Ara s-sors ta' Pajjiżi l-Baxxi

{{Infobox Pajjiż
|isem_nattiv                 = ''In-Netherlands''<br />{{nl}} ''Nederland''
|isem_komuni                 = In-Netherlands
|stampa_bandiera             = Flag of the Netherlands.svg
|stampa_emblema              = State coat of arms of the Netherlands.svg
|stampa_mappa                = EU-Netherlands.svg
|deskrizzjoni_mappa          = Fejn jinsabu n-Netherlands (aħdar skur) <br /> – fi ħdan l-[[Unjoni Ewropea]] (aħdar ċar) fil-[[Ewropa|kontinent Ewropew]] (griż skur) <br />
|stampa_mappa2               = BES islands location map.svg
|deskrizzjoni_mappa2         = Territorji extra-Ewropej tan-Netherlands (aħdar skur)
fil-Karibew
|ħolqa_bandiera              = Bandiera tal-Belġju
|ħolqa_emblema               = Emblema tal-Belġju
|ħolqa_demografija           = Demografija tal-Belġju
|mottu_nazzjonali            = {{fr}} ''"Je maintiendrai"''<br />{{nl}} ''"Ik zal handhaven"''<br />(traduzzjoni: "Jien inżomm")
|innu_nazzjonali             = "''[[Het Wilhelmus]]''"
|lingwi_uffiċjali            = [[Lingwa Olandiża|Olandiż]] 
|gruppi_etniċi               = ara [[#Demografija|Demografija]]
|kapitali                    = [[Amsterdam]]
|latd=52 |latm=19 |latNS=N |lonġd=05 |lonġm=33 |lonġEW=E 
|l-ikbar_belt                = [[Amsterdam]]
|tip_gvern                   = [[Monarkija parlamentari]]
|titlu_kap1                  = [[Re tan-Netherlands|Re]]
|titlu_kap2                  = [[Prim Ministru tan-Netherlands|Prim Ministru]]
|isem_kap1                   = [[Willem-Alexander tan-Netherlands|Willem-Alexander]]
|isem_kap2                   = [[Mark Rutte]]
|data_sħubija_UE             = 25 ta' Marzu, 1957<sup>2</sup> 
|poż_erja                    = 135<!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss-->
|erja_km2                    = 41,848
|erja_mi_kw                  = 16,158 
|perċentwal_ilma             = 18.41 
|ċensiment_popolazzjoni      = 17,016,967
|sena_ċensiment_popolazzjoni = 2016 (stima)
|poż_ċensiment_popolazzjoni  = 65 <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss-->
|densità_popolazzjoni_km2    = 409.6
|densità_popolazzjoni_mi_kw  = 1,040
|poż_densità_popolazzjoni    = <!--pożizzjoni bbażata fuq l-istati sovrani biss-->
|sena_PGD_PSX                = 2010 
|PGD_PSX                     = $676.895 biljun<ref name=IMF>Fond Monetarju Internazzjonali [http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2011&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=138&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=40&pr.y=0] data ta' aċċess 6 ta' Mejju 2011</ref>
|poż_PGD_PSX                 = 
|PGD_PSX_per_capita          = $40,764<ref name=IMF/>
|poż_PGD_PSX_per_capita      = 
|sena_IŻU                    = 
|IŻU                         = 
|poż_IŻU                     = 
|kategorija_IŻU              = <span style="color:#090;">għoli ħafna</span>
|tip_sovranità               = [[Indipendenza]]
|avveniment_stabbilit1       = Mill-Imperu tal-Asburgi wara l-Gwerra tat-Tmenin Sena min-[[Netherlands]] 
|data_stabbilit1             = 26 ta' Lulju, 1581 (rikonoxximent fit-30 ta' Jannar 1648)
|valuta                      = [[Ewro]] ([[Simbolu tal-Ewro|€]])<sup>1</sup>
|kodiċi_valuta               = EUR
|żona_ħin                    = [[Ħin tal-Ewropa Ċentrali|CET]]
|differenza_ħku              = +1
|żona_ħin_legali             = [[Ħin tas-sajf tal-Ewropa Ċentrali|CEST]]
|differenza_żona_ħin_legali  = +2
|cctld                       = [[.nl]]<sup>3</sup>
|kodiċi_telefoniku           = 31
|sena_PGD_nominali           = 2010 
|PGD_nominali                = $783.293&nbsp;biljun<ref name=IMF/>
|poż_PGD_nominali            = 
|PGD_nominali_per_capita     = $47,172<ref name=IMF/>
|poż_PGD_nominali_per_capita = 
|noti                        = <sup>1</sup> Qabel l-1999: [[Fjorin Olandiż]]<br /><sup>2</sup>Membru fundatur.<sup>3</sup> Ukoll [[.eu]], li hi maqsuma flimkien mal-istati membri l-oħra tal-[[Unjoni Ewropea]]
}}
{{għal2|r-reġjun fl-Olanda|Olanda (reġjun)}}
[[Stampa:Map provinces Netherlands-es.svg|thumb|Organizzazzjoni territorjali]]
[[Stampa:Kingdom of the Netherlands (orthographic projection).svg|thumb|Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi (Koninkrijk der Nederlanden)]]
[[Stampa:Den Haag Binnenhof.jpg|thumb|Binnenhof, The Hague, l-Pajjiżi l-Baxxi (Kwartieri ġenerali ta' l-Stati Ġenerali ta' l-Pajjiżi l-Baxxi) (Den Haag Binnenhof)]]
[[Stampa:KonDerNed-10-10-10.png|thumb|Mappa tal-erba' pajjiżi kostitwenti murija fuq skala]]
[[Stampa:International Court of Justice.jpg|thumb|Palazz tal-Paċi, sede tal-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja. Hija tinsab f'The Hague.]]
[[Stampa:Peace Palace The Hague.jpg|thumb|Palazz tal-Paċi, sede tal-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja. 
Hija tinsab f'The Hague.]]
[[Stampa:Coat of arms of the Staten Generaal.svg|thumb|Tarka ta' l-Stati Ġenerali ta' l-Pajjiżi l-Baxxi]]
'''L-Olanda''', '''Netherlands''', jew il-'''Pajjiżi l-Baxxi'''<ref>Bil-[[Lingwa Maltija|Malti]] hu magħruf ukoll bħala l-Olanda, però l-isem uffiċjali huwa n-Netherlands, ladarba Olanda jirreferi wkoll għal isem ta' reġjun wieħed tal-istess pajjiż.</ref> (bl-[[Lingwa Olandiża|Olandiż]]: ''Nederland'') huma pajjiż fl-[[Ewropa]]. Aktar minn 17-il miljun ruħ jgħixu fih. Fit-Tramuntana u fil-Punent tan-Netherlands jinsab il-[[Baħar tat-Tramuntana]]. Lejn il-Lvant hemm il-[[Ġermanja]] u fin-Nofsinhar hemm il-[[Belġju]]. In-Netherlands huma wieħed mill-pajjiżi fundaturi tal-[[Unjoni Ewropea]]. In-nies li jgħixu fin-Netherlands jissejħu "[[Olandiż (persuna)|Olandiżi]]". Il-lingwa tan-Netherlands hi wkoll imsejħa [[lingwa Olandiża|Olandiż]]. Il-[[belt kapitali]] ewlenija tan-Netherlands hi [[Amsterdam]]. Madankollu, dan mhuwiex il-post fejn il-gvern għandu s-sede tiegħu. Il-Kamra tad-Deputati (bl-Olandiż: "Tweede Kamer") tinsab f'[[Den Haag]].

