18]

Għal din ir-raġuni, għalkemm Adam għandu r-rwol tal-ewwel bniedem fiżiku, xorta huwa preċedut mill-essenza ta' Muħammad. Għalkemm il-kunċett tal-Muħammad pre-eżistenti jieħu xi xebh tad-duttrina Kristjana tal-preeżistenza ta' Kristu, Muħammad huwa meqjus bħala bniedem essenzjalment, mhux it-tieni persuna fi ħdan Alla.[19]

Ġenealoġija ta' Adam[immodifika | immodifika s-sors]

Għalkemm jinsab għad-dibattitu, intqal li Eva għaddiet minn 120 tqala ma’ Adam u kull waħda minn dawn kienet tikkonsisti f’sett ta’ tewmin: tifel u tifla.[14] F’xi tradizzjonijiet oħra, l-ewwel wild tagħhom kienet tifla, imwielda waħedha, imsejħa Anaq (ʿAnāq).[20] Skont diversi sorsi, Alla ħa l-wild kollu ta’ Adam minn dahru waqt li kienu għadhom fis-sema. Huwa staqsa lil kull wieħed minnhom "mhux jien sidikom?" kif jinqara fi vers 7:172 u kollha wieġbu iva.[14] Għal din ir-raġuni, huwa maħsub li l-bnedmin kollha jitwieldu b’għarfien innat ta’ Alla. L-aktar famużi minn ulied Adam huma Qabil u Habil (Kajjin u Abel). Iż-żewġ aħwa ntalbu joffru sagrifiċċji individwali lil Alla. Alla aċċetta s-sagrifiċċju ta’ Habil minħabba t-tjieba ta’ Habil u Qabil, b’għira, tafa’ u farrak blata fuq Habil, li wassal għall-ewwel qtil fl-istorja tal-bniedem: il-qtil ta’ Habil minn Qabil.[14] Hekk kif Adam kien imnikket lil ibnu, hu kien jippriedka lil uliedu l-oħra dwar Alla u l-fidi fih.[5] Meta l-​mewt taʼ Adam resqet qrib, hu ħatar lil ibnu Set bħala s-​suċċessur tiegħu.[5]

L-istudjuż Iżlamiku Sayyid Mumtaz Ali, filwaqt li jikkummenta dwar jekk Adam kienx l-ewwel jew Eva, jgħid li "l-fatt li Adam inħoloq l-ewwel mhu xejn ħlief infantili. L-ewwel nett, nitħajru nsostnu li dan hu hekk għax ma kienx aċċettabbli għal Alla li mara tibqa’ mingħajr sieħba lanqas għal sekonda. Għalhekk, huwa għal ġid tagħha li ħalaq lil Adam l-ewwel. Imma fil-fatt, it-twemmin li Adam inħoloq l-ewwel u mbagħad ġiet Eva huwa parti mill-fidi Kristjana u Lhudija. Dan xejn mhu parti mill-twemmin Iżlamiku. M'hemm l-ebda referenza fil-Koran dwar min inħoloq l-ewwel, Adam jew Eva.” [21]

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  1. ^ bniedem (bil-Malti). 2023-04-11. Miġbur 2023-08-30.
  2. ^ Lalljee, compiled by Yousuf N. (1981). Know your Islam (3rd ed.). New York: Taknike Tarsile Quran. p. 71. ISBN 978-0-940368-02-6.
  3. ^ Historical Dictionary of Prophets in Islam and Judaism, Wheeler, Adam and Eve
  4. ^ Concise Encyclopedia of Islam, C. Glasse, Aadam = Adam = Man = Mankind = Early humans. His wife = Woman = Allegorically, early women. Udma = Ability to live together as a community. Aadam from Udma thus, indicates humankind. The word 'Eve' or 'Hawwa' is not mentioned in the Quran. She is described with dignity as Mer’a-til-Aadam = Wife of Adam = Mrs. Adam.
  5. ^ a b ċ Kathir, Al-Imam ibn (2013). Stories of the Prophets. Fortress iPublications. ISBN 978-1-4848-4091-7.
  6. ^ Saħiħ il-Bukħari 6227 https://sunnah.com/bukhari:6227
  7. ^ Il-Qur'an, Sura (kapitlu) 2: Aja (vers) 30
  8. ^ Il-Qur'an, Sura (kapitlu) 7: Aja (vers) 11
  9. ^ Il-Qur'an, Sura (kapitlu) 7: Aja (vers) 12
  10. ^ Sharpe, Elizabeth Marie (1992). Into the realm of smokeless fire: (Qur'an 55:14): A critical translation of al-Damiri's article on the jinn from "Hayat al-Hayawan al-Kubra" (Teżi tal-Master). University of Arizona. hdl:10150/291386.
  11. ^ a b ċ Wheeler, Brannon M. (2001). Introduction to the Quran: stories of the prophets. New York: Continuum. ISBN 0-8264-4957-3. Żball fl-użu tar-referenzi: Invalid <ref> tag; name "wheeler" defined multiple times with different content
  12. ^ Stieglecker, H. (1962). Die Glaubenslehren des Islam. Deutschland: F. Schöningh.
  13. ^ Phipps, William (1996). Muhammad and Jesus. New York: The Continuum Publishing Company. pp. 122–3. ISBN 0-8264-0914-8.
  14. ^ a b ċ d e f ġ al-Tabari (1989). The History of al-Tabari. New York: State University of New York Press. p. 259. ISBN 0-88706-562-7.
  15. ^ a b ċ : 194  Stieglecker, H. (1962). Die Glaubenslehren des Islam. Deutschland: F. Schöningh. p. 194 (German)
  16. ^ (bil-Ġermaniż): 317–344. Ċitazzjoni journal għandha bżonn |journal= (għajnuna); |title= nieqes jew vojt (għajnuna)
  17. ^ Kister, M. J. (1988). "Adam: A Study of Some Legends in Tafsir and Hadit Literature". Approaches to the History of the Interpretation of The Qur'an. Oxford University Press. p. 129. ISBN 0-19-826546-8.
  18. ^ Katz, Marion Holmes (2007). The Birth of The Prophet Muhammad: Devotional Piety in Sunni Islam. Routledge. p. 13. ISBN 978-1-135-98394-9.
  19. ^ Landau, Rom (2013). The Philosophy of Ibn 'Arabi. Routledge. ISBN 978-1-135-02969-2.
  20. ^ Tottoli, Roberto (2009). "ʿAnāq". Encyclopaedia of Islam (Third ed.). doi:10.1163/1573-3912_ei3_COM_22679.
  21. ^ Deobandi, Sayyid Mumtaz Ali (1898). "The Supremacy Myth". Huquq-e-Niswan (bl-Urdu) (1898 ed.). Lahore: Rifah-e-Aam Press. pp. 21–22. Miġbur 22 August 2020. Adapted from Javed Anand's translation to the piece

Aktar qari[immodifika | immodifika s-sors]

Miksub minn "https://mt.wikipedia.org/w/index.php?title=Adam_fl-Iżlam&oldid=295866"