Lingwistika

Minn Wikipedija, l-enċiklopedija l-ħielsa

__LEAD_SECTION__[immodifika | immodifika s-sors]

Il-lingwistika hija l-istudju xjentifiku tal-lingwa. [1] [2] [3] Il-lingwistika hija bbażata fuq studju teoretiku kif ukoll deskrittiv tal-lingwa u hija wkoll interkonnessa mal-oqsma applikati tal-istudji tal-lingwa u t-tagħlim tal-lingwi, li jinvolvi l-istudju ta’ lingwi speċifiċi. Qabel is-seklu 20, il-lingwistika evolviet flimkien mal-istudju letterarju u ma kinitx tuża esklussivament metodi xjentifiċi. [4]

L-oqsma tradizzjonali tal-analiżi lingwistika jikkorrispondu għal sintassi (regoli li jirregolaw l-istruttura tas-sentenzi), semantika (tifsira), morfoloġija (istruttura tal-kliem), fonetika (ħsejjes tad-diskors u ġesti ekwivalenti fil-lingwi tas-sinjali), fonoloġija (is-sistema tal-ħoss astratta ta’ lingwa partikolari). u pragmatika (kif il-kuntest soċjali jikkontribwixxi għat-tifsira). [5] Subdixxiplini bħall-bijolingwistika (l-istudju tal-varjabbli bijoloġiċi u l-evoluzzjoni tal-lingwa)

Il-lingwistika tinkludi ħafna fergħat u suboqsma li jkopru kemm applikazzjonijiet teoretiċi kif ukoll prattiċi. [6] Il-lingwistika teoretika (inkluża l-lingwistika deskrittiva tradizzjonali) tikkonċerna l-fehim tan-natura universali u fundamentali tal-lingwa u l-iżvilupp ta’ qafas teoretiku ġenerali biex tiddeskriviha. [7] Il-lingwistika applikata tfittex li tutilizza s-sejbiet xjentifiċi tal-istudju tal-lingwa għal skopijiet prattiċi, bħall-iżvilupp ta 'metodi ta' titjib tal-edukazzjoni u l-litteriżmu tal-lingwa. [8]

Il-karatteristiċi lingwistiċi jistgħu jiġu studjati permezz ta' varjetà ta' perspettivi: b'mod sinkroniku (billi jiddeskrivu ċ-ċaqliq f'lingwa f'ċertu punt ta' żmien speċifiku) jew b'mod diakroniku (permezz tal-iżvilupp storiku tal-lingwa fuq diversi perjodi ta' żmien), f'monolingwi jew f'multilingwi, fost it-tfal jew fost l-adulti, f’termini ta’ kif qed titgħallem jew kif inkisbet, bħala oġġetti astratti jew bħala strutturi konjittivi, permezz ta’ testi bil-miktub jew permezz ta’ elicitation orali, u finalment permezz ta’ ġbir ta’ data mekkanika jew permezz ta’ xogħol prattiku fuq il-post. [9]

Il-lingwistika ħarġet mill-qasam tal -filoloġija, li xi fergħat tagħha huma aktar kwalitattivi u olistiċi fl-approċċ. [4] Illum, il-filoloġija u l-lingwistika issa huma deskritti b'mod varjabbli bħala oqsma relatati, sottodixxiplini, jew oqsma separati ta 'studju tal-lingwa iżda, b'mod ġenerali, il-lingwistika tista' titqies bħala terminu umbrella. [10] Il-lingwistika hija wkoll relatata mal- filosofija tal-lingwa, stilistika, retorika, semiotika, lessikografija u traduzzjoni.

  1. ^ Trask, Robert Lawrence (2007). Language and Linguistics: The Key Concepts (bl-Ingliż). Taylor & Francis. p. 156. ISBN 978-0-415-41359-6. Miġbur 21 September 2023.
  2. ^ Halliday, Michael A. K.; Jonathan Webster (2006). On Language and Linguistics. Continuum International Publishing Group. p. vii. ISBN 978-0-8264-8824-4.
  3. ^ "What is Linguistics? | Linguistic Society of America". www.linguisticsociety.org. Arkivjat mill-orġinal fl-8 February 2022. Miġbur 2022-02-08.
  4. ^ a b Crystal, David (1981). Clinical linguistics. Wien: Springer-Verlag. p. 3. ISBN 978-3-7091-4001-7. OCLC 610496980. What are the implications of the term "science" encountered in the definition on p. 1? Four aims of the scientific approach to language, often cited in introductory works on the subject, are comprehensiveness, objectivity, systematicness and precision. The contrast is usually drawn with the essentially non-scientific approach of traditional language studies—by which is meant the whole history of ideas about language from Plato and Aristotle down to the nineteenth century study of language history (comparative philology). Żball fl-użu tar-referenzi: Invalid <ref> tag; name "Crystal-1981" defined multiple times with different content
  5. ^ Akmajian, Adrian; Richard A. Demers; Ann K. Farmer; Robert M. Harnish (2010). Linguistics (6th ed.). The MIT Press. ISBN 978-0-262-51370-8. Arkivjat minn l-oriġinal fl-14 December 2012. Miġbur 25 July 2012.
  6. ^ "Studying Linguistics | Linguistic Society of America". www.linguisticsociety.org. Arkivjat mill-orġinal fl-8 March 2022. Miġbur 2022-04-01.
  7. ^ "Theoretical Linguistics". globelanguage.org. Arkivjat mill-orġinal fl-10 February 2023. Miġbur 3 June 2022.
  8. ^ "The Fields of Applied Linguistics". Arkivjat mill-orġinal fl-21 May 2022. Miġbur 3 June 2022.
  9. ^ Francis, Alexandre (27 September 2013). Theory in Social and Cultural Anthropology: An Encyclopedia . SAGE Publishing. pp. 184–187. ISBN 978-1412999632.Manutenzjoni CS1: lingwa mhix magħrufa (link)
  10. ^ "Philosophy of Linguistics". The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Metaphysics Research Lab, Stanford University. 2022. Arkivjat mill-orġinal fl-14 December 2022. Miġbur 3 June 2022.