Alfabett Sorbjan

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa

L-alfabett Sorbjan huwa bbażat fuq l-alfabett Latin bażiku ISO iżda juża dijakritiċi bħall-aċċent akut u l-karon, li jagħmlu simili għall-alfabeti Ċek u Pollakk. (Din il-taħlita tinstab ukoll fl-alfabett Latin Belarussu.) Il-kodifikazzjoni standard tal-karattri għall-alfabett Sorbjan huwa ISO 8859-2 (Latin-2).

L-alfabett Sorbjan jintuża fil-lingwi Sorbjani, iżda xi ittri jintużaw biss minn lingwa waħda miż-żewġ lingwi (Sorbjan ta' Fuq u Sorbjan t'Isfel).

Tabella tal-alfabett[immodifika | immodifika s-sors]

Ittra
kbira
Kodiċi
HTML
Ittra
żgħira
Kodiċi
HTML
Isem Valur fonetiku
tas-soltu
Valuri fonetiċi
oħra
Kummenti
A   a   a [a]    
B   b   bej [b] [p]  
C   c   cej [ts]    
Č Č č č čej [tʃ]    
Ć Ć ć ć ćet [tɕ]    
D   d   dej [d] [t]  
E   e   ej [ɛ]    
Ě Ě ě ě jět/ět (Ittra kbira), ět (Ittra żgħira) [iɪ]    
F   f   ef [f]    
G   g   gej [ɡ]    
H   h   ha Ta' Fuq [h]
T'Isfel [h] jew bla ħoss
   
I   i   i [i]    
J   j   jot/jót (Ittra kbira), jot (Ittra żgħira) [j]    
K   k   ka [k]    
Ł Ł ł ł [w]    
L   l   el [l]    
M   m   em [m]    
N   n   en [n]    
Ń Ń ń ń eń (Ittra kbira), ejn (Ittra żgħira) [ɲ]    
O   o   o [ɔ]    
Ó Ó ó ó ót Ta' Fuq [uʊ]
T'Isfel [ɛ] jew [ɨ]
   
P   p   pej [p]    
R   r   er [r]    
Ř Ř ř ř [ʃ]   Sorbjan ta' Fuq biss.
Jirrapreżenta l-eqdem r wara konsonanti bla vuċi u qabel vokali quddiem,
eż. přećel /ˈpʃɛt͡ɕɛl/ 'ħabib' mill-Proto-Slav *prijateljь.
Ŕ Ŕ ŕ ŕ ejŕ [rʲ]   Sorbjan t'Isfel biss
S   s   es [s] [z], [ɕ]  
Š Š š š [ʃ]    
Ś Ś ś ś śej [ɕ] [ʑ] Sorbjan t'Isfel biss
T   t   tej [t] [d]  
U   u   u [u]    
W   w   wej Ta' Fuq [v]
T'Isfel [w] jew bla ħoss
Sorbjan ta' Fuq [f]  
Y   y   y [ɨ]    
Z   z   zet [z] [s], [ʑ]  
Ž Ž ž ž žet [ʒ]    
Ź Ź ź ź źej [ʑ]   Sorbjan t'Isfel biss
(ħlief meta parti mid-digramma )

Verżjoni preċedenti tal-alfabett Sorbjan t'Isfel kien jinkludi l-użu tal-ittri b́, ṕ, ḿ, u biex jindika labjali palatalizzati. Dawn ħadu post bj, mj, pj u wj.

L-ortografija Sorbjana tinkludi ukoll żewġ digrammi:

Ittra
kbira
Kodiċi
HTML
Ittra
żgħira
Kodiċi
HTML
Isem Valur fonetiku
tas-soltu
Valuri fonetiċi
oħra
Ch   ch   cha Ta' Fuq [kʰ] fil-bidu tal-kelma/għerq; inkella [x]
T'Isfel[x]
 
Dź dź dźej/dźet [dʑ] [tɕ]

Id-digramma ch issegwi l-ittra h f'ordni alfabetiku.

Referenzi[immodifika | immodifika s-sors]

  • Jana Šołćina, Edward Wornar: Obersorbisch im Selbststudium, Hornjoserbšćina za samostudij, Bautzen 2000, ISBN 3-7420-1779-9, Seiten 12–15 (bil-Ġermaniż)
  • Starosta: Dolnoserbsko-nimski słownik, Niedersorbisch-deutsches Wörterbuch, Bautzen 1999, ISBN 3-7420-1096-4, Seiten 15–21 (bil-Ġermaniż)