== Etimoloġija ==
In-Netherlands jew il-Pajjiżi Baxxi jissejħu hekk għax l-art togħla metru wieħed biss 'il fuq mil-livell tal-baħar. Terz tal-art hija taħt il-livell tal-baħar. In-Netherlands huma msejħin ukoll l-[[Olanda]]. L-Olanda jew ''Holland'' bl-Olandiż kienet żona rikka ħafna fil-parti tal-Punent tan-Netherlands, u b'hekk sar l-iżball. Xi nies li ma jgħixux fil-parti tal-Punent tan-Netherlands jiddejqu meta n-nies isejħu l-pajjiż bħala l-Olanda. ''Holland'' tfisser "art bis-siġar" għaliex ir-reġjun ta' Holland kien miksi bil-foresti.

== Storja ==
Fl-aħħar tal-[[Medjuevu]], id-[[Dukat]] ta' [[Bourgogne]], li issa sar parti minn [[Franza]], kien jiġbor fih sbatax-il reġjun. Dawk iż-żoni kienu jissejħu n-Netherlands. Meta bint Duka iżżewwġet ir-[[re]] ta' [[Spanja]], in-Netherlands saru parti minn Spanja. Fis-seklu 16 ħafna mill-Olandiżi saru [[Protestanteżmu|Protestanti]]. Ir-re ta' Spanja ma ħax pjaċir u ried l-Olandiżi kollha jkunu [[Knisja Kattolika|Kattoliċi]]. Iddeċieda li l-Protestanti kollha għandhom jinqatlu. Naturalment il-poplu Olandiż ma għoġbitux din id-deċiżjoni, u fl-1568 bdiet gwerra kontra Spanja. Il-gwerra damet sal-1648, u għalhekk tissejjaħ il-[[Gwerra ta’ Tmenin Sena]]. Il-mexxej importanti tal-Olandiżi f'din l-gwerra kien [[Willem van Oranje]] imsejjaħ ukoll [[Guliermu s-Sieket]].

