Park Nazzjonali tal-Grand Canyon
.jpg)
Il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon, li jinsab fil-Majjistral tal-Arizona, huwa l-15-il sit fl-Istati Uniti li ġie rikonoxxut bħala park nazzjonali. L-attrazzjoni ċentrali tal-park huwa l-Grand Canyon, fondoq tax-xmara Colorado, li spiss jitqies bħala wieħed mill-Għeġubijiet tad-Dinja. Il-park, li jkopri 1,217,262 akru (1,901.972 mil kwadru; 4,926.08 km2) ta' żona mhux inkorporata fil-kontej ta' Coconino u ta' Mohave, laqa' iktar minn 4.7 miljun viżitatur għar-rikreazzjoni fl-2023.[1] Il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1979.[2] Il-park iċċelebra l-100 anniversarju tiegħu fis-26 ta' Frar 2019.[3]
Storja[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Grand Canyon sar magħruf sew mal-Amerikani fis-snin 80 tas-seklu 19 wara li nbnew il-linji ferrovjarji u wara li l-pijunieri żviluppaw l-infrastruttura u t-turiżmu bikri. Fl-1903, il-President Theodore Roosevelt żar is-sit u stqarr:[4][5]
"Il-Grand Canyon jgħaġġibni. Huwa imparagunabbli — bil-kemm jista' jiġi deskritt; bla dubju li ma jħaqqaqha miegħu xejn madwar id-dinja ... Ejja nħallu dan il-post tal-għaġeb tan-natura jibqa' kif inhu issa. Tagħmlu xejn li jista' jnaqqas mill-kobor, mis-sublimità u mis-sbuħija tiegħu. Ma fihx x'ittejjeb. Iżda nistgħu nħalluh għal uliedna, għal ulied uliedna, u għal dawk li jiġu warajna, bħala l-unika post tal-għaġeb li kull Amerikan għandu jara".
Minkejja l-entużjażmu ta' Roosevelt u l-interess qawwi fil-preservazzjoni tal-art għall-użu pubbliku, il-Grand Canyon ma ġiex iddeżinjat bħala park nazzjonali minnufih. L-ewwel abbozz ta' liġi biex jiġi stabbilit il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon ġie introdott fl-1882 mis-Senatur ta' dak iż-żmien Benjamin Harrison, li kieku stabbilixxa l-Grand Canyon bħala t-tielet park nazzjonali fl-Istati Uniti, wara Yellowstone u Mackinac. Harrison reġa' introduċa l-abbozz ta' liġi mingħajr suċċess fl-1883 u fl-1886; wara l-elezzjoni tiegħu għall-Presidenza, huwa stabbilixxa r-Riżerva Forestali tal-Grand Canyon fl-1893. Theodore Roosevelt ħoloq ir-Riżerva tal-Annimali Selvaġġi tal-Grand Canyon permezz ta' proklamazzjoni fit-28 ta' Novembru 1906, u l-Monument Nazzjonali tal-Grand Canyon fil-11 ta' Jannar 1908. Abbozzi oħra ta' liġi tas-Senat biex is-sit jiġi stabbilit bħala park nazzjonali ġew introdotti u ma għaddewx fl-1910 u fl-1911, qabel l-iffirmar finali tal-Att tal-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon (65–277) mill-President Woodrow Wilson fis-26 ta' Frar 1919. Is-Servizz tal-Parks Nazzjonali, stabbilit fl-1916, ħa ħsieb l-amministrazzjoni tal-park.[6]
Il-ħolqien tal-park kien suċċess bikri tal-moviment tal-konservazzjoni. L-istatus ta' park nazzjonali jaf għen kontra l-proposti favur diga għax-xmara Colorado fil-konfini tiegħu. Iktar 'il quddiem, id-Diga ta' Glen Canyon inbniet fin-naħa ta' fuq tax-xmara. It-tieni Monument Nazzjonali tal-Grand Canyon lejn il-Punent ġie pproklamat fl-1932. Fl-1975, dak il-monument u l-Monument Nazzjonali tal-Kanjon tal-Irħam, li ġie stabbilit fl-1969 u li kien isegwi x-xmara Colorado lejn il-Grigal mill-Grand Canyon sa Lees Ferry, saru parti mill-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon. Fl-1979 is-sit tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO. L-Att dwar it-Titjiriet fuq il-Parks Nazzjonali sab li "L-istorbju assoċjat mat-titjiriet tal-inġenji tal-ajru fuq il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon kien qed jikkawża effett tassew avvers fuq il-kwiet u l-esperjenza naturali tal-park. Barra minn hekk, l-operazzjonijiet attwali tal-inġenji tal-ajru fil-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon qajmu tħassib serju rigward is-sikurezza pubblika, inkluż tħassib rigward is-sikurezza tal-utenti tal-park".[7]
