Anna Dorota Chrzanowska
| Anna Dorota Chrzanowska | |
|---|---|
 | |
| Ħajja | |
| Twelid | 1675 |
| Nazzjonalità | Commonwealth tal-Polonja u tal-Litwanja |
| Mewt | unknown value |
| Familja | |
| Konjuga/i |
Jan Samuel Chrzanowski (en)  |
| Okkupazzjoni | |
| Okkupazzjoni | gwerrier |
Anna Dorota Chrzanowska née von Fresen (twieldet fl-1675), kienet erojina Pollakka tal-Gwerra Pollakka-Ottomana (1672–76), magħrufa għall-atti tagħha matul il-Battalja ta’ Trembowla fl-1675.[1]
Ħajja[immodifika | immodifika s-sors]
Hija kienet miżżewġa mal-Kaptan Jan Samuel Chrzanowski.[2] Fl-1675, hija kienet preżenti mal-konjuġi tagħha fil-pożizzjoni ta’ kmand, f’Trembowla Castle, meta kienet assedjata mit-Torok Ottomana. Minkejja l-isforzi Torok, id-difensuri tal-kastell irnexxielhom iżommu l-pożizzjonijiet tagħhom wara diversi attakki. Wara bosta jiem, nuqqasijiet ta’ ikel u ilma saru severi, u l-Kaptan Chrzanowski ddeċieda li jċedi. Chrzanowska ma qabilx ma’ din id-deċiżjoni, u hedded li jikkommetti suwiċidju jekk tipproċedi Hija kkonvinċitu biex iżomm il-forti, barra minn hekk, Anna Dorota ħeġġet lid-difensuri biex iwettqu attakk fuq il-pożizzjonijiet Torok, u dan wassal għal telf kbir fost l-Ottomani. Id-determinazzjoni ta’ Chrzanzowska hija meqjusa li qajmet il-moral fost il-Pollakki, minkejja l-fatt li t-telf tagħhom kien ukoll kbir. It-Torok temmew l-assedju f’Ottubru 11.
Fl-1676 is-Sejm Pollakk qajjem lill-koppja Chrzanowski biex isiru membri ta’ Szlachta (klassi nobbli legalment privileġġata), bid-dritt li jużaw l-arma araldika ta’ Poraj. Huma saru ċelebritajiet famużi.
Monument[immodifika | immodifika s-sors]
L-ewwel monument ta’ Anna Dorota Chrzanwowska mibni f’Trembowla fl-1683 isemma għall-aħħar darba fl-1829 qabel inqered. Sussegwentement, fl-1900, inbena t-tieni wieħed fuq l-istess sit, xogħol ta’ Terebovlian skultur J.Bohenek. Dan inqerdet fl-1944 mit-truppi Sovjetiċi. Fl-1982, ġie mibni mill-ġdid fuq l-għolja fejn kien qabel. Inbniet ukoll iċ-ċangatura, waqt li l-pjanċa li baqgħet mingħajr ħsara ġiet imwaħħla ukoll. F’Lulju 2012 sar il-ftuħ tat-tielet monument, xogħol ta’ Vilgushinsky Ruman. [3]
Legat[immodifika | immodifika s-sors]
L-assedju ta’ Trebowla u storja ta’ Anna Chrzanowska ispiraw pitturi u kittieba Pollakki bl-istess mod. L-aktar xogħlijiet notevoli:
- Aleksander Lesser (1814-1884) pittura id-Difiża ta' Trembowla kontra t-Torok[4]
- Leopold Löffler (1827–1898), tpinġija Anna Dorota Chrzanowska fil-kastell ta' Trembowla
- Józef Wybicki (1747-1822), drama [5]
- Zofia Kossak-Szczucka (1889–1968), rumanz Trembowla
- Maria Krüger (1904–1999), storja ta' Marcynka's bright braid fil-kollezzjoni Golden Crown
- Andrzej Waligórski|Andrzej Waligórski (1926–1992), poeżija Kanzunetta dwar id-difiża ta 'Trembowla imwettqa minn Tadeusz Chyła|Tadeusz Chyłę (1933–2014).