[[Stampa:Joannes van Deutecum - Leo Belgicus 1650 - published by Claes Jansz Visscher Amsterdam.jpg|thumb|Joannes van Deutecum - Leo Belgicus 1650 - published by Claes Jansz Visscher Amsterdam]]

Fl-1648, in-Netherlands u Spanja ffirmaw trattat ta' paċi. Il-poplu Olandiż seta' jżomm l-art kollha li kien rebaħ. Il-parti tan-Netherlands li ma kinux rebħu l-Olandiżi baqgħet parti minn Spanja. Aktar tard din il-parti saret il-Belġju.

Meta n-Netherlands saru indipendenti, kienu pajjiż speċjali ħafna. Dak iż-żmien kważi l-pajjiżi kollha tal-Ewropa kienu ggvernati minn re, iżda n-Netherlands ma kinux. In-Netherlands kienu magħmulin minn seba' provinċji, li kienu mmexxija mill-bliet il-kbar. Il-bliet kienu ggvernati mill-muniċipju li kien magħmul minn ċittadini għonja. Flimkien dawn il-provinċji kienu ggvernati minn [[stadtholder]], li għalkemm kellu ħafna qawwa, imqabbel mar-rejiet tal-pajjiżi Ewropej l-oħra kellu ħafna inqas poter. Fis-[[Seklu XVII|seklu 17]], in-Netherlands kienu l-aktar pajjiż għani u wieħed mill-aktar pajjiżi qawwijin fid-[[Id-Dinja|dinja]]. Għalhekk l-Olandiżi jsejħu s-seklu 17 bħala l-Età tad-Deheb. Huma kellhom artijiet madwar id-dinja. L-art l-aktar importanti kienet l-[[Indji tal-Lvant]], li llum sar l-[[Indoneżja]]. L-Olandiżi waqqfu ukoll il-[[Belt ta' New York]], li kienu jsejħulha Amsterdam il-Ġdida. L-Amerikani nattivi kienu jseħu din iż-żona Manhattan u fl-1628 huma bigħuha lill-Olandiżi għal 60 [[Gilder]]. In-Netherlands ġġieldu ħafna gwerer kontra pajjiżi oħra Ewropej, speċjalment kontra l-[[Renju Unit|Ingilterra]]. [[Michiel de Ruyter]], [[ammirall]] Olandiż, sar eroj Olandiż meta għeleb il-flotta Ingliża qrib [[Londra]].

Fis-seklu 18, in-Netherlands ftaqru. Ħafna nies ħasbu li dan kien it-tort tal-istadtholders. Ħafna ħasbu li kellhom wisq poter u riedu jeħilsu minnhom. Fl-1789, il-poplu Franċiż neħħa r-re tiegħu. L-armati Franċiżi attakkaw pajjiżi oħra biex ineħħu l-mexxejja tagħhom ukoll. Fl-1795 dawn attakkaw in-Netherlands. L-istadtholder Guliermu V kellu jaħrab lejn l-Ingilterra. In-Netherlands ingħataw isem ġdid, ir-[[Repubblika Batavjana]], u saru [[demokrazija]]. Iżda l-Franċiżi ma kinux kuntenti bil-mexxej Olandiż, u allura fl-1806 l-imperatur Franċiż [[Napuljun Bonaparte|Napuljun]] għamel lil ħuh [[Louis Bonaparte]] re tan-Netherlands. Louis sar popolari fin-Netherlands, iżda l-imperatur għal darb'oħra ma kienx kuntent bih, u minħabba dan fl-1810 in-Netherlands saru parti minn Franza.

Fl-1815, Napuljun ġie megħlub, u n-Netherlands reġgħu saru indipendenti. Il-mexxejja tal-pajjiżi Ewropej ħasbu li kienet idea tajba li jagħmlu n-Netherlands aktar b'saħħithom, biex ikunu kapaċi jirreżistu invażjoni oħra Franċiża. Għalhekk il-Belġju u l-[[Lussemburgu]] ġew miżjuda man-Netherlands. Ir-re Guliermu, bin l-istadtholder Guliermu V, sar re. Il-Belġjani ma kinux kuntenti bir-re Olandiż u fl-1830 dawn irribellaw. Guliermu bagħat armata u inizjalment il-qawwa tiegħu kienet aqwa ħafna mill-Belġjani, iżda wara għaxart ijiem il-Franċiżi bagħtu armata biex jgħinuhom. Fl-1831, il-Belġjani għażlu re għalihom, u l-Belġju sar pajjiż indipendenti.

