Elezzjonijiet fil-Latvja

Il-Latvja tagħżel leġiżlatura fuq livell nazzjonali. Is-Saeima fih 100 membru, li jiġu eletti għal mandat ta’ 4 snin b’rappreżentazzjoni proporzjonali b’limitu ta’ 5%. Il-metodu Sainte-Lague mhux modifikat jintuża biex jalloka s-siġġijiet. L-elezzjonijiet parlamentari jsiru fl-ewwel Sibt ta’ Ottubru. Lokalment, il-Latvja tagħżel kunsilli muniċipali, li jikkonsistu minn 7 sa 60 membru, skont id-daqs tal-muniċipalità, kif ukoll permezz ta’ rappreżentanza proporzjonali għal mandat ta’ erba’ snin.

Il-Latvja għandha sistema parlamentari b’diversi partiti, fejn l-ebda partit wieħed ma jkollu ċ-ċans li jikseb il-poter waħdu, u l-partiti għandhom jaħdmu ma’ xulxin biex jiffurmaw gvernijiet ta’ koalizzjoni.

Elezzjoni parlamentari tal-2018[immodifika | immodifika s-sors]

Elezzjoni Parlamentari saret fis-6 ta 'Ottubru 2018.

Partit		Voti	%	Siġġijiet	+/–
	Harmony	167.117	19.80	23	–1
	Who owns the state?	120,264	14.25	16	Ġdid
	New Consevative Party	114.694	13.59	16	+16
	Development/For!	101.685	12.04	13	+13
bgcolor="Mudell:National Alliance (Latvia)/meta/color" \|	National Alliance	92.963	11.01	13	–4
bgcolor="Mudell:Union of Greens and Farmers/meta/color" \|	Union of Greens and Farmers	83.675	9.91	11	–10
bgcolor="Mudell:Unity (Latvia)/meta/color" \|	New Unity	56,542	6.69	8	–15
	Latvian Association of Regions	35,018	4.14	0	–8
	Latvian Russian Union	27,014	3.20	0	0
	The Progressives	22,078	2.61	0	Ġdid
	For Latvia from the Heart	7,114	0.84	0	–7
	Latvian Nationalists	4,245	0.50	0	Ġdid
	For an Alternative	2,900	0.34	0	Ġdid
	SKG Union (LSDSP - kds-GKL)	1,735	0,20	0	Ġdid
	Eurosceptic Action Party	1,059	0.12	0	Ġdid
	Latvian Centrist Party	897	0.10	0	Ġdid
Voti invalidi / vojta		5,925	-	-	-
Total		844,925	100	100	0
Votanti rreġistrati / għadd ta' votanti		1,548,100	54.58	-	-
Sors: CVK

Referenda[immodifika | immodifika s-sors]

Il-Kostituzzjoni tal-Latvja tippreskrivi referendum għal ħames raġunijiet: ^[1]

għas-sejħa lura tal-Parlament (Artikolu 14)
għas-sħubija fl-Unjoni Ewropea (Artikolu 68)
taċċetta bidliet sostanzjali fit-termini rigward is-sħubija fl-Unjoni Ewropea (jekk mitluba minn 50% tal-Parlament) (Artikolu 68)
taċċetta leġislazzjoni sospiża mill-President (Artikolu 72)
temenda l-Kostituzzjoni jew tadotta ligi (Artikolu 78)

Wieħed minn għaxra tal-votanti rreġistrati għandhom id-dritt li jibdew referendum nazzjonali fir-rigward ta’ sejħa lura tal-Parlament. L-għadd ta’ votanti meħtieġa huwa żewġ terzi tan-numru tal-votanti li pparteċipaw fl-aħħar elezzjonijiet għall-Parlament. Il-Kostituzzjoni timponi diversi restrizzjonijiet fuq meta jista’ jsir ir-referendum ta’ sejħa lura. Ma jistax isir:

sena wara l-elezzjonijiet parlamentari
sena qabel l-elezzjonijiet parlamentari
sitt xhur qabel l-elezzjonijiet presidenzjali
sitt xhur wara l-aħħar referendum revikatorju.

Kien hemm referendum wieħed bħal dan - referendum ta’ xoljiment parlamentari tal-2011 .

Bidliet sostanzjali fit-termini rigward is-sħubija tal-Latvja fl-Unjoni Ewropea għandhom jiġu deċiżi permezz ta' referendum nazzjonali jekk tali referendum huwa mitlub minn tal-anqas minn nofs il-membri tal-Parlament.

F’ċerti każijiet il-President jew terz tal-membri tal-Parlament għandhom id-dritt li jissospendu l-proklamazzjoni ta’ liġi għal perjodu ta’ xahrejn. Referendum isir fuq dik il-liġi jekk f’dak il-perjodu ta’ xahrejn wieħed minn kull għaxra tal-elettorat jitlob għal referendum, ħlief jekk il-Parlament jerġa’ jadotta l-liġi bi tliet tlett kwarti ta’ maġġoranza kwalifikata. L-għadd ta’ votanti meħtieġa hija 50% tan-numru tal-votanti li pparteċipaw fl-aħħar elezzjonijiet għall-Parlament. Jekk ma jintalab l-ebda referendum fil-perjodu ta’ xahrejn allura l-liġi tidħol fis-seħħ. Referendum bħal dan sar fi tliet okkażjonijiet: fl-1998, fl-1999 u fl-2007.

Il-Kostituzzjoni tillimita kwistjonijiet li jistgħu jiġu sottomessi għal referendum. Hija tipprojbixxi kwistjonijiet bħal baġits, taxxi, lieva militari, dikjarazzjonijiet tal-gwerra, trattati ta' paċi, ftehim ma' nazzjonijiet oħra, eċċ.

Wieħed ninn għaxra tal-elettorat jista' jitlob emenda tal-Kostituzzjoni jew adozzjoni ta' liġi. Jekk il-Parlament ma jaċċettax l-emenda jew l-abbozz ta' liġi, allura se jitressaq għal referendum. Ċerti partijiet tal-Kostituzzjoni jistgħu jiġu emendati biss permezz ta' referendum. Maġġoranza assoluta (maġġoranza tal-eletturi kollha, irrispettivament mill-parteċipazzjoni tal-votanti) hija meħtieġa għal emenda jew abbozz ta' liġi biex jgħaddi tali referendum. L-eċċezzjoni hija deċiżjonijiet dwar is-sħubija tal-Latvja fl-UE jew bidliet sostanzjali fit-termini tas-sħubija fl-UE - dawk il-miżuri għandhom bżonn parteċipazzjoni ta' votant ta' 50% tal-għadd ta' votanti li pparteċipaw fl-aħħar elezzjonijiet għal-Parlament. Emendi għall-Kostituzzjoni ġew imressqa għal referendum f'żewġ każijiet: fl- 2008 u fl- 2012 ; l-istess sar għal abbozz ta' liġi fl- 2008 u sar referendum ta' sħubija fl- Unjoni Ewropea fl-2003.

Kien hemm 13-il referendum fl-istorja tal-Latvja: 4 fil-perjodu bejn l-1923 u l-1934 u 9 mill-1991.