Fl-2010, il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon ġie onorat bil-munita tiegħu stess skont il-programm tal-Kwart ta' Dollari tal-Attrazzjonijiet Sbieħ tal-Amerka. Fis-26 ta' Frar 2019, il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon iċċelebra l-100 sena mid-deżinjazzjoni tas-sit bħala park nazzjonali.[8]
Il-Grand Canyon kien parti mir-Reġjun Intermuntanjuż tas-Servizz tal-Parks Nazzjonali sal-2018. Illum il-ġurnata, il-Grand Canyon huwa parti mir-Reġjun 8, magħruf ukoll bħala l-Baċir tan-Naħa ta' Isfel tax-xmara Colorado.
Kronoloġija tal-istorja legali[immodifika | immodifika s-sors]
- 1882: l-ewwel tentattiv mingħajr suċċess biex jiġi stabbilit il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon;
- 1893: is-sit ġie ddeżinjat bħala "riżerva forestali" mill-President Benjamin Harrison (permezz tal-Proklamazzjoni Presidenzjali #45);
- 1908: is-sit ġie stabbilit bħala l-Monument Nazzjonali tal-Grand Canyon mill-President Theodore Roosevelt (permezz tal-Proklamazzjoni Presidenzjali #794);
- 1919: id-deżinjazzjoni tal-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon permezz ta' att tal-Kungress fis-26 ta' Frar (40 Stat 1175);
- 1975: it-twessigħ tal-park permezz tal-Att dwar it-Twessigħ tal-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon tal-Kungress fit-3 ta' Jannar (88 Stat 2089);
- 1979: id-deżinjazzjoni bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fis-26 ta' Ottubru.[2]
Amministraturi[immodifika | immodifika s-sors]
- William Harrison Peters (sostitut): Awwissu 1919 – Settembru 1920;
- Dewitt L. Raeburn: Ottubru 1920 – Diċembru 1921;
- John Roberts White (sostitut): Diċembru 1921 – Frar 1922;
- Walter Wilson Crosby: Frar 1922 – Jannar 1924;
- George C. Bolton (sostitut): Jannar 1923 – Ġunju 1923;
- John Ross Eakin: Jannar 1924 – April 1927;
- Miner Raymond Tillotson: April 1927 – Diċembru 1938;
- James V. Lloyd (sostitut): Diċembru 1938 – Frar 1939;
- Harold Child Bryant (sostitut): Frar 1939 – Jannar 1940;
- James V. Lloyd (sostitut): Jannar 1940 – Awwissu 1940;
- Frank Alvah Kittredge: Awwissu 1940 – Lulju 1941;
- Harold Child Bryant: Awwissu 1941 – Marzu 1954;
- Preston P. Patraw: Mejju 1954 – Lulju 1955;
- John Sherman McLaughlin: Awwissu 1955 – Marzu 1964;
- Howard B. Stricklin: Marzu 1964 – Frar 1969;
- Robert R. Lovegren: April 1969 – Lulju 1972;
- Merle E. Stitt: Awwissu 1972 – Jannar 1980;
- Bruce W. Shaw (sostitut): Jannar 1980 – Mejju 1980;
- Richard W. Marks: Mejju 1980 – Diċembru 1988;
- John C. Reed (sostitut): Diċembru 1988 – Jannar 1989;
- John H. Davis: Jannar 1989 – Awwissu 1991;
- Robert Chandler: Ottubru 1991 – Ottubru 1993;
- Boyd Evison (sostitut): Jannar 1994 – Lulju 1994;
- Robert L. Arnberger: Lulju 1994 – Ottubru 2000;
- Dave Uberauga: 2011 - Mejju 2016;
- Christine Lehnertz: Awwissu 2016 - Marzu 2019;
- Ed Keable: April 2020 - preżent.[9]
Ġeografija[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Grand Canyon, flimkien mas-sistema estensiva ta' kanjons tributarji tiegħu, huwa impressjonanti għad-daqs, għall-fond u għas-saffi esposti ta' blat ikkulurit tiegħu li jmorru lura għaż-żminijiet Pre-Kambrijani. Il-kanjon innifsu nħoloq mill-inċiżjoni tax-xmara Colorado u tat-tributarji tagħha wara l-olzar naturali tal-Promontorju ta' Colorado, li kkawża l-iżvilupp tas-sistema tax-xmara Colorado tul il-mogħdija attwali tagħha.