Xi nies ħasbu li r-re Olandiż kellu wisq poter. Riedu li jagħtuh inqas qawwa u jivvutaw għall-gvern huma infushom. Fl-1848, kien hemm irvelli vjolenti kontra r-rejiet ta' bosta pajjiżi Ewropej. Ir-re Olandiż beża' li ħa jiġri l-istess fin-Netherlands. Għalhekk ħalla lil [[Johan Rudolf Thorbecke]] jikteb [[kostituzzjoni]]. Minn dak iż-żmien in-nies setgħu jivvutaw. Għall-ewwel l-irġiel għonja biss setgħu jivvutaw. Mill-1919, [[suffraġju universali|kulħadd seta' jivvota]].

F[[l-Ewwel Gwerra Dinjija]], in-Netherlands ma ħadux sehem fi gwerer. L-Olandiżi riedu jibqgħu newtrali f[[It-Tieni Gwerra Dinjija|it-Tieni Gwerra Dinja]] wkoll, imma fl-1940 il-pajjiż ġie invadut u okkupat mill-[[Ġermanja]]. Bħal fil-pajjiżi l-oħra li kienu okkupaw, il-Ġermaniżi bdew joqtlu l-[[Ġudaiżmu|Lhud]]. [[Anne Frank]] kienet tifla Lhudija li għexet fin-Netherlands. Hija mietet f' kamp ta' konċentrament Ġermaniż. Meta hi u l-familja tagħha kienu qed jistaħbew mill-Ġermaniżi, kitbet djarju. Wara l-gwerra d-djarju tagħha sar famuż ħafna. Fl-1944, l-armata [[Stati Uniti|Amerikana]], [[Kanada|Kanadiża]], [[Polonja|Pollakka]] u Brittanika lliberat in-Nofsinhar tan-Netherlands mill-Ġermaniżi. Riedu jaqsmu x-xmara [[Renu]] sabiex jilliberaw il-bqija tal-pajjiż, iżda ġew megħluba mill-Ġermaniżi. Ħa sa Mejju 1945 qabel ma l-pajjiż kollu ġie lliberat. Matul il-ħames snin tal-okkupazzjoni Ġermaniża, mietu 250,000 ruħ fin-Netherlands.

Ftit wara l-gwerra, l-Indoneżja ddikjarat l-indipendenza. L-Olandiżi bagħtu s-suldati l-Indoneżja. Matul il-gwerra l-Olandiż irrealizzaw kif iħossuhom dawk li jkunu okkupati minn pajjiż ieħor, għalhekk xi nies ħasbu li l-Olandiżi ma kellhomx jagħmlu l-istess lill-Indoneżjani. Wara, pajjiżi oħra inklużi l-Istati Uniti, qalu lill-Olandiżi biex jitilqu mill-Indoneżja, xi ħaġa li finalment ġrat fl-1949.

Wara l-gwerra, in-Netherlands saru wieħed mill-iktar pajjiżi għonja fid-dinja. Fl-2004, il-[[Ġnus Magħquda]] qalu li n-Netherlands kienu l-ħames l-aħjar pajjiż biex wieħed jgħix fih.

== Politika ==
In-Netherlands huma [[monarkija kostituzzjonali]]. Dan ifisser li l-pajjiż għandu re jew reġina, iżda l-veru poter hu f'idejn il-[[parlament]], magħżul mill-poplu Olandiż. In-nies Olandiżi kollha li għandhom 18-il sena jew aktar jistgħu jivvutaw. Issir [[elezzjoni]] kull erba' snin. Wara l-elezzjonijiet, il-partiti li jġibu l-maġġoranza tal-voti joħolqu kabinett. Il-kabinett jikkonsisti minn [[prim ministru|Prim Ministru]] u bosta ministri.

