Traduzzjoni multimedjali
It-traduzzjoni multimedjali, magħrufa wkoll bħala traduzzjoni awdjoviżiva, hija fergħa speċjalizzata ta’ traduzzjoni li titratta t-trasferiment ta’ testi multimodali u multimedjali f’lingwa u/jew f’kultura oħra.[1] Dan jimplika l-użu ta’ sistema multimedjali elettronika fil-proċess ta’ traduzzjoni jew ta’ trażmissjoni.
Applikazzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]It-traduzzjoni multimedjali tista’ tintuża f’diversi oqsma, fosthom iċ-ċinema, it-televiżjoni, it-teatru, ir-reklamar, u l-komunikazzjoni awdjoviżiva.
It-test awdjoviżiv jista’ jitqies bħala multimodali meta jinħadem u jiġi interpretat bl-użu ta’ diversi inkwadraturi, xotts, jew fażijiet, li jiġu analizzati bl-għan li jinstabu l-modalitajiet semjotiċi kollha li riżorsi semjotiċi, imsejħa wkoll ‘modi’.[2] Meta diversi modi, bħal-lingwa, l-istampa, il-mużika, il-kulur, u l-perspettiva jingħaqdu f’forom differenti ta’ midja, it-test awdjoviżiv jista’ jitqies bħala multimedjali.[3]
Eżempju ta’ dan hija t-traskrizzjoni multimodali, li tintuża fiċ-ċinema.[4] Film huwa maqsum f’inkwadraturi, xotts jew fażijiet,[4] li jiġu analizzati bl-għan li jinstabu l-modalitajiet semjotiċi kollha li joperaw fi ħdan kull wieħed minnhom.
Studju akkademiku tat-traduzzjoni multimedjali
[immodifika | immodifika s-sors]It-traduzzjoni ta’ xogħlijiet artistiċi multimedjali huwa suġġett ta’ riċerka akkademika, fergħa tal-istudji tat-traduzzjoni.[5] Dan il-qasam interdixxiplinari jislet minn oqsma u suġġetti varji, fosthom il-globalizzazzjoni u l-postglobalizazzjoni, xjenzi soċjali, studji kulturali, studji tar-rispons, il-psikoloġija soċjali, it-teorija tar-rilevanza, u studji għall-persuni neqsin mis-smigħ.[6]
Modi ta' traduzzjoni
[immodifika | immodifika s-sors]Kemm il-forma, kif ukoll is-sustanza tal-proċess kreattiv tat-traduzzjoni multimedjali huma influwenzati mill-proċess u mit-tip ta’ għodda użati. Limiti speċifiċi huma imposti mill-grafiċi diġitali, u miż-żmien u l-mod tal-użu.
Doppjaġġ
[immodifika | immodifika s-sors]Id-doppjaġġ, magħruf ukoll bħala “s-sinkronija tax-xofftejn”, jinvolvi kemm it-traduzzjoni u s-sinkronizzazzjoni tagħha, kif ukoll id-doppjaġġ tal-atturi.[7] Xi drabi meqjus bħala l-aktar forma komprensiva ta’ traduzzjoni, id-doppjaġġ jimxi kemm jista’ jkun mas-sinkronizzazzjoni tal-ħin, mal-formulazzjoni tal-kliem, u mal-moviment tax-xofftejn tad-djalogu oriġinali.[8] Minkejja li dan il-mod huwa normalment interlingwali, hemm xi każijiet ta’ doppjaġġ intralingwali, għalkemm mhux daqstant komuni.[7]
Sottotitolar
[immodifika | immodifika s-sors]Is-sottotitolar huwa l-aktar mod li ġie studjat fil-qasam tat-traduzzjoni multimedjali. Il-prattika tas-sottotitolar hija prattika lingwistika li turi test miktub fuq skrin li twassal għal verżjoni tal-lingwa mira tad-diskors li jintqal fis-sors.[8] Magħmul minn ħafna sottotipi, l-aktar wieħed użat huwa s-sottotitolar interlingwistiku, li normalment jintwera f’sottotitoli miftuħa [7](bl-Ingliż: open captions. bl-Ispanjol: subtítulos abiertos. bit-Taljan: sottotitoli aperti). F'postijiet fejn jiġu mitkellma diversi lingwi, is-sottotitoli bilingwi jintużaw biex juru żewġ verżjonijiet differenti tal-lingwa tat-test sors fl-istess ħin.[8]
Voice over
