12 Years a Slave
 |
Dan l-artiklu għandu bżonn jiġi wikifikat biex jaqbel mal-istandard tal-Wikipedija. B'mod partikolari, dan l-artiklu huwa nieqes minn referenzi għal sorsi esterni li jivverifikaw il-fatti u perspettivi dwar is-suġġett. Jekk jogħġbok għin biex ittejjeb dan l-artiklu skont il-konvenzjonijiet tal-Wikipedija. |
| 12 Years a Slave | |
|---|---|
| Lingwa oriġinali | Ingliż |
| Pajjiż tal-produzzjoni | L-Istati Uniti |
| Sena | 2013 |
| Tul | 134 min |
| Kulur | kulur |
| Ġeneru | bijografija, drammatiku |
| Suġġett | Solomon Northup (ktieb) |
| Reġista | Steve McQueen |
| Xeneġġjatura | John Ridley |
| Produttur | Brad Pitt, Dede Gardner, Jeremy Kleiner, Bill Pohlad, Steve McQueen, Arnon Milchan, Anthony Katagas |
| Produttur eżekuttiv | John Ridley, Tessa Ross |
| Fotografija | Sean Bobbitt |
| Montaġġ | Joe Walker |
| Effetti speċjali | David Nash |
| Mużika | Hans Zimmer |
| Xenografija | Adam Stockhausen |
| Kostumi | Patricia Norris |
| Atturi | |
| |
12 Years a Slave (12-il sena lsir) huwa film storiku epiku Ingliż-Amerikan tal-2013 u huwa adattament ta' bijografija tal-1853 bl-istess isem ta' Solomon Northup, iswed ta' New York State li twieled ħieles iżda nħataf f'Washington fl-1841 u nbigħ bħala lsir. Ħadem fi pjantaġġuni ta' Louisiana għal tnax -il sena qabel ma nħeles. Film mibni fuq storja vera u maħdum b’sengħa kbira, juri l-kefrija li l-ilsiera suwed kellhom jgħaddu minnha sakemm inħelsu tant snin wara.
Il-film, li fih sagħtejn u kwart, huwa dirett minn Steve McQueen fuq kitba ta' John Ridley. Chiwetel Ejiofor jagħmel il-parti ewlenija ta' Northup. Michael Fassbender, Benedict Cumberbatch, Paul Dano, Paul Giamatti, Lupita Nyong'o, Sarah Paulson, Brad Pitt u Alfre Woodard jieħdu sehem fil-film. Inġibed l-iktar fi New Orleans, Louisiana, fis-sajf tal-2012, u ġie jiswa madwar 20 miljun dollaru.
12 Years a Slave tfaħħar mill-kritika fl-2013, u ssemma bħala l-aqwa film tas-sena. Fl-2014, il-film rebaħ il-Golden Globe Award għall-Aqwa Film – Drama, u kien innominat għal disa' Oscars (Academy Awards) fosthom l-Aqwa Film, l-Aqwa Direttur għal McQueen, l-Aqwa Attur għal Ejiofor, l-Aqwa Supporting Actor għal Fassbender, u l-Aqwa Supporting Actress għal Nyong'o. Rebaħ tlieta: l-Aqwa Film, l-Aqwa Supporting Actress għal Nyong'o, u l-Aqwa Adapted Screenplay.
Trama
[immodifika | immodifika s-sors]Il-film jeħodna fis-sena 1841 fejn insibu lil Solomon Northup, bniedem iswed iżda ħieles, tant li kien jaħdem bħala mastrudaxxa u jdoqq ukoll il-vjolin. Kien jgħix kuntent ma' martu u ż-żewġ uliedu ġewwa Saratoga Springs, New York.
Jum wieħed żewg irġiel offrewlu kuntratt ta' gimagħtejn bħala mużiċista. Iżda l-pjan tagħhom kien li jaħtfuh u jbigħuh bħala skjav. Fil-fatt Solomon isib ruħu ġewwa New Orleans u jingħata isem ġdid ta’ “Platt” identità ta’ lsir minn Georgia li kien ħarab.