Dawn li ġejjin huma l-[[Partit politiku|partiti politiċi]] fil-parlament:
* [[CDA]], l-Appell Nisrani-Demokratiku. Is-CDA huwa r-raba' l-ikbar partit. Il-membri tas-CDA huma fil-parti l-kbira [[Kristjaneżmu|Insara]]. Il-Prim Ministru ta' qabel, [[Jan Peter Balkenende]], huwa membru tas-CDA.
* [[PvdA]], il-Partit tal-Ħaddiema. Il-PvdA huwa partit [[Soċjaliżmu Demokratiku|Soċjal-Demokratiku]]. Hu t-tieni l-akbar partit.
* [[VVD]], il-Partit Popolari għal-Libertà u d-Demokrazija. Il-VVD hu partit [[liberaliżmu|liberali]] u l-akbar partit. Il-Prim Ministru li hemm issa, [[Mark Rutte]] hu membru tal-VVD.
* [[SP]], il-Partit Soċjalista. L-SP kien partit [[Komuniżmu|Komunista]], iżda issa hu partit [[soċjaliżmu|soċjalista]].
* [[GroenLinks]], ix-Xellug Ħadrani. GroenLinks huwa parit soċjal-demokratiku li jagħti attenzjoni speċjali lill-ambjent.
* [[D66]], id-Demokratiċi 66. Id-D66 twaqqaf fl-1966. Bħall-VVD, hu partit liberali iżda d-D66 hu aktar progressiv mill-VVD.
* [[ChristenUnie]], l-Unjoni Nisranija. ChristenUnie hu partit Nisrani.
* [[PVV]], il-Partit għal-Libertà. Dan huwa partit konservattiv ħafna tal-Lemin u t-tielet l-akbar partit.
* [[Partij voor de Dieren]], il-Partit għall-Annimali. Huwa partit għad-drittijiet tal-annimali.
* [[PST]]. Il-PST hu partit Nisrani konservattiv ħafna.

In-Netherlands huma magħrufin għat-tolleranza fil-politika. In-Netherlands huma pajjiż fejn id-[[drogi ħfief]] mhumiex kompletament meqjusin illegali. Barra minn hekk, in-Netherlands huma wieħed mill-pajjiżi li jippermettu ż-żwieġ bejn żewġ persuni tal-istess ġeneru, l-[[ewtanażja]] u l-[[prostituzzjoni]] legali.

Minħabba li huma minn tal-ewwel demokraziji parlamentari, in-Netherlands kienu pajjiż modern sa mit-twaqqif tagħhom. Fost affiljazzjonijiet oħrajn, il-pajjiż huwa membru fundatur tal-Unjoni Ewropea (UE), in-[[NATO]], l-[[OECD]], id-WTO u ffirma wkoll il-Protokoll ta' [[Kyoto]]. Flimkien mal-Belġju u mal-Lussemburgu, jagħmlu parti mill-unjoni ekonomika tal-Benelux. Il-pajjiż jilqa' fi ħdanu ħames qrati internazzjonali: il-Qorti Permanenti tal-Arbitraġġ, il-Qorti Internazzjonali tal-Ġustizzja, it-Tribunal Kriminali Internazzjonali għall-Eks Jugożlavja, il-Qorti Kriminali Internazzjonali u t-Tribunal Speċjali għal-[[Libanu]]. L-ewwel erbgħa jinsabu f'Den Haag bħalma tinsab l-aġenzija tal-intelliġenza kriminali tal-UE, [[Europol]]. Għalhekk, li din il-belt ġiet imsejħa "l-kapitali legali tad-dinja".