Iż-żoni pubbliċi primarji tal-park huma magħrufa bħala x-Xifer tan-Nofsinhar u x-Xifer tat-Tramuntana, u ż-żoni ta' biswit il-kanjon innifsu. Il-kumplament tal-park huwa ferm imħarbat u remot, għalkemm bosta postijiet huma aċċessibbli permezz ta' diversi mogħdijiet u toroq rurali sekondarji. Ix-Xifer tan-Nofsinhar huwa iktar aċċessibbli mix-Xifer tat-Tramuntana u jżuruh 90 % tal-viżitaturi tal-park.
Is-sede tal-park tinsab fil-Villaġġ tal-Grand Canyon, mhux wisq 'il bogħod mid-Daħla tan-Nofsinhar tal-park, qrib waħda mill-veduti l-iktar popolari tal-park.
Xifer tan-Nofsinhar[immodifika | immodifika s-sors]
Il-biċċa l-kbira tal-viżitaturi tal-park iżuru x-Xifer tan-Nofsinhar, u jaslu permezz tar-Rotta Statali 64 tal-Arizona. L-awtostrada tidħol fil-park permezz tad-Daħla tan-Nofsinhar, qrib Tusayan, Arizona, u tibqa' sejra lejn il-Lvant, qabel ma titlaq mill-park permezz tad-Daħla tal-Lvant. It-triq interstatali 40 tagħti aċċess għaż-żona min-Nofsinhar. Mit-Tramuntana, ir-Rotta 89 tal-Istati Uniti tikkollega lil Utah, Colorado, u lix-Xifer tat-Tramuntana max-Xifer tan-Nofsinhar. B'kollox, xi 30 mil tax-Xifer tan-Nofsinhar huma aċċessibbli bit-triq.
Servizzi[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Villaġġ tal-Grand Canyon huwa ż-żona primarja tas-servizzi għall-viżitaturi fil-park. Huwa komunità bis-servizzi kollha, inkluż l-akkomodazzjoni, il-fjuwil, l-ikel, it-tifkiriet, l-isptar, il-knejjes, l-aċċess għall-mogħdijiet bil-mixi kif ukoll l-aċċess għall-mixjiet u għat-taħditiet iggwidati.
Akkomodazzjoni[immodifika | immodifika s-sors]
Diversi faċilitajiet tal-akkomodazzjoni huma disponibbli tul ix-Xifer tan-Nofsinhar. Fost il-lukandi u akkomodazzjonijiet oħra hemm El Tovar, Bright Angel Lodge, Kachina Lodge, Thunderbird Lodge, u Maswik Lodge, li kollha jinsabu fil-Villaġġ tal-Grand Canyon, u Phantom Ranch, li jinsab fi ħdan il-kanjon stess. Hemm ukoll RV Park magħruf bħala l-Villaġġ tat-Trailers. Dawn il-faċilitajiet kollha huma ġestiti minn Xanterra Parks & Resorts, filwaqt li l-Yavapai Lodge (li jinsab ukoll fl-inħawi tal-villaġġ) huwa ġestit minn Delaware North.