Imsawwat kontinwament, fl-aħħar jinxtara minn William Ford li kien proprjetarju ta’ pjantaġġun. Ford ma kienx raġel ħażin u Platt kellu relazzjoni tajba ħafna miegħu. Platt jaħdem kanal biex jittrasporta z-zkuk malajr u b'inqas spejjeż, u Ford jirregalalu vjolin. Mastrudaxxa razzist, John Tibeats, li kien jieħu ħsieb ix-xogħlijiet, ma jaħmilx lil Platt, u jibda jgħajru.
Tibeats jattakka lil Platt, u Platt jiqaflu u jsawtu hu. Tibeats u sħabu jpattuhielu, u Platt jagħmel diversi sigħat imdendel mal-forka. Ford jgħidlu li biex isalvalu ħajtu jkollu jbigħu lil Edwin Epps. Platt jipprova jispjega lil Ford li huwa bniedem ħieles iżda Ford jgħidlu li dan ma setax jisimgħu u li hu kellu dejn li ried iħallas.
Edwin Epps kien jemmen li hu kellu kull setgħa fuq l-ilsiera għax kien jinterpreta l-Bibbja li kienet tgħid hekk. Epps kien ukoll jabbuża sesswalment minn ilsiera żagħżugħa bl-isem ta’ Patsey li ġibdet l-għira fuqha ta’ mart Epps, li kienet issawwatha bla ħniena. Ilsir ried jiġbor mill-inqas 200 libbra qoton (90 kilogramma) kuljum, inkella jiġi msawwat.
Meta fuq il-pjantaġġun waqgħet marda fuq il-pjanta tal-qotton, Epps konvint li dan kien kastig minn Alla li ġabuhulu l-ilsiera, għal staġun jikri l-ilsiera li kellu lil proprjetarju ieħor. Platt hawn sab appoġġ mill-proprjetarju li għalih idoqq il-vjolin waqt festini u l-flus li jdaħħal seta' jżommhom għalih. Meta Platt reġa' sab ruħu għand Epps, bil-flus li kien qala’ mid-daqq tal-vjolin, talab il-għajnuna ta’ wieħed li darba kien solveljant fuq ix-xogħol biex jimpustalu ittra għall-ħbieb tiegħu ġewwa New York iżda dan jikxfu ma' Epps. Platt jikkonvinċi lil Epps li din kienet gidba, u wara bid-dmugħ f’għajnejh jaħraq l-ittra.
L-abbuż fuq Patsey tant jiżdied, li din tkun tixtieq tmut u titlob lil Platt joqtolha iżda hu ma jkunx irid. Darba Epps ma jsibx lil Patsey u jinfexx f’rabja kbira. Meta tiġi lura, tgħidlu li marret iġġib sapuna mingħand Mistress Shaw, għax bdiet timrad mill-intiena tagħha nnifisha billi mart Epps ma riditx ittiha sapuna. Epps jordna li jneżżgħuha u jsawtuha. Epps iġiegħel lil Platt isawwat lil Patsey. Platt kontra qalbu jobdieh iżda mbagħad Epps joħodlu l-frosta minn idu u jibda jsawwatha bla ħniena.
Platt jibda jgħin fil-bini ta’ gażebo ma’ ħaddiem abjad Kanadiż jismu Bass. Bass jargumenta ma’ Epps kontra l-jasar, u dan iġiegħel lil Platt jirrakkonta lil Bass fuq il-ħtif tiegħu. Platt jitolbu joħodlu ittra f’Saratoga Springs. Bass, b’riskju għal ħajtu, iwiegħdu li jeħodha.
Darba Platt waqt li jkun qed jagħżaq fl-għelieqi, isejjaħlu x-sheriff tal-post, li jkun wasal f’karozella ma’ raġel ieħor. Ix-sheriff jistaqsih numru ta’ mistoqsijiet biex jara jekk huwiex Solomon Northup. Northup jagħraf lir-raġel li kien mas-sheriff bħala sid ta’ ħanut li kien jaf f’Saratoga. Ir-raġel kien ġie jeħilsu, u ż-żewġ irġiel jitgħannqu flimkien. Epps jipprova jirreżisti u Patsey tiġġennen, iżda Northup wara li jgħannaqha miegħu jitlaq minnufih.
Wara tnax-il sena lsir, Northup jerġa’ jingħata l-ħelsien u jingħaqad mal-familja. Northup jipprova jipproċedi kontra dawk li bigħuh ilsir iżda bla suċċess. Mhux magħruf fejn u meta miet Northrup.