== Provinċji ==
 [[Stampa:Netherlands-CIA WFB Map-10-10-10.png|thumb|220px|Mappa tan-Netherlands]]
Fin-Netherlands hemm 12-il provinċja:
{| style="background:transparent;" cellspacing="2px"
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left;"
|-
!width="40px" class="unsortable"| Bandiera
!width="140px"| Provinċja
!width="80px"| Belt Kapitali
!width="80px"| L-akbar belt
!width="60px"| Erja (km<sup>2</sup>)
!<ref name="ProvArea">[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=70072ned&D1=224&D2=5-16&D3=l&HD=081103-1603&HDR=T&STB=G1,G2] Regionale Kerncijfers Nederland 2007</ref> width="70px"| Popolazzjoni<ref>[http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=03759ned&D1=0&D2=802-813&D3=0&D4=l&HD=081103-1603] Bevolking per regio naar leeftijd, geslacht en burgerlijke staat 2007</ref>
!width="80px"|Densità<br />(per km<sup>2</sup>)
|-
| [[Stampa:Flag Drenthe.svg|27px]] || Drenthe || Assen || Assen || style="text-align:right"|2,641|| style="text-align:right"|486,197|| style="text-align:right"|184
|-
| [[Stampa:Flevolandflag.svg|27px]] || Flevoland || Lelystad || Almere || style="text-align:right"|1,417|| style="text-align:right"|374,424|| style="text-align:right"|264
|-
| [[Stampa:Frisian flag.svg|27px]] || Friesland || Leeuwarden || Leeuwarden || style="text-align:right"|3,341|| style="text-align:right"|642,209|| style="text-align:right"|192
|-
| [[Stampa:Flag of Gelderland.svg|27px]] || Gelderland || Arnhem || Nijmegen || style="text-align:right"|4,971|| style="text-align:right"|1,979,059|| style="text-align:right"|398
|-
| [[Stampa:Flag Groningen.svg|27px]] ||Groningen || Groningen || Groningen || style="text-align:right"|2,333|| style="text-align:right"|573,614|| style="text-align:right"|246
|-
| [[Stampa:NL-LimburgVlag.svg|27px]] || Limburg || Maastricht || Maastricht || style="text-align:right"|2,150|| style="text-align:right"|1,127,805|| style="text-align:right"|525
|-
| [[Stampa:North Brabant-Flag.svg|27px]] || Noord Brabant|| Den Bosch || Eindhoven || style="text-align:right"|4,916|| style="text-align:right"|2,419,042|| style="text-align:right"|492
|-
| [[Stampa:Flag North-Holland, Netherlands.svg|27px]] || Noord Holland || Haarlem || Amsterdam || style="text-align:right"|2,671|| style="text-align:right"|2,613,070|| style="text-align:right"|978
|-
| [[Stampa:Flag Overijssel.svg|27px]] || Overijssel || |Zwolle || Enschede || style="text-align:right"|3,325|| style="text-align:right"|1,116,374|| style="text-align:right"|336
|-
| [[Stampa:Utrecht (province)-Flag.svg|27px]] || Utrecht || Utrecht || Utrecht || style="text-align:right"|1,385|| style="text-align:right"|1,190,604|| style="text-align:right"|860
|-
| [[Stampa:Flag of Zeeland.svg|27px]] || Zeeland || Middelburg || Middelburg || style="text-align:right"|1,787|| style="text-align:right"|380,497|| style="text-align:right"|213
|-
| [[Stampa:Flag Zuid-Holland.svg|27px]] || Zuid Holland || L-Aja<br />''(Den Haag)'' || Rotterdam || style="text-align:right"|2,814|| style="text-align:right"|3,455,097|| style="text-align:right"|1228
|}
|}

<gallery>
File:Station Assen.jpg|Assen
File:Skyline Almere.jpg|Almere
File:ZuilvanLely.jpg|Lelystad
File:Zilverparkkade.jpg|Lelystad
File:Station Lelystad C.jpg|Lelystad
File:20100707 Willemskade Zuiderstadsgracht Leeuwarden NL.jpg|Leeuwarden
File:Netherlands, Leeuwarden, map of 1866.jpg|Leeuwarden
File:Skyline Nijmegen. Gelderland. Netherlands.jpg|Nijmegen
File:GroningenCity Montage.jpg|Groningen
File:2017 Maastricht montage.jpg|Maastricht
File:Centrum Eindhoven.jpg|Eindhoven
File:Sights in Amsterdam.jpg|Amsterdam
File:Rotterdam 1905.jpg|Rotterdam
File:James Webb Vedute von Rotterdam.jpg|Rotterdam fl-1895
File:Grote kerk - Enschede.jpg|Enschede
File:Aerial Twente (6921572223).jpg|Enschede
File:Enschede-plaats-OpenTopo.jpg|Enschede
File:Rolling-thunder-cloud.jpg|Enschede
File:Overzicht van de synagoge te Enschede met rechts bij de hoofdingang het Mauthausen monument - Enschede - 20365140 - RCE.jpg|Enschede
File:Overzicht voorgevel met trappenhuis annex sprinklertoren - Enschede - 20351730 - RCE.jpg|Enschede
File:Netherlands, Enschede, Buitenplaats Zonnebeek (1).JPG|Enschede
File:Domuitzicht8.jpg|Utrecht
File:Catharijnekerk Utrecht.jpg|Utrecht
File:Middelburg Dam en Prins Hendrikdok. Zeeland.jpg|Midelburg
File:Middelburg 1743 Abdy &c. Pronk, Philips, Tirion.jpg|Midelburg
File:The Hague Montage 2021.png|Den Haag
</gallery>

Hemm ukoll tliet muniċipji speċjali li huma territorji extra-Ewropej tan-Netherlands fil-[[Karibew]]:
{| style="background:transparent;" cellspacing="2px"
|
{| class="sortable wikitable" style="text-align:left;"
|-
!width="40px" class="unsortable"| Bandiera
!width="140px"| Provinċja
!width="80px"| Belt Kapitali
!width="80px"| L-akbar belt
!width="60px"| Erja (km<sup>2</sup>)
!<ref name="ProvArea"/> width="70px"| Popolazzjoni
!width="80px"|Densità<br />(per km<sup>2</sup>)
|-
| [[Stampa:Flag of Bonaire.svg|27px]] || Bonaire || Kralendijk || Kralendijk || style="text-align:right"|288|| style="text-align:right"|17,408|| style="text-align:right"|60
|-
| [[Stampa:Flag of Saba.svg|27px]] || Saba || The Bottom || The Bottom || style="text-align:right"|13|| style="text-align:right"|1,991|| style="text-align:right"|153
|-
| [[Stampa:Flag of Sint Eustatius.svg|27px]] || Sint Eustatius || Oranjestad || Oranjestad || style="text-align:right"|21|| style="text-align:right"|3,897|| style="text-align:right"|186
|-
|}
|}