Xifer tat-Tramuntana[immodifika | immodifika s-sors]
L-inħawi tal-park fix-Xifer tat-Tramuntana jinsabu fuq il-Promontorju ta' Kaibab u l-Promontorju ta' Walhalla, eżatt fuq in-naħa l-oħra tal-Grand Canyon miż-żoni prinċipali tal-viżitaturi fix-Xifer tan-Nofsinhar. Iż-żona prinċipali tal-viżitaturi fix-Xifer tat-Tramuntana huma ċċentrati madwar Bright Angel Point. Ix-Xifer tat-Tramuntana huwa ogħla bħala elevazzjoni mix-Xifer tan-Nofsinhar, b'elevazzjoni ta' iktar minn 8,000 pied (2,400 metru). Peress li huwa daqstant ogħla mix-Xifer tan-Nofsinhar, kull sena jkun magħluq mill-1 ta' Diċembru sal-15 ta' Mejju, minħabba ż-żieda tal-probabbiltà ta' borra f'dak l-għoli. Is-servizzi tal-viżitaturi jkunu magħluqa jew limitati wara l-15 ta' Ottubru ta' kull sena. Il-ħin tas-sewqan mix-Xifer tan-Nofsinhar sax-Xifer tat-Tramuntana huwa ta' madwar 4.5 sigħat tul 220 mil (350 kilometru).
Fix-Xifer tat-Tramuntana hemm l-akkomodazzjoni storika tal-Grand Canyon Lodge, ġestita minn Forever Resorts, kif ukoll post għall-kampeġġi fil-qrib, ġestit mill-persunal tal-park nazzjonali.
Klima[immodifika | immodifika s-sors]
Skont is-sistema tal-klassifikazzjoni klimatika ta' Köppen, il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon fih ħames żoni klimatiċi; Kiesħa Semiarida (BSk), Sajf Kiesaħ Niexef Kontinentali Umduż (Dsb), Sajf Sħun Kontinentali Umduż (Dsa), Sajf Sħun Mediterran (Csb), u Sajf Sħun Ħafna Mediterran (Csa). Iż-żona tal-ebusija tal-pjanti fiċ-Ċentru tal-Viżitaturi tal-Grand Canyon hija ta' 7a, b'temperatura minima estrema annwali medja ta' 3.3 °F (−15.9 °C).
| Data klimatika għall-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon, Arizona, temp. normali fl-1991–2020, temp. estremi fl-1976–2012 | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
| Temp. għolja rekord f'°C (°F) | 64
(18) |
69
(21) |
77
(25) |
82
(28) |
92
(33) |
101
(38) |
97
(36) |
97
(36) |
93
(34) |
89
(32) |
74
(23) |
65
(18) |
101
(38) |
| Temp. għolja medja f'°C (°F) | 57.1
(13.9) |
59.4
(15.2) |
65.9
(18.8) |
74.4
(23.6) |
83.0
(28.3) |
90.9
(32.7) |
94.0
(34.4) |
90.1
(32.3) |
85.3
(29.6) |
76.1
(24.5) |
65.9
(18.8) |
58.2
(14.6) |
94.0
(34.4) |
| Temp. għolja medja ta' kuljum f'°F (°C) | 44.3
(6.8) |
46.3
(7.9) |
53.6
(12.0) |
60.9
(16.1) |
69.9
(21.1) |
82.0
(27.8) |
84.9
(29.4) |
82.1
(27.8) |
75.8
(24.3) |
64.6
(18.1) |
53.2
(11.8) |
43.0
(6.1) |
63.4
(17.4) |
| Temp. medja ta' kuljum f'°F (°C) | 31.7
(−0.2) |
33.7
(0.9) |
39.3
(4.1) |
44.9
(7.2) |
52.8
(11.6) |
62.5
(16.9) |
67.7
(19.8) |
65.9
(18.8) |
59.8
(15.4) |
49.0
(9.4) |
39.0
(3.9) |
30.6
(−0.8) |
48.1
(8.9) |
| Temp. baxxa medja ta' kuljum f'°C (°F)°F (°C) | 19.2
(−7.1) |
21.1
(−6.1) |
25.0
(−3.9) |
28.8
(−1.8) |
35.6
(2.0) |
43.0
