Alfabett Sorbjan
Dehra
Dan l-artiklu dwar il-lingwistika huwa nebbieta. Jekk trid, tista' tikkontribwixxi issa biex ittejjeb dan l-artiklu, dejjem skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
L-alfabett Sorbjan huwa bbażat fuq l-alfabett Latin bażiku ISO iżda juża dijakritiċi bħall-aċċent akut u l-karon, li jagħmlu simili għall-alfabeti Ċek u Pollakk. (Din il-taħlita tinstab ukoll fl-alfabett Latin Belarussu.) Il-kodifikazzjoni standard tal-karattri għall-alfabett Sorbjan huwa ISO 8859-2 (Latin-2).
L-alfabett Sorbjan jintuża fil-lingwi Sorbjani, iżda xi ittri jintużaw biss minn lingwa waħda miż-żewġ lingwi (Sorbjan ta' Fuq u Sorbjan t'Isfel).
Tabella tal-alfabett
[immodifika | immodifika s-sors]Ittra kbira |
Kodiċi HTML |
Ittra żgħira |
Kodiċi HTML |
Isem | Valur fonetiku tas-soltu |
Valuri fonetiċi oħra |
Kummenti |
---|---|---|---|---|---|---|---|
A | a | a | [a] | ||||
B | b | bej | [b] | [p] | |||
C | c | cej | [ts] | ||||
Č | Č | č | č | čej | [tʃ] | ||
Ć | Ć | ć | ć | ćet | [tɕ] | ||
D | d | dej | [d] | [t] | |||
E | e | ej | [ɛ] | ||||
Ě | Ě | ě | ě | jět/ět (Ittra kbira), ět (Ittra żgħira) | [iɪ] | ||
F | f | ef | [f] | ||||
G | g | gej | [ɡ] | ||||
H | h | ha | Ta' Fuq [h] T'Isfel [h] jew bla ħoss |
||||
I | i | i | [i] | ||||
J | j | jot/jót (Ittra kbira), jot (Ittra żgħira) | [j] | ||||
K | k | ka | [k] | ||||
Ł | Ł | ł | ł | eł | [w] | ||
L | l | el | [l] | ||||
M | m | em | [m] | ||||
N | n | en | [n] | ||||
Ń | Ń | ń | ń | eń (Ittra kbira), ejn (Ittra żgħira) | [ɲ] | ||
O | o | o | [ɔ] | ||||
Ó | Ó | ó | ó | ót | Ta' Fuq [uʊ] T'Isfel [ɛ] jew [ɨ] |
||
P | p | pej | [p] | ||||
R | r | er | [r] | ||||
Ř | Ř | ř | ř | eř | [ʃ] | Sorbjan ta' Fuq biss. Jirrapreżenta l-eqdem r wara konsonanti bla vuċi u qabel vokali quddiem, eż. přećel /ˈpʃɛt͡ɕɛl/ 'ħabib' mill-Proto-Slav *prijateljь. | |
Ŕ | Ŕ | ŕ | ŕ | ejŕ | [rʲ] | Sorbjan t'Isfel biss | |
S | s | es | [s] | [z], [ɕ] | |||
Š | Š | š | š | eš | [ʃ] | ||
Ś | Ś | ś | ś | śej | [ɕ] | [ʑ] | Sorbjan t'Isfel biss |
T | t | tej | [t] | [d] | |||
U | u | u | [u] | ||||
W | w | wej | Ta' Fuq [v] T'Isfel [w] jew bla ħoss |
Sorbjan ta' Fuq [f] | |||
Y | y | y | [ɨ] | ||||
Z | z | zet | [z] | [s], [ʑ] | |||
Ž | Ž | ž | ž | žet | [ʒ] | ||
Ź | Ź | ź | ź | źej | [ʑ] | Sorbjan t'Isfel biss (ħlief meta parti mid-digramma dź) |
Verżjoni preċedenti tal-alfabett Sorbjan t'Isfel kien jinkludi l-użu tal-ittri b́, ṕ, ḿ, uẃ biex jindika labjali palatalizzati. Dawn ħadu post bj, mj, pj u wj.
L-ortografija Sorbjana tinkludi ukoll żewġ digrammi:
Ittra kbira |
Kodiċi HTML |
Ittra żgħira |
Kodiċi HTML |
Isem | Valur fonetiku tas-soltu |
Valuri fonetiċi oħra |
---|---|---|---|---|---|---|
Ch | ch | cha | Ta' Fuq [kʰ] fil-bidu tal-kelma/għerq; inkella [x] T'Isfel[x] |
|||
Dź | Dź | dź | dź | dźej/dźet | [dʑ] | [tɕ] |
Id-digramma ch issegwi l-ittra h f'ordni alfabetiku.
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- Jana Šołćina, Edward Wornar: Obersorbisch im Selbststudium, Hornjoserbšćina za samostudij, Bautzen 2000, ISBN 3-7420-1779-9, Seiten 12–15 (bil-Ġermaniż)
- Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, Seiten 15–21 (bil-Ġermaniż)