Minbarra dawn [[Aruba]], [[Curaçao]] u [[Sint Maarten]] huma wkoll parti mir-Renju tan-Netherlands.

<gallery>
File:Kralendijk.jpg|Kralendijk, Bonaire
File:Bonaire 1.jpg|Bonaire
File:Windwardside.jpg|Openbaar lichaam Saba (Saba)
File:Saba School of Medicine.jpg|The Bottom, (Saba)
File:Lower Town Sint Eustatius.jpg|Sint Eustatius
File:Fort Oranje.jpg|Oranjestad, Sint Eustatius
</gallery>

== Ġeografija ==
[[Stampa:5500vc ex leg.jpg|thumb|Pajjiżi l-Baxxi 5500 QK]]
Fil-fatt, il-biċċa l-kbira tan-Netherlands inħolqu mir-ramel li kaxkru l-ħafna xmajjar li jgħaddu minnha. L-iżjed importanti fosthom huma r-[[Renu]], il-[[Maas]], l-[[Ijssel]] u s-[[Scelt]]. Ħafna mill-art tan-Netherlands tinsab taħt il-livell tal-baħar. Madankollu, l-Olandiżi nixxfu ħafna lagi u partijiet fejn kien hemm il-baħar biex joħolqu dawk li jgħidulhom ''polders''. Għalhekk għandhom dan il-[[qawl]] "Alla ħoloq id-dinja, iżda l-Olandiżi ħolqu n-Netherlands". Minħabba dan, in-Netherlands għandhom art ċatta ħafna. Fix-Xlokk nett tan-Netherlands, f'Limburg, hemm xi għoljiet. Għalhekk, dan ir-reġjun hu attrazzjoni turistika għal ħafna Olandiżi. L-ogħla punt fin-Netherlands, [[Vaalserberg]], huwa 321 metru 'l fuq mil-livell tal-baħar.

Total tal-Pajjiżi l-Baxxi: 1,053 km, pajjiżi tal-fruntiera (2): il-Belġju 478 km; Ġermanja 575 km. Hemm ukoll 16-il km bejn il-komun Franċiż barra minn xtutna ta' Saint Martin 16-il km u n-nazzjon separat tar-Renju tal-Pajjiżi l-Baxxi ta' Sint Maarten.

<gallery>
File:Centrum Oranjestad.jpg|Oranjestad, Aruba
File:Oranjestad.jpg|Oranjestad, Aruba
File:Dutch Buildings, Oranjestad (4901401297).jpg|Oranjestad, Land Aruba
File:Facades of Handelskade, Willemstad, Curaçao - February 2020.jpg|Willemstad, Land Curaçao/País Kòrsou
File:The colorful buildings of the Handelskade in Willemstad, Curaçao.jpg|Willemstad, Land Curaçao/País Kòrsou
File:Luis Brion Square Willemstad Curacao.jpg|Willemstad, Land Curaçao/País Kòrsou
File:Fort Amsterdam.jpg|Willemstad, Land Curaçao/País Kòrsou
File:Philipsburg and the Great Bay, Sint Maarten, Caribbean.jpg|Philipsburg, Land Sint Maarten/Country of Sint Maarten
File:Phillipsburg St Maarten.jpg|Philipsburg, Land Sint Maarten/Country of Sint Maarten
File:Philipsburg - leaving5.JPG|Philipsburg, Land Sint Maarten/Country of Sint Maarten
File:Saint Martin.png|Sint Maarten
</gallery>