(6.1) |
50.4
(10.2) |
49.8
(9.9) |
43.7
(6.5) |
33.3
(0.7) |
24.7
(−4.1) |
18.2
(−7.7) |
32.7
(0.4) |
| Temp. baxxa medja f'°F (°C) | 0.0
(−17.8) |
3.1
(−16.1) |
10.6
(−11.9) |
18.2
(−7.7) |
25.1
(−3.8) |
31.2
(−0.4) |
41.0
(5.0) |
41.6
(5.3) |
32.7
(0.4) |
20.8
(−6.2) |
7.6
(−13.6) |
1.9
(−16.7) |
−3.6
(−19.8) |
| Temp. baxxa rekord f'°C (°F) | −17
(−27) |
−20
(−29) |
−1
(−18) |
8
(−13) |
17
(−8) |
25
(−4) |
35
(2) |
35
(2) |
24
(−4) |
8
(−13) |
−6
(−21) |
−20
(−29) |
−20
(−29) |
| Preċipitazzjoni medja f'mm (pulzieri) | 1.76
(45) |
1.23
(31) |
1.85
(47) |
0.64
(16) |
0.40
(10) |
0.22
(5.6) |
2.33
(59) |
2.19
(56) |
1.50
(38) |
1.23
(31) |
0.77
(20) |
1.25
(32) |
15.37
(390) |
| Medja ta' jiem bil-borra f'pulzieri (cm) | 12.9
(33) |
7.8
(20) |
8.1
(21) |
2.8
(7.1) |
0.1
(0.25) |
0.0
(0.0) |
0.0
(0.0) |
0.0
(0.0) |
0.0
(0.0) |
1.1
(2.8) |
2.2
(5.6) |
8.0
(20) |
43.0
(109) |
| Medja ta' jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 0.01 in) | 6.4 | 6.1 | 5.9 | 3.5 | 2.6 | 1.7 | 7.0 | 10.1 | 5.7 | 5.1 | 4.0 | 6.0 | 64.1 |
| Medja ta' jiem bil-borra (≥ 0.1 in) | 4.0 | 3.3 | 2.9 | 1.2 | 0.1 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.0 | 0.7 | 1.3 | 3.5 | 17.0 |
| Medja ta' sigħat ta' xemx fix-xahar | 217.0 | 226.0 | 279.0 | 330.0 | 372.0 | 390.0 | 341.0 | 341.0 | 300.0 | 279.0 | 240.0 | 217.0 | 3,532 |
| Medja ta' sigħat ta' xemx kuljum | 7 | 8 | 9 | 11 | 12 | 13 | 11 | 11 | 10 | 9 | 8 | 7 | 10 |
| Medja ta' sigħat ta' dawl kuljum | 10.0 | 10.9 | 12.0 | 13.1 | 14.1 | 14.6 | 14.3 | 13.5 | 12.4 | 11.3 | 10.3 | 9.8 | 12.2 |
| Persentaġġ tal-possibbiltà ta' temp bnazzi | 70 | 73 | 75 | 84 | 85 | 89 | 77 | 81 | 81 | 80 | 78 | 71 | 79 |
| Indiċi ultravjola medju | 3 | 4 | 6 | 8 | 10 | 11 | 11 | 10 | 8 | 5 | 3 | 2 | 7 |
| Sors 1: NOAA (temp. massimi u minimi medji fl-1981–2010)[10] | |||||||||||||
| Sors 2: Weather Atlas (data dwar ix-xemx)[11] | |||||||||||||
Attivitajiet[immodifika | immodifika s-sors]
Xifer tat-Tramuntana[immodifika | immodifika s-sors]
Ma tantx hemm toroq fix-Xifer tat-Tramuntana, iżda hemm xi veduti notevoli aċċessibbli bil-vetturi, fosthom Point Imperial, Roosevelt Point u Cape Royal. Ir-rikbiet bil-ħmir huma disponibbli wkoll f'varjetà ta' postijiet, inkluż diversi eluf ta' piedi 'l isfel fil-kanjon.
Bosta viżitaturi tax-Xifer tat-Tramuntana jagħżlu li jużaw varjetà ta' mogħdijiet bil-mixi, fosthom il-Mogħdija ta' Widforss, il-Mogħdija taz-Ziju Jim, il-Mogħdija tat-Transett, u l-Mogħdija tat-Tramuntana ta' Kaibab. Din tal-aħħar tista' tiġi segwita sal-aħħar sax-xmara Colorado, u hija kkollegata man-naħa l-oħra tax-xmara mal-Mogħdija tan-Nofsinhar ta' Kaibab u mal-Mogħdija ta' Bright Angel, li jkomplu telgħin max-Xifer tan-Nofsinhar tal-Grand Canyon.