[immodifika | immodifika s-sors]Voice over jinvolvi s-soundtrack oriġinali u t-traduzzjoni li qed tixxandar fl-istess ħin.[7] Għall-bidu, tinstema’ biss l-oriġinali, iżda meta l-verżjoni tradotta tibda tinstema’ aktar, il-volum tal-oriġinali jitnaqqas.[8] Minħabba l-effett realistiku tal-voice over, din it-tip ta’ traduzzjoni tintuża l-iktar f’dokumentarji jew intervisti,[7] u hija meqjusa bħala alternattiva aktar irħisa mid-doppjaġġ. Minħabba f’hekk, dan il-mod ta’ traduzzjoni multimedjali huwa l-għażla prinċipali għat-traduzzjoni ta’ films f’pajjiżi eks komunisti u f’xi pajjiżi fil-Lvant Nofsani u l-Asja.[8]
Is-sottotitolar għall-persuni neqsin mis-smigħ (SDH)
[immodifika | immodifika s-sors]SDH huwa maħsub għal dawk li għandhom diffikultà biex jisimgħu d-djalogu f’film jew programm televiżiv billi jgħinhom "jaraw" il-ħoss.[7] Għalkemm simili għas-sottotitolar, l-SDH iżid informazzjoni addizzjonali biex jaqbel mad-dimensjoni verbali.[7] Oriġinarjament, dawn is-sottotitoli kienu disponibbli biss għall-films u għal xandiriet irrikordjati minn qabel.[8] Madankollu, “in-numru li dejjem qiegħed jikber ta’ proviżjonijiet leġiżlattivi u regolatorji stabbilixxew rekwiżit minimu ta’ kwota” għax-xandara u kumpaniji tas-sottotitolar.[8]
Deskrizzjoni awdjo (AD)
[immodifika | immodifika s-sors]L-AD huwa magħmul għal dawk li huma neqsin mid-dawl jew li għandhom vista parzjali, u jassisti billi jirrakkonta aspetti viżwali ta’ films jew ta’ programmi televiżivi fost oħrajn.[7] It-traċċa awdjo deskrittiva ma tfixkilx lid-djalogu oriġinali peress li jiġi użat waqt partijiet siekta.[7] Il-vuċi fit-traċċa, magħrufa bħala d-“deskrittur tal-awdjo”, tiżgura bilanċ ta’ dak li hu meħtieġ għall-plott filwaqt li ma jgħabbix lill-udjenza b’informazzjoni eċċessiva.[8] Dawn id-deskrizzjonijiet partikolari jiġu rrikordjati, iżda jistgħu jsiru wkoll f’xandira diretta, (għalkemm xorta ppreparati minn qabel) bħal pereżempju fit-teatri.[7] Dan il-mod ta' traduzzjoni multimedjali huwa neċessarju biex "jiżgura l-aċċessibbiltà ta' prodotti awdjoviżivi għal dawk neqsin mid-dawl."[8]
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ González, Luis Pérez. "Audiovisual Translation", in Baker, Mona and Gabriela Saldanha (eds.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London, 2009, p. 13.
- ^ Baldry, Anthony and Paul J. Thibault. Multimodal Transcription and Text Analysis, London & Oakville: Equinox, 2006.
- ^ Negroponte, Nicholas. Multimedia [Interview]. Hightech (August 1991): 68.
- ^ a b Taylor, Christopher J. (2003). "Multimodal Transcription in the Analysis, Translation and Subtitling of Italian Films". The Translator. 9 (2): 191–205. doi:10.1080/13556509.2003.10799153. S2CID 145071190.
- ^ Diaz Cintas, Jorge. New Trends in Audiovisual Translation. Bristol/Buffalo/Toronto: Multilingual Matters. 2009. ISBN.
- ^ Pavlović, Nataša (2004). "Addressing Power and Solidarity in TV Subtitling". Across Languages and Cultures. 5 (2): 211–232. doi:10.1556/Acr.5.2004.2.4.
- ^ a b ċ d e f ġ g għ h Isabel, Ana; Bartolomé, Hernández; Cabrera, Gustavo Mendiluce (2005). "New Trends in Audiovisual Translation: The Latest Challenging Modes" (PDF). Miscelánea. 31: 89–104. Archived from the original (PDF) on 2016-12-20.
- ^ a b ċ d e f ġ g għ Pérez-Gonzalez, Luis (2014). Audiovisual Translation Theories, Methods And Issues. New York: Routledge.