=== Idrografija ===
==== xmajjar ====
[[Stampa:Map of the annual average discharge of Rhine and Maas 2000-2011 (EN).png|thumb|Id-distributuri tar-Rhine bil-persentaġġ ta' ilma li jbattu]]
<gallery>
File:RMSDeltaNorth.jpg|Immaġini bis-satellita tad-delta Rhine-Meuse, li turi l-gżira ta' IJsselmonde (9)
File:Rijn Maas Delta.jpg|Il-parti t'isfel tad-delta Rhine–Meuse
File:Deventer zonsondergang k.JPG|Inżul ix-xemx fuq l-IJssel f'Deventer
File:Location IJssel.PNG|Ix-xmara IJssel
File:Meuse Basin.svg|Ix-xmara Meuse (Vallonju: Moûze) jew Maas; Limburgish: Maos jew Maas) Għandu tul totali ta' 925 km (575 mil).
File:Arnhem Nederrijn ochtend apr04.jpg|Ix-xmara Nederrijn ("Lower Rhine"; distinta mir-Rhine t'isfel jew Niederrhein aktar 'il fuq) hija l-parti Olandiża tar-Rhine
File:Location Nederrijn vanaf Kandia.png|Ix-xmara Nederrijn ("Lower Rhine"; distinta mir-Rhine t'isfel jew Niederrhein aktar 'il fuq) hija l-parti Olandiża tar-Rhine
File:2007-03-08 15.00 Ochten, zicht op de Waal foto2.JPG|Ix-xmara Waal
File:2007-02-16 10.30 Erlecom, zicht op de Waal foto2.JPG|Ix-xmara Waal
File:Nijmegen, de Waalbrug RM523067 foto2 2016-08-24 20.20.jpg|Ix-xmara Waal
File:Bij Beneden Leeuwen, de Prins Willem Alexanderbrug IMG 2693 2019-10-26 13.07.jpg|Ix-xmara Wall ħdejn Beneden Leeuwen, il-pont: il-Prins Willem Alexanderbrug
File:Tussen Zuilichem en Nieuwaal, de uiterwaarden van de Waal foto5 2016-06-19 14.49.jpg|Ix-xmara Waal
File:2006-05-23 15.32 Zaltbommel, Nijhoff-brug.JPG|Ix-xmara Waal
File:Tussen Slijk-Ewijk en Andelst, de Waal vanaf de Waaldijk aan het eind van hoog water IMG 9905 2021-07-22 19.47.jpg|Ix-xmara Waal
File:Location Waal.PNG|Ix-xmara Waal
File:2009-06-25 19.37 Velp, de IJssel vanaf Velperpoortbrug foto3.JPG|Ix-xmara IJssel fl-Velp
File:Doesburg, de IJssel vanaf de brug IMG 3490 2020-03-22 16.06.jpg|Ix-xmara IJssel bejn Doesburg u Ellecom
File:2007-01-23 10.04 Zutphen, IJssel vanaf spoorbrug foto5.JPG|Ix-xmara IJssel fl-Zutphen
File:Deventer zonsondergang k.JPG|Ix-xmara IJssel fl-Deventer
File:2006-09-07 14.34 Zwolle, electriciteitscentrale aan zuidkant van de stad.JPG|Ix-xmara IJssel fl-Zwolle
File:Kampen, de Stadsbrug foto10 2016-02-17 10.35.jpg|Ix-xmara IJssel fl-Kampen
File:Location IJssel.PNG|Ix-xmara IJssel
</gallery>

== Nies ==
 [[Stampa:Keetmolen in Ede.jpg|thumb|[[Mitħna]] fil-Pajjiżi l-Baxxi]]
In-Netherlands huma pajjiż żgħir, imma hemm ħafna nies li jgħixu hemmhekk. Huma wieħed mill-pajjiżi bl-ogħla densità tal-popolazzjoni fid-dinja.

Il-biċċa l-kbira tan-nies fin-Netherlands jitkellmu bl-[[lingwa Olandiża|Olandiż]]. Fi [[Friesland]] madwar 200,000 ruħ jitkellmu l-[[lingwa Friżjana|Friżjan]]. Xi Olandiżi jitkellmu bid-[[djalett]]i. Id-djaletti Sassoni mitkellma fil-parti tal-Grigal tan-Netherlands huma pjuttost simili għad-djaletti Ġermaniżi tan-Nofsinhar.

Skont stħarriġ magħmul fl-2006, 25 % tal-poplu Olandiż huma [[Kristjaneżmu|Nsara]] u 3 % jemmnu f'xi [[reliġjon]] organizzata oħra, bħall-Ġudaiżmu, l-[[Iżlam]] jew l-[[Induiżmu]], eċċ., filwaqt li 26 % għandhom twemmin spiritwali mhux marbut ma' reliġjon. L-44 % l-oħra mhumiex reliġjużi.

== Referenzi ==
{{referenzi}}

{{Pajjiżi tal-Unjoni Ewropea}}
{{Ewropa}}
{{NATO}}

[[Kategorija:Pajjiżi l-Baxxi| ]]
[[Kategorija:Pajjiżi stabbiliti fl-1839]]
[[Kategorija:Pajjiżi tal-Ewropa]]