Il-Veduta tal-Irdum ta' Toroweap tinsab fin-naħa tal-Punent tal-park max-Xifer tat-Tramuntana. L-aċċess huwa permezz ta' toroq mhux pavimentati mir-Rotta 389 fil-Punent ta' Fredonia, Arizona. It-toroq iwasslu għall-Monument Nazzjonali tal-Grand Canyon–Parashant u għall-irdum.
Xifer tan-Nofsinhar[immodifika | immodifika s-sors]
Hemm diversi attivitajiet li l-viżitaturi tal-park jistgħu jagħmlu fix-Xifer tan-Nofsinhar. Mawra bil-karozza (ta' 35 mil (56 kilometru)) tul ix-Xifer tan-Nofsinhar hija maqsuma f'żewġ segmenti. Is-segment tal-Punent sa Hermit's Point fih tmien mili (13-il kilometru) b'diversi veduti, li jinkludu il-Punt ta' Mohave, il-Punt ta' Hopi, u l-Mafkar ta' Powell. Minn Marzu sa Diċembru, l-aċċess għal Hermit's Rest ikun ristrett għal servizz ta' vettura pubblika b'xejn ipprovduta mis-Servizz tal-Parks Nazzjonali. Is-segment tal-Lvant sa Desert View fih 25 mil (40 kilometru), u huwa miftuħ għall-vetturi privati s-sena kollha.
Fost il-mogħdijiet bil-mixi hemm il-Mogħdija tax-Xifer, lejn il-Punent mill-veduta ta' Pipe Creek għal madwar tmien mili (13-il kilometru) ta' toroq pavimentati, u seba' mili (11-il kilometru) ta' toroq mhux pavimentati sa Hermit's Rest. Wieħed jista' jibda jimxi tul din il-mogħdija prattikament minn fejn irid, u vettura pubblika tista' terġa' tieħu lill-viżitaturi lura mill-punt minn fejn ikunu bdew il-mixja tagħhom. Il-Punt ta' Mather, l-ewwel veduta li l-biċċa l-kbira tan-nies jaslu għaliha meta jidħlu mid-daħla tan-Nofsinhar, hija post popolari minn fejn wieħed jista' jibda jimxi.
Titjiriet privati fuq il-Grand Canyon jiġu pprovduti minn ħelikopters u ajruplani żgħar li jitilqu minn Las Vegas, Phoenix, u mill-Ajruport tal-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon. Minħabba ħabta fis-snin 90 tas-seklu 20, it-titjiriet xeniċi ma għadhomx jitħallew itiru iktar viċin minn 1,500 pied (460 metru) mix-xifer fi ħdan il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon. It-titjiriet fi ħdan il-Grand Canyon għadhom disponibbli 'l barra mill-konfini tal-park.
Entità tal-Konservazzjoni tal-Grand Canyon[immodifika | immodifika s-sors]
L-Assoċjazzjoni tal-Grand Canyon (GCA) huwa l-imsieħeb uffiċjali mingħajr skop ta' qligħ tas-Servizz tal-Parks Nazzjonali. Tiġbor fondi privati għall-benefiċċju tal-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon permezz ta' ħwienet u ċentri tal-viżitaturi fi ħdan il-park, u tipprovdi opportunitajiet edukattivi dwar l-istorja naturali u kulturali tar-reġjun. L-għanijiet tagħha jinkludu:
- il-ħolqien ta' siti kulturali intertribali;
- il-preservazzjoni tas-smewwiet imdallma;
- l-iskoperta u l-esplorazzjoni tal-park;
- il-ħolqien u l-preservazzjoni tal-mogħdijiet bil-mixi.
Binjiet Storiċi[immodifika | immodifika s-sors]
Distrett Storiku tal-Villaġġ[immodifika | immodifika s-sors]
Attrazzjonijiet:
- id-Dar ta' Hopi (1905) tal-arkitett Mary Jane Colter;
- iċ-Ċentru tal-Viżitaturi ta' Verkamp;
- il-Venda Ferrovjarja;
- il-Lukanda El Tovar;
- ir-Residenza ta' Bright Angel (1935) tal-arkitett Mary Jane Colter;
- il-Kabina ta' Buckey O'Neill (1890) tal-arkitett William "Buckey" O'Neill;
- il-Lookout Studio (1914) tal-arkitett Mary Jane Colter;
- il-Kolb Studio (1904) tal-arkitetti Ellsworth Kolb u Emery Kolb.
Oħrajn[immodifika | immodifika s-sors]
Attrazzjonijiet:
- il-Hermit's Rest (1914) tal-arkitett Mary Jane Colter;
- il-Phantom Ranch (1922) tal-arkitett Mary Jane Colter;
- id-Desert View Watchtower (1932) tal-arkitett Mary Jane Colter.
Sit ta' Wirt Dinji[immodifika | immodifika s-sors]
,_South_Rim_nahe_Tusayan_--_2012_--_5848.jpg)
Il-Park Nazzjonali tal-Grand Canyon ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1979.[2]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' erba' kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (vii) "Post fejn iseħħu fenomeni naturali tal-għaġeb jew fejn hemm żoni ta' ġmiel naturali u ta' importanza estetika eċċezzjonali"; il-kriterju (viii) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta stadji importanti tal-istorja tad-dinja, inkluż it-trapass tal-ħajja, il-proċessi ġeoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-iżvilupp tat-tipi differenti ta' art, jew il-karatteristiċi ġeomorfiċi jew fiżjografiċi sinifikanti"; il-kriterju (ix) "Eżempju straordinarju li jirrappreżenta proċessi ekoloġiċi u bijoloġiċi kontinwi sinifikanti fl-evoluzzjoni u fl-iżvilupp ta' ekosistemi u ta' komunitajiet ta' pjanti u ta' annimali terrestri, tal-ilma ħelu, kostali u tal-baħar"; u l-kriterju (x) "Post fejn hemm l-iktar ħabitats naturali importanti u sinifikanti għall-konservazzjoni fil-post tad-diversità bijoloġika, inkluż fejn hemm speċijiet mhedda ta' valur universali straordinarju mill-perspettiva tax-xjenza jew tal-konservazzjoni".[2]
Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]
- ^ "Top 10 most visited national parks". Travel (bl-Ingliż). 2024-03-27. Miġbur 2024-06-13.
- ^ a b ċ d Centre, UNESCO World Heritage. "Grand Canyon National Park". UNESCO World Heritage Centre (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.
- ^ Waxman, Olivia B. (2019-02-26). "'You Can't Push the Land Too Hard.' How Mapping the Grand Canyon Shaped a Vision of Climate Trouble to Come". TIME (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.
- ^ Anderson, Michael. "Polishing the Jewel: An Administrative History of Grand Canyon National Park" (PDF). Grand Canyon Association.
- ^ Canyon, Mailing Address: PO Box 129 Grand; Us, AZ 86023 Phone: 928-638-7888 Contact. "Grand Canyon National Park Presents Living History Performance of President Theodore Roosevelt - Grand Canyon National Park (U.S. National Park Service)". www.nps.gov (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.
- ^ Yanagihara, Wendy; Denniston, Jennifer (2008). Grand Canyon National Park. Lonely Planet. p. 95. ISBN 978-1741044836.
- ^ Canyon, Mailing Address: PO Box 129 Grand; Us, AZ 86023 Phone: 928-638-7888 Contact. "Overflights - Documents - Grand Canyon National Park (U.S. National Park Service)". www.nps.gov (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.
- ^ Canyon, Mailing Address: PO Box 129 Grand; Us, AZ 86023 Phone: 928-638-7888 Contact. "100th Anniversary Celebration Took Place in 2019 - Grand Canyon National Park (U.S. National Park Service)". www.nps.gov (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.
- ^ Canyon, Mailing Address: PO Box 129 Grand; Us, AZ 86023 Phone: 928-638-7888 Contact. "Management - Grand Canyon National Park (U.S. National Park Service)". www.nps.gov (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.
- ^ US Department of Commerce, NOAA. "Climate". www.weather.gov (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.
- ^ U.S, Weather. "Yearly & Monthly weather - Grand Canyon National Park, AZ". Weather U.S. (bl-Ingliż). Miġbur 